[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 11، شماره 1 - ( 1398 ) ::
جلد 11 شماره 1 صفحات 71-62 برگشت به فهرست نسخه ها
تحلیل مقایسه ای عوامل اثرگذار بر شکل گیری و توسعه شرکت‌های دانشگاهی در وزارتین علوم و بهداشت
مریم شهودی* ، محمد حسنی ، حسن قلاوندی ، عباس عباس پور، غلامرضا شمس
دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه ، m_shohoudi@yahoo.com
واژه‌های کلیدی: توسعه، شرکت های دانشگاهی، کارآفرینی، دانشجویان
متن کامل [PDF 573 kb]   (739 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (3563 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
متن کامل:   (1044 مشاهده)
مقدمه
امروزه دانشگاه ­ها با ایجاد شرکت­ های دانشگاهی به ­عنوان محیطی برای تجاری سازی فناوری تلاش می­ کنند (۱). شرکت­ های دانشگاهی اغلب به ­عنوان یک مکانیسم سودمند برای تجاری سازی دانش علمی، تشویق نوآوری و تحریک رشد اقتصادی به شمار می ­روند (۲). یک شرکت دانشگاهی به­ عنوان یک سرمایه­ گذاری جدید توسط دانشجویان فعلی یا اعضای هیئت علمی دانشگاه تاسیس می­ شود تا بتوانند ایده­ های خود را براساس فرایند کارآفرینی کاربردی کنند (۳). در رابطه با ایجاد شـرکت­ های دانشـگاهی در زمینه علوم پزشـکی برخـی پژوهش ­ها به این نکته اشاره می­ کنند که با توجه به نیـاز همـه مردم به مراقبت­ های بهداشتی، خدمات بهداشتی باید تحت نظر و مدیریت دولت باشد و تجاری­سازی در این زمینه صورت نگیرد (7-4). در مقابل، برخی تحقیقات با دید مثبت به انتقال فناوری در حوزه پزشکی و دارویی می­نگرند و تجاری سازی در این زمینه را برای درمان بسیاری از بیماری­ها (از جمله مولتیپل اسکلروزیس) بسیار مفید می­دانند (۸). چرخه ایجاد شرکت­های دانشگاهی در مراقبت­های بهداشتی شامل سه مرحله و ذینفعان متعدد است. مرحله اول، منابع ورودی هستند که شامل: علم و پژوهش­های کاربردی، بودجه تحقیقاتی و سرمایه انسانی است. در مرحله دوم، سیستم­های نوآوری قرار دارند که شامل ظرفیت انتقال فن­آوری (به­عنوان مثال، زیرساخت­ها و حمایت از انتقال تکنولوژی) است. مرحله سوم شامل نتایج (ایجاد شرکت­های جدید، تولید مشاغل جدید، پیشرفت­هایی در تولید دارو، تشخیص، درمان و سایر فن­آوری­ها) است. در هر مرحله از این چرخه، دولت­ها، دانشگاه­ها و سایر سازمان­های بخش خصوصی دخیل هستند (۹). در حقیقت در مرحله سوم است که دانشگاه­ها،شرکت­های جدید دانشگاهی ایجاد می­کنند و پژوهش­های تولید شده و ایده­های خلاقانه دانشجویان، فارغ التحصیلان و اساتید را به بهره­برداری می­رسانند؛ براساس نتایج تحقیقات دانشگاهی، چندین شرکت دانشگاهی در حوزه علوم پزشکی در کشور سوئد تأسیس شده است که مزایای اقتصادی زیادی درپی داشته است (۱۰). شرکت­های فعال در حوزه پزشکی، با برخورداری از ویژگی­هایی مانند تحقیق و توسعه در زمینه­های علوم روز از جمله زیست فناوری، صنایع دارویی، سلول­های بنیادی، انجام طرح­های تحقیقاتی، تجهیزات و لوازم پزشکی و ثبت اختراعات، اکتشافات و   پتنت­های گوناگون، جزء  شرکت­های دانشگاهی محسوب می­شوند. مراکزی مانند پژوهشگاه ابن سینا و رویان و پژوهشکده­هایی مانند سرطان پستان، علوم بهداشتی و گیاهان دارویی از جمله مراکز تحقیقاتی هستند که در زمینه سلامت و علوم پزشکی فعالیت می­کنند (۱۱). پژوهش­ها نشان دادند که به­طورکلی، برخی عوامل در شکل­گیری و توسعه شرکت­های دانشگاهی مؤثر هستند (جدول ۱).

هرچند در پژوهش­های گذشته، به عوامل دخیل در فاز شکل­­ گیری و توسعه شرکت­های دانشگاهی اشاره شد ولی این مطالعات نظم خاصی نداشته و به تفکیک حوزه­ها و رشته­های مختلف انجام نشده­اند و هیچ­گونه مطالعه تطبیقی و مقایسه­ای هم دراین­مورد انجام نشده است؛ چه بسا ممکن است             رشته­های مختلف دانشگاهی وزن خاصی را برای هر یک از عوامل ذکر شده در جدول شماره یک در نظر بگیرند، برخی  مؤلفه­ها را کم­اهمیت و یا حتی مؤلفه­ها و شاخص­های دیگری را نیز لازم و ضروری بدانند. براین­اساس پژوهشگران در صددند مشخص کنند این عوامل و مؤلفه­ها و شاخص­ها که برگرفته از ادبیات پژوهش است و ترکیب این اطلاعات با داده­هایی که از مصاحبه با فرهیختگان و صاحب­نظران دانشگاهی به دست آمده تا چه حد می­تواند شاخص­ها و مؤلفه­های اثرگذار بر
 
شکل­گیری و توسعه شرکت­های دانشگاهی را پوشش دهد و این­که آیا ممکن است دانشجویان (که در این­جا وزارت علوم و بهداشت مورد بررسی قرار گرفت)، اهمیت خاصی را برای هر یک از شاخص­ها و مؤلفه­ها در نظر بگیرند. چنانچه مقایسه نتایج، نشانگر تفاوت اهمیت مؤلفه­ها بین دو وزارت باشد، مسئولین بایستی با توجه به ویژگی­ها، ملزومات و شرایط و بافت خاص هر حوزه آموزشی (وزارت علوم/ بهداشت) و متناسب با میزان اهمیت هر مؤلفه برای شکل­گیری و توسعه شرکت­های دانشگاهی هدف­گذاری و برنامه­ریزی کنند. بنابراین این پژوهش بر آن است که اهمیت عوامل اثرگذار بر شکل­ گیری و توسعه شرکت­های دانشگاهی در جامعه آماری دانشجویان وزارت علوم را با دانشجویان وزارت بهداشت مقایسه نماید.
روش ­ها
روش پـژوهش این مطالعه توصیفی- میدانی بود. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) دانشگاه­های شهید بهشتی، تهران، علامه طباطبایی و خوارزمی و دانشجویان سال سوم و چهارم دانشکده­های پزشکی، پیراپزشکی، بهداشت و فناوری­های نوین پزشکی دانشگاه­های شهید بهشتی، تهران و ایران در سال تحصیلی 9۷- 139۶ بودند. دلیل انتخاب دانشگاه­های وزارت علوم، این بود که این 4 دانشگاه جزء دانشگاه­های بزرگ تهران بوده و به نوعی دانشگاه مادر به حساب می­آیند. در مورد دانشگاه­های وزارت بهداشت نیز، 3 دانشگاه بزرگ شهر تهران انتخاب شدند و از این دانشگاه­ها، دانشکده­ها و رشته­هایی که فرایند    تجاری­سازی و ایجاد شرکت­های دانشگاهی در مورد آن­ها مصداق داشت و به نوعی در راستای تجاری سازی پژوهش­های خود تلاش می­کردند را شامل می­شد. معیارهای ورود افراد نمونه در دانشگاه­های وزارت علوم، عبارت از: تحصیل در دانشگاه و مقطع مورد نظر، گذراندن حداقل دو ترم تحصیلی متوالی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، حضور در دانشکده در زمان توزیع پرسشنامه، علاقمندی به شرکت در پژوهش، دارا بودن اطلاعات در زمینه تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی، داشتن وقت کافی برای تکمیل پرسشنامه بودند. بدیهی است دانشجویانی که یکی از معیارهای فوق را دارا نبودند از مطالعه خارج شدند. درمورد دانشجویان وزارت بهداشت نیز، معیارهایی از قبیل: تحصیل در دانشگاه مورد نظر، گذراندن حداقل چهار ترم تحصیلی، حضور در دانشکده در زمان توزیع پرسشنامه، علاقمندی به شرکت در پژوهش، دارا بودن اطلاعات در زمینه تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی، داشتن وقت کافی برای تکمیل پرسشنامه بود.
تعداد کل جامعه آماری پژوهش ۲۶۷۰ نفر که به روش نمونه ­گیری، طبقه­ای انخاب شدند؛ به این شکل که ابتدا جامعه آماری دانشجویان دانشکده­های وزارت علوم و بهداشت (شرایط شرکت در پژوهش را دارا بودند) تعیین شد. در بین جامعه آماری پژوهش، ۱۵۵۰ نفر (۵۸ درصد) در دانشگاه­های وزارت علوم و ۱۱۲۰ نفر (۴۲درصد) در دانشگا­ه­های وزارت بهداشت مشغول به تحصیل بودند. بنابراین، برای تعیین حجم نمونه آماری پژوهش نیز همین نسبت رعایت شد. براساس فرمول کوکران، حجم نمونه ۳۳۶ نفر تعیین شد. با در نظر گرفتن ریزش پرسشنامه­ها و غیرقابل استفاده بودن برخی از آن­ها، تعداد ۳۸۰ پرسشنامه توزیع شد، از بین این تعداد، ۴۹ پرسشنامه ناقص و یا غیرقابل استفاده بود و در نهایت، ۳۳۱ پرسشنامه قابل استفاده جمع­آوری گردید (نرخ ریزش نمونه ۱۳ درصد بود).
به منظور گردآوری داده­ها از پرسشنامه برخاسته از تحلیل کیفی استفاده شد که از روش تحلیل داده ‌بنیاد، عوامل اثرگذار بر شکل­گیری و توسعه شرکت­های دانشگاهی براساس اطلاعات حاصل از مصاحبه­های عمیق و نیمه ساختاریافته با اعضای هیأت علمی دانشگاه­ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی، کارشناسان و مشاوران دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مدیران شرکت­های خصوصی و مدیران شرکت­های دانش بنیان، شناسایی و کدگذاری شدند. داده­های پژوهش در بازه زمانی اسفند ۱۳۹۶ و فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۷ در  دانشگاه­های مورد جمع­آوری گردید. پرسشنامه­های مورد استفاده در این پژوهش شامل دو پرسشنامه شکل­گیری     و توسعه شرکت­های دانشگاهی بود.
پرسشنامه شکل­گیری شرکت­های دانشگاهی: بخش اول پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک (سن، جنس، رشته تحصیلی، ترم­های گذرانده و معدل) بود. بخش دوم سؤالات اصلی پرسشنامه ۵۲ سؤال که براساس طیف پنج درجه­ای لیکرت از خیلی زیاد =۵ تا خیلی کم=۱ تدوین شده بود. این پرسشنامه دارای هفت مؤلفه: عوامل فردی (سؤال12-1)، عوامل آموزشی (سؤال 19-13)، عوامل محیطی (سؤال 25-20)، عوامل سازمانی (36-26)، عوامل ساختاری (سؤال 45-37)، عوامل  زمینه­ای (50-46) و عوامل نهادی (52-51) بود.
پرسشنامه توسعه شرکت­های دانشگاهی: بخش اول پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک (سن، جنس، رشته تحصیلی، ترم­های گذرانده و معدل) بود. بخش دوم شامل سؤالات اصلی و دارای سه مؤلفه اصلی و تعدادی زیرمؤلفه بود: اولین مؤلفه، عوامل فردی (سؤال 17-1) که دارای سه زیرمؤلفه عوامل جمعیت شناختی، عوامل روان­شناختی و سرمایه انسانی بود. دومین مؤلفه، عوامل سازمانی (سؤال 36-18) که در برگیرنده پنج زیرمؤلفه منابع، دولت، شبکه سازی، مهارت مدیریت و ساختار سازمانی بود. آخرین مؤلفه این پرسشنامه عوامل محیطی بودند (سؤال 56-37). زیرمؤلفه­های بازار، مراکز رشد، نهادهای حمایتی، موقعیت جغرافیایی و دسترسی به فناوری در این قسمت مورد بررسی قرار گرفتند. شایان ذکر است که این پرسشنامه نیز، براساس طیف پنج درجه­ای لیکرت از خیلی زیاد =۵ تا خیلی کم=۱ تدوین شده بود.

برای تأیید روایی ابزار پژوهش به نتایج تحلیل عاملی تأییدی استناد شد. در جدول شماره دو شاخص­های ارزیابی مدل تحلیل عاملی تأییدی گزارش شده­اند که نشان می­دهد الگوی مربوط به پرسشنامه شکل­گیری شرکت­های دانشگاهی از برازش قابل قبولی برخوردار است. با توجه به نتایج جدول دو می­توان اظهار نمود که پرسشنامه از اعتبار قابل قبولی برخوردار است. در رابطه با بررسی اعتبار پرسشنامه توسعه شرکت­های دانشگاهی نیز، نتایج روایی همگرا ارائه شده است.

روایی همگرا معیاری است که برای برازش مدل­های      اندازه­گیری در روش مدل­سازی معادلات ساختاری به کار برده می شود. Fornell-Larcker (۱۹۸۱) استفاده از متوسط واریانس استخراج شده (Average Variance Extracted) را به­عنوان معیاری برای اعتبار همگرا پیشنهاد کرده­اند. مقدار مطلوب برای این معیار برابر یا بیشتر از 5/0 است همان­طور که جدول شماره سه نشان می­دهد نتایج بیانگر مناسب بودن معیار روایی همگرا است.

علاوه بر بررسی اعتبار سازه به وسیله تحلیل عاملی، اساتید راهنما و مشاور روایی صوری و محتوایی پرسشنامه­ها را نیز بررسی و تأیید کردند. برای تأیید پایایی پرسشنامه نیز ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید که نتایج آن در جدول ۴ آورده شده است. همان­گونه که در جدول شماره چهار ملاحظه می­شود، آلفای کرونباخ همه مؤلفه ­ها بالاتر از 7/0می­باشد، بنابراین پرسشنامه از پایایی لازم برخوردار است.

به منظور تحلیل داده­ها نیز از آزمون t مستقل استفاده شد. از آنجایی­که برای تحلیل داده­ها از آزمون­های پارامتریک استفاده­ شده و یکی از پیش فرض­های اساسی این آزمون­ها نرمال بودن توزیع داده­ هاست، بنابراین  در اینجا از آزمون کولموگروف- اسمیرنف استفاده شد. در آزمون کولموگروف اسمیرنف فرض صفر بیانگر نرمال بودن توزیع داده‌ها و فرض خلاف بیانگر غیرنرمال بودن توزیع داده‌ها می‌باشد. همان‌گونه که در جدول شماره شش ملاحظه می‌شود، مقدار آماره Z در مورد پرسشنامه شکل­گیری شرکت­های دانشگاهی برابر با 093/1 (سطح معنی داری= ۱۴۲/۰) و درمورد پرسشنامه توسعه شرکت­های دانشگاهی برابر با 892/0 (سطح معنی­داری= ۳۵۹/۰) بود. از آن‌جا که مقادیر Z در سطح 05/0 معنی­دار نیستند، لذا فرض صفر مبنی بر نرمال بودن توزیع داده‌های مربوط به هر دو پرسشنامه تأیید و برای تجزیه و تحلیل داده­ها از آزمون‌های پارامتریک و نرم افزار آماری  SPSS.Ver.22 استفاده گردید.
یافته­ ها
جهت مقایسه هر یک از عوامل مؤثر بر شـکل­ گیری و تـوسعه شرکت­های دانشگاهی در وزارتین علوم و بهداشت، از آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین اهمیت عوامل فردی، آموزشی، زمینه­ای و نهادی در بین دانشجویان دانشگاه­های وزارت علوم با دانشجویان دانشگاه­های وزارت بهداشت متفاوت است و دانشجویان دانشگاه­های وزارت بهداشت مورد مطالعه در این پژوهش، اهمیت بیشتری را برای عوامل فردی و آموزشی قائل هستند در مقابل، دانشجویان دانشگاه­های وزارت علوم، عوامل زمینه­ای و نهادی را برای شکل­ گیری شرکت­های دانشگاهی مهم­تر  می­دانند. درمورد بقیه عوامل نیز تفاوت معنی­داری بین دو وزارت دیده نشد. (جدول 5).
 
درمورد توسعه شرکت­های دانشگاهی نیز، نتایج جدول شماره شش نشان می­دهد که میانگین اهمیت عوامل سازمانی در بین دانشجویان دانشگاه­های وزارت علوم با دانشجویان دانشگاه­های وزارت بهداشت متفاوت است و دانشجویان دانشگاه­های وزارت علوم مورد مطالعه در این پژوهش، اهمیت بیشتری را برای این عوامل قائل هستند. درمورد بقیه عوامل نیز تفاوت معنی­داری بین دو وزارت دیده نشد.

بحث و نتیجه­ گیری
نتایج پژوهش حاضر نشان داد که هفت عامل (فردی، آموزشی، محیطی، سازمانی، ساختاری، زمینه­ای و نهادی) بر شکل­ گیری  شرکت­های دانشگاهی اثرگذارند. در فاز توسعه، عوامل فردی، سازمانی و محیطی قرار داشتند. بررسی مقایسه­ای نیز نشان داد که در فاز شکل­گیری، میانگین اهمیت عوامل فردی، آموزشی، زمینه­ای و نهادی و در فاز توسعه، میانگین اهمیت عوامل سازمانی در بین دانشجویان دو گروه (وزارت علوم و بهداشت) متفاوت بود. نتایج پژوهش حاضر همسو با پژوهش Hajiketabi  است؛ نتایج مطالعه وی نشان داد که عوامل محیطی مؤثر بر شرکت­های دانش بنیان در حوزه علوم پزشکی جهاد دانشگاهی، شامل شش مؤلفه: بازار، حمایت­ها، دولت، سازمان مادر، فضای مناسب محیط کسب و کار و موقعیت جغرافیایی می­باشند (۱۱) که در راستای نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر است. همچنین پژوهش Zolfaghari and Hejazi حاکی از آن بود که عوامل اثرگذار بر رشد شرکت­های دانشگاهی شامل: عوامل فردی، سازمانی و محیطی هستند (۱۲)، بنابراین با پژوهش حاضر در یک راستا قرار دارد. برخی پژوهشگران اذعان می­دارند که عواملی مانند: مرتبه اعضای هیأت علمی و توانایی دانشگاه، نوآوری در تأمین سرمایه مورد نیاز، میزان دسترسی به سرمایه خطرپذیر در منطقه استقرار دانشگاه و تمایل آن به فعالیت تجاری تأثیری عمده بر نرخ تشکیل شرکت­های دانشگاهی داشته (۴۲) که این نتایج نیز همسو با نتایج پژوهش حاضر است. Sternberg در پژوهشی نشان داد که عوامل محیطی و بافت منطقه در شکل­گیری شرکت­های دانشگاهی، نقش پررنگ­تری نسبت به حمایت­های دولت محلی دارند (۳۹) که این نتایج را نیز می­توان تا حدی همسو با پژوهش حاضر دانست Rasmussen et al در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که محیط­های محلی در فرآیند شکل­گیری شرکت­های دانشگاهی و توسعه مسیرهای  سرمایه­گذاری­های نوپا، اثرگذار هستند (۴۳)؛ در این رابطه با توجه به این­که عوامل ساختاری و محیطی جزء عوامل مؤثر در شکل­گیری شرکت­های دانشگاهی بودند، می­توان نتایج این پژوهش را همسو با پژوهش حاضر دانست Visintin & Pittino در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که عواملی مانند تجربه کاری اعضاء، اندازه تیم و تنوع میان وضعیت علمی آنان در موفقیت شرکت­های دانشگاهی مؤثرند (۴۴)، عوامل مورد بررسی در این پژوهش، تحت عنوان عوامل فردی هم در فاز شکل­گیری و هم در فاز توسعه مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که در هر دو فاز، این عوامل مهم و اثرگذار هستند. Chandra & Silva و Uzunca اظهار داشتند؛ در مطالعات مربوط به شرکت­های دانشگاهی، حمایت­هایی که این شرکت­ها از سازمان مادر دریافت می­کنند، به وضوح مشخص نشده است (۴۶، ۴۵) و این در حالی است که در پژوهش حاضر حمایت­های دولت و دانشگاه مادر در فاز شکل­گیری و توسعه مورد بررسی قرار گرفته و نتایج نشان داد که این شاخص­ها در شکل­گیری و توسعه  شرکت­های دانشگاهی نقش مهمی دارند.
Muller در پژوهش خود، طول مدت زمان ترک مؤسسان شرکت­های دانشگاهی از دانشگاه و ایجاد شرکت­های دانشگاهی به وسیله آنان را مورد بررسی قرار داد. تحلیل  داده­ ها حاکی از آن بود که تأخیر به وجود آمده ممکن است از ضرورت تجمیع مهار­ت­های مکمل به وسیله بنیان­گذار  (بنیان­گذاران) شرکت و یا جستجو برای اعضای مناسب تیم، ناشی شود. همچنین ماهیت دانش و نوع انتقال فن­آوری، تأثیر مهمی در فرآیندهای انتقال دارد (۴۷)، که این نتیجه نیز در راستای یافته­های پژوهش حاضر می­باشد. درواقع، ماهیت دانش و چگونگی انتقال آن از دانشگاه به شرکت دانشگاهی و فاکتورهای دخیل در آن در فاز شکل­گیری مورد بررسی قرار می­گیرد. از دیگر عوامل تسریع کننده ایجاد شرکت­های دانشگاهی که در پژوهش Muller به آن اشاره شده، وجود زیرساخت­های حمایتی است (۴۷)، که همسو با نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر است. در پژوهش حاضر نیز نهادها و زیرساخت­های حمایتی به­عنوان یکی از مهم­ترین شاخص­های عوامل محیطی در نظر گرفته شد. Helm & Mauroner در پژوهشی عوامل موفقیت این شرکت­ها در سه سرفصل بررسی نمودند: فرد، شرکت و محیط. که در قسمت موسس به مسایلی مثل تجارب شخصی و سرمایه انسانی در دانش مورد نظر و در قسمت محیط به حمایت سازمان­ها در تشکیل و حیات شرکت­های دانشگاهی و موقعیت مکانی و در زمینه شرکت و در قسمت عوامل مربوط به شرکت به تحقیق و توسعه و ظرفیت­های نوآوری و فناوری و استخدام­ها پرداخته شده است (۱۳) که نتایج حاصل در فاز توسعه، همسو با پژوهش حاضر می­باشد. Walter et al. در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که عملکرد یک شرکت دانشگاهی به­طور مثبتی متاثر از قابلیت­های شبکه است (۴۸)، در پژوهش حاضر نیز قابلیت­های شبکه­سازی و برقراری ارتباط با ذی­نفعان در عوامل سازمانی فاز توسعه مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشانگر اهمیت این شاخص­ها بودند، هر چند مهارت­های شبکه­سازی در فاز شکل­گیری نیز برای جذب منابع مالی بسیار لازم و ضروری است ولی به دلیل حمایت دانشگاه مادر از شرکت­های دانشگاهی در فاز شکل ­گیری به این عامل پرداخته نشده است. Gubeli & Doloreux در پژوهش خود تلاش کرده­اند تا فرآیند شکل­گیری یک شرکت دانشگاهی را ترسیم نمایند.  آن­ها شبکه ارتباطات بین این شرکت­ها و دانشگاه­های مادر و محیط بیرونی را در طول این فرآیند بررسی نمودند و به این نتیجه رسیدند که نقش دانشگاه­ها به ویژه در مراحل ابتدایی رشد شرکت­ها بسیار پررنگ است و این نوع همکار­ی­ها می­تواند موجب شکل­گیری صلاحیت­های ویژه­ای برای شرکت­ها باشد. درعین­حال، دانشگاه­ها در مرحله پیدایش ایده کسب و کار می­توانند با تدارک دیدن زیرساخت­های حمایتی و ارائه مشاوره­های تخصصی به کارآفرینان، نقش یک کاتالیزور را در تأسیس شرکت­ها بازی کنند (۴۹). در این مورد می­توان به مراکز رشد و پارک­های علم و فناوری اشاره کرد که با  حمایت­های خود از شرکت­های تازه تأسیس، زیرساخت­های حمایتی را برای آن­ها فراهم می­آورند، کما این­که در پژوهش حاضر نیز اهمیت این دسته از عوامل بررسی شد و نتایج پژوهش حاضر همسو با پژوهش Gubeli & Doloreux می­باشد. Lockett, Wright & Franklin در پژوهش خود، 57 دانشگاه در انگلستان را به منظور بررسی استراتژی­های آنان برای ایجاد شرکت­های دانشگاهی و همچنین نحوه توسعه این شرکت­ها بررسی کردند. این پژوهشگران نقش کارآفرینی، تخصص­گرایی، شبکه­سازی، فرصت­های تشخیص داده شده و مالکیت معنوی را برای تشکیل شرکت­های دانشگاهی مهم دانستند (۵۰) این یافته با نتایج مطالعه حاضر همخوانی دارد.
با توجه به نتایج پژوهش حاضر که نشانگر تفاوت درجه اهمیت در برخی ابعاد بود لازم است که مسئولین دانشگاه­های مربوطه، هر یک با توجه به رسالت­ها و بافت دانشگاه­ها و رشته­ها برای شکل­گیری و توسعه شرکت­های دانشگاهی و تجاری سازی دانش، مؤلفه­ها و شاخص­ها را تعدیل و تفسیر کنند و یا با توجه به شرایط خاص هر دانشگاه و منابع و امکانات در دسترس، شاخص­سازی کنند. با اذعان به این­که شرکت­های دانشگاهی به­عنوان یکی از راهکارهای مؤثر انتقال دانش و فناوری در دنیا شناخته شده هستند و فراهم آوردن ساختارهای مناسب برای سیاست­گذاری و برنامه­ریزی درمورد این شرکت­ها یکی از مأموریت­های اولویت­دار دانشگاه­ها محسوب می­شود، لازم و ضروری است که به نتایج حاصل از پژوهش­های مقایسه­ای درباره شناسایی و اهمیت این عوامل توجه شود. تنها دراین صورت است که می­توان به آینده این شرکت­ها امیدوار بود. از جمله محدودیت های پژوهش این است که تنها در جامعه آماری دانشجویان دانشگاه­های تهران انجام شده است، بنابراین لازم است این نکته در تعمیم نتایج لحاظ شود.
قدردانی
پژوهشگران بر خود لازم می­دانند از تمامی کسانی که به نحوی در فرایند تحقیق مشارکت داشتند، تشکر نمایند. 

 
فهرست منابع
1. Bock C, Landau C, Orendt M, Schmidt M. Are public financing schemes beneficial for university spin-offs and the technology transfer of innovations. International Journal of Innovation Management 2018; 22 (6): 1- 30. [DOI:10.1142/S1363919618500524]
2. Ferretti M, Ferri S, Fiorentino R, Parmentola A, Sapio A. Neither absent nor too present: the effects of the engagement of parent universities on the performance of academic spin-offs. Small Bus Econ 2019; 52: 153- 173. [DOI:10.1007/s11187-018-0022-8]
3. Huynh T, Patton D, Arias-Aranda D, Molina-Fernandez LM. University spin-off's performance: Capabilities and networks of founding teams at creation phase. Journal of Business Research 2017; 78: 10- 22. [DOI:10.1016/j.jbusres.2017.04.015]
4. Fine M, Davidson B. The marketization of care: Global challenges and national responses in Australia. Current Sociology 2018; 66(4):503-16. [DOI:10.1177/0011392118765281]
5. Rasiah R, Tumin M, Musafar Hameed L, Ndoma I. Civil Society Organizations in Opposition to Healthcare Commercialization: Protecting Access for the Poor and Middle Class in Malaysia. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly 2016; 46(3):567-85. [DOI:10.1177/0899764016654571]
6. Civaner M, Balcioglu H, Vatansever K. Medical Students' Opinions about the Commercialization of Healthcare: A Cross-Sectional Survey. Bioethical Inquiry 2016; 13(2):261-270. [DOI:10.1007/s11673-016-9704-6]
7. Derrick GE. Integration versus separation: structure and strategies of the technology transfer office (TTO) in medical research organizations. J Technol Transf 2015; 40(1); 105- 122. [DOI:10.1007/s10961-014-9343-1]
8. Sapir A, Oliver AL. From academic laboratory to the market: Disclosed and undisclosed narratives of commercialization. Social Studies of Science 2016; 47(1): 33- 52. [DOI:10.1177/0306312716667647]
9. Lawton Smith H, Bagchi-Sen S, Edmunds L. Innovation cycles and geographies of innovation: A study of healthcare innovation in Europe. European Urban and Regional Studies 2018; 25(1):405- 422. [DOI:10.1177/0969776417716220]
10. Lindahl OA, Andersson B, Lundstrom R, Ramser K. From Biomedical Research to Spin-Off Companies for the Health Care Market. MEDICON 2010; 26: 624- 626. [DOI:10.1007/978-3-642-13039-7_157]
11. Hajiketabi A, Zolfaghari A, Goodarzi K, Akhondi AR. [Environmental factors and medical spin-offs: a case study]. Peace Journal 2017; 16 (5): 647-658.[Persian]
12. Zolfaghari A, Hejazi SR. Explaining Conceptual Model of Growth of Productive Companies of Jahad University. Economics and Business Research Journal 2013; 4 (5): 51- 33. [Persian]
13. Helm R, Mauroner O. Success of research-based spin-offs. State- of- the- art and guidelines for further research. RMS 2007; 1(3): 237- 270. [DOI:10.1007/s11846-007-0010-x]
14. Bieschke KJ. Research self-efficacy beliefs and research outcome expectations: implications for developing scientifically minded pcychology. Journal of career assessment 2006; 14 (1): 77- 91. [DOI:10.1177/1069072705281366]
15. Jahed HA, Arasteh HR, Jaafari P, [Explaining of Individual Factors Influencing Commercialization of Research Results; The Case of Islamic Azad University of Science and Research Branch]. Journal of Science and Technology Policy 2011; 4 (1):1- 16. [Persian]
16. Borges C, Filio LJ. Spin-off Process and the Development of Academic Entrepreneur's Social Capital. J. Technol. Manag. Innov 2013; 8 (1): 21- 34. [DOI:10.4067/S0718-27242013000100003]
17. Levie J. The university is the classroom: teaching and learning technology commercialization at a technological university. J Technol Transf 2014; 39(5): 793- 808. [DOI:10.1007/s10961-014-9342-2]
18. Nelson AJ, Monsen E. Teaching technology commercialization: introduction to the special section. J Technol Transf 2014; 39(5): 774- 779. [DOI:10.1007/s10961-014-9341-3]
19. Rasmussen E, Borch OJ. [University capabilities in facilitating entrepreneurship: A longitudinal study of spin- off ventures at mid-range universities. Research Policy 2010; 39(5): 602- 612. [DOI:10.1016/j.respol.2010.02.002]
20. Jalili N, Mousakhani M, Behboudi M. Nationalized Model for Commercialization", Field Study in Iran. Interdisciplinary Journal of Research in Business 2011; 1 (4): 118- 129.
21. Umum KK, Umam KK, Hewanto WD, Larso D. Higher education institution and technology transfer. proceedings of the 5th AGSE International Entrepreneurship Research Exchange; 2008 Feb; Australia.Melbourne: 2008.
22. O'Shea RP, Chugh H, Allen TJ. Determinants and consequences of university spinoff activity: a conceptual framework. J Technol Transfer 2008;33(6): 655- 666. [DOI:10.1007/s10961-007-9060-0]
23. Kang SW. An Identification of Unsuccessful, Failure Factors of Technology Innovation and Development in SMEs: A Case Study of Components and Material Industry. International Journal of Business and Management 2012; 7 (19): 16- 30. [DOI:10.5539/ijbm.v7n19p16]
24. Kimura O. Public R&D and commercialization of energy- efficient technology: A Case study of Japanese projects. Energy Policy 2010; 38(11): 7358- 7369. [DOI:10.1016/j.enpol.2010.08.012]
25. Amadi-Echendu JE, Rasetlola RT. Technology Commercialization Factors, Frameworks and Models. lst Technology Management Conference 2011 Jun 27; USA. San Jose, CA; 2011. [DOI:10.1109/ITMC.2011.5995939]
26. Sakhdari J. [Academic Entrepreneurship. Entrepreneurship Workshop. Research Deputy of Ferdowsi University of Mashhad]. 2013; [Available from: http://library.um.ac.ir/index.php?option=com_weblinks&view=category&id=128&wlang=0&itemid=587&lang=fa. [Persian]
27. Regan P. The Relationships between Entrepreneurial Orientation, Organization Structure and Ownership in the European Airport Industry [dissertation]. Dublin: Department of Management Smurfit Graduate School of business, University College Dublin, lack rock;2006
28. Mustar P, Wright M. Convergence or path dependency in policies to foster the creation of university spin-off firms? A comparison of France and the United Kingdom. Journal of Technology Transfer 2010; 35(1): 42- 65. [DOI:10.1007/s10961-009-9113-7]
29. Jensen PH, Webster E. Macroeconomic conditions and the determinants of commercialization. Cambridge Journal of Economics 2011; 35: 125- 143. [DOI:10.1093/cje/beq012]
30. Esmaeili M, Yamani Doozi Sorkhabi M, Haji Hosseini H, Kiamanesh A. [A Survey on Relationship between Engineering Colleges of Tehran's Public Universities and Industry, within the Framework of National Innovation System]. IRPHE. 2011; 17 (1) :27-46. [Persian]
31. Yadollahi Farsi J, Amini Z. [Identifying the institutional and environmental factors affecting the transfer of technology in the field of biotechnology].Technology growth 2011;7(28):27-33. [Persian]
32. Pourabasi R, Rudgarnejad F, Kieakajuri K. [The commercialization strategy of university research in Islamic Azad University faculties of Rasht: Measurement of effective factors]. 2nd International Technology Commerce Conference; 2015 Feb 22-23; Tehran: civilica; 2014. [Persian]
33. Van Geenhuizen M, Nijkamp P. Creative Knowledge Cities: Myths, Visions and Realities. New Horizons in Regional Science Series.1st ed. Cheltenham, UK;Edward Elgar Pub; 2012. [DOI:10.4337/9780857932853]
34. Erdos K, Varga A. The academic entrepreneur: myth or reality for increased regional growth in Europe. in Van Geenhuizen M, Nijkamp P. Creative Knowledge Cities. 1st ed. Cheltenham, UK: Edward Elgar; 2012.
35. Bertacchini EE, Bravo G, Marrelli M, Santagata W. Cultural Commons: A New Perspective on the Production and Evolution of Cultures. Cheltenham, UK: Edward Elgar; 2012. [DOI:10.4337/9781781000069]
36. Aghajani HA, Hosseini A, Sarvari Ashliki Z. [Identifying and Prioritizing the Factors Influencing the Commercialization of Products by Knowledge Based Companies with the Technique of FAHP , Experimental Examination: Knowledge Based Companies Based in the Growth Centers of Northern Regions of Iran]. Journal of Operational Research in its Applications 2015; 12 (3): 85- 100. [Persian]
37. Cho J, Lee J. Development of a new technology product evaluation model for assessing commercialization opportunities using Delphi method and fuzzy AHP approach. Expert Systems with Applications 2013; 40(13): 5314- 5330. [DOI:10.1016/j.eswa.2013.03.038]
38. Aarikka-Stenroos L, Lehtimaki T. Commercializing a Radical Innovation: Probing the Way to the Market. Industrial Marketing Management 2014; 43(8): 1372-1384. [DOI:10.1016/j.indmarman.2014.08.004]
39. Sternberg R.Success factors of university-spin-offs: Regional government support programs versus regional environment. Technovation 2014; 34(3): 137- 148. [DOI:10.1016/j.technovation.2013.11.003]
40. Fini R, Fu K, Rasmussen E, Wright M. Institutional determinants of university spin- off quantity and quality: A longitudinal, multi-level, cross-country study. Small Bus Econ 2017; 48 (2): 361- 391. [DOI:10.1007/s11187-016-9779-9]
41. Feldman KS. The commercialization of public higher education: Balancing academic, fiscal and market values. The University of New Mexico; 2007.
42. Hashemnia SH, Emadzadeh M, Samadi S, Saketi P. [Effective Factors on Earmarked Revenues of Researches in Iranian Universities of Technology]. Higher education 2009; 15(2): 22- 31. [Persian]
43. Rasmussen E, Mosey S, Wright M. The influence of university departments on the evolution of entrepreneurial competencies in spin-off ventures. Research Policy 2014; 43(1):92- 106. [DOI:10.1016/j.respol.2013.06.007]
44. Visintin F, Pittino D. Founding team composition and early performance of University-Based spin-off companies. Technovation 2014;34(1): 31–43. [DOI:10.1016/j.technovation.2013.09.004]
45. Chandra A, Silva M. Business Incubation in Chile: Development, Financing and Financial Services. Journal of Technology Management & Innovation 2012; 7 (2): 1- 13. [DOI:10.4067/S0718-27242012000200001]
46. Uzunca B. Comparative Advantages of Spinoff Firms: An Evolutionary Perspective. Journal of Technology Management & Innovation 2011; 6 (4): 80- 92. [DOI:10.4067/S0718-27242011000400007]
47. Muller K. Academic spin-off's transfer speed-Analyzing the time from leaving university to venture. Research Policy 2010; 39(2): 189- 199. [DOI:10.1016/j.respol.2009.12.001]
48. Walter A, Auer M, Ritter T. The impact of network capabilities and entrepreneurial orientation on university spin-off performance. Journal of Business Venturing 2006; 21(4): 541- 567. [DOI:10.1016/j.jbusvent.2005.02.005]
49. Gubeli MH, Doloreux D. An empirical study of university spin-off development. European Journal of Innovation Management 2005; 8 (3): 269- 282. [DOI:10.1108/14601060510610153]
50. Lockett A, Wright M, Franklin S. Technology transfer and universities' spin-out strategie. Small Business Economics 2003; 20(2):185- 200. [DOI:10.1023/A:1022220216972]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Shohoudi M, Hassani M, Ghalavandi H, Abbasspour A, Shams G. Comparative Analysis of effective factors on Formation and Development of Academic Spin off in two Ministries of Science and Health. RME 2019; 11 (1) :62-71
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-697-fa.html

شهودی مریم، حسنی محمد، قلاوندی حسن، عباس پور عباس، شمس غلامرضا. تحلیل مقایسه ای عوامل اثرگذار بر شکل گیری و توسعه شرکت‌های دانشگاهی در وزارتین علوم و بهداشت . پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1398; 11 (1) :62-71

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-697-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 11، شماره 1 - ( 1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education