[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 8، شماره 3 - ( 1395 ) ::
جلد 8 شماره 3 صفحات 33-24 برگشت به فهرست نسخه ها
وضعیت انتشار و استناد مقالات دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی در پایگاه استنادی وب آو ساینس
زلیخا رنجبر پیرموسی، هاجر زارعی*
گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تنکابن، تنکابن، ‌ایران. ، Hajar_Zarei@toniau.ac.ir
واژه‌های کلیدی: پایگاه­های اطلاعاتی، دانشگاه­ها، مقاله نشریه
متن کامل [PDF 378 kb]   (1714 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (5515 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
متن کامل:   (1392 مشاهده)

مقدمه

جایگاه پژوهش در علوم پزشکی و بهداشت به ­دلیل گستردگی موضوعات و رابطه تنگاتنگ با سلامتی و کیفیت زندگی انسان­ ها، به اندازه ­ای مهم است که بخش قابل توجهی از بودجه پژوهشی اکثر کشور­ها را به خود اختصاص داده است (1) و از میان حجم گسترده­ی فعالیت­های پژوهشی و تولیدات علمی، سهم عمده­ای به دانشگاه­ها و مراکز تحقیقاتی اختصاص داشته و تولید علم یکی از مهم­ترین وظایف دانشگاه محسوب می­ شود (2). از میان عمومی­‌ترین شاخص­‌هایی که در توصیف فعالیت­‌ها و تلاش­‌های تحقیقاتی کشورهای مختلف موردتوجه است، شاخص تعداد مقاله‌­های منتشرشده در مجله­‌های معتبر بین‌المللی است (3)که خود می‌­تواند به ‌نوعی بیانگر قابل­‌قبول بودن سطح علمی دستاوردهای محققان به شمار آید. به‌همین دلیل، افزایش میزان تولیدات علمی نمایه شده در پایگاه­‌های بین‌المللی، یکی از شاخص­‌هایی است که در کنار سایر شاخص‌­های علم و فناوری، در سطحی وسیع مورد توجه سازمان‌­ها و کشور­ها قرار می‌­گیرد (4).

پرداختن به نقش پژوهشی و پی­بردن به کم و کیف پژوهش­های انجام گرفته در دانشگاه­ها، امری است که می­تواند روند جهت­ گیری­ های انتشاراتی و تولیدات علمی اعضای هیات علمی و پژوهشگران دانشگاه­ها را مشخص نماید (5)و یکی از رایج‌­ترین روش‌­های ارزشیابی فعالیت­‌های پژوهشگران و سازمان­‌های وابسته به آن­‌ها، بهره‌گیری از شیوه­‌های مختلف علم­‌سنجی است که با بهره‌گیری از پایگاه­‌های استنادی صورت می­‌گیرد (6) و نتایج بررسی­ های علم سنجی با استفاده از دو شاخص میزان تولیدات علمی و استنادات به رتبه­بندی کشورها و سازمان­‌ها و مؤسسات منجر می­ شود (7).

موسسه اطلاعات علمی(Institute for scientificInformation) یا آی اس آی (ISI)، که به ­طور گسترده برای ارزیابی مؤسسات و نویسندگان استفاده می‌­شود (۸) هر سال با در نظر گرفتن تولیدات علمی‌ پژوهشگران و مولفان کشورهای مختلف، رتبه­ ی علمی کشورها را به عنوان مهم ­ترین شاخص در تعیین توسعه‌ کشورها مشخص می‌­نماید (۹). پایگاه استنادی وب آو ساینس که توسط این موسسه تولید می­‌شود، ابزار مهمی در جهان برای مطالعات استنادی محسوب می­‌شود (۱۰) و پایگاه Essential Science Indicatorsیا به اختصار ایی ­اس ­آی(ESI) از پایگاه‌­های استنادی زیرمجموعه آی اس آی است که امکان تجزیه و تحلیل کمی پیشرفت­‌های علمی را بر اساس بازه زمانی تقریبی ۱۰تا ۱۱ ساله فراهم می‌­سازد. با استفاده از این پایگاه می‌­توان کشور­ها، دانشمندان، سازمان‌­ها و نشریات برتر جهان را بر اساس سهشاخص تعداد تولیدات علمی، تعداد استناد­ها و تعداد استناد به ازای هر تولید علمی رتبه‌­بندی  کرد (11).

بر اساس نتایج رتبه­بندی دانشگاه­ها و مراکز تحقیقاتی برتر دنیا که در ماه ژانویه 201۵ میلادی توسط نظام رتبه بندی ایی. اس. آی. بر پایه گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات یک درصد مقالاتِ دارای بیشترین استناد از پایگاه آی اس آی در فاصله ده سال و ده ماه از ژانویه۲۰۰۴تاپایان اکتبر۲۰۱۴، انجام شد، از بین 7 دانشگاهی که موفق به کسب رتبه شده بودند، بهترین رتبه مربوط به دانشگاه علوم پزشکی تهران (با رتبه 871 از لحاظ تعداد استناد و رتبه 457 از لحاظ تعداد مقاله) و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی (با رتبه 1072 از لحاظ تعداد استناد و رتبه 570 از لحاظ تعداد مقاله) بود و از بین ۲۲ تقسیم موضوعی پایگاه ایی.اس.آی، هر دو دانشگاه از بین رشته ­های علوم پزشکی و بهداشت در دو تقسیم موضوعی پزشکی بالینی و داروشناسی و سم­شناسی، رتبه جهانی کسب کردند (12) بنابراین، حضور کم دانشگاه­ های علوم پزشکی کشور و پایین بودن رتبه جهانی آن­‌ها در نظام رتبه ­بندی    ایی. اس. آی و از طرفی با توجه به این­که امروزه یکی از   مهــم­ترین دغدغه دانشگاه­ها،احـراز رتبه برتر در نظام­هـــای بین­المللی رتبه ­بندی و بالا بودن آمار تولیدات علمی نمایه شده در پایگاه­های معتبر و استناد به آن‌ها از ملاک­های رتبه­بندی دانشگاه­ها است (13)،پژوهش حاضر در نظر داردتا مشخص نماید که وضعیت انتشار و استناد مقالات دانشگاه­ های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی، به عنوان دانشگاه ­های علوم پزشکی برتر ایران در پایگاه استنادی وب آو ساینس، براساس شاخص ­های تعداد مقاله، استناد و تأثیر استنادی (متوسط استناد به هر مقاله) در نشریات ایرانی و غیر ایرانی، نشریات با دسترسی آزاد و غیر آزاد، چگونه بوده­است تا با مشخص شدن استناد­پذیری مقالات بر اساس نوع نشریه از نتایج آن بهره­ برداری گردد. از طرفی تاکنون پژوهش مستقلی در ایران که به بررسی وضعیت انتشار و استناد مقالات پژوهشگران دانشگاه­های علوم پزشکی کسب کننده رتبه موضوعی جهانی بر اساس نوع نشریه پرداخته شده باشد، انجام نشده است.

در پژوهش امیرسالاری و همکاران که در سال 1387 انجام شد، نتایج نشان داد که دانشگاه علوم پزشکی تهران از نظر تعداد مقالات و مجموع ضرایب تأثیر خام، بیشترین سهم را در تولید علم طب کودکان از بین دانشگاه‌­های علوم پزشکی کشور به خود اختصاص داده است (14) اسکروچی و همکاران در بررسی روند رشد مقالات علمی ایرانیان در حوزه‌­های پزشکی که در سال 1388 انجام دادند دانشگاه علوم پزشکی تهران را در ۱۹ حوزه پزشکی، به ­عنوان دانشگاه پرکار شناسایی کردند (15) یافته ­های پژوهش عباسی و بیگلودر سال 1390حاکی از آن بود که بین سه تیپ از دانشگاه­‌های علوم پزشکی کشور از نظر شاخص‌­های کمی (تولیدات علمی) و کیفی (تعداد استنادها، میانگین استناد به ازای هر مورد، خوداستنادی و اچ ایندکس) تفاوت معنی­‌داری مشاهده شده و همچنین بین شاخص­‌های کمی و کیفی همبستگی مثبت و معنی‌­دار وجود دارد (16).در پژوهش حسن زاده اسفنجانی و همکاران در سال 1389، دانشگاه علوم پزشکی تهران در ۲۰ حوزه پزشکی (۶۵ درصد) به‌عنوان دانشگاه برتر شناخته شد (۱۷). نتایج بررسی میرحسینی و وهابی در تعیین وضعیت کمی تولیدات علمی اعضای هیات‌­علمی دانشکده­‌های داروسازی تیپیک کشور در سال 1390 نشان داد که سهم دانشکده ­ی داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران درکل تولیدات علمی در دوره زمانی مورد پژوهش (42 درصد) بیش از سایر دانشگاه­ها بوده است (18).

رسول‌آبادی و همکاران در سال 1391در بررسی وضعیت برون­داد علمی محققین دانشگاه علوم پزشکی کردستان و مباشری و همکاران نیز در همین سال، در بررسی وضعیت برونداد علمی محققین دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، تعداد مستندات علمی نویسندگان،تعداد نشریات، تعداد کل استنادها، میانگین استناد به هر مقاله را بررسی کردند (19،20). از پژوهش­های خارجی مربوط به موضوع مورد مطالعه، لارنس (Lawrence) در پژوهش خود در سال 2001 رابطه معنی­ داری را بین مقالات همایش‌­هایی که به طور آزاد قابل دسترس بودند و تعداد استناد­های بیشتر آن‌­ها در مقایسه با مقالات غیرآزاد پیدا نمود و از نتایج پژوهش گومز (Gomez) و همکاران در بررسی برون­داد علمی حوزهسلامت در اسپانیا در سال2004 طی سال­‌های ۱۹۹۴-۱۹۹۹ شناسایی مراکز برتر در رشته­‌های حوزه­ی سلامت بود (22). زورزتو (Zorzetto) و همکاراندر سال 2006به بررسی تولیدات علمی حوزه بهداشت و علوم زیستی ۲۰ دانشگاه برتر برزیل در طی سال­‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۲ پرداختند (23) و شناسایی و تجزیه و تحلیل مشخصات مقالات پراستناد منتشر شده در نمایه استنادی علوم منتشرشده در پژوهش هو (Ho) در سال 2013مورد مطالعه قرار گرفت (24).

بنابراین در بخشی از مطالعاتی که اشاره شد به وضعیت انتشار یا استناد کل تولیدات علمی یا در برخی حوزه­ها، در دانشگاه­ ها پرداخته شده است اما در پژوهش حاضر با بررسی هم­زمان وضعیت انتشار و استناد به مقالات دانشگاه­های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی کشور ( به­عنوان دانشگاه­های برتر ایران در رتبه­بندی جهانی) بر اساس نوع نشریه، علاوه بر کمیت، وضعیت کیفی مقالات در نشریات نیز مشخص خواهد شد.

روش­ ها  

پژوهش به روش علم سنجی انجام شد. جامعه مورد مطالعه شامل کلیه مقالات پژوهشی و مروری دانشگاه‌­های علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از پایگاه وب آو ساینس، از آغاز سال 2004 تا پایان 2014 و بر اساس طبقه‌­بندی رشته­‌های علم و فنّاوری سازمان توسعه و همکاری‌­های اقتصادی (OECD FOS Classification) در ۳۱ موضوع در گروه موضوعی پزشکی بالینی و ۲ موضوع در گروه موضوعی داروشناسی و سم‌شناسی از رشته­‌های علوم پزشکی و بهداشت (پیوست الف) درپایگاه استنادی وب آو ساینس است (25) و ابزار گردآوری داده­‌ها، سیاهه وارسی است.

گردآوری داده‌­ها، از پایگاه استنادی وب آو ساینس و درفاصله زمانی بهار و تابستان 1394 انجام شد. بدلیل احتمال تغییر نتایج در طول زمان از نظر میزان استناد، استخراج داده‌­ها از پایگاه مورد نظر، در فاصله زمانی کوتاهی از تاریخ۱۸ اردیبهشت تا ۲۸ خرداد ۹۴ انجام شد. بدین ترتیب، در بخش جستجوی پیشرفته پایگاه وب آو ساینس، ابتدا جهت اطمینان از جامعیت و درستی داده­‌های استخراجی با کمک فیلد کشور(CU=Iran) و در محدوده­ی زمانی 2004 تا 2014 و با انتخاب نمایه استنادی گسترده علوم که یکی از پایگاه‌­های مهم در مطالعات علم‌سنجی به شمار می­‌آید (20)، کلیه مقالات مورد جستجو قرار گرفت. سپس در پنل مربوط به بهبود نتایج، در بخش سازمان‌­ها و مؤسسات، نتایج به دانشگاه‌ علوم پزشکی تهران (Tehran University of Medical Sciences) و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی(Shahid Beheshti University of Medical Sciences)، در بخش مقوله‌­های موضوعی به ۳۱ موضوع گروه پزشکی بالینی و 2موضوع گروه داروشناسی و سم­‌شناسی و در بخش نوع مقاله، به مقالات مجلات علمی پژوهشی و مروری محدود و جستجو انجام شد.سپس نتایج در چندین مرحله، برای هر یک از دو دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی، بر اساس نشریات با دسترسی آزاد و غیرآزاد، نشریات ایرانی و غیرایرانی به‌وسیله ابزار تجزیه و تحلیل نتایج و همچنین میزان استناد و تأثیر استنادی (متوسط استناد به هر مقاله) به کمک بخش گزارش استنادی (Create Citation Report) پایگاه استنادی وب آو ساینس بازیابی گردید و برای مشخص کردن کشور ناشر از پایگاه جی سی آر استفاده شد.برای تجزیه و تحلیل نهایی از آمار توصیفی جداول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استفاده گردید.

یافته ها

داده­‌های مندرج در جدول شماره یک نشان می­‌دهد که دانشگاه علوم پزشکی تهران از لحاظ تعداد مقاله در موضوع پزشکی بالینی، داروشناسی و سم­شناسی و در کل به ترتیب با تعداد مقالات ۶۶۵۳، ۱۸۱۲ و ۸۴۶۵، از لحاظ تعداد استناد به ترتیب با ۴۱۸۸۶، ۱۴۲۹۹ و ۵۶۲۸۵ و از نظر تاثیر استنادی با ترتیب با 7/95، 6/30 و 6/65 در وضعیت مطلوب­ تری نسبت به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی قرار دارد. این برتری در هر دو گروه موضوعی نیز قابل مشاهده است (جدول 1).

AWT IMAGE

جدول شماره دو نشان می‌­دهد که مقالات دانشگاه علوم پزشکی تهران در ۱۲۷۹ نشریه و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ۸۸۷ نشریه بین­ المللی منتشر شده است. مقالات دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی بیشتر در نشریات غیرایرانی به ترتیب با 98/67درصد و 98/08 درصد نسبت به نشریات ایرانی منتشر شده است و در هر دو گروه موضوعی نیز، تعداد نشریات غیرایرانی در هر دو دانشگاه بیشتر از نشریات ایرانی است (جدول 2).

AWT IMAGE

براساس داده­‌های مندرج در جدول شماره سه، انتشار و استناد مقالات دانشگاه علوم پزشکی تهران بر اساس نشریات ایرانی و غیرایرانی و به تفکیک گروه موضوعی حاکی از آن بود که در کل درصد مقالات، استناد و متوسط استناد به مقالات در نشریات غیرایرانی به ترتیب با 74/91درصد، 21/91 درصد و 8/36، بیشتر از نشریات ایرانی است و این میزان در مقایسه با مقالات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیشتر است. همچنین در هر یک از دو گروه موضوعی پزشکی بالینی و داروشناسی و سم­ شناسی نیز، درصد مقالات و استناد و متوسط استناد به مقاله در نشریات غیر ایرانی در هر دو دانشگاه بیشتر از ایرانی است و این در حالی است که وضعیت مقالات دانشگاه علوم پزشکی تهران در مقایسه با شهید بهشتی مطلوب­تر است. (جدول 3)

AWT IMAGE

نتایج جدول شماره چهار نشان می­‌دهد که تعداد نشریات غیرآزاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی به ترتیب با 98/ 88درصد و 90/08 درصد نسبت به نشریات آزاد بیشتر است. همچنین نتایج نشان داد که درصد نشریات غیرآزاد گروه پزشکی بالینی و گروه داروشناسی و سم شناسی در هر دو دانشگاه بیشتر از نشریات آزاد است (جدول 4).

AWT IMAGE

بر اساس داده­‌های مندرج در جدول شماره پنج، درصد مقالات، استناد و تاثیر استنادی مقالات دانشگاه علوم پزشکی تهران در نشریات با دسترسی غیرآزاد در کل به ترتیب با 71/33 درصد، 87/21 درصد و 8/28، بیشتر از نشریات با دسترسی آزاد است این میزان به تفکیک دو گروه موضوعی پزشکی بالینی وداروشناسی و سم­شناسی نیز در نشریات غیرآزاد بیشتر از نشریات آزاد است. درصد مقالات، استناد و متوسط استناد به مقالات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در نشریات با دسترسی غیرآزاد در کل به ترتیب با 72/70 درصد، 88/58 درصد بیشتر از نشریات با دسترسی آزاد بوده و این میزان به تفکیک دو گروه موضوعی پزشکی بالینی و داروشناسی و   سم ­شناسی نیز در نشریات غیرآزاد بیشتر از نشریات آزاد است.هم چنین نتایج نشان می­دهد که در مقایسه میزان شاخص ­های مورد نظر مقالات دانشگاه علوم پزشکی تهران نسبت به مقالات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در نشریات آزاد و غیرآزاد، در کل و هر دو گروه موضوعی پزشکی بالینی و داوشناسی و سم شناسی بیشتر است (جدول 5).

AWT IMAGE

بحث و نتیجه­ گیری

اهمیت و ضرورت توجه به سلامت جامعه و دغدغه دانشگاه‌­ها برای کسب رتبه برتر در نظام‌­های ملی و بین‌المللی، انجام تحقیقات گسترده ولی با کیفیت در دانشگاه­‌های علوم پزشکی را می‌طلبد. سه شاخص تعداد مقاله، میزان استناد و تأثیر استنادی، از شاخص‌­های مهم در ارزیابی بروندادهای علمی دانشگاه‌­ها در نظام رتبه‌بندی هستند. بنابراین در این پژوهش جهت تبیین وضعیت انتشار و استناد مقالات دانشگاه‌ علوم پزشکی تهران و دانشگاه‌ علوم پزشکی شهید بهشتی به عنوان دانشگاه­های علوم پزشکی برتر ایران در نظام رتبه بندی ایی اس آی در فاصله سال­‌های 2004 تا 2014، هر سه شاخص به‌صورت همزمان بررسی شده است.

نتایج پژوهش نشان داد که تعداد نشریات ایرانی جهت چاپ مقالات دانشگاه­ علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی،  نسبت به نشریات غیرایرانی حدود 2 درصد است و مقالات در کل و به تفکیک گروه‌­های موضوعی پزشکی بالینی و داروشناسی و سم‌شناسی، بیشتر در نشریات غیرایرانی منتشر شده­ و میزان استناد نیز با افزایش تعداد مقالات رابطه مستقیم داشته ­است. شاخص عامل اثرگذاری (تأثیر استنادی) از مهم­‌ترین   شاخص­‌های کیفی است و به دلیل اینکه به‌طور نسبی محاسبه  می­‌شود، تأثیر متغیر­های مداخله‌گری مثل تعداد نیروی انسانی شاغل دانشگاه­‌ها را که بر شاخص تعداد مقالات و به‌ تبع آن شاخص استناد اثرگذار است از بین می­‌برد، به این دلیل توانایی اطمینان آن از شاخص کیفیِ استناد بالاتر است (26). در این پژوهش، تاثیر استنادی مقالات به تفکیک گروه­های موضوعی نشان می­دهد که این میزان در مقالاتی که در نشریات غیرایرانی منتشر شده، بیشتر از تاثیر استنادی مقالاتی است که در نشریات ایرانی چاپ شده است. همچنین در مقایسه درصد مقالات و درصد استناد به کل مقالات دانشگاه علوم پزشکی تهران در نشریات غیرایرانی به ترتیب با 74/91 درصد و 91/21 درصد، بیشتر از درصد مقالات و درصد استناد نشریات غیر ایرانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به ترتیب با 72/83 درصد 90/17درصداست. همچنین تأثیر استنادی مقالات دانشگاه علوم پزشکی تهران در کل و گروه­های موضوعی پزشکی بالینی و داروشناسی و سم­شناسی به ترتیب با میزان8/36، 7/83 و 10/39، بیشتر از نشریات ایرانی است که نسبت به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در وضعیت مطلوب­تری قرار دارد.

چنانچه براساس نتایج پژوهش بهروزفر در سال 1388، مقاله­‌های ایرانی چاپ‌ شده در مجله‌­های خارجی نمایه شده در آی اس آی در مقایسه با مقاله‌­های مجله‌­های علمی بین‌المللی ایرانی نمایه شده در آی اس آی، بیشتر مورد استناد و درنتیجه رؤیت قرارگرفته­‌اند، احتمالاً بتوان گفت چاپ مقاله در مجله­‌های خارجی موجب افزایش رؤیت­‌پذیری و رتبه­ی استنادی چهره­‌های علمی کشور در سطح بین‌المللی خواهد شد (27) و همچنین از نتیجه بررسی نوروزی و عبدخدا در سال 1390، مشخص شد که تعداد استناد به مجله‌­های ایرانی بسیار پایین است و اغلب استنادها از ایران است (28) و از آنجا که در پژوهش حاضر، استنادپذیری مقالات هر دو دانشگاه در نشریات غیرایرانی بیشتر از ایرانی است بنابراین با نتایج بررسی­های قبلی همخوانی دارد.

در پژوهش حاضر پژوهش­گران دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی، بیشتر نشریات غیرآزاد را برای چاپ مقالات خود انتخاب کرده‌اند و بر اساس جدول شماره پنج، میزان شاخص­های مورد بررسی (تعداد، استناد و تاثیر استنادی) مقالات دانشگاه­های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی در نشریات با دسترسی غیرآزاد، در کل و به تفکیک گروه موضوعی پزشکی بالینی و داروشناسی و سم‌شناسی بیشتر از نشریات آزاد است.

با توجه به اینکه انتشار محتوای مجلات علمی به‌صورت الکترونیکی و دسترسی آزاد و مجانی، علاوه بر این‌که باعث دسترسی عموم افراد به آن­‌ها می‌شود، احتمال مورد استناد قرار گرفتن آن­‌ها توسط نویسندگان دیگر را نیز بالا برده و می‌تواند موجب افزایش تأثیر علمی و استنادی آن­‌ها گردد (29) و در بیشتر پژوهش‌­ها تعداد استنادها به مقالات پیوسته از تعداد استنادها به مقالات غیر پیوسته بیشتر بوده (۲1) و برای مقالات و مجلات دسترسی آزاد در مقایسه با مجلات و مقالات دسترسی غیرآزاد تأثیر استنادی بیشتری گزارش‌شده است (30). نتایج پژوهش حاضر نشان داد که میزان     استنادپذیری مقالات در نشریات آزاد بسیار پایین است که با نتایج بررسی ­ها هم خوانی ندارد و به نظر می­ رسد که میزان تاثیر استنادی در هر گروه موضوعی، می ­تواند به کیفیت مقالات ارتباط داشته باشد و بنابراین کیفیت مقالاتی که در نشریات آزاد منتشر شده ‌است در وضعیت مناسبی قرار ندارد و این مسئله می ­تواند ناشی از عدم توجه به مسائل نو در حیطه­ موضوعی مورد بررسی و یا دخالت عوامل غیر علمی در پذیرش مقالات باشد.

در مجموع می ­توان گفت که براساس نتایج بدست آمده از جداول سه و پنج، میزان تاثیر استنادی به عنوان یک شاخص مهم­تر کیفی به تعداد مقالات مربوط نمی­شود و به نظرمی­ رسد که کیفیت مقالات در این میزان تاثیر دارد و براساس نتایج پژوهش حاضر تعداد، میزان استناد و تأثیر استنادی مقالات دانشگاه علوم پزشکی تهران نسبت به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در کل و به تفکیک دو گروه موضوعی پزشکی بالینی و دارو­شناسی و سم‌­شناسی بیشتر بوده که با توجه به برتری کمی و کیفی مقالات بر اساس هر سه شاخص مؤثر در رتبه‌بندی دانشگاه­‌ها،توانسته­ است رتبه بالاتری را در نظام رتبه­‌بندی ایی اس آی، کسب نماید. به‌منظور ارتقاء رتبه موضوعی جهانی یا کسب رتبه ­ی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در نظام‌­های ملی و بین‌المللی رتبه‌­بندی و همچنین ارتقاء رتبه علمی پژوهش­گران، پیشنهادهای زیر در راستای نتایج پژوهش ارائه می‌­گردد:

- ازآنجا که مقالات دانشگاه‌ علوم پزشکی تهران و دانشگاه‌ علوم پزشکی شهید بهشتی به عنوان دانشگاه‌­های علوم پزشکی برتر ایران در تعداد محدودی از نشریات ایرانی به نسبت نشریات غیرایرانی نمایه شده در وب آو ساینس، منتشر شده­‌اند و از طرفی کمیت و کیفیت مقالات دو دانشگاه در نشریات ایرانی پایین است، بنابراین ضروری به نظر می‌رسد که با بهبود شاخص پذیرش مقالات در نشریات علمی- پژوهشی کشور، ضمن فراهم شدن زمینه افزایش کیفیت مقالات دراین نشریات، امکان افزایش نمایه تعداد بیشتری از نشریات ایرانی در پایگاه­های استنادی و معتبر فراهم شود.

 از آنجا که مقالات دانشگاه‌ علوم پزشکی تهران و دانشگاه‌ علوم پزشکی شهید بهشتی به عنوان دانشگاه­های علوم پزشکی برتر ایران که در نشریات آزاد به چاپ رسیده است، احتمالاً به دلیل آسان‌­تر بودن پذیرش، دارای کیفیت پایینی هستند که با وجود دسترسی آسان و مشاهده­‌پذیری بیشتر، نتوانسته­‌اند استناد و تأثیر استنادی بالایی را دریافت نمایند، درنتیجه اهتمام پژوهشگران به نوشتن مقالات باکیفیت جهت چاپ در نشریات آزادِ ایرانی و غیرایرانی می­‌تواند زمینه مناسبی را برای استنادپذیری بیشتر مقالات فراهم نماید. بر این اساس پیشنهاد می­‌شود که با برگزاری کارگاه‌­های آشنایی با علم‌سنجی و پایگاه‌­های استنادی، اهمیت انتشار مقالات در نشریات آزاد برای پژوهشگران دانشگاه‌­ها تبیین شود و از طرفی برای افزایش کیفیت نشریات آزاد ایرانی، سردبیران این نشریات، شاخص‌­های مناسبی را در پذیرش و انتشار مقالات در نظر بگیرند تا زمینه مناسبی را برای نوشتن مقالات باکیفیت، جهت دریافت استناد­های بیشتر از بستر بسیار مناسب و آسان دسترسی آزاد فراهم شده و زمینه افزایش شاخص تأثیر، حفظ اعتبار و یا ورود به فهرست نشریات در نمایه­های معتبر  فراهم شود.

قدردانی

نویسندگان مقاله از تمامی افرادی که در به ثمر رسیدن این پژوهش همراه بودند قدردانی می­ نماید.

فهرست منابع
1. Jamali HR, Nikzad M.]Motaleate Sanjeshe pajooheshhaye oloume pezeshkiye keshvar vaziyate hal va jahatgirihaye ayandeh[. National Conference on Research in Medical Sciences; November 2010; Babol,Iran. Tehran: Ketabdar; 2010 . [Persian]
2. Mousavi Chalak A, Tirgir A, Yaminfirouz M. [Barrasiye ravande roshde kami va keifiye Tolidate Elmi danshgahe oloume pezeshkiye babolaz paygahe estenadiye web of science az sale 2001 ta 2009 dar elmsanji dar howzeye pezeshki ]. National Conference on Research in Medical Sciences; November 2010; Babol,Iran. Tehran: Ketabdar; 2010. [Persian]
3. Sabouri AA.[Barresiye karnameye pajooheshiye iran dar sale 2003].Rahyaft 2002; (82): 78-91.[Persian]
4. Mousavi Chalak A, Nourouzi Chakoli AR.[A decade of scientific research bases of Islamic Azad University in the Institute for Scientific Information (ISI), 1999 to 2008]. Quarterly Journal of Epistemology 2010 ;3(9): 89-106. [Persian]
5. Nabavi A.[Arzyabiye elmsanji amalkarde azaye heiate elmiye daneshgahe Zanjan bar asase madareke namaye shodeh dar paygahe estenadiye oloum az sale 2001- 2010].[Dissertation]. Tehran: Kharazmi university; 2012. [ Persian]
6. Nouri R, Norouzi AR, Mirzaei A.[ Science Production of IUMS Researchers as Appeared in the Web of Science from 1976 to 2006[. Health Information Management 2006; 3(2): 73-82 .[Persian]
7. Gupta BM, Dhawan SM. A scientometric analysis of S &T publications output by India during 1985-2002. DESIDOC Journal of Library & Information Technology 2010 26;28(2):73-85.
8. Chuang KY, Wang MH, Ho YS. High-impact papers presented in the subject category of water resources in the essential science indicators database of the institute for scientific information. Scientometrics 2011;87 (3):551-62.
9. Habibi E, Mirhosseini Z.[Writing scientific articles regarding ISI criteria]. Quarterly Journal of Epistemology 2008; (2): 51-62. [Persian]
10. Pouris A, Pouris A. Scientometrics of a pandemic: HIV/AIDS research in South Africa and the World. Scientometrics 2011;86 (2):541-52.
11. Vaziri E.[Tolide elmiye iran dar ayeneye elmsanji]. Higher Education Letter2010 ;(9): 89-112. [Persian]
12. Ranking of the Medical Universities. ]Cited 2015 feb 29] Available from: http://library.gums.ac.ir/Content/Files/GUMS/Downloads/ranjbar/scientometrics/webometrics/ranking 2015.pdf
13. Shahbodaghi A, Shekofteh , M. [A comprehensive study of published articles by members of SBMU and their citation status as reported by the Institute for Scientific Information (ISI) from 1998-2007]. Research in Medicine 2009; 33 (2) :81-87. [Persian]
14. Amirsalari S, Khalili Matinzadeh Z, Afshar Peiman Sh, Javadipour M, Azizabadi Frahani M.[ Tehran University of Medical Sciences: Participation in Twenty Five Percent of Pediatric Science Production in Iran]. Iranian Journal of Pediatrics 2008;18 (1): 21-27.[Persian]
15. Eskrootchi R, Hassanzadeh HM, Gohari MR, Jamshidi R . ] Trend of Iranians’ Scientific Papers in Medical Fields in 1978-2007 [. Journal of Health Administration 2009; 12 (37), 29-38. [Persian]
16. Abbasi F, Beigloo MH.[The relationship between qualitative and quantitative indicators in the scientific productivity of medical universities of Iran in the database]. Journal of health information Management 2011; 8 (6): 851-842. [Persian]
17. Hassanzaeh Esfanjani HM, Valinejad A, Taghipour M, Parisa F, Bakhtiarzadeh A, Bourghi H.[ A scientometric overview of 30 years (1978-2007) of medical sciences productivity in Iran ]. Medical Science Journal of Islamic Azad Univesity 2010; 20 (3): 212-220. [Persian]
18. Mirhosseini Z, Vahabi F. [Investigating the Scientific Productions of Iranian type 1 Pharmacy Faculty Members indexed in the Institute for Scientific Information(ISI) ]. Health Information Management 2011; 19:363-372.[Persian]
19. Rasoulabadi M, Khezri A, Heidari A.[Scientific output of Kurdistan University of Medical Sciences based on indicators of the survey by the end of 2011]. Scientific Journal of Kurdistan University of Medical Sciences2012; 17 (2): 1-14.[Persian]
20. Mobasheri M, Moradi MT, Rafiei SF, Sharifi A. [ Scientific output of Shahrekord university of medical sciences (Iran) in ISI database from 1993 to the end of 2011 according to scientometric indicators]. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences 2012; 14(6): 115-123.[Persian]
21. Lawrence S. Free online availability substantially increases a paper's impact. Nature 2001;411 (6837):521.
22. Gómez CI, Fernández MM, Bordons GM, Morillo AF. (2004). Spanish scientific output in medicine in the years 1994-1999. Revista clinica espanola 2014;204 (2), 75-88.
23. Zorzetto R, Razzouk D, Dubugras MT, Gerolin J, Schor N, Guimarães JA, Mari JJ. The scientific production in health and biological sciences of the top 20 Brazilian universities. Brazilian journal of medical and biological research 2006; 39 (12): 1513-20.
24. Incites:.Web of Science Subject Areas. [Cited 2010] availabe from:http://incites.isiknowledge.com/ common/help/h_field_category_oecd_wos.html
25. Ebrahimi S, Hayati Z.[ The quantity and quality of knowledge produced in Iranian universities ]. Quarterly Journal of New Thoughts on Education 2008; 4 (3): 115-26. [Persian]
26. Behrouzfar H, Davarpanah MR. [The Internationa Visibility of the Articles of the Iranian Scientific Journals Indexed in Institute for Scientific Information(ISI) in Comparison with the Iranian Articles Published in Foreign International Scientific Journals]. Library and Information Science 2010; 12 (3): 87-113. [Persian]
27. Norouzi A, Abdekhda H.]How to Get Iranian Journals Better Indexed by Foreign Databases?] Health Information Management 2011; 8 (4): 554-565. [Persian]
28. Harnad S, Brody T. Comparing the impact of open access (OA) vs. non-OA articles in the same journals. D-lib Magazine 2004;10 (6).
29. Pashaeezad h, Fadaei araghi Gh, Rashidi A. [Barrasiye tasire estenadiye maghalehaye majalte elmi-pajooheshiye farsi zabane iran[. Informology 2009; (23): 87-118. [Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Ranjba-pirmousa Z, Zarei H. Situation of Articles Published and their Citations of Tehran and Shahid Beheshti Universities of Medical Sciences in Web of Science Database. RME 2016; 8 (3) :24-33
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-365-fa.html

رنجبر پیرموسی زلیخا، زارعی هاجر. وضعیت انتشار و استناد مقالات دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی در پایگاه استنادی وب آو ساینس. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1395; 8 (3) :24-33

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-365-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 8، شماره 3 - ( 1395 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education