[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 12، شماره 3 - ( 1399 ) ::
جلد 12 شماره 3 صفحات 67-55 برگشت به فهرست نسخه ها
چالش‌ها و راهکارهای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری: مرور نظام‌مند
لیلا ولی‌زاده ، وحید زمان‌زاده ، نصیب بابایی* ، مرضیه آوازه
دانشجوی دکترای تخصصی، گروه پرستاری داخلی جراحی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران و گروه پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، اردبیل، ایران ، Nasib.babaei@yahoo.com
واژه‌های کلیدی: عملکرد مبتنی بر شواهد، پرستاری، مرور نظام‌مند
متن کامل [PDF 655 kb]   (1795 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (6816 مشاهده)
نوع مطالعه: مروري | موضوع مقاله: آموزش بالینی
متن کامل:   (2448 مشاهده)
مقدمه
عملکرد مبتنی بر شواهد یک رویکرد حل مسئله است جهت ارائه مراقبت سلامت که بهترین شواهد را از مطالعات و اطلاعات مراقبتی بیمار با ویژگی‌های بالینی، ارزش‌ها و ترجیحات بیمار ترکیب می‌کند (1). در دهه‌های اخیر مراقبت مبتنی بر شواهد به­عنوان یک نو‌آوری مهم در سیستم مراقبت سلامت معرفی شده است (2). به­­منظور توانمندی برای تصمیم­گیری بالینی، مراقبت مبتنی بر شواهد به­عنوان راهی برای ارتقای استانداردهای مراقبت و اعتلای خدمات سلامت مورد تأکید سیاست‌گذاران نظام سلامت بوده است (3) به­ طوری که سازمان بهداشت جهانی تأکید کرده خدمات اجتماعی و سلامتی بایستی بـراساس بهترین شـواهد پژوهشی باشد (4). بنابراین عملکرد مبتنی بر شواهد تغییر نظرات متخصصان مراقبت‌های بهداشتی را از تأکید سنتی به نظرات معتبر برای تأکید بر داده‌های استخراج شده از تحقیقات و مطالعات قبلی نشان می‌دهد (5) و هدفش بهبود دایمی مراقبت از بیمار براساس توسعه پژوهشی جدید است (6). عملکرد مبتنی بر شواهد منجر به مراقبت با کیفیت بالاتر، بهبود پیامدهای بیمار، کاهش هزینه‌ها و رضایت بیشتر پرستار نسبت به رویکرد سنتی مراقبت می‌شود (7). امروزه در حرفه پرستاری توجه زیادی به ارائه مراقبت با کیفیت بالا، اثربخشی مراقبت و مراقبت بیمار محور شده است و این امر در مقوله عملکرد مبتنی بر شواهد و درک کامل و جامع از مفهوم بهترین عملکرد بالینی متمرکز است (8). حرفه پرستاری حرکت به سوی مراقبت مبتنی بر شواهد علمی را در پیش گرفته است. اما تحقیقات نشان می‌دهد که فاصله تئوری و عمل، مراقبت پرستاری را در ایران دچار بحران کرده است (9) و بسیاری از پرستاران در اجرای مراقبت‌های مبتنی بر شواهد ناتوان هستند (1). به نحوی که میزان استفاده از عملکرد مبتنی بر شواهد در مراقبت از بیماران توسط پرستاران پایین است (10،11). در کشورهای آسیایی ازجمله عربستان میزان اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد 14 درصد گزارش شده (12) و یا در کشور عمان به­دنبال نگرش (34/1) 07/4، دانش (26/1) 99/3 پایین‌ترین میانگین و انحراف معیار (41/1) 84/3 مربوط به اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد گزارش شد (13). در ایران نیز میزان اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در سطح پایینی قرار داشت (16-14). براساس نتایج مطالعات صورت گرفته در این زمینه، عوامل مرتبط جهت اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری شامل: وجود تحقیقات کافی در زمینه موضوع خاص مورد نظر، امکان دسترسی به نتایج تحقیقات، داشتن مهارت کافی جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از پژوهش‌های مختلف، اجازه انجام تغییرات براساس نوع کار و فعالیت پرستار (14)، گذراندن دوره‌های آموزشی کافی در این زمینه، داشتن زمان کافی برای یادگیری و اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد، استفاده از پرستاران با تجربه کافی در زمینه اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد و حمایت مدیران پرستاری و سازمان‌ها عنوان شده است (17). در سال‌های اخیر بیشتر مطالعات موانع بسیار زیادی برای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد گزارش نموده‌اند. به­عنوان مثال در یک مطالعه مرور نظام‌مند بر روی 106 مقاله، 1114 مانع برای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد گزارش شده است (18).
براساس نتایج مطالعات انجام گرفته، جهت برطرف کردن موانع موجود برای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری راهکارهای مختلفی ارائه شده است ازجمله: آموزش درمورد تمام حیطه‌های عملکرد مبتنی بر شواهد (17)، آموزش در زمینه جستجوی پایگاه‌های اطلاعاتی، برگزاری سیمنارها، کارگاه‌ها یا انواع دیگر روش‌های آموزشی توسط کتابداران جهت افزایش مهارت‌های جستجو (19)، تهیه دستورالعمل‌ها به­عنوان گایدلاین‌های بالینی براساس بهترین و آخرین شواهد پژوهشی جهت استفاده پرستاران (17،20)، وارد کردن برنامه آموزش عملکرد مبتنی بر شواهد در کوریکولوم پرستاری در دانشکده‌های پرستاری (21)، استفاده از منتورشیپ در اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد (22)، توسعه فرهنگ سازمانی که پرستاران را تشویق بکند تا در فعالیت‌های پژوهشی درگیر شوند، توسعه روش‌های سیستماتیک جهت ایجاد و تثبیت برنامه آموزشی برای تسهیل عملکرد مبتنی برشواهد در محیط‌های بالینی درصورت نیاز (23) و حمایت مدیران سازمان‌ها از اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد و توسعه آموزش در این زمینه (10). با وجود راهکارهای ارائه شده براساس نتایج مطالعات برای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری و مدل‌های موجود (25، 24) هنوز میزان اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری پایین است. با این­که موانع بسیاری در مسیر اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد وجود دارد، اما دید روشن و روش استانداردی برای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در محیط بالین مشاهده نشده؛ بنابراین تجارب پژوهشگران در جمع‌بندی نتایج مطالعات و ارائه منظم و قابل استفاده نتایج مطالعات مختلف، می‌تواند نقش قابل توجهی دراین زمینه داشته باشد؛ از این­رو، مطالعه حاضر با هدف جمع‌بندی و گزارش منظم و ساختارمند نتایج مطالعات مختلف انجام گرفته در زمینه عملکرد مبتنی بر شواهد در حیطه‌‌های مختلف ازجمله: پرستاران، مدیران پرستاری، اساتید و دانشجویان دکترای پرستاری برای تدوین دستورالعمل‌های مؤثر و کارآمد برای برطرف کردن چالش‌های بالینی پرستاری، طراحی شده است.
روش ­ها
این مطالعه، از نوع مطالعات مروری نظام‌مند بر روی پژوهش‌های انجام شده در زمینه عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری در داخل کشور در سال 1399 در تبریز طراحی و انجام گرفت. در این مطالعه برای دستیابی به منابع، از پایگاه اطلاعاتی داخلی:Magiran ،SID ، Iranmedex و خارجی: CINAHL،ProQuest ،Ovid ، PubMed،Scopus ، Science Direct، Google Scholar با استفاده از کلیدواژه‌های "Evidence-based Practice"، "Evidence-based nurse*"، "Evidence-based medicine"، "Utilization Barriers to Research"، "Evidence-Based" با ترکیب کلیدواژه‌های "Barrier*"، "Knowledge"، "Attitude"، "Practice"، "Prospective"، "Facilitator*" جمع‌آوری گردید. برای شناسایی و پوشش بیشتر مقالات منتشر شده بعد از جستجوی پایگاه‌های اطلاعاتی، تعدادی از مجلات معتبر در این زمینه نیز به­صورت دستی (Hand Searching) مورد جستجو قرار گرفت و برای تکمیل جستجوها، لیست منابع (References of References) مقالات انتخاب شده نیز جستجو گردید. برای جمع‌آوری متون موجود، جستجوی جامع به مطالعات منتشر شده در بازه زمانی ژانویه 2010 تا فوریه 2020 محدود شد. معیارهای ورود به مطالعه شامل: انتشار مقاله در بین سال‌های 2010 تا 2020، مقالاتی که به نحوی در زمینه عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری و یا موضوعات مرتبط با آن بودند، انجام پژوهش در کشور ایران، مقالات انتشار یافته به زبان فارسی و انگلیسی و تمام متن بودن مقالات بود. معیارهای خروج از مطالعه شامل: مقالات ارائه شده در همایش‌ها، کنفرانس‌ها و مقالات آموزشی یا مقالات چاپ شده در مجلات غیرمعتبر و نامه به سردبیر بود. کلیه مقالات مرتبط بعد از استخراج از پایگاه‌های مورد نظر مورد ارزیابی قرار گرفت.
برای بررسی مقالات از "فرم استخراج داده‌ها" که براساس هدف پژوهش توسط پژوهشگر طراحی شده بود، استفاده گردید. این فرم شامل بخش‌هایی ازجمله مشخصات روش‌شناسی مطالعه (هدف، اندازه نمونه، مکان پژوهش، نوع مطالعه، ابزار جمع‌آوری اطلاعات)، اطلاعات مرتبط با آگاهی، نگرش، عملکرد و سواد اطلاعاتی، موانع، راهکار و دستورالعمل‌های اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد بود. نتیجه این جستجو دستیابی به 59 مقاله و یک طرح پژوهشی (مجموعاً 60 مطالعه) مرتبط با موضوع بود که از این میان 41 مطالعه به علت دارا نبودن معیارهای ورود، حذف و نهایتاً 19 مطالعه کاملاً مرتبط وارد پژوهش شدند (شکل 1). بعد از مطالعه دقیق و استخراج اطلاعات مورد نیاز، نتایج استخراج شده ابتدا در جدول استخراج داده (Extraction Table) خلاصه و سپس به­صورت دستی تحلیل شد. از نرم‌افزار مدیریت منابع Endnote x7 برای سازماندهی، مطالعه عناوین و چکیده‌ها و همچنین شناسایی موارد تکراری استفاده گردید. در تمام مراحل استفاده از متون، اصول اخلاقی و امانت‌داری رعایت شد.

یافته ­ها
از میان مطالعات مورد بررسی، 3 مقاله (16 درصد) در مجلات خارجی و 16 مقاله (84 درصد) در مجلات داخلی به چاپ رسیده و کلیه مقالات، مطالعات اصیل پژوهشی بودند. یک مطالعه به روش مداخله‌ای و بقیه مطالعات به روش توصیفی انجام شده و مطالعات کیفی یافت شده در این زمینه به­دلیل نداشتن معیارهای ورود از مطالعه کنار گذاشته شدند. 7 مطالعه (84/36 درصد) در شهر تهران، 4 مطالعه در شهر کرمان (21 درصد)، 2 مطالعه (5/10 درصد) در شهر تبریز و مابقی مطالعات در سایر شهرها انجام شده بودند. همچنین گروه هدف در 3 مطالعه (7/15 درصد) اساتید پرستاری، در یک مطالعه (2/5 درصد) اساتید و دانشجویان دکترای پرستاری، در یک مطالعه (2/5 درصد) مدیران پرستاری و در بقیه مطالعات (9/73 درصد) پرستاران بود. اندازه نمونه از محدوده 10 تا 600 نفر متغیر بود. به علاوه از میان 19 پژوهش‌، 9 مطالعه (4/47 درصد) با استفاده از "پرسشنامه محقق ساخته"، یک مطالعه (2/5 درصد) با استفاده از گروه متمرکز و 9 مطالعه (4/47 درصد) با استفاده از سایر ابزارها انجام گرفته بودند.
نتایج حاصل از استخراج یافته‌های مقالات، نشان­دهنده 4 مفهوم اصلی شامل "ویژگی‌های عملکرد مبتنی بر شواهد"، "موانع اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد"، "راهکارهای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد" و "دستورالعمل اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد" بود. نتایج اصلی و مشخصات مرتبط با مطالعات انجام شده در ارتباط با عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری، در جداول یک و دو آمده است.
ویژگی‌های عملکرد مبتنی بر شواهد
این مفهوم شامل آگاهی، نگرش، عملکرد و سواد اطلاعاتی در رابطه با عملکرد مبتنی بر شواهد می‌باشد که در 8 مطالعه (1/42 درصد) میزان آگاهی، نگرش و عملکرد پرستاران گزارش شده بود. در یک مطالعه (2/5 درصد) سواد اطلاعاتی مدیران پرستاری و در دو مطالعه دیگر (4/10 درصد) سواد اطلاعاتی اساتید و دانشجویان دکترای پرستاری بررسی شده بود سایر اطلاعات در این زمینه در جدول شماره سه نشان داده شده است.

موانع و چالش‌های اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری
5 مطالعه به بررسی موانع و چالش‌های اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری پرداخته بودند (28-26، 3،14).  مهم­ترین موانع اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد از دیدگاه پرستاران در ایران شامل: عوامل فردی (نداشتن وقت کافی جهت خواندن تحقیقات، عدم توانایی کار کردن با کامپیوتر، عدم آشنایی کافی به زبان انگلیسی، مشکل در قضاوت در مورد کیفیت گزارش‌ها و مقالات تحقیقاتی، مشکل در تعیین قابل قبول بودن یافته‌های پژوهشی، ناتوانی در اجرای توصیه‌های مطالعات پژوهشی در عملکرد) و عوامل سازمانی (کمبود منابع انسانی، نداشتن دسترسی به اینترنت در محل کار، حجم کاری بالا، سواد اطلاعاتی پایین مدیران پرستاری از عملکرد مبتنی بر شواهد و عدم آگاهی آن­ها درمورد اهمیت مراقبت مبتنی بر شواهد، نداشتن افراد آموزش دیده برای چگونگی به­کارگیری یافته‌های تحقیقی در امر مراقبت مبتنی بر شواهد) گزارش شده بود. در یک مطالعه از دیدگاه اساتید و مربیان پرستاری مهم­ترین موانع اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری شامل: حیطه فردی (عدم مهارت کافی برای اجرای مراقبت مبتنی بر شواهد، عدم آگاهی پرستار از مراقبت مبتنی بر شواهد و عدم استقلال پرستار برای تغییر در روش‌های مراقبتی و درمانی بیماران)، حیطه مدیریتی (عدم آگاهی مدیران پرستاری از ضرورت مراقبت پرستاری مبتنی بر شواهد و عدم حمایت مدیران و همکاری با کارکنان پرستاری در به­کارگیری مراقبت مبتنی بر شواهد)، حیطه محیطی (کافی نبودن تعداد کارکنان برای بکارگیری مراقبت مبتنی بر شواهد)،حیطه آموزشی (نداشتن افراد آموزش دیده برای چگونگی به­کارگیری یافته‌های تحقیقی در امر مراقبت مبتنی بر شواهد) و حیطه پژوهشی (قابل اجرا نبودن ایده‌های شواهد در امر مراقبت) بود.
راهکارهای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد
در 5 مطالعه نیز راهکارهای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری بررسی شده بود (30-28، 16، 15). از دیدگاه پرستاران، مدیران پرستاری و اساتید و مربیان پرستاری راهکارهای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاران در ایران عبارت بودند از: برگزاری دوره‌های آموزشی به­صورت مکرر در قالب برنامه‌های آموزش مداوم ضمن خدمت، گنجاندن واحد عملکرد مبتنی بر شواهد در کوریکولوم پرستاری و اجرای مراحل عملکرد مبتنی بر شواهد در طی 4 سال و آموزش در دوره تحصیلات، برگزاری ژورنال­کلاب‌های پرستاری مبتنی بر شواهد برای گروه‌های مختلف پرستاری، برقراری جلسات بحث گروهی پرستاران به­منظور پرسش و مباحثات بالینی و برگزاری پانل‌های بین رشته‌ای، مشارکت و همکاری پرستاران بالینی در فعالیت‌های پژوهشی و تشکیل گروه‌های استفاده از نتایج تحقیقی، همکاری دانشکده‌های پرستاری جهت بسترسازی مناسب در زمینه عملکرد مبتنی بر شواهد با بهره‌گیری از کتابداران و اطلاع‌رسانی پزشکی در فرایند آموزش و ارتقاء سطح حمایت مدیریتی و سازمانی در بکارگیری فرایندها و راهکارهای تسهیل‌کننده استفاده از نتایج پژوهش برای پرستاران، آموزش و حمایت مداوم توسط منتورینگ و مدیران جهت اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد توسط پرستاران و تعامل بین اعضای آموزشی و بالینی جهت ایجاد بستر مناسب برای اجرای پرستاری مبتنی بر شواهد.
دستورالعمل اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد
از میان مطالعات مورد بررسی، در 5 مطالعه (3/26 درصد) به طراحی و برررسی کیفیت دستورالعمل‌ها اشاره شده بود. در هر 5 مطالعه کیفیت دستورالعمل‌های طراحی شده در مراقبت پرستاری از بیماران بر اساس عملکرد مبتنی بر شواهد بیش از 50 درصد پرستاران و اساتید پرستاری آن را خوب ارزیابی کرده و در 2 مطالعه (4/10 درصد) از نظر قابل اجرا بودن دستورالعمل‌های مبتنی بر شواهد بیش از 92 درصد پرستاران اجرای توصیه‌های مراقبتی دستورالعمل را در بیماران مؤثر دانستند (35-31).
بحث و نتیجه­ گیری
در مطالعه حاضر در رابطه با عملکرد مبتنی بر شواهد در مراقبت‌های پرستاری، میزان دانش پرستاران از عملکرد مبتنی بر شواهد در ایران ضعیف تا متوسط و میزان استفاده از عملکرد مبتنی بر شواهد در مراقبت از بیماران پایین گزارش شده بود. اما پرستاران، مدیران پرستاری، اساتید و حتی دانشجویان دکترای پرستاری نگرش مثبتی به عملکرد مبتنی بر شواهد داشتند. مهم­ترین موانع اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد از دیدگاه پرستاران، مدیران و اساتید پرستاری در ایران عوامل فردی، عوامل سازمانی/ مدیریتی، عوامل محیطی، عوامل آموزشی و عوامل پژوهشی بود. استراتژی‌های حل موانع اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد گنجاندن در کوریکولوم پرستاری، برگزاری دوره‌های آموزشی در قالب برنامه‌های آموزش مداوم ضمن خدمت، برگزاری پانل‌های بین رشته‌ای، ارتقاء سطح حمایت مدیریتی و سازمانی در به­کارگیری نتایج پژوهش، آموزش مداوم توسط منتورینگ و تعامل بین اعضای آموزشی و بالینی جهت ایجاد بستر مناسب برای اجرای پرستاری مبتنی بر شواهد بود. پرستاران کیفیت دستورالعمل‌های طراحی شده در مراقبت پرستاری براساس عملکرد مبتنی بر شواهد را در سطح خوب گزارش نموده بودند. بررسی دقیق مقالاتی که در این مطالعه وارد شدند، تصویری واضح‌تر در مورد اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در زمینه پرستاری در ایران مشخص نمود. هرچند محاسبه دقیق میزان اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد سخت است، اما یافته‌های این مطالعات نشان می‌دهند با این­که پرستاران، مدیران پرستاری، اساتید و حتی دانشجویان دکترای پرستاری نگرش مثبتی به عملکرد مبتنی بر شواهد در مراقبت‌های پرستاری دارند، اما میزان دانش پرستاران از عملکرد مبتنی بر شواهد در ایران ضعیف تا متوسط و میزان استفاده از عملکرد مبتنی بر شواهد در مراقبت از بیماران پایین است. این یافته‌ها با نتایج مطالعات قبلی در سایر کشورها که توصیف­کننده دانش/ مهارت، نگرش و عملکرد مرتبط با عملکرد مبتنی بر شواهد بود همسو است (11،12،36،37). با وجود این­که پرسـتاران معتقدنـد اگـر اعمـال بـالینی براسـاس شـواهد تحقیقی انجام شود، کیفیت مراقبت افزایش خواهـد یافـت. اما تنها 46 درصد از پرستاران اعمال بالینی خود را بـر شـواهد تحقیقی استوار دانستند (17). در مطالعه‌ای که توسط استیکلر و همکاران (Stichler) در جنوب غربی ایالات متحده دانش، نگرش، عملکرد و موانع آموزش پرستاری مبتنی بر شواهد مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که از دید اساتید دانشکده‌های پرستاری، بالاترین میانگین به­ترتیب مربوط به نگرش، دانش/ مهارت و در آخر عملکرد بود (11). نتایج مطالعه ابورز و همکاران (AbuRuz) در عمان نیز نشان داد که میزان اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد، 42 درصد است و در رابطه با دانش، نگرش و عملکرد، بالاترین میانگین به ترتیب مربوط به نگرش، دانش و عملکرد بود (13). از این­رو، نیاز به آموزش مسائل مربوط به عملکرد مبتنی بر شواهد در راستای کاربرد و پیاده­سازی هرچه بهتر عملکرد مبتنی بر شواهد در بین پرستاران بیشتر احساس می‌شود و مدیران پرستاری و سازمان‌ها باید توجه بیشتری در این زمینه داشته باشند.
جمع‌بندی و تحلیل نتایج مطالعات انجام گرفته در ایران نشان داد که عوامل فردی، عوامل سازمانی/ مدیریتی، عوامل محیطی، عوامل آموزشی و عوامل پژوهشی، مهم­ترین موانع اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد از دیدگاه پرستاران، مدیران پرستاری و اساتید پرستاری در ایران بود که این نتایج با  یافته­های بسیاری از مطالعات انجام گرفته در سایر کشورها نیز همخوانی دارد (1،17،20،38،39). به­عنوان مثال در مطالعه حسین (Hussein) موانع فردی از قبیل: عدم آگاهی از روش استفاده از پایگاه داده‌های الکترونیک، مشکل در ارزیابی کیفیت گزارش‌های تحقیق و مشکل در درک آنالیز آماری و موانع سازمانی برای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد ازجمله: عدم دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی، بودجه ناکافی سازمان برای برگزاری دوره‌های آموزشی و کمبود منابع و تجهیزات مهم­ترین موانع شناخته شدند (36). در مطالعه آموری و همکاران (Ammouri) موانع زبانی، عدم دسترسی به اینترنت، تفسیر و استفاده از یافته‌های تحقیقاتی و کمبود دانش در زمینه عملکرد مبتنی بر شواهد موانع اصلی عملکرد مبتنی بر شواهد عنوان شده است (20). همچنین در یک مطالعه مروری دیگر توسط سولومونز و اسپروس (Solomons & Spross) در ایالات متحده آمریکا بزرگترین مانع کمبود وقت برای خواندن و جستجوی متون، عدم حمایت مدیران و مؤسسه‌ها از اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد گزارش شده است (39). نتایج مطالعه مروری شایان و همکاران (Shayan) با هدف بررسی موانع اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در بین پرستاران در کشورهای کم درآمد و متوسط نشان داد که سه موضوع اصلی؛ موانع مربوط به سازمان، موانع بین رشته‌ای و موانع مربوط به پرستار به­عنوان موانع اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری وجود دارد (40). لذا، باتوجه به نتایج مطالعه حاضر و نتایج سایر مطالعات، فراهم ساختن امکانات و تسهیلات مناسب جهت حل چالش‌ها و موانع در راستای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد امری اجتناب­ناپذیر به­نظر می‌رسد.
براساس نتایج مطالعات، مهم­ترین راهکارهای حل موانع و چالش‌های اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد گنجاندن در کوریکولوم پرستاری، برگزاری دوره‌های آموزشی به­صورت مکرر در قالب برنامه‌های آموزش مداوم ضمن خدمت، برگزاری پانل‌های بین رشته‌ای و مشارکت و همکاری پرستاران بالینی در فعالیت‌های پژوهشی، ارتقاء سطح حمایت مدیریتی و سازمانی در بکارگیری نتایج پژوهش برای پرستاران، آموزش و حمایت مداوم توسط منتورینگ و مدیران جهت اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد و تعامل بین اعضای آموزشی و بالینی جهت ایجاد بستر مناسب برای اجرای پرستاری مبتنی بر شواهد بود که هم­راستا با نتایج سایر مطالعات انجام گرفته در دیگر کشورها در رابطه با استراتژی‌های حل چالش‌های عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری است (17،22،41). در مطالعه‌ مروری متیسون و همکاران (Mathieson) که با هدف شناسایی موانع و استراتژی‌های اجرای موفقیت­آمیز عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری جامعه در انگلیس انجام شد. عوامل محیطی ارائه خدمات و عوامل فردی در اجرای موفقیت‌آمیز عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری شناسایی شدند (42). در یک مطالعه کیفی توسط هاروی و همکاران (Harvey) که در مراکز مراقبت­های حاد و محیط‌های مراقبت سلامت جامعه/ اولیه در کشورهای استرالیا، کانادا، انگلیس و سوئد انجام شد. سه تم اصلی؛ تأثیرات زمینه‌ای در سیاست، سطح ارائه سازمانی و خدماتی و چالش­های پیشرو اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در رابطه با سازوکارهای مختلف برای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد مشخص شد (43). بنابراین، باتوجه به اهمیت مراقبت مبتنی بر شواهد به­منظور ارائه مراقبت با کیفیت بالاتر و هزینه- اثربخش‌تر، به­نظر می‌رسد با درنظر گرفتن منابع و امکانات موجود، با بحث و تبادل نظر  به­خصوص در حیطه مدیریتی زمینه استفاده از مراقبت مبتنی بر شواهد را برای کارکنان پرستاری فراهم نمود.
در بررسی نتایج مطالعاتی که به طراحی و تعیین کیفیت دستورالعمل‌های عملکرد مبتنی بر شواهد پرداختند، مشخص گردید کیفیت دستورالعمل‌های طراحی شده در مراقبت پرستاری از بیماران براساس عملکرد مبتنی بر شواهد خوب و پرستاران قابل اجرا بودن این دستورالعمل‌ها را در بیماران مؤثر دانستند. هرچند مطالعات محدودی در این زمینه صورت گرفته و به میزان استفاده از این دستورالعمل‌ها در مراقبت‌های بالینی اشاره نشده و حتی دستورالعمل‌های بالینی داخلی که مختص هر بیماری باشد در اکثر بخش‌ها وجود ندارد (31). اما در همین راستا نتایج مطالعات متعدد مؤید آن است که این دستورالعمل‌ها می‌تواند کیفیت مراقبت را بهبود بخشد. سی‌سیا و همکاران (Sae-Sia) در مطالعه‌ای با عنوان طراحی گایدلاین عملکرد پرستاری بالینی برای بررسی اولیه در بیماران با آسیب متعدد    مراجعه­کننده به بخش تروما نشان داد که دستورالعمل‌های مراقبتی که براساس منابع معتبر و تأیید متخصصصان تهیه شده، سبب کاهش عوارض در این بیماران می­گردد (44). مطالعه گوپتا و همکاران (Gupta) در آمریکا در رابطه با دستورالعمل‌های بالینی در سرطان پروستات نشان داد که اگر مراقبت‌های بالینی با شواهد تحقیقی همراه باشد کیفیت مراقبت افزایش خواهد یافت و اجرای دستورالعمل‌ها به ­منظور بهبود عملکرد بالینی ضروری است (45). از این­رو با توجه به فواید استفاده از دستورالعمل‌های بالینی مبتنی بر شواهد در مراقبت بهتر از بیماران و به­روز کردن دانش پرستاران، طراحی و اجرای صحیح دستورالعمل‌ها در بالین نیاز است. نتایج مطالعات انجام یافته در این زمینه نشان می‌دهند که با وجود ارائه راهکارهای مختلف، پرستاران در اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد با چالش‌های متعددی در حیطه‌های فردی، مدیریتی و آموزشی روبرو هستند. لذا جهت حل این چالش‌ها نیاز به تدوین استراتژی جامع برای بهبود اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری می‌باشد. از محدودیت‌های این مطالعه می ­توان به عدم بررسی و مطالعه خلاصه مقالات منتشر شده در همایش‌ها، کنگره‌ها و گزارشات سازمانی اشاره نمود.
به ­طور کلی این مطالعه مروری نشان داد که نگرش و دانش پرستاران نسبت به عملکرد مبتنی بر شواهد به ترتیب در سطح بالا و متوسط قرار دارد، اما علی­رغم افزایش سالانه تحقیقات پرستاری میزان استفاده از آن­ها در مراقبت از بیماران در محیط بالین پایین است و موانع متعددی از قبیل: عوامل فردی، عوامل سازمانی/ مدیریتی، عوامل محیطی، عوامل آموزشی و عوامل پژوهشی بر سر راه پرستاران در اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد وجود دارد. استراتژی‌های حل این چالش‌ها؛ گنجاندن در کوریکولوم پرستاری، برگزاری دوره‌های آموزشی در قالب برنامه‌های آموزش مداوم ضمن خدمت، ارتقاء سطح حمایت مدیریتی و سازمانی در به­ کارگیری نتایج پژوهش و تعامل بین اعضای آموزشی و بالینی جهت ایجاد بستر مناسب برای اجرای پرستاری مبتنی بر شواهد است.
درصورتی­که جهت افزایش مراقبت با کیفیت از بیماران، عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری باید به­ صورت سیستماتیک اجرا شود. جهت برداشتن موانع و حل چالش‌های بالینی برای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد و طراحی دستورالعمل‌های مراقبتی براساس شواهد برای افزایش کیفیت مراقبت و هزینه-اثربخشی به نظر می‌رسد که مدیران و سیاست‌گذاران طوری برنامه‌ریزی نمایند تا پرستاران، مدیران پرستاری، اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی پرستاری با مشارکت یکدیگر نسبت به اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در مراکز آموزشی درمانی اقدام نمایند. مدیران و سیاست‌گذاران مراقبت سلامت طوری برنامه‌ریزی نمایند تا با حمایت مدیران پرستاری از اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی پرستاری جهت راهنمایی و هدایت پرستاران در اجرای موفقیت‌آمیز عملکرد مبتنی بر شواهد و تدوین پروتکل‌ها استفاده گردد.
یافته‌های این مطالعه طراحی مداخلات آینده را با هدف تقویت عملکرد مبتنی بر شواهد راهنمایی می‌کند. تحقیقات آینده می‌تواند شامل طراحی و آزمایش اثر بخشی مداخله عملی اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی پرستاری جهت هدایت پرستاران در اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد به­صورت استراتژی‌های رهبری و مدیریتی تسهیل‌گر در سطح سازمانی و عملیاتی باشد.
قدردانی
پژوهشگران نهایت سپاس و قدردانی خود را از کلیه نویسندگان مقالاتی که نتایج مطالعات خود را جهت جمع‌بندی و ارائه راهکار مناسب در زمینه عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری مورد استفاده قرار دادند، ابراز می‌نمایند.




 
فهرست منابع
1. Melnyk BM, Fineout-Overholt E, Stillwell SB, Williamson KM. Evidence-based practice: step by step: the seven steps of evidence-based practice. AJN The American Journal of Nursing 2010; 110 (1): 51-3. [DOI:10.1097/01.NAJ.0000366056.06605.d2]
2. Kurniawan T, Petpichetchian W. Case study: Evidence-based interventions enhancing diabetic foot care behaviors among hospitalized DM patients. Nurse Media Journal of Nursing 2011; 1 (1): 43-59.
3. Kermanshahi S, Parvinian AM. [Barriers to implementation of evidence-based care: viewpoints of nursing staff]. Iranian Journal of Medical Education 2012; 12 (2): 84-92. [Persian]
4. Treweek S, Oxman AD, Alderson P, Bossuyt PM, Brandt L, Brożek J, et al. Developing and evaluating communication strategies to support informed decisions and practice based on evidence (DECIDE): protocol and preliminary results. Implementation Science 2013; 8 (1):6. [DOI:10.1186/1748-5908-8-6]
5. Cook BG, Haggerty NK, Smith GJ. Leadership and instruction: Evidence-based practices in special education. Handbook of leadership and administration for special education: Routledge; 2018. [DOI:10.4324/9781315226378-21]
6. Rinchuse DJ, Rinchuse DJ, Kandasamy S, Ackerman MB. Deconstructing evidence in orthodontics: making sense of systematic reviews, randomized clinical trials, and meta-analyses. World journal of orthodontics 2008; 9 (2): 167-176.
7. Warren JI, McLaughlin M, Bardsley J, Eich J, Esche CA, Kropkowski L, et al. The strengths and challenges of implementing EBP in healthcare systems. Worldviews on Evidence‐Based Nursing 2016; 13 (1): 15-24. [DOI:10.1111/wvn.12149]
8. Melnyk BM, Gallagher‐Ford L, Long LE, Fineout‐Overholt E. The establishment of evidence‐based practice competencies for practicing registered nurses and advanced practice nurses in real‐world clinical settings: Proficiencies to improve healthcare quality, reliability, patient outcomes, and costs. Worldviews on Evidence‐Based Nursing 2014; 11 (1): 5-15. [DOI:10.1111/wvn.12021]
9. Nehrir B, Rejheh N, Ebadi A. [The evidence-based nursing education]. JNE. 2013; 2 (1): 49-54. [Persian]
10. Esfandani K, Aliyari Sh, Phishgooie SA, Ebadi A. [The Effect of Evidence-Based Nursing Education on knowledge of Intensive Care Unit Nurses in Hospitals of Armed Forces]. MCS 2017; 4 (2): 120-8. [Persian] [DOI:10.29252/mcs.4.2.120]
11. Stichler JF, Fields W, Kim SC, Brown CE. Faculty knowledge, attitudes, and perceived barriers to teaching evidence-based nursing. Journal of professional Nursing 2011; 27 (2): 92-100. [DOI:10.1016/j.profnurs.2010.09.012]
12. Hasheesh MOA, AbuRuz ME. Knowledge, attitude and practice of nurses towards evidence-based practice at al-medina. KSA. Jordan Med J 2017; 51 (2): 47-56.
13. AbuRuz ME, Hayeah HA, Al-Dweik G, Al-Akash HY. Knowledge, attitudes, and practice about evidence-based practice: a Jordanian study. Health Science Journal 2017; 11 (2): 1. [DOI:10.21767/1791-809X.1000489]
14. Farokhzadian J, Khajouei R, Ahmadian L. Evaluating factors associated with implementing evidence‐based practice in nursing. Journal of evaluation in clinical practice 2015; 21 (6): 1107-13. [DOI:10.1111/jep.12480]
15. Salehi S, Mohmedie Karbalaie A, Abedi H. [A study of the implementation rate of evidence-based nursing cares by nurses in state hospitals in Ahwaz in 2011]. Evidence Based Care 2013; 3 (2): 7-16. [Persian]
16. Dehghani H, Heidari F, Karimian Kakolaki Z, Salimi T. [Critical care nurses' knowledge, attitude and practice in Yazd University of Medical Sciences' teaching hospitals on evidence-based nursing]. Community Health Journal 2015; 8 (2): 56-64. [Persian]
17. Majid S, Foo S, Luyt B, Zhang X, Theng Y-L, Chang Y-K, et al. Adopting evidence-based practice in clinical decision making: nurses' perceptions, knowledge, and barriers. Journal of the Medical Library Association: JMLA 2011; 99 (3): 229. [DOI:10.3163/1536-5050.99.3.010]
18. Mackey A, Bassendowski S. The history of evidence-based practice in nursing education and practice. Journal of Professional Nursing 2017;33(1):51-55. [DOI:10.1016/j.profnurs.2016.05.009]
19. Alving BE, Christensen JB, Thrysøe L. Hospital nurses' information retrieval behaviours in relation to evidence based nursing: a literature review. Health Information & Libraries Journal 2018; 35 (1): 3-23. [DOI:10.1111/hir.12204]
20. Ammouri AA, Raddaha AA, Dsouza P, Geethakrishnan R, Noronha JA, Obeidat AA, et al. Evidence-based practice: Knowledge, attitudes, practice and perceived barriers among nurses in Oman. Sultan Qaboos University Medical Journal 2014; 14 (4): e537-545.
21. Johnson N, List-Ivankovic J, Eboh WO, Ireland J, Adams D, Mowatt E, et al. Research and evidence based practice: Using a blended approach to teaching and learning in undergraduate nurse education. Nurse Education in Practice 2010; 10(1): 43-7. [DOI:10.1016/j.nepr.2009.03.012]
22. Dalheim A, Harthug S, Nilsen RM, Nortvedt MW. Factors influencing the development of evidence-based practice among nurses: a self-report survey. BMC health services research 2012; 12 (1): 367. [DOI:10.1186/1472-6963-12-367]
23. Yi J-E, Park M-H. Nurses' access & use of information resources and barriers & competency of evidence based practice. Korean Journal of Adult Nursing 2011; 23 (3): 255-66.
24. Titler MG, Kleiber C, Steelman VJ, Rakel BA, Budreau G, Everett LQ, et al. The Iowa model of evidence-based practice to promote quality care. Critical care nursing clinics of North America 2001; 13 (4): 497-509. [DOI:10.1016/S0899-5885(18)30017-0]
25. Stetler CB. Updating the Stetler model of research utilization to facilitate evidence-based practice. Nursing Outlook 2001; 49 (6): 272-9. [DOI:10.1067/mno.2001.120517]
26. Soltani L, Mazhari F, Nouhi E, Sabzevari S. [Barriers to Implementation of Evidence-Based Nursing Care from the Perspective of Nursing Instructors of Nursing and Midwifery Faculty of Rafsanjan and Kerman, Iran]. Strides in Development of Medical Education 2017; 13 (6): 589-97. [Persian]
27. Khammarnia M, Haj Mohammadi M, Amani Z, Rezaeian S, Setoodehzadeh F. Barriers to implementation of evidence based practice in Zahedan teaching hospitals, Iran, 2014. Nursing research and practice. 2015. [DOI:10.1155/2015/357140]
28. Chehrzad M M, Ghanbari A, Rahmatpour P, Salehzade A H, Pasban M. [Nurses' Perceptions about Facilitators and Barriers of Implementation of Evidence-Based practice]. Research in Medical Education 2015; 7 (2): 29-36. [Persian] [DOI:10.18869/acadpub.rme.7.2.29]
29. Farokhzadian J, Ahmadian L, Khajouei R, Mangolian Shahrbabaki P. [Information Literacy and Training Needs of Nursing Managers for Evidence-Based Practice]. Iran Journal of Nursing. 2016; 29 (101): 43-56. [Persian] [DOI:10.29252/ijn.29.101.43]
30. Moghadam HS, Salami M, Narimani MR, Razmkhah M. [The rate of information literacy of faculty members and phd students of faculty of nursing and midwifery based on successful evidence healthcare]. Journal of Nursing Education 2016; 5 (4): 60-6. [Persian] [DOI:10.21859/jne-05048]
31. Ghanbari A, Jafaraghaee F, Mehrdad M, Khalili M, Rahmatpour P. [Desgin and validation of evidence based on nursing care guideline among the patients with diabetic foot ulcer]. Journal of Urmia Nursing and Midwifery Faculty 2016; 14 (8): 702-13. [Persian]
32. Taheri F, Khademolhosseini SM, Mokhtari Nouri J. Designing evidence-based nursing care guidelines for neurosurgical patients in Intensive Care Unit. Iranian journal of critical care nursing 2015; 8 (1): 27-34.
33. Nezamzadeh M, Khademolhosseini SM, Mokhtari Nouri J, Ebadi A. Design of guidelines evidence-based nursing care in patients with angina pectoris. Iranian journal of critical care nursing 2012; 4 (4): 169-76.
34. Zamani Babgohari KH, Mokhtari Nouri J, Kadhem Al-Hosseini SM, Ebadi A. [The effect of implementation of evidence-based nursing guidelines on the quality of standards of nursing care in patients admitted to the coronary care unit]. Journal of Education and Ethic in Nursing 2014; 3 (1): 35-42. [Persian]
35. Moradi A, Khademolhosseini SM, Madani SJ, Mokhtari Nouri J. Designing evidence based nursing care instructions for mechanically ventilated patients in Intensive Care Unit. Iranian journal of critical care nursing 2013; 6 (2): 109-18.
36. Hussein AHM. The attitudes and barriers towards evidence-based practice among nursing educators. Journal of American Science 2013; 9 (12): 609-18.
37. Shrestha S, Dhakal P. Knowledge, attitude and practice regarding cervical cancer screening among women attending a teaching hospital, Bharatpur, Chitwan. Journal of family & reproductive health 2017; 11 (1): 18-23.
38. Asadoorian J, Hearson B, Satyanarayana S, Ursel J. Evidence based practice in Dental Hygiene: Exploring the enhancers and barriers across disciplines. Canadian Journal of Dental Hygiene 2010; 44 (6): 271-6.
39. Solomons NM, Spross JA. Evidence‐based practice barriers and facilitators from a continuous quality improvement perspective: an integrative review. Journal of nursing management 2011; 19 (1): 109-20. [DOI:10.1111/j.1365-2834.2010.01144.x]
40. Shayan SJ, Kiwanuka F, Nakaye Z. Barriers associated with evidence‐based practice among nurses in low‐and middle‐income countries: A systematic review. Worldviews on Evidence‐Based Nursing 2019; 16 (1): 12-20. [DOI:10.1111/wvn.12337]
41. Lott TF, Hughes R. The Implementation of an Evidence-Based Practice Mentorship Program. In: 45th Biennial Convention. Washington, DC, USA; 2019.
42. Mathieson A, Grande G, Luker K. Strategies, facilitators and barriers to implementation of evidence-based practice in community nursing: a systematic mixed-studies review and qualitative synthesis. Primary health care research & development 2018; 20 (e6): 1-11. [DOI:10.1017/S1463423618000488]
43. Harvey G, Gifford W, Cummings G, Kelly J, Kislov R, Kitson A, et al. Mobilising evidence to improve nursing practice: A qualitative study of leadership roles and processes in four countries. International Journal of Nursing Studies 2019; 90: 21-30. [DOI:10.1016/j.ijnurstu.2018.09.017]
44. Sae-Sia W, Songwathana P, Ingkavanich P. The development of clinical nursing practice guideline for initial assessment in multiple injury patients admitted to trauma ward. Australasian Emergency Nursing Journal 2012; 15 (2): 93-9. [DOI:10.1016/j.aenj.2012.02.003]
45. Gupta M, McCauley J, Farkas A, Gudeloglu A, Neuberger MM, Ho Y-Y, et al. Clinical practice guidelines on prostate cancer: a critical appraisal. The Journal of urology 2015; 193 (4): 1153-8. [DOI:10.1016/j.juro.2014.10.105]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Valizadeh L, Zamanzadeh V, Babaei N, Avazeh M. Challenges and Strategies for Implementing Evidence-Based Practice in Nursing: a Systematic Review. RME 2020; 12 (3) :55-67
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-977-fa.html

ولی‌زاده لیلا، زمان‌زاده وحید، بابایی نصیب، آوازه مرضیه. چالش‌ها و راهکارهای اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد در پرستاری: مرور نظام‌مند. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1399; 12 (3) :55-67

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-977-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 12، شماره 3 - ( 1399 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education