[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 10، شماره 2 - ( 1397 ) ::
جلد 10 شماره 2 صفحات 67-58 برگشت به فهرست نسخه ها
ارزیابی برنامه اصلاحات آموزش پزشکی مقطع علوم پایه از دیدگاه اساتید و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی همدان
جلال الدین امیری ، محمد علی سیف ربیعی ، فهیمه مقصودی ، فرناز خاتمی ، زهرا صنائی*
گروه پزشکی اجتماعی، دفتر توسعه آموزش دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران ، zahrasanaei58@yahoo.com
واژه‌های کلیدی: آموزش، دوره مقدماتی پزشکی، برنامه آموزشی، هیأت علمی، دانشجویان
متن کامل [PDF 490 kb]   (1600 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (4266 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: برنامه درسي, برنامه ریزی آموزشی
متن کامل:   (2121 مشاهده)
مقدمه

امروزه در مورد یادگیری در آموزش پزشکی نگرانی­هایی وجود دارد. یک برنامه آموزشی موثر با محیط مناسب آموزشی تعیین­کننده میزان موفقیت در امر یادگیری است (1). ادغام در آموزش پزشکی به عنوان یکی از موضوعات جدید دربرنامه ­ریزی آموزشی دانشگاه ­های علوم پزشکی کشور مطرح گردیده است. ادغام در آمـوزش را می­­ توان چنین تعریف نمود: سازماندهی موضوعات تدریس شده و ایجاد ارتباطات بین مـوضوعـات مختـلف (دوره­ های متفاوت) به گونه­ای که مفهوم واحد (نقشه مفهومی واحد) را القاء نماید (2). با توجه به ایجاد تحول در نظام آموزشی پزشکی در چند سال اخیر، در برخی از دانشگاه ­ها، ادغام دوره­ ها به عنوان یک عامل کلیدی در بهبود آموزش صورت می ­گیرد. ادغام در دوره­ ها باعث هماهنگی موضوعی در ذهن دانشجو می­ شود و کیفیت آموزش را بالا  می ­برد و این امر به منظور ایجاد محیط آموزشی مناسب، در جهت افزایش سطح یادگیری دانشجویان پزشکی انجام می­شود. آموزش دروس علوم پایه همراه با آموزش مطالب بالینی، یکی از بهترین روش ­های یادگیری در دانشجویان پزشکی است و امروزه با روش­ های گوناگون تلاش بر این است که ارتباطی بین دانش علوم­پایه و بالینی برقرار گردد (4-2). از این برنامه به عنوان ابزار مفیدی برای اساتید که می­تواند در اهداف و برنامه­ریزی و اجرا و ارزشیابی برنامه ­های آموزشی رشته پزشکی مورد استفاده قرار گیرد یاد شده است (5).
در بررسی­ها، مشخص شده که بازنگری در اغلب برنامه­ های آموزش پزشکی دانشکده ­های پزشکی برتر مورد نیاز است (6). هم­زمان با تغییر در کل سیستم آموزش عالی دنیا آموزش پزشکی نیز دچار تغییرات شگرفی گردیده است. اولین موج اصلاحات در نظام آموزش پزشکی در کشورهای غربی توسط آبراهام فلکسنر از دهه 1910 تا 1940 انجام شد که حاصل آن تاکید بر استانداردهای برنامه آموزشی و تدارک یک تجربه برنامه ­ریزی شده یادگیری بود. دومین موج اصلاحات در آموزش پزشکی از دهه 1960 تا 1980 به وقوع پیوست که تاثیر گرفته از تئوری­های یادگیری بزرگسالان بود که نتایج موج دوم اصلاحات تغییر در روش ­ها و جایگاه­ های آموزشی بود که ادغام (Integration) در آموزش پزشکی در دانشگاه ­های پیشرو مانند مک ­مستر کانادا مبنای اصلاحات قرار گرفت و همچنین موج سوم اصلاحات از 1990 تا 2000 به وقوع پیوست که مبنای آن اعلامیه ادینبورگ (Edinburg Declaration) (1988) بود که در این اعلامیه بر آموزش پزشکی برای ارائه خدمات سلامت بهتر تاکید شده بود که در جهت رسیدن به این هدف توصیه­ هایی از قبیل به­کارگیری روش­های آموزشی فعال و ادغام دانش پایه و مهارت بالینی وجود داشت (7).
همچنین در بررسی ساختار و ویژگی­های کوریکولوم آموزشی دانشکده­ های پزشکی برتر دنیا، توسعه ادغام افقی و عمودی در دانشکده پزشکی واشنگتن، ادغام علوم پزشکی اصلی با پزشکی بالینی در دانشکده کمبریج، کوریکولوم ادغام یافته از علوم پایه و تجارب بالینی و ادغام مستحکم علوم بیومدیکال بالینی و پایه در دانشکده پیتس بورگ دیده می­ شود (8). نیاز به تطبیق با شرایط جدید اجتماعی از یک­سو و نیاز به توجه به شیوه­ ها و پیشرفت­ های جدید در آموزش پزشکی از سوی دیگر از عوامل اصلی نیاز به بازنگری در برنامه سنتی تدریس پزشکان می­ باشد و پژوهش­های فراوان در زمینه ­ها و شکل­ های مختلف به آن پرداخته ­اند که در درصد بالایی از آن­ها رضایت از   جنبه ­های مختلف برنامه ­های ادغام دیده شده است (13-9).
نیاز روز افزون و متغییر کشور از یک­سو، پیشرفت دانش و فناوری هم­راه با نوآوری و اصلاح شیوه­ها در آموزش پزشکی دنیا از سوی دیگر ایجاب می­ نماید که برنامه­ های آموزش پزشکی کشور ما نیز متناسب با این تغییرات گام بردارد. مروری اجمالی بر پدیده بازنگری در کشور نشان می­دهد که تاکنون بازنگری جامع و اساسی از نظر ساختار و شیوه آموزش صورت نگرفته است و شاخص­ های آموزشی دانشکده­ های پزشکی برتر دنیا مانند آموزش سیستماتیک، مواجه زودرس بالینی، ادغام افقی و عمودی در 1/9 درصد برنامه آموزشی دانشکده ­های پزشکی ایران به طور کامل رعایت شده است (14). روش­های رایج آموزش پزشکی عموماً به ­صورتی است که دانشجویان به مدت 5 ترم علوم پایه صرفاً به یادگیری مطالب تئوری دروس می­ پردازند. از انتقادهایی که اساتید و دانشجویان، به روش رایج آموزش پزشکی داشته ­اند، عدم درک ارتباط مفاهیم دروس علوم پایه با مقطع بالینی است و برای بسیاری از دانشجویان این سوال مطرح بوده است که آیا محتوای فعلی دروس علوم پایه، به شکلی که ارائه می­شود، برای خدمات بالینی که هدف نهایی آن تربیت پزشک است ضروری است؟ با توجه به اهمیت ادغام در برنامه آموزشی پزشکی عمومی و تاثیر تبیین شده آن در ارتقاء آموزش و منسجم­تر شدن فهم و یادگیری دروس، نظرات اساتید و دانشجویانی که با این برنامه تحت آموزش قرار گرفته­اند مهم به نظر می­آید که تاکنون در دانشگاه علوم پزشکی همدان بررسی نشده است و می­تواند در دستیابی اولیه به مزایا و معایب این برنامه و ارائه راهکارهای مناسب در جهت بهبود برنامه و تحقیقات آینده در این زمینه کمک ­کننده باشد.
روش­ ها
این پژوهش توصیفی- مقطعی با همکاری دفتر توسعه آموزش پزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان انجام شد. روش نمونه­گیری به صورت سرشماری ساده و جامعه آماری اساتید درگیر در برنامه اصلاحات و دانشجویان ورودی 91-90 و 92-91 که اولین دوره­های دانشجویان مشمول اجرای برنامه ادغام در این دانشگاه بودند را شامل می ­شد. معیار خروج از مطالعه، عدم رضایت دانشجویان و اساتید جهت شرکت در طرح بود. اجرای طرح ادغام در آموزش پزشکی، در دانشگاه علوم پزشکی همدان از مهرماه 90 آغاز شد که اجرای آن به صورت زیر بود: در شروع دوره پزشکی (ترم اول) ابتدا مقدمات پزشکی 1 و 2 شامل بیوشیمی، فیزیولوژی، و علوم تشریح (بافت شناسی، جنین­شناسی و آناتومی) ارائه می­شود سپس در طی 4 ترم باقی­مانده از دوره علوم پایه 10 دستگاه (قلب، کلیه و مجاری ادراری، ایمنی و خون، گوش و حلق و بینی، گوارش، تولید مثل، بینائی، عصبی، تنفس و پوست) که هر دستگاه شامل علوم تشریح و فیزیولوژی عضو مربوطه نیز می­باشد ارائه شده که برنامه فوق با نام ادغام افقی در دانشگاه علوم پزشکی همدان شناخته می ­شود.
ضمناً برنامه تماس زودرس با جامعه (مراجعه به مراکز بهداشتی و درمانی) و تماس زودرس با بیمار (مراجعه به بخش­های بالینی اطفال، جراحی و داخلی) تحت عنوان برنامه ادغام عمودی به ترتیب در ترم 3 و 4 به دانشجویان (مقطع علوم پایه) ارائه می­شود. به­همین منظور با توجه به نحوه اجرای این برنامه در دانشگاه، دو فرم محقق ساخته طراحی و حاوی سوالاتی برای نظرسنجی دانشجویان و هیئت علمی مربوطه در زمینه چگونگی اجرای برنامه ادغام در مقطع علوم پایه بود. هر کدام از فرم­های نظرسنجی دانشجو و استاد در ابتدا حاوی 41 سوال که بعد از بررسی اعتبار و پایایی به 37 سوال تبدیل شد. سوالات در حیطه­ های تبیین اهداف برنامه، کیفیت و چگونگی برگزاری برنامه ادغام افقی و عمودی، کیفیت مراکز بالینی جهت آموزش برنامه ادغام عمودی و کلیات برنامه بود. در حیطه تبیین اهداف که به ­منظور بررسی اطلاع رسانی از اهداف برنامه اصلاحات بود، 2 سوال وجود داشت که پاسخ­ها رتبه­ای و 4 گزینه­ای از بله کاملاً تا خیر که بیشترین امتیاز 8 (تبیین کامل اهداف) و  کم­ترین 2 (عدم تبیین اهداف) در نظر گرفته شد، در حیطه کیفیت و چگونگی برگزاری برنامه ادغام افقی 17 سئوال وجود داشت که 14 تای آن از نوع رتبه­ای و دامنه پاسخ­ها از کاملاً موافقم تا کاملاً مخالفم طراحی شد که بیشترین امتیاز 70 (اجرای موفق برنامه) و کم­ترین آن 14 (اجرای ناموفق برنامه) در نظر گرفته شد. همچنین در این حیطه 3 سوال باز هم وجود داشت که 2 سئوال آن نظر اساتید و دانشجویان را در مورد "اضافه و حذف شدن چه دروسی به دستگاه­های درسی در برنامه ادغام مناسب می­دانید"، و 1 سئوال در مورد "نام بردن از دستگاه­ هایی که اجرای آن­ها به نظر شرکت ­کنندگان موفقیت­ آمیز بوده با ذکر دلایل آن" بود. در حیطه کیفیت و چگونگی برگزاری برنامه ادغام عمودی 9 سوال با پاسخ­های رتبه­ای از کاملاً موافقم تا کاملاً مخالفم که بیشترین و کم­ترین امتیاز به ترتیب 45 (اجرای موفق برنامه) و 9  (اجرای ناموفق برنامه) بود، همچنین در مورد کیفیت مراکز آموزشی بالینی در برنامه ادغام عمودی، 7 سوال وجود داشت که در خصوص نام بخش­های موفق و دارای امکانات مناسب برحسب نوع بخش پاسخ­ها رتبه­ای از 2 تا 9 گزینه­ای بودند و در نهایت، 2 سوال که یک مورد آن نظر سنجی کلی در مورد ناهماهنگی­های اجرایی برنامه اصلاحات در دانشگاه علوم پزشکی همدان با پاسخی در دامنه کاملاً موافق تا کاملاً مخالف که بیشترین امتیاز 5 (عدم وجود ناهماهنگی در اجرای برنامه اصلاحات) و کم­ترین آن 1 (وجود ناهماهنگی ­ها و ایرادات بسیار در اجرای برنامه اصلاحات) و  مورد دیگر نیز سوال باز در خصوص ارائه پیشنهادات و انتقادات جهت برطرف شدن مشکلات اجرایی برنامه بود که در مورد سوالات باز از شرکت­ کنندگان خواسته شد نظرات خود را در چند خط به صورت شفاف بیان کنند. همچنین برای هر سوال یک گزینه توضیحات به صورت دلخواه برای شرکت­کنندگان در نظر گرفته شد.
در این تحقیق معیار ورود یک پرسشنامه به آنالیز آماری پاسخ به حداقل 70 درصد سوالات چند گزینه­ای (23 سوال) بود، در هر حیطه نیز پاسخ­دهی به 70 درصد سوالات به عنوان پاسخ­ دهی مطلوب و در حیطه تبیین اهداف و کلیات برنامه این عدد 50 و 100 درصد در نظر گرفته شد (به دلیل کم بودن تعداد سوالات). این پرسشنامه­ها با استفاده از نظرات 15 نفر از اساتید اصلاح و میزان آلفای­ کرونباخ در ارزیابی پایایی 71/0 که به ترتیب در حیطه تبیین اهداف برنامه 6/0، کیفیت و چگونگی برگزاری برنامه ادغام افقی (بعد از حذف دو سوال) 7/0 و برنامه ادغام عمودی (بعد از حذف دو سوال) 8/0، کیفیت مراکز جهت آموزش برنامه ادغام عمودی 66/0 بود. فرم­ها به صورت بدون نام و با پیگیری همکار طرح با مراجعه به بیمارستان­ها و بخش ­های مختلف بالینی و ملاقات حضوری با اساتید مربوطه فرم ­ها تکمیل گردید.
جهت تحلیل سوالات باز، برحسب نوع جواب­ها، داده­ها به صورت رتبه­ای تقسیم­بندی و کدگذاری و در سایر موارد نیز که تعداد پاسخ­دهندگان بسیار کم بود نظرات آن­ها به شکل گزارش بیان شد. سطح معنی­داری آماری در این مطالعه، کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد. در این مطالعه آماره­های توصیفی و آزمون های Chi-square برای متغییرهای کیفی و  Kruskal Wallis و One-Way ANOVA و از طریق نرم ­افزار آماری SPSS.Ver.20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در کل از میان پاسخ­ های داده شده، میزان 10 درصد داده­های از دست رفته (Missing) در پاسخ به هر سوال وجود داشت که در تفسیر نتایج به عنوان گزینه بی­نظر تحلیل شد. روش ورود پاسخ­ های لیکرتی به نرم افزار به صورت کد 2 تا 2- بود که 2به کاملاً موافقم و 2- به کاملاً مخالفم تعلق و سپس برای پاسخ­های هر پرسش میانگین گرفته شد که میانگین مربوطه در یکی از 7 طبقه ­بندی زیر از نظر قدرت پاسخ­گویی حیطه­ها (ادغام افقی و ادغام عمودی) قرار می­گرفت: کاملاً قوی: 34/1تا 2، قوی: 68/0 تا 33/1، نسبتاً قوی: 01/0 تا 67/0، متوسط= صفر، نسبتاً ضعیف: 01/0- تا 67/0-،  ضعیف: 68/0- تا 33/1-، کاملاً ضعیف: 34/1- تا 2- سپس میانگین هر حیطه جهت پاسخ­های دانشجویان و اساتید محاسبه شد. به دلیل عدم وجود اقدامات مداخله­ای در این طرح مشکل اخلاقی خاصی ملاحظه نشد در عین حال که این مطالعه مورد تصویب کمیته اخلاق و پژوهش دانشگاه علوم پزشکی همدان (معاونت تحقیقات و فناوری) به شماره 950221639 قرار گرفت.
یافته ­ها
از مجموع 217 نفر دانشجویان پزشکی 96 نفر دختر (3/61 درصد) و 62 نفر پسر (7/38 درصد) بودند که از این میزان 4/72 درصد (118 نفر) به سوالات نظرسنجی پاسخ و 6/45 درصد از دانشجویان حاضر به شرکت در نظرسنجی نشدند که بیش از نیمی از این افراد علت عدم مشارکت خود را نارضایتی از طرح اصلاحات پزشکی عنوان نمودند. در پاسخ به سوالات در حوزه تبیین اهداف، در مورد برنامه ادغام افقی و عمودی به ترتیب 6/46 درصد و 5/47 درصد از دانشجویان بیان کردند که اهداف برنامه در شروع برای آن­ها توضیح داده نشده است. همچنین نتایج نشان داد که در مجموع حوزه تبیین اهداف جهت دانشجویان در ابتدا برای دانشجویان به ­صورت شفاف بیان نشده است. در پاسخ به سوالات حوزه­های ادغام افقی و عمودی مشاهده شد که نحوه اجرای برنامه ادغام افقی بر نگرش مثبت دانشجویان به این برنامه تاثیرگذار بود (049/0p= ) و 1/55 درصد از افراد موافق ادامه این طرح بودند. در عین حال 2/32 درصد از افراد با اجرای برنامه ادغام افقی در دانشگاه در کل ایراداتی داشته است ولی معتقد بودن که ناهماهنگی ­ها در اجرای برنامه ادغام (افقی و عمودی) در این دانشگاه چشم­ گیر نبوده است. از نظر محتوای مناسب طرح ادغام افقی (001/0>p) و لزوم گنجاندن ادغام عمودی در مقطع علوم پایه بین نظر دو جنس تفاوت معنی­دار آماری مشاهده شد که به ترتیب 35/69 درصد و 79/19 درصد از پسران و دختران معتقد بودند محتوای برنامه ادغام افقی و عمودی در علوم پایه مناسب است (001/0>p). در مورد لزوم اضافه نمودن دروس پایه­ای دیگر به دستگاه­ ها، 50 درصد فارماکولوژی و 5/12 درصد پاتولوژی را مناسب می دانستند و 5/37 درصد نیز معتقد بودند که دروس بالینی را باید به دستگاه ­ها اضافه نمود. در خصوص لزوم حذف دروس از دستگاه­ ها، به ترتیب 5/62 درصد و 5/37 درصد جنین شناسی و بافت شناسی را مطرح نموده بودند.
همچنین نتایج نشان داد که در پاسخ به سوالات حوزه اجرایی در برنامه ادغام عمودی نیز بین نحوه عملکرد مراکز آموزش برنامه ادغام عمودی و رضایت در مورد لزوم ادامه برنامه ارتباط معنی­ داری وجود دارد  (001/0>p) که 7/70 درصد دانشجویانی که یکی از گزینه­های بیمارستان یا مراکز بهداشتی درمانی را انتخاب کرده بودند که اعتقاد داشتند بیمارستان مکان مناسب­تری جهت آموزش برنامه ادغام عمودی است. بین نحوه عملکرد بخش­های مختلف (جراحی، اطفال و داخلی) و ایجاد رضایت دانشجویان از ادامه برنامه ادغام عمودی نیز ارتباط معنی ­داری وجود داشت (001/0>p). همچنین درصد موافق یا کاملاً موافق از رضایت عملکرد بخش­ ها (ارتباط بین دروس پایه و بالین) در جدول شماره یک آمده است.
در مجموع 14 دانشجو در مورد سئوال باز (به­ صورت کلی اجرای کدام­یک از دستگاه­های 12 گانه ارائه شده را در دانشگاه علوم پزشکی همدان موفق ­تر می­ دانید و به چه دلیل؟) اذعان داشتند که 7 دستگاه از نظر آنان اجرای موفقیت­آمیز و مناسبی داشته که به ترتیب گوارش 4 نفر (7/28 درصد)، قلب 3 نفر (4/21 درصد)، نورولوژی 2 نفر (3/14 درصد)، تنفس 2 نفر (3/14 درصد)، پوست، کلیه و تنفس هر کدام 1 نفر (هر کدام 1/7 درصد) و بهترین گروه از نظر دانشجویان گروه آموزشی علوم پایه و درس آناتومی سر و گردن بود.

در تحلیل نظرات اساتید، از 17 استاد که در برنامه مذکور همراهی داشتند فقط 12 نفر حاضر به پاسخ­گویی شدند که 5 نفر از آن­ها اساتید بالینی و بقیه اساتید دوره علوم پایه بودند و از بین 8 استادی که حاضر به پاسخ­گویی به سوالات نشدند 7/66 درصد علت عدم تمایل به شرکت در طرح را مخالفت کلی با این برنامه ذکر نمودند. در پاسخ به سوالات در حوزه تبیین اهداف، در مورد برنامه ادغام افقی و عمودی به ترتیب  25 درصد و 3/8 درصد از اساتید بیان کردند که اهداف برنامه در شروع برای آن­ها کاملاً توضیح داده شده بود.
در پاسخ به سوالات حوزه ادغام افقی، در مورد بررسی ارتباط نحوه اجرای برنامه با نظر اساتید در مورد لزوم برنامه ادغام افقی در جهت برطرف نمودن نیازهای پزشک عمومی ارتباط معنی ­داری مشاهده نشد (45/0>p) و از 11 استاد 8/81 درصد اعتقاد داشتند که برنامه ادغام افقی می­تواند نیازهای یک پزشک عمومی را در آینده برطرف کند (به شرط اجرای مناسب) و 2/18 درصد نیز مخالف این امر بودند. از 4 نفر از اساتید در مورد اضافه نمودن درس­های پایه ضروری به دستگاه ­ها 50 درصد موافق اجرای برنامه به صورت فعلی و 50 درصد در مجموع با تدریس سیستمی دروس مخالف بودند.4 نفر دیگر از اساتید معتقد بودند که برخی از دروس باید از  برنامه ادغام حذف گردد (25 درصد موافق حدف کلی برنامه و 50 درصد حذف بیوشیمی و  25 درصد حذف ایمونولوژی از مقدمات پزشکی (1 و 2) بودند. در پاسخ به سوالات حوزه ادغام عمودی، در مجموع 3/8 درصد از اساتید در مورد   بخش ­های فوق تخصصی آموزشی ذکر کردند که بخش گوارش در فراگیری ارتباط دروس پایه با بالین کمک­کننده است. نظرات اساتید از رضایت عملکرد بخش­ها در برنامه ادغام عمودی در جدول شماره دو آمده است.

نتایج نشان داد که 3 نفر از اساتید از اجرای موفقیت ­آمیز1 دستگاه مانند کلیه (7/16 درصد)، تنفس (7/16 درصد) و قلب (7/16 درصد) و همچنین 3 نفر از آنان با اجرای موفقیت ­آمیز دستگاه­ ها موافق نبودند (50 درصد).
نمودار شماره یک بیانگر نظرات دانشجویان و اساتید در مورد وجود ناهماهنگی­ های کلی از اجرای برنامه ادغام در دانشگاه علوم پزشکی همدان است.

حدود نیمی از اساتید (5 نفر) اعتقاد داشتند که نحوه اجرای برنامه (ادغام افقی و عمودی) به ­طور­کلی در این دانشگاه دارای نواقصی است. در مورد پیشنهادات و انتقادات کلی اساتید برای اهداف، برنامه­ ریزی، اجرا و ارزشیابی برنامه ­های آموزشی ادغام (افقی و عمودی)، 3 نفر از اساتید کدبندی دروس در دستگاه­ ها را مطرح نمودند که بتوان هم امتحانات مباحث مختلف در دستگاه ­ها را به صورت جداگانه برگزار و هم نمرات را به صورت جداگانه ثبت کرد.
در کل، میانگین مجموعه پاسخ­ های حوزه برنامه ادغام افقی و عمودی از نظر دانشجویان به ترتیب 07/1±01/0- و 95/0±09/0- بود که باز هم در محدوده نسبتاً ضعیف و نسبتاً قوی جای دارد که حاکی از رضایت بیشتر دانشجویان نسبت به برنامه ادغام عمودی در این دانشگاه بود. میانگین مجموع پاسخ سوالات حوزه برنامه ادغام افقی و عمودی از نظر اساتید به ترتیب 14/1±27/0- و 76/0±83/0- بود که در محدوده نسبتاً قوی و
قوی جای دارد که نشان­ دهنده این است که میزان رضایت اساتید نیز از برنامه ادغام عمودی بیشتر از افقی است.
بحث و نتیجه­ گیری
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بیش از نیمی از دانشجویان و اساتید با بسیاری از حوزه­های طرح ادغام موافق بودند و میزان رضایت از برنامه ادغام عمودی از نظر دانشجویان و اساتید بیشتر بود. همچنین در خصوص اجرای موفقیت­ آمیزدستگاه ­ها، قلب و تنفس دو موردی هستند که از نظر دانشجویان و اساتید اجرای مناسبی در برقراری ارتباط علوم پایه با بالین داشتند. نتایج مطالعه­ای در دانشگاه علوم پزشکی شیراز نشان داد که بیش از نیمی از دانشجویان با ترکیب دانش پایه و بالین موافقند و معتقدند که مهارت بیشتری را در حفظ سلامت جامعه به دست خواهند آورد (15) که بر خلاف نتایج مطالعه کنونی به نظر می­رسد که صرف ­نظر از نحوه اجرای برنامه محتوای ترکیب دروس، می ­توان بر حس رضایت دانشجویان تاثیرگذار بود.
در مطالعه ­ای مشابه در مورد برنامه ادغام در آموزش علوم پایه در دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شد؛ حوزه ­های محتوا، امکانات، اجرا و نتایج مورد ارزیابی قرار گرفت که نشان داد بیش از دو سوم دانشجویان معتقدند اجرای برنامه ادغام مشوق آن­ها برای شرکت بیشتر در مباحث درسی است و همچنین آنان برنامه درسی و فضا را مناسب دانسته و در نظر کلی، دانشجویان هر دو برنامه ادغام افقی و عمودی را مثبت ارزیابی کردند. در خصوص دروس نیز، نظر سنجی در مورد کیفیت تدریس دروس علوم پایه حاکی از رضایت بیشتر به آناتومی طحال بر اساس میانگین پاسخ ­ها بود. همچنین این مطالعه نظرات کیفی اساتید را نیز در مورد نحوه اجرا، مورد ارزیابی قرار داد که نتایج آن همانند مطالعه حاضر بازتاب عدم رضایت برخی اساتید از برنامه، حجم کوریکولوم و نحوه آموزش بود (16).
 
فهرست منابع
1. Taheri M. Students' perceptions of learning environment in Guilan University of Medical Sciences. Journal of Medical Education 2013; 13 (4). 127- 33.
2. Khazai M. [ Comment regarding the implementation of medical students in clinical physiology course at Esfahan]. IJME 2010; 10 (5): 602-8. [Persian]
3. Amini M, Dehghani M, Kajouri J. [Ten steps in curriculum planning]. 1th ed. Tehran: Irsa; 2009: 55 [Persian].
4. Grant J. Principles of curriculum design. Understanding Medical Education. Evidence, Theory and Practice. Ed. Swanwick T. Association for the Study of Medical Education. Wiley-Blackwell. Oxford; 2010: 30:1-5. [DOI:10.1002/9781444320282.ch1]
5. Harden RM. The integration ladder: A tool for curriculum planning and evaluation. Med Educ 2002; 34(7):551-7
6. Abdollahzade Estakhry GH, Heidarzadeh A, Yazdani SH, Taheri Ezbarami Z. [Identification of Top Medical School's Educational Structure in the World]. RME 2015; 6 (2): 19-27. [Persian]
7. Yazdani S, Hosseini F, Homayoni zand R. [Reform in general medical degree curriculum]. 1st ed.Tehran: Shahid Beheshti University of Medical Sciences; 2008. [Persian]
8. abdolahzade estakhry G, heidarzadeh A, yazdani S, Taheri ezbarami Z. Identification of Top Medical School's Educational Structure in the World. RME 2014; 6 (2) :19-27. [Persian] [DOI:10.18869/acadpub.rme.6.2.19]
9. Ebrahim Nia M, Farzaneh A, Ahmadizadeh MJ, Ebadi A, Amerioon A, Tofighi S, Ayoobian A. [Diagnosis of Medical Education System Integration with Higher Staff in a Health Organization; a Qualitative Study]. Health Research Journal 2017; 2 (2): 133-42. [Persian] [DOI:10.18869/acadpub.hrjbaq.2.2.133]
10. Martin R, Murtagh EM. Teachers' and students' perspectives of participating in the 'Active Classrooms' movement integration programme. Teaching and Teacher Education 2017; 63: 218-30. [DOI:10.1016/j.tate.2017.01.002]
11. Mishra NV, Mishra GV, Kherde PM, Mishra VP, Singh A. Early Clinical Exposure as A Method to Augment Context Based Learning Among First Year MBBS Students. Indian Journal of Applied Basic Medical Sciences 2016; 18 (27): 8-15.
12. Mousavi Z, Olapour A. Mousavi Z, Olapour A. [Horizontal integration in the period in the physiopathology of medicine, Ahwaz Jundi Shapur University of Medical Sciences]. Proceedings of The 10th Congress of National Medical Education: 2009 May 5-7; shiraz, Iran: Sabz journal of medical education 2009:6. [Persian]
13. Yamani N, Rahimi M. The core curriculum and integration in medical education. Res Dev 2016; 5(2): 50-4. [DOI:10.15171/rdme.2016.011]
14. Ghaffari R, Yazdani S, Alizadeh M, Salek Ranjbarzadeh F. [Comparative Study: Curriculum of Undergraduate Medical Education in Iran and in a Selected Number of the World's Renowned Medical Schools]. Iranian Journal of Medical Education 2012; 11 (7): 819-31. [Persian]
15. Amini M, Kojuri J, Mahbudi A, Lotfi F, Seghatoleslam A, Karimian Z, et al. Implementation and evolution of the horizontal integration at shiraz medical school. JAMP 2013; 1 (1): 21-7.
16. Rooholamini A, Amini M, Bazrafkan L, Dehghani MR, Esmaeilzadeh Z, Nabeiei P, et al. Program evaluation of an integrated basic science medical curriculum in Shiraz Medical School, using CIPP evaluation model. JAMP 2017; 5 (3): 148-154.
17. Shahidi F, Saqeb MM, Amini M, Avand A, Dowlatkhah HR. Qualitative evaluation of general practitioner training program as viewed by graduates from Shiraz, Fasa and Jahrom Medical Universities. JAMP 2015; 3 (3): 142.
18. Yamani N, Shater Jalali M. [Curriculum Integration, with Emphasis on Integration in Medical Education]. IJME 2012; 11(9): 1202-13. [Persian]
19. Jafarzadeh Esfehani R, Jalal Yazdi M, Kamranian H, Jafarzadeh Esfehani A, Rezaei Kalat A, Mahmudi Gharai A. Effect of Early Clinical Exposure on Learning Motivation of Medical Students. Future Med Educ J. 2012; 2(2): 3-7.
20. Valizadeh M, Musavinasab N, Nahavandi f. [The Effect of Horizontal Integration of Internship Program on Some Educational Indices in Zanjan University of Medical Sciences]. J Med Educ Dev2011; 3(5): 56-62. [Persian]
21. Zare-Khormizi MR, Dehghan M, Pourrajab F, Moghimi M, Farahmand-Rad R, Vakili Zarch A. [Medical Students Attitudes Towards Integration of Pharmacology and Pathology Programs in Shahid Sadoughi University of Medical Sciences]. RME 2016; 8 (1): 57-64. [Persian] [DOI:10.18869/acadpub.rme.8.1.57]
22. Vafadar Z, Vanaki Z, Ebadi A. [An Overview of the most Prominent Applied Models of Inter-Professional Education in Health Sciences in the World]. RME 2017; 8(4): 69-80. [Persian] [DOI:10.18869/acadpub.rme.8.4.69]
23. Porter J, Quinn K, Kane K, Stevermer J, Webb W. How we incorporated service learning into a medical student rural clinical training experience. Medical teacher 2016; 38 (4):353-7. [DOI:10.3109/0142159X.2015.1078889]
24. Pokhrel R, Tandon A, Bhatnagar R. Integrated Versus Traditional Method in Basic Medical Science Education: A Comparative Study in an Indian Medical College. Medical Journal of Shree Birendra Hospital 2016; 15 (1): 32-5. [DOI:10.3126/mjsbh.v15i1.15042]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Amiri J, Seif-Rabiei M, Maghsudi F, Khatami F, Sanaei Z. Evaluation of the Reform Program at the Basic Medical Sciences Level from Professors and Medical Students’ viewpoints in Hamadan University of Medical Sciences. RME 2018; 10 (2) :58-67
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-589-fa.html

امیری جلال الدین، سیف ربیعی محمد علی، مقصودی فهیمه، خاتمی فرناز، صنائی زهرا. ارزیابی برنامه اصلاحات آموزش پزشکی مقطع علوم پایه از دیدگاه اساتید و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی همدان. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1397; 10 (2) :58-67

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-589-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 10، شماره 2 - ( 1397 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education