مقدمه
ورود به دانشگاه مقطعی بسیارحساس به شمار می­ رود که تغییر عمده­ ای در زندگی اجتماعی و فردی به وجود می ­آورد. در این دوره فرد با تغییرات زیادی در روابط انسانی و اجتماعی روبرو می ­شود (1). از آن جمله می­ توان به ایجاد روابط جدید، دوری از خانواده، مدیریت مسایل تحصیلی، معیشتی و عاطفی، تغییر در عادات مطالعه، زندگی در شرایط خوابگاه دانشجویی، کافی نبودن امکانات رفاهی و اقتصادی، منابع درسی متعدد اشاره کرد. ناتوانی در رویارویی موفقیت­ آمیز با مسائل یاد شده از عوامل مهم در ناسازگاری و افت تحصیلی دانشجویان می ­باشد (2). بنابراین از ضروریات اساسی دوران دانشجویی که تـوجـه بـه آن در رشـد و تـوسـعـه جامعه اثر مستقیمی دارد و به آن شرط اساسی در بهره­وری بهینه از نیروهای کارآمد و تحصیل­کرده می­ باشد توانایی سازگاری تحصیلی (Academic Adjustment) با محیط دانشگاه است که باعث بالا بردن کارآیی و کفایت تحصیلی در دانشجویان می­ گردد (3).
Olimat و همکاران­ نشان دادند که علت اصلی پیشرفت تحصیلی پایین در دانشجویان، عدم سازگاری تحصیلی و اجتماعی آن­ها می­باشد (4). Pettas در پژوهشی نشان داد که دانشجویانی که در امر سازگاری تحصیلی با مشکل روبه ­رو   می­ شوند، به احتمال زیاد در سایر ابعاد زندگی نیز دچار مشکل خواهند شد (5). از این رو شناخت عواملی که بتوانند باعث سازگاری تحصیلی دانشجویان شوند، از اهمیت خاصی برخوردار است.
Al-Mseidin و همکاران سازگاری تحصیلی را داشتن یک نگرش مثبت نسبت به تعیین اهداف تحصیلی، تکمیل الزامات علمی، تلاش اثربخش برای دستیابی به اهداف تحصیلی و کسب موفقیت تحصیلی تعریف کرده­ اند (6). امروزه سازگاری تحصیلی تنها بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان تاکید نمی­کند، بلکه مفهوم آن گسترش یافته و شامل انگیزه یادگیری، توانایی برنامه­ ریزی بر­ای فعالیت­های علمی، احساس تعهد، پشتکار در امور آموزشی و یادگیری، رضایت از فضا و محیطی آموزشی می­باشد (7).  اگر چه اغلب دانشجویان با محیط جدید به سرعت خو می­گیرند، اما برای برخی این دوره گذر، استرس­های شخصی و ناسازگاری­ های هیجانی و تحصیلی به دنبال دارد. پژوهش­های متعدد نشان می­ دهد، عواملی از جمله ویژگی­ های شخصیتی و هدف گرایی (8)؛ خودکارآمدی، ابراز وجود و حمایت اجتماعی (9)؛ استرس و نا­امیدی (11 و 10)؛ تعاملات اجتماعی و خودکارآمدی (12) می­تواند سازگاری تحصیلی دانشجویان را پیش­ بینی کنند.
بدون تردید دانشجویان علوم پزشکی در موقعیت­ های تحصیلی، گستره وسیعی از هیجان­ ها را تجربه می ­کنند. نقش این هیجان­ ها در فرایند یادگیری (13) و بررسی اثرات مثبت و منفی آنها بر سازگاری تحصیلی و پیشرفت تحصیلی قابل­توجه می­ باشد. هیجان‌های چون لذت، امیدواری، غرور، آرامش، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی به طور معناداری با انگیزش، منابع شناختی، راهبردهای یادگیری، خودگردانی، پیشرفت تحصیلی و ویژگی­ های شخصیتی یادگیرندگان رابطه دارد و عمیقا بر افکار و اعمال و سازگاری ایشان تأثیر می­ گذارند (14). از نظر Pekrun و همکاران هیجان­ های تحصیلی، هیجان­‌هایی هستند که به ­طور مستقیم به فعالیت‌های تحصیلی یا نتایج تحصیلی، گره خورده‌اند. این هیجان‌ها به یادگیری، آموزش و پیشرفت تحصیلی مربوط هستند. این تعریف دلالت بر این دارد که هیجان­ های وابسته به فعالیت‌های مرتبط با تحصیل نیز هیجان­ های تحصیلی تلقی می‌شوند (15). لذت منبعث از یادگیری، خستگی ناشی از آموزش‌های کلاسی و ناکامی­ها و عصبانیت های ناشی از تکالیف دشوار، نمونه­‌هایی از هیجان‌های مرتبط با فعالیت‌های تحصیلی می‌باشند.
ویلاویسنسیو و برناردو (Villavicencio & Bernardo) ادعا کردند هیجان‌های مثبت با دامنه­ ای از متغیرهای مرتبط با انگیزش در ارتباط است از جمله باور به شایستگی، تمایل به مطالعه، تلاش، سازگاری و خودتنظیمی (16). مطالعه ی کاوسیان و همکاران نشان داد  که هیجان تحصیلی لذت از کلاس اثر مثبت نیرومندی بر بهزیستی می‌گذارد و یکی از مهم­ترین پیش­بینی­کننده‌های آن است. همچنین در جهت معکوس، ناامیدی از یادگیری بر بهزیستی اثر منفی معنی­ داری داشت (17).
علاوه بر هیجانات تحصیلی، مطالعات بین­المللی برگز و همکاران (Burgess & et al) نشان می­دهد که سازگاری تحصیلی دانشجویان تحت تاثیر عوامل فرهنگی آن­ها نیز می­ باشد (18). یکی از این عوامل مهم فرهنگی خود تفسیری (Self Construal) است که به عنوان مجموعه­ای از افکار، احساسات و اعمال مربوط به ارتباط شخص با دیگران و ارتباط شخص به عنوان فردی متمایز از دیگران تعریف شده است که خود­توصیفی و معنا دادن فرد به خود در رابطه با دیگران را توضیح می­ دهد (19). به طور کلی خودتفسیری چگونگی تعریف و معنا دادن به خود است و این­که افراد خود را در جمع چگونه می­بینند و تعریف می­کنند (20).
خودتفسیری دارای دو بعد مستقل و وابسته است، که خودتفسیری مستقل (Independent Self Construal) به عنوان محدود، فردی و جدا از زمینه اجتماعی تعریف شده است و بیشتر بر توانایی، افکار و احساسات درونی و همچنین منحصر به فرد بودن و ابراز خود تاکید دارد، افراد این گروه بیشتر بر قدرت درونی و ارتقاء اهداف خود ارزش قائلند. به عنوان مثال، یک شخص با خود تفسیری مستقل ممکن است خود را به عنوان فردی "هوشمند" یا ممتاز تعریف کند، که موجب می­شود خود را بیشتر در موقعیت­های رقابتی قرار   دهد (21). در مقابل خود تفسیری وابسته  (Dependent Self Construal) به یک فرد در ارتباط با دیگران اشاره می­کند؛ بنابراین می­توان آن را یک جامعه اجتماعی، جامع و جمعی دانست. ویژگی اصلی آن این است که رفتار مردم در رابطه با دیگران تعیین و سازمان می­یابد، که بیشتر بر  جنبه­های اجتماعی مانند نقش­ها، تعلق و نزدیکی، ارتباط مستقیم با دیگران تاکید دارد (19). به عنوان مثال، شخصی با خودتفسیری وابسته بیشتر کارهای گروهی را ترجیح می­ دهد و با دیگر اعضای گروه روابط صمیمی و نزدیکی دارد و خود را به ­عنوان عضوی از گروه توصیف می­ کنند (22).
گرچه مارکوس و کیتایاما (Markus & Kitayama) به­طور مستقیم بیان نکرده ­اند، اما بررسی نشان می­ دهد که افراد با خودتفسیری وابسته احساسات همدلی و توجه بیشتری نسبت به دیگران دارند و سازگاری بیشتری نسبت به دیگر افراد از خود نشان می­ دهند، با این حال این نکته نیز مهم است که توجه داشته باشیم که افراد با خودتفسیری وابسته خط فکری ثابت و انعطاف­ ناپذیری در رابطه با گروهی که عضو آن هستند نشان می­ دهند. در نتیجه، محدودیت­ های بیشتری برای آن­ها وجود دارد زیرا باید دیگر اعضای گروه که با آن­ها احساس رفاقت و نزدیکی دارند را نیز در نظر بگیرند؛ در مقابل فردی با خودتفسیری مستقل مرزی موقت بین گروه و خارج از گروه بودن ایجاد می­ کند. مثال: شخصی که از ابتدا خود را به ­عنوان فردی خارج از یک گروه درک کرده است می ­تواند به راحتی برای رشد روابط، گروه خود را تغییر دهد (23). با این ­حال خود ادراکی افراد مستقل با افکار و احساسات و رفتار افراد دیگر خیلی کم­تر است. در این زمینه تحقیقات نشان داد که فردگرایی دانشجویان سنگاپور، وضعیت و انگیزش پیشرفت را پیش ­بینی می­کند، اما انگیزش پیوند جویی آن­ها را پیش ­بینی نمی ­کند (24). علاوه بر این، مطالعه دیگری نشان داد که افراد با خودتفسیری وابسته انتخاب­ های امن بیشتر و معمولا در حد استانداردهای اجتماعی دارند ولی افراد با خودتفسیری مستقل بیشتر بر اساس ارتقا شخصی تصمیم گیری می­ کنند، صرف­نظر از اینکه این انتخاب بر اساس هنجارهای جامعه باشد (25). از طرف دیگر مطالعات اشقلی فراهانی و همکاران نشان داد که یک رابطه همدلانه با بیمار نه تنها باعث بهبود تجربه بیمار به عنوان دریافت­ کننده مراقبت می ­شود، بلکه به نتایج مثبت درمانی نیز منتهی خواهد شد و ارتباطی مثبت بین همدلی و پیامدهای مثبت درمانی و مراقبتی وجود دارد (26). بنابراین با توجه به این­که دانشجویان علوم پزشکی بهتر است احساس همدلی بالاتری نشان دهند و احساس پیوندجویی در آن­ها بیشتر باشد احتمالاً به سمت خودتفسیری وابسته بیشتر گرایش داشته باشند(26).
واضح است که سازگاری تحصیلی دانشجویان به دلیل بهبود پیشرفت تحصیلی و یادگیری آن­ها، ضروری به نظر می­ رسد. بنابراین، شناسایی متغیرهای اثرگذار بر سازگاری تحصیلی  دانشجویان، از اولویت­ های پژوهشی مهم به ­شمار می ­رود. بر اساس متون پژوهشی مطالعاتی برای یافتن عوامل مرتبط با سازگاری تحصیلی انجام شده است؛ اما نکته مهم در استفاده از نتایج بیشتر این مطالعات، آن است که وقتی درباره پدیده پیچیده ­ای مانند سازگاری تحصیلی بحث می­ شود، باید به نقش مجموعه­ ای از عوامل توجه ویژه­ ای کرد و این نکته را مدنظر داشت که یک متغیر به تنهایی اثری را بر متغیر دیگری دارد که اگر اثر آن با سایر متغیرها به طور هم­زمان مطالعه گردد، ممکن است نتایج متفاوتی به­دست آید. با توجه به این­که در جستجوهای انجام شده در تحقیقات داخلی و خارجی، تاکنون پژوهشی به بررسی نقش دو متغیر هیجانات تحصیلی و خودتفسیری در پیش ­بینی سازگاری تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی نپرداخته است؛ پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش هیجانات تحصیلی و خودتفسیری در پیش­بینی سازگاری تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی انجام و بدنبال بررسی این سوال است که آیا هیجانات تحصیلی و خودتفسیری می­توانند سازگاری تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی را پیش­بینی نمایند؟
روش­ ها  
مطالعه حاضر به لحاظ هدف، کاربردی، از نظر نوع داده­ ها، کمی و از نظر روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش حاضر را کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی البرز در سال تحصیلی 97-96 تشکیل می­ دادند که بر اساس آمارهای اخذ شده، تعداد آن­ها 7116 نفر برآورد گردید. طبق جدول کرجسی و مورگان (krejcie & Morgan) تعداد نمونه مکفی برای جامعه 7000 نفری، 364 نفر بایستی برآورد گردد که به منظور جلوگیری از ریزش نمونه این تعداد 400 نفر (255 دختر و 145 پسر) در نظر گرفته شد. قابل ذکر است که بعد از جمع آوری پرسشنامه ­ها، پنج پرسشنامه ناقص حذف گردید. شیوه نمونه­ گیری در این پژوهش تصادفی خوشه ­ای چند مرحله­ ای بود؛ بدین­ صورت که از دانشگاه، 3 دانشکده (بهداشت، پرستاری و مامایی و پیراپزشکی) به صورت تصادفی انتخاب و سپس از بین کلاس ­های هر کدام از این دانشکده ­ها، 4 کلاس و دانشجویان آن کلاس­ ها انتخاب شدند. قابل ذکر است که پرسشنامه ­ها توسط تسهیل­ گر پژوهش توزیع شد و دانشجویان تقریباً 90 دقیقه زمان داشتند تا به سوالات جواب بدهند. معیار ورود به مطالعه اعلام رضایت و معیار خروج عدم تمایل به همکاری بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ های این پژوهش، جهت بیان شاخص­ های توصیفی از میانگین، انحراف استاندارد و به دلیل فاصله­ ای بودن متغیرها برای بیان همبستگی و پیش­ بینی میزان سهم هر یک از متغیرهای پیش­ بین در پیش ­بینی متغیر ملاک از روش آمار استنباطی (تحلیل رگرسیون گام به گام) از طریق نرم ­افزار آماری SPSS.Ver.23 استفاده شد.
پرسشنامه سازگاری تحصیلی: پرسشنامه سازگاری بیکر و سریاک (Baker & Siryk) دارای 24 گویه است. نمره آزمودنی در این مقیاس بین 168-24 قرار می ­گیرد. نمره بین 24 تا 56 میزان سازگاری تحصیلی در حد پایین، نمره بین 57 تا 112 در حد متوسط و نمره بالاتر از 113 در حد بالا را نشان می­ دهد. ویژگی ­های روان سنجی در مطالعات متعدد بررسی شده است. زارعی به نقل از Baker & Siryk ضریب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس پرسشنامه سازگاری تحصیلی  را  بالاتر از 80/0  و میزان آلفای کرونباخ پرسشنامه  را 83/0 گزارش نموده است که روایی صوری و محتوایی آن نیز مورد تایید قرار  گرفت (27). در پژوهش حاضر نیز میزان آلفای کرونباخ پرسشنامه، 78/0 محاسبه گردید.
پرسشنامه خودتفسیری: در این مطالعه از پرسشنامه 30 سوالی و مدل 6 عاملی استفاده شد. مجموع چهار تای این عوامل خود­تفسیری مستقل هستند: خودمختاری/ ابراز وجود (7 گویه)، فردگرایی ثبات رفتاری (6 گویه)، تقدم خود (3 گویه)، و دو عامل دیگر خرده مقیاس وابسته: عامل رعایت ارزش­ های گروه (10 گویه) و عامل وابستگی به رابطه (4 گویه). پاسخ­ ها بر اساس یک طیف لیکرت 7 درجه­ ای تدوین شده­اند. پاسخ­ دهندگان موافقت خود را با هر یک از سوالات، با مقیاس لیکرت 7 درجه ­ای، از 1 (کاملاً مخالف) تا 7 (کاملاً موافق) نشان دادند. نمره 50 به بالا در خودتفسیری وابسته و نمره 70 به بالا در خودتفسیری مستقل نشان­ دهنده خودتفسیری بالا است (28). الوندی و همکاران در پژوهش اصلی پایایی ابزار را بین 60/0 تا 70/0؛ و در پژوهش خود پایایی این ابزار را بین 52/0 تا 71/0 گزارش کرده ­اند و روایی صوری و محتوایی این ابزار را مورد تایید قرار داده ­اند (28). در پژوهش حاضر نیز میزان آلفای کرونباخ برای مقیاس خودتفسیری مستقل 69/0 و مقیاس خودتفسیری وابسته 73/0 بدست آمد.
پرسشنامه هیجانات تحصیلی: پرسشنامه ­ای هیجانات پیشرفت تحصیلی دانشجویان توسط پکران (Pekrun) طراحی شده است. در این پژوهش با توجه به اهداف مورد نظر زیرمقیاس‌های مربوط به هیجانات کلاس شامل لذت از کلاس، امیدواری، عصبانیت، اضطراب و خستگی مورد استفاده قرار گرفت. پرسشنامه حاوی 50 سوال برای اندازه­ گیری پنج هیجان یعنی لذت از کلاس (10 سوال)، امیدواری (8 سوال)، اضطراب (12 سوال)، عصبانیت (9 سوال) و خستگی از کلاس (11 سوال) بود. در این پرسشنامه یادگیرندگان تجربیات هیجانی خود را در یک مقیاس لیکرتی 5 درجه ­ای از کاملاً مخالفم (1) تا کاملاً موافقم (5) درجه ­بندی می‌کنند (14). کدیور و همکاران در مطالعه­ ای پایایی مقیاس ­های هیجان­ های مربوط به کلاس این پرسشنامه را چنین گزارش نموده ­اند. لذت از کلاس 75/0؛ امیدواری مربوط به کلاس 76/0؛ اضطراب مربوط به کلاس 78/0؛ عصبانیت مربوط به کلاس 74/0؛ خستگی از کلاس 84/0؛ همچنین آن­ها روایی صوری و محتوایی پرسشنامه فوق را در مطالعه­ ی خود مورد تایید قرار دادند (29). در پژوهش حاضر پایایی خرده­ مقیاس­ ها بر اساس آلفای کرونباخ لذت از کلاس 68/0؛ امیدواری مربوط به کلاس 72/0؛ اضطراب مربوط به کلاس 70/0؛ عصبانیت مربوط به کلاس 79/0؛ خستگی از کلاس 69/0 بدست آمد.
یافته ها
در جدول شماره یک میانگین و انحراف معیار شرکت­کنندگان در متغیرهای پژوهش ارایه شده است.

جدول فوق میانگین نمرات شرکت ­کنندگان را در متغیرهای سازگاری تحصیلی (62/79)، هیجانات تحصیلی مثبت (64/57)، هیجانات تحصیلی منفی (81/88)، خودتفسیری مستقل (13/46) و وابسته (32/50) نشان می­ دهد. قبل از بررسی سوال پژوهش، پیش فرض­های انجام تحلیل رگرسیون (مفروضه نرمال بودن توزیع پراکندگی نمرات آزمودنی­ها و مفروضه خطی بودن رابطه دو متغیر) مورد بررسی قرار گرفت و هر دو پیش­فرض برقرار بود.

با توجه به اطلاعات جدول شماره دو می ­توان دریافت به دلیل این­که تمامی ضرایب کجی و کشیدگی در بازه (2 الی 2-) است، لذا نرمال بودن داده ­های متغیر ها تایید می­ گردد. همچنین برای سنجش خطی بودن رابطه از آزمون تورم واریانس با در نظر گرفتن میزان تحمل داده­ ها استفاده شد که نتایج این آزمون (با توجه به اینکه همگی در شاخص تورم واریانس کمتر از عدد 2 هستند) نشان داد ارتباط بین متغیر­های مستقل خطی نیست و شرایط برای استفاده از رگرسیون خطی فراهم است.
با توجه به برقرار بودن مفروضه ­ها، سوال پژوهش در ادامه مورد بررسی قرار گرفت. جدول شماره سه ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش را نشان می­ دهد.

بر اساس اطلاعات جدول شماره سه ملاحظه می­ شود بین خودتفسیری وابسته و هیجانات تحصیلی مثبت با سازگاری تحصیلی رابطه مثبت و معنی­ دار و بین خودتفسیری مستقل و هیجانات تحصیلی منفی با سازگاری تحصیلی رابطه منفی و معناداری وجود دارد.
جدول شماره چهار خلاصه تحلیل رگرسیون را نشان می­ دهد.

بر اساس جدول بالا در مرحله اول خودتفسیری وابسته وارد معادله گردیده است و 04/0 درصد از تغییرات سازگاری تحصیلی را تبیین می‌نماید. در مرحله دوم هیجانات تحصیلی مثبت به معادله وارد شده است و ضریب همبستگی چندگانه به 06/0 درصد افزایش پیدا کرده است. این دو متغیر با هم 06/0 درصد از واریانس سازگاری تحصیلی را تبیین می‌نمایند.
بر اساس آماره F و سطح معنی­ داری آن در پاسخ به این سؤال که آیا مقدار واریانس تبیین شده توسط متغیر(های) پیش ­بین به لحاظ آماری معنی ­دار است یا خیر؟ ملاحظه می ­گردد که با توجه به مقدار F برای مرحله اول (001/0≥,P 55/16=F)، و مرحله دوم (001/0≥,P 98/13=F)، که هردو در سطح اطمینان 99/0 معنی­ دار است، میزان ضرایب همبستگی چندگانه و ضریب تبیین بدست آمده معنی­ دار می‌باشند (جدول 4). تأثیر هر یک از متغیرهای وارد شده به معادله رگرسیونی بر متغیر سازگاری تحصیلی در جدول شماره پنج گزارش شده است.

جدول بالا نشان می ­دهد که اثر خودتفسیری وابسته و هیجانات تحصیلی مثبت در پیش ­بینی سازگاری تحصیلی دانشجویان، مثبت و به ترتیب 21/0 و 17/0 بوده است که با توجه به مقادیر آزمون t و سطح معنی­ داری آن که در جدول شماره پنج ارایه شده است، هر دوی این مقادیر معنی­ دار هستند. مقدار β برای این دو مولفه نشان داد که در صورت ثابت بودن سایر شرایط با افزایش یک واحد در خودتفسیری وابسته و هیجانات تحصیلی مثبت به ترتیب به اندازه 21/0 و 17/0 واحد افزایش در نمره سازگاری تحصیلی رخ می­ دهد. به عبارت دیگر سهم خودتفسیری وابسته از هیجانات تحصیلی مثبت در تبیین سازگاری تحصیلی بیشتر است.

هدف پژوهش حاضر تبیین سهم عوامل خودتفسیری و هیجانات تحصیلی در پیش ­بینی سازگاری تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی بود. نتایج تجزیه و تحلیل داده ­ها به روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام حاکی از آن بود که سازگاری تحصیلی با خودتفسیری وابسته و هیجانات تحصیلی مثبت رابطه مثبت و معنی­ دار و با خودتفسیری مستقل و هیجانات تحصیلی منفی رابطه منفی و معنی­ داری دارد.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که خود تفسیری وابسته و هیجانات تحصیلی مثبت می ­توانند، 06/0 درصد واریانس سازگاری تحصیلی دانشجویان را به­ طور مثبت و معنی­ دار پیش ­بینی کنند. اگر چه مقدار بدست آمده خیلی زیاد نمی ­باشد اما از نظر آماری معنی­ دار است. قابل ذکر است که بر اساس مبانی پژوهشی مطالعه ­ای ناهمسو دیده نشد؛ بنابراین به برخی از نتایج مطالعات پیشین که همسو با یافته ­های این مطالعه به ­طور غیرمستقیم هستند، اشاره می ­شود. به عنوان مثال ویلاویسنسیو و برناردو (Villavicencio & Bernardo) در پژوهش خود نشان دادند که هیجان‌های مثبت با باور به شایستگی، تمایل به مطالعه، تلاش، سازگاری و خودتنظیمی رابطه مثبت و معنی­ داری دارد. همچنین مطالعه­ ی کاوسیان و همکاران نشان داد که هیجان تحصیلی لذت از کلاس اثر مثبت نیرومندی بر بهزیستی می‌گذارد و یکی از مهم­ترین پیش ­بینی­ کننده‌های آن است (17). همچنین پژوهش مارکوس و همکاران (Markus)  نشان داد که افراد وابسته احساسات همدلی و توجه بیشتری نسبت به دیگران دارند و سازگاری بیشتری نسبت به دیگر افراد از خود نشان می­ دهند (23). تحقیقات بروتوس و همکاران (Brutus)  نشان داد که فرد گرایی دانشجویان سنگاپور، وضعیت و انگیزش پیشرفت آن­ها را   پیش­ بینی می­کند، اما انگیزش پیشرفت قادر به تبیین انگیزه ­ی پیوند جویی آن­ها نمی باشد(24).
در تبیین یافته­ های بدست آمده احتمالاً این­ طور می ­توان گفت که دانشجو با خودتفسیری مستقل تمایل به سازماندهی رفتار خود دارد و به صورت معنی­ دار به افکار، احساسات و اقدامات خود بیشتر از افکار، احساسات و اقدامات دیگران رجوع می­ کند و کم­تر تحت تاثیر دیگران قرار می­ گیرد. از سوی دیگر، شخص با خودتفسیری وابسته، خود را به ­عنوان عضوی از یک روابط اجتماعی می­ بیند و رفتار خود را بر حسب روابط اجتماعی و ادراک خود از افکار، احساسات و اقدامات دیگران، سازماندهی می­ کند. تحقیقات گذشته نشان می­ دهد که ویژگی­ های شاخص افراد با خودتفسیری وابسته، انعطاف ­پذیری، همدلی، توانایی سازگاری، مهار خود، حفظ هماهنگی با زمینه اجتماعی است (19). از طرف دیگر امروزه سازگاری تحصیلی شامل انگیزه یادگیری، توانایی برنامه ­ریزی بـرای فعالیـت ­های علـمی، احـساس تـعـهد، پشتکار در امـورآموزشی و یادگیری، رضایت از فضا و محیطی آموزشی (7) و مهارت­ های ارتباطی می ­باشد (12) بنابراین خودتفسیری وابسته با سازگاری آموزشی و تحصیلی می­ تواند رابطه تنگاتنگی داشته باشد. به عبارت دیگر دانشجویان علوم پزشکی در بافت تحصیلی یاد می­ گیرند که چگونه با بیماران خود در آینده برخورد مناسب داشته باشند و رابطه همدلانه خود را تقویت نمایند بنابراین به سمت خودتفسیری وابسته گرایش پیدا می­ کنند.
همچنین می­ توان گفت در خودتفسیری وابسته، دیگران نقش بسیار مهمی در تعریف از خود دارند به عنوان مثال فرد زمانی انگیزه پیدا می­ کند که در ارتباط با دیگران و یا عضوی از یک روابط بین فردی باشد. این افراد از طریق روابط با دیگران خود را شکل می ­دهند (21). بنابراین احتمالاً دانشجویان علوم پزشکی توسط جامعه و بافت دانشگاهی پذیرش بهتری دارند و آن­ها را مورد تحسین قرار می­ دهند و همین امر باعث می ­گردد که، خود را عضوی از دانشگاه می ­دانند و احساس تعلق بیشتری می ­کنند؛ که این موضوع باعث می­ گردد تا در برابر مسایل و مشکلات آموزشی تاب ­آوری بیشتری از خود نشان دهند و نگرش آن­ها نسبت به دانشگاه و فعالیت ­های آن مثبت باشد؛ به عبارت دیگر در مورد مسائل آموزشی سازگاری بیشتری از خود نشان بدهند.
همیلتون و بیهال (Hamilton and Biehal) در تحقیقی نشان دادند که افراد با خودتفسیری وابسته طبیعت محافظه ­کارانه ­ای دارند و وظیفه­ گرا هستند و اهدافی با کم­ ترین مشکلات نسبت به بیشترین دست ­آوردها را ترجیح می­ دهند و انتخاب این افراد محتاطانه و کم­ خطر است. ولی افرادی با خودتفسیری مستقل به نفع شخصی خود صرف ­نظر از هنجارهای جامعه اهمیت می ­دهند و انتخاب­ های این افراد با عدم احتیاط و ریسک ­پذیری همراه است (25). بنابراین دانشجویان علوم پزشکی احتمالاً در بافت دانشگاهی اهدافی را انتخاب می­ نمایند که کم ­خطر و واقع­بینانه باشد و بتوانند با یک برنامه­ ریزی دقیق به آن دسترسی پیدا کنند، در واقع تحقق اهداف تحصیلی دانشجویان آن­ها را به سمت سازگاری تحصیلی بیشتر سوق می­ دهد.
اما در تبیین این یافته که هیجانات تحصیلی مثبت چگونه می ­تواند سازگاری تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی را   پیش­ بینی کند. این­طور می ­توان گفت که هیجان ­ها و  احساس ­ها از جمله مهم­ترین ابعاد شخصیتی یادگیرندگان هستند که در سراسر فرایند یادگیری در کلاس حضور دارند؛ آن­ها به ­وسیله موقعیت یادگیری و ارزیابی­ های یادگیرندگان از این موقعیت­ ها ایجاد می­ شوند و روی کیفیت یادگیری و عملکرد آن­ها اثر مثبت می‌گذارند (14)؛ از طرف دیگر نتایج مطالعه­ ی ویلاویسنسیو و همکاران (Villavicencio) نشان داد که بین هیجان‌های مثبت با باور به شایستگی، تمایل به مطالعه، تلاش، سازگاری و خودتنظیمی رابطه مثبت و معنی­ داری وجود دارد (16)؛ بنابراین احتمالاً با بالا رفتن کیفیت یادگیری و عملکرد دانشجویان، نگرش و باورهای آن­ها نسبت به اهداف تحصیلی تعیین شده، مثبت خواهد شد و تلاش خود را جهت رسیدن به اهدف تحصیلی تعیین شده مضاعف خواهند کرد و شایستگی آن­ها افزایش می ­یابد و این به معنای افزایش سازگاری تحصیلی است؛ چون سازگاری تحصیلی از داشتن یک نگرش مثبت نسبت به تعیین اهداف تحصیلی، تکمیل الزامات علمی، تلاش اثربخش برای دستیابی به اهداف و کسب موفقیت تحصیلی تعریف کرده ­اند(6). به عبارت دیگر دانشجویان علوم پزشکی چون این باور را دارند که بعد از اتمام دوره تحصیلی به اهداف خود نایل خواهند شد. بنابراین سختی­ های دوران تحصیل را راحت­ تر می­ توانند طی کنند.
با توجه به این­که این مطالعه بر روی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی استان البرز انجام شده است، تعمیم نتایج آن به دیگر دانشجویان بایستی با احتیاط صورت گیرد. با توجه به یافته­ های حاصل از این مطالعه پیشنهاد می ­گردد، در   پژوهش­ های آتی روابط ساختاری متغیرها از طریق مدل معادلات ساختاری آزمون و همچنین در دیگر مناطق با فرهن گ­های مختلف اجرا گردد و در نهایت مراکز مشاوره دانشجویی در دانشگاه­ های علوم پزشکی، اقدام به برگزاری کارگاه­ های آموزشی با محوریت خودتفسیری و هیجانات تحصیلی با هدف افزایش سازگاری تحصیلی دانشجویان نمایند.
قدردانی
پژوهشگر از کلیه دانشجویان گرامی که در انجام این پژوهش همکاری لازم را داشتند تشکر و قدردانی می­ نماید.