[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 14، شماره 1 - ( 1401 ) ::
جلد 14 شماره 1 صفحات 63-54 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی مقایسه ای فرسودگی شغلی در اساتید و دستیاران رشته طب اورژانس مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه های علوم پزشکی کشور
وحید منصف کسمایی ، فاطمه حق شناس باکردار ، پیمان اسدی ، سیدمهدی ضیاء ضیابری* ، نعیما خدادادی حسن کیاده ، لیلا کوچکی نژاد ارم ساداتی ، عنایت الله همایی راد ، زهرا کاظم زاده
گروه طب اورژانس، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران ، smzz102186@gmail.com
متن کامل [PDF 445 kb]   (452 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1332 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
متن کامل:   (781 مشاهده)
مقدمه
فرسودگی شغلی به ­عنوان یک سندرم حرفه سخت تعریف شده است که ابعاد آن شامل خستگی هیجانی، مسخ شخصیت و عدم کارایی یا موفقیت فردی می­ باشند (1). به نقل از عبدی،  بر اساس تعریف مسلچ و جکسون فرسودگی شغلی نشانگانی روان‌شناختی شامل خستگی هیجانی، مسخ شخصیت و فقدان موفقیت فردی می‌باشد (2). در خستگی هیجانی شخص احساس می‌کند از انرژی تهی شده و احساسش تخلیه شده است (3). مسخ شخصیت (واکنش منفی، عاری از احساس و توام با  بی­اعتنایی مفرط نسبت به همکاران و مراجعین، احساس گناه، گوشه­ گیری، کاهش کار و فعالیت روزانه) به توسعه نگرش غیرشخصی و بی‌عاطفه نسبت به گیرندگان خدمت اشاره دارد (4) و بعد نهایی فرسودگی شغلی یعنی فقدان موفقیت فردی زمانی رخ می‌دهد که شخص کاهش احساسات در خود و یا کاهش شایستگی و موفقیت در کار کردن با مردم را احساس کند (5).
بر اساس نتایج مطالعه ­ای در انگلستان که در مورد فرسودگی شغلی ماماها انجام شد، حدود 67 درصد  این افراد دارای فرسودگی شغلی متوسط و بیشتر بوده ­اند (6). این پدیده در سایر کشورها نیز دیده می­شود، به­طوری که بر اساس برآورد مطالعه ­ای که در ترکیه در مورد فرسودگی شغلی کارکنان بخش­های ویژه انجام شد. 99 درصد افراد در حداقل یک حیطه و 15 درصد در هر سه حیطه دچار فرسودگی شغلی بودند (7). در ایران نیز بر اساس نتایج یک مطالعه که در مورد 165 متخصص طب اورژانس انجام شد، اغلب این افراد دارای درجات متوسط تا بالایی از فرسودگی شغلی بودند (8)
فرسودگی شغلی در کارکنان بهداشت و درمان باعث کاهش کیفیت و کمیت خدمات ارائه شده می‌شود و پس از آن ممکن است منجر به کسب نتایج ضعیف‌تر در عملکردهای زیرساخت‌های بهداشتی و درمان بیماران شود (9) . مطابق گزارش های موجود پزشکان اورژانس در مقایسه با سایر پزشکان سه برابر بیشتر فرسودگی شغلی را تجربه می­ کنند. لذا این تخصص همیشه به ­عنوان یک تخصص ویژه با استرس شناخته شده است (10). معضل فرسودگی شغلی در دستیاران رشته طب اورژانس به­دلیل ماهیت استرس زای شغل آن­ها بیشتر ایجاد می­ شود. نتایج یک مطالعه جامع که سال 2017 در آمریکا در مورد شیوع فرسودگی شغلی در دستیاران طب اورژانس انجام شد، نشان داد که این افراد به ­دلیل این که نمی­توانند از دستیاران ارشد خود برای ارزیابی بیمار مشاوره دریافت کنند، سطوح بالاتری از خستگی هیجانی بالاتری را تجربه می­ کنند. علاوه بر آن زیاد بودن تعداد بیماران ویزیت شده در طول شبانه روز یکی دیگر از دلایل به­روز بیشتر خستگی هیجانی در این دستیاران بوده است (11).
فرسودگی شغلی اثرات زیان­ آور زیادی بر جسم، وضعیت روانی- اجتماعی و همچنین عملکرد شغلی افراد دارد. این اثرات شامل نقصان اخلاق کارکنان، عملکرد کاری معیوب، غیبت از کار، رفتار نامناسب شخصی با مددجویان، نگرش منفی نسبت به شغل، رضایت شغلی کم­تر، تغییر شغل بیشتر، کیفیت زندگی پایین‌تر و فقر سلامتی و رفاه روحی روانی می‌شود (12). از آنجایی­که فرسودگی شغلی باعث کاهش کیفیت مراقبت و درمان و در نهایت افت رضایت می­شود می­توان ادعا نمود که  بهای فرسودگی شغلی را در درجه اول مددجویان می‌پردازند (13).
امروزه به فرسودگی شغلی، به ­دلیل اثرات شگرفی که می‌تواند بر کیفیت زندگی افراد بگذارد؛ به ­عنوان یک معضل جدی نگریسته می‌شود (13). بر اساس نتایج مطالعات عوامل اقتصادی اولین و اصلی‌ترین نقش را در ایجاد فرسودگی شغلی داشته و عوامل اجتماعی، مدیریتی، ارتباطی، مراقبتی، محیطی و فردی رتبه‌های بعدی را در ایجاد فرسودگی‌ در کادر درمانی به­خود اختصاص می ­دهند (14). فرسودگی شغلی با افسردگی متفاوت است. فرسودگی شامل فرد و کار فرد می­ باشد در حالی­که افسردگی بر زندگی فرد تاثیر می­گذارد (15). عوامل مربوط به کار (ساعات کار، سال­های کار عملی، فعالیت­ های توسعه حرفه­ای، وظایف غیر بالینی و غیره) و هم عوامل غیر مرتبط به کار (سن، جنس، عوامل شیوه زندگی و غیره) با فرسودگی شغلی هم­راه هستند (16). بر اساس نتایج یک مطالعه کانادایی 100 درصد پزشکان طب اورژانس قبل از سن 50 سالگی این شغل را رها کرده بودند (17).
در مطالعه لی و همکاران (Lee & et al)  ترک خدمت در پزشکان اورژانس فاقد بورد بیشتر و ترک تحصیل در این رشته در پزشکان بدون بورد بیشتر بوده است (18). در مجموع، همواره این موضوع که چرا گروهی از پزشکان با وجود سال­ ها کار در اورژانس با بار کاری قابل توجه در سطح فرسودگی بالایی قرار نمی ­گیرند (19) و در مقابل گروهی از متخصصین طب اورژانس از فرسودگی شغلی زیادی رنج می ­برند (17) به­عنوان سوال مطرح بوده است.
بعضی از متغیرهای غیر قابل تغییر نظیر متغیر سن با فرسودگی شغلی در ارتباط هستند. بر اساس مطالعه لی و همکاران (Lee & et al)   رزیدنت ­هایی که بیش از 1 سال تجربه در این حرفه داشتند نمرات مسخ شخصیت پایین­تری در مقایسه با مبتدیان نشان دادند (20). در مطالعه­ ای دیگر که در مورد فرسودگی شغلی دستیاران طب اورژانس انجام شد، نتایج نشان داد که با افزایش سن نمره موفقیت فردی بیشتر شده و نمره مسخ شخصیت کاهش می­ یابد (21).
در بررسی ارتباط فرسودگی شغلی با جنسیت، نتایج برخی مطالعات نشان داده است پزشکان زن از فرسودگی شغلی بالاتری رنج می­ برند (23, 22). در مقابل در دسته دیگری از مطالعات نشانی از ارتباط جنسیت و فرسودگی شغلی مشاهده نشده است (25, 24). به­نظر می­رسد یکی از عوامل موثر بر شیوع بیشتر فرسودگی شغلی در پزشکان زن، نقش مادری آنان و وظایف مدیریتی که در خانه به آن­ها واگذار می­ شود؛ باشد. مادر بودن یک پیش­بینی­ کننده اصلی خستگی هیجانی است که در ترکیب با کار تمام وقت زنان را بیشتر درگیر می­ کند. از این رو گروه پزشکان زن باری سه ­گانه بر دوش دارند (26). البته با همه این ها گزارش شده زنان رضایت شغلی بالاتری از مردان دارند (27).
علی­رغم میزان فرسودگی شدید در بین پزشکان طب اورژانس، تاکنون پژوهشی که به مقایسه فرسودگی شغلی دستیاران و اساتید آن­ها بپردازد در ایران انجام نشده است. لذا پژوهش حاضر با هدف مقایسه فرسودگی شغلی، رضایت شغلی، افسردگی و مراقبت کم­تر از حد معمول در اساتید و دستیاران طب اورژانس همه دانشگاه­ های علوم پزشکی کشور انجام شد.
روش ­ها
این پژوهش یک مطالعه تحلیلی- مقطعی است که بر روی اساتید و دستیاران طب اورژانس مراکز آموزشی- درمانی کلیه دانشگاه­‏های علوم پزشکی ایران در سال 1397 انجام گرفت. کلیه اساتید و رزیدنت­های طب اورژانس سال دوم و بالاتر کشور جمعیت مورد مطالعه را تشکیل می­دادند. حجم نمونه مورد نیاز برای انجام مطالعه بر اساس نتایج مطالعه دووان ویگینز و همکاران (Doan–Wiggins & et al) (28) برابر با 173 نفر تعیین و با روش نمونه­گیری خوشه­ای در سرتاسر کشور انجام شد. بدین صورت که ‏ابتدا دانشگاه­های علوم پزشکی کل کشور بر اساس گروه­ بندی آموزشی وزارت بهداشت مبتنی ­بر کلان منطقه­ های ده­گانه کد‏بندی شده و سپس از بین هر 8 کلان منطقه­ ای که به پذیرش دستیار طب اورژانس اقدام می­نمایند   یک دانشگاه به­صورت تصادفی انتخاب شد. پس از ‏انتخاب دانشگاه ­ها، لیست دستیارها و اساتید رشته طب اورژانس، افرادی که دارای دو شرط دارا بودن مدرک تخصصی یا اشتغال به تحصیل در رشته طب اورژانس و داشتن حداقل شش ماه سابقه کار در بخش اورژانس بودند از معاونت آموزشی و دفتر نیروی انسانی دانشگاه­های منتخب اخذ شده و پس از آن به ­ر­وش نمونه­ گیری ‏تصادفی، وارد مطالعه شدند‏. در مطالعه حاضر پرسشنامه­ ها از طریق ایمیل برای واحدهای مورد پژوهش ارسال و پس از اطمینان دادن به نمونه­ های پژوهش در مورد این­که کلیه اطلاعات به­صورت محرمانه باقی خواهد ماند؛ تکمیل شدند. پرسشنامه شامل دو بخش­ بود، بخش اول:  متغیرهای دموگرافیک شامل جنس، سن، ‏وضعیت شغلی، وضعیت تاهل، داشتن فرزند، محل اقامت، سابقه رزیدنتی برحسب سال، ‏تعداد شب­های کشیک در ماه، تعداد ساعت­های کار در هفته و سوالات سابقه کار، تجربه کاری در بخش اورژانس، ‏‏درصد شرکت در فعالیت­های کلینیکی و ‏محل خدمت اولیه برای اساتید بودند. بخش دوم: پرسشنامه فرسودگی شغلی ‏Maslach‏ ‏‏1981(‏MBI-22‏):‏ ‏فرم ‏اصلی این پرسشنامه که دارای 22 آیتم است  توسط کریستین ماسلج و سوزان ایکس جکسون با هدف ارزیابی تجربه فرد از فرسودگی ساخته شد (14, 15). ‏MBI‏ ‏سه بعد مقیاس خستگی هیجانی (Emotional Exhaustion)، شخصیت­زدایی یا مسخ شخصیت (Depersonalization) و فقدان موفقیت فردی (Lack of Personal Accomplishment) را اندازه ­گیری می­نماید (16). تجزیه و تحلیل 84 مطالعه منتشر شده که برآوردهای اعتبار سنجی مربوط به ‏نمونه برای سه زیر مقیاس ‏MBI‏ را مشخص نموده ­اند که نشان می ­دهند زیر مقیاس­ ها این پرسشنامه دارای قابلیت اطمینان قوی ‏هستند (18, 17). اعتبار و پایایی آن برای اولین بار در ایران توسط فیلیان مورد بررسی و تأیید قرار گرفته و ‏ضریب پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 78/0 برآورد شده است (19). هر سوال پرسشنامه با دو مقیاس (1) فراوانی و (2) شدت اندازه ­گیری و امتیاز داده می­شود. ‏نحوه نمره­ گذاری آن بر اساس مقیاس لیکرت ۷ درجه ­ای است. این پرسشنامه 9 سوال خستگی عاطفی، 8 سوال عملکرد شخصی و 5 سوال مسخ شخصیت را مورد اندازه­ گیری قرار می­ دهد. برای نمره­ گذاری مقیاس در هر سوال دو نمره برای فرد در نظر گرفته می ­شود (نمره فراوانی و نمره شدت) اگر آزمودنی در خانه هرگز علامت زده باشد هم در فراوانی و هم در شدت نمره صفر می­گیرد. در غیر این صورت با توجه به علامتی که در قسمت فراوانی به شدت گذاشته است، در فراوانی نمره 1تا 6 (از سالی چند بار تا هر روز) و در شدت نمره 1 تا 7) از خیلی کم تا خیلی زیاد کسب  می­ کند. وقتی نمرات در هر سوال مشخص شد، با جمع کردن نمرات می­توان خرده آزمون­ های سه گانه را محاسبه کرد. در این پرسشنامه کسب نمره بالاتر بیانگر تجربه ‏فرسودگی شغلی بیشتر است.
مجوز انجام مطالعه از جانب کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه با شماره IR.GUMS.REC.1397.486 صادر گردید. پس از ورود داده­ ها به نرم­ افزار آماریSPSS.Ver.21، میانگین نمرات فرسودگی شغلی در اساتید و دستیاران محاسبه گردید.به ­منظور بررسی رابطه بین فرسودگی شغلی و متغیرهای مورد مطالعه در هر دو گروه از الگوهای رگرسیونی ساده چند متغیره استفاده شد. در این الگو، متغیر وابسته مراقبت بیمار و متغیرهای مستقل شامل سن، جنس، سابقه کار، وضعیت تاهل بودند. سطح معنی­ داری آزمون­ های آماری 05/0p< در نظر گرفته شد.

یافته­ ها

در مجموع تعداد 81 استاد و 95 دستیار طب اورژانس در این مطالعه شرکت نمودند. بیشترین میانگین در حیطه­ های فرسودگی شغلی در دو گروه اساتید و دستیاران مربوط به مولفه مسخ شخصیت بود. میانگین نمرات مسخ شخصیت، خستگی هیجانی، فقدان موفقیت فردی، افسردگی، کیفیت زندگی، رضایت شغلی و مراقبت کم­تر از حد معمول در خودگزارشی اساتید بیشتر از دستیاران بود (جدول 1).

نتایج نشان داد که بین فرسودگی شغلی اساتید با هیچ­یک از متغیرهای مورد بررسی ارتباط معنی­دار وجود ندارد (05/0P>) ( جدول2).

جدول شماره سه نشان داد که بین فرسودگی شغلی دستیاران با متغیرهای جنسیت مرد (02/0=P) و داشتن فرزند(02/0-=P) و شب­ های انکالی در ماه (08/0-=P) ارتباط معنی­ دار وجود دارد (جدول 3).

بحث و نتیجه ­گیری
پژوهش حاضر با هدف مقایسه فرسودگی شغلی در اساتید و دستیاران طب اورژانس انجام گرفت. نتایج نشان داد که بین فرسودگی شغلی اساتید طب اورژانس با هیچ­یک از متغیرهای مورد بررسی ارتباط معنی­ دار وجود ندارد. اما بین فرسودگی شغلی در دستیاران طب اورژانس با متغیرهای جنسیت (مرد بودن)، فرزند داشتن و تعداد شب­ های آنکالی در ماه ارتباط معنی­ دار مشاهده شد.
نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن بود که بین میزان فرسودگی شغلی در دو گروه در سه زیر مقیاس (مسخ شخصیت، فقدان موفقیت فردی، خستگی هیجانی) تفاوت معنی­ دار آماری وجود ندارد. در مطالعه لو و همکاران (Lu & et al) نیز نتایج نشان داد که بین میزان فرسودگی شغلی اساتید و دستیاران طب اورژانس تفاوت معنی­ دار آماری وجود ندارد (20). به نظر می­رسد با توجه به حضور مستمر اساتید طب اورژانس در کنار دستیاران این رشته باعث به­ دست آمدن این نتیجه شده باشد.
بیش از نیمی از اساتید و دستیاران پژوهش حاضر وجود درجاتی از مسخ شخصیت را گزارش نمودند که ضرورت توجه و مراقبت بیشتر در این زمینه را آشکار می ­نماید. هرچند اختلاف معنی­داری بین امتیازات مسخ شخصیت اساتید و دستیاران از لحاظ آماری معنی­دار نبود. اما در مطالعه لی و همکاران  امتیاز مسخ شخصیت دستیاران بیشتر از اساتید گزارش شده است (20). به­ نظر می­رسد داشتن  کشیک­ های بیشتر و قرار داشتن در خط مقدم مواجهه با بیماران به­ عنوان دلایل این وضعیت مطرح باشد.
در مطالعه حاضر بر اساس مدل رگرسیونی فرسودگی شغلی اساتید با هیچ­یک از متغیرهای مورد بررسی ارتباط معنی­داری مشاهده نشد. این در حالی است که طبق همین مدل جنسیت مولفه تعیین­ کننده­ای در فرسودگی شغلی دستیاران طب اورژانس بوده است. بر این اساس دستیاران مرد دچار فرسودگی شغلی بالاتری از دستیاران زن بوده و به عبارت دیگر زن بودن یک اثر محافظتی در مقابل فرسودگی شغلی دستیاران طب اورژانس محسوب می­گردید. هر چند در مطالعه توکر (Toker) تفاوت معنی­داری در خرده مقیاس­های فرسودگی شغلی دو گروه مردان و زنان مشاهده نشد (21) ولی در مقالات دیگر پزشکان زن فرسودگی شغلی بالاتری نشان دادند (23, 22). نتایج مطالعات مشابه نیز نشان داد که تفاوتی بین جنسیت و فرسودگی شغلی وجود ندارد (25, 24). این عدم تطابق در نتایج احتمالاً نشان­دهنده این است که جنس پیش ­بینی ­کننده ضعیفی در فرسودگی شغلی است و در فرهنگ­های مختلف می­تواند نتایج متفاوت باشد. به ­هر­حال  به­ نظر می­رسد در فرهنگ ایرانی از دستیاران زن نسبت به مرد حمایت و توجه بیشتری از طرف خانواده و همکاران به ­عمل آمده است.
در مطالعه حاضر ارتباط معنی­داری بین داشتن فرزند در رزیدنت­های طب اورژانس با فرسودگی شغلی وجود داشت. به عبارتی نداشتن فرزند، نقش محافظتی در مقابل فرسودگی شغلی بود. نتایج مطالعه Töyry و همکاران نشان داد که پزشکان زن بیشتر از مرد بین خانواده و کار خود تعادل برقرار کرده بودند و پزشکان زن با یا بدون فرزند بیش از پزشکان مرد خستگی شدید یا متوسط را تجربه کردند (26). که با یافته مطالعه حاضر مغایرت دارد. در یک مطالعه دیگر،                                                     رزیدنت­های ارشد زن دارای فرزند، بیشتر در معرض خطر فرسودگی شغلی بودند. در مجموع در جامعه مردان داشتن روابط خوب با همکاران و کسب حمایت مناسب از طرف همتایان دارای موقعیت برتر، با فرسودگی کم­تر هم­راه است. برای  خانم­ها نیز حمایت افراد سینیور در ابتدای کار حائز اهمیت است، اما با افزایش مسئولیت فرسودگی هیجانی در آن­ها، به حضور بالینی، ارتباط با همکاران، سن و هم چنین به این سؤال بستگی دارد که آیا آن­ها مادر هستند یا خیر (27). تعداد مطالعاتی که به فرزند داشتن و فرسودگی شغلی با هم پرداخته باشند معدود بودند.
مطالعه دوان ویگنز و همکاران بین فرسودگی شغلی و وضعیت تاهل ارتباط معنی­دار یافتند (28). اما نتایج مطالعه Toker و همکاران بین این متغیرها ارتباط معنی­ دار مشاهده نکردند (21). بر طبق نظر مسلچ و جکسون (Maslach & Jackson) وضعیت تاهل ارتباط معنی ­داری با خستگی هیجانی که از خرده مقیاس­ های فرسودگی شغلی است، دارد (16). مطلقه­ها و مجردها خستگی هیجانی بیشتری از متاهل­ها داشتند. اوزیورت  و همکاران (Ozyurt & et al)گزارش کردند مجردها خستگی هیجانی بیشتری از متاهل­ها و مطلقه­ها دارند (29). این تفاوت­ها می­توانند وابسته به عوامل فرهنگی- اجتماعی باشند. در مطالعه­ای در مشهد فراوانی خستگی هیجانی در پزشکان خانواده متاهل به­دلیل مسئولیت­های متعدد و دوگانه در خانواده و اجتماع بیشتر بود (30). به­نظر می­رسد ازدواج می­تواند با برقراری نظم در زندگی و تاثیر مثبت بر زندگی کاری، تاثیر مثبتی بر رضایت شغلی افراد داشته باشد. در مطالعه تاکر و همکاران (Toker & et al) ارتباط معنی­ داری بین وضعیت تاهل و رضایت شغلی وجود نداشت (21). اما مطالعاتی وجود دارند که نشان می­دهند رضایت شغلی در متاهلین بالاست (31).
در مطالعه حاضر بر طبق مدل رگرسیون بین آنکالی و فرسودگی شغلی رزیدنت­ها ارتباط معنی­داری وجود داشت. رزیدنت­ های اورژانس که اولین پزشک و در خط مقدم هستند زیاد در معرض خطر هستند. به ­دلیل ماهیت کار در بخش اورژانس فشار شغلی یک نگرانی مهم است که روی همه رزیدنت­های اورژانس تاثیر می­گذارد. در یک مطالعه مشابه کار بیش از 8 ساعت، ویزیت بیش از 50 بیمار در هر شیفت و آنکالی بیش از 40 بار در هفته با افزایش مولفه خستگی هیجانی فرسودگی شغلی ارتباط معنی­دار داشت (32) و در مطالعه Dyrbye  پزشکانی که ده تا بیست سال سابقه کار داشتند و میانگین ساعت بیشتری کار می­کردند، تماس­های شبانه بیشتری داشتند، کم­ترین رضایت را از انتخاب تخصص و تعادل کار و زندگی خود داشتند و بیشترین میزان خستگی هیجانی از مولفه­ های فرسودگی شغلی را گزارش کردند (33). نتایج مطالعه آلیموگلو (Alimoglu) در ترکیه نیز نشان داد که شیفت کاری و درآمد سالیانه کم می‌تواند روی فرسودگی شغلی از طریق نارضایتی شغلی تاثیر‌گذار باشد (34).
بدن انسان دارای قابلیت­های متفاوت رفتاری طی شبانه روز است که هر 24 ساعت تکرار می ­شوند.کارایی و توانایی افراد طی 24 ساعت متفاوت است چرا که بعضی از افراد دارای احساس هوشیاری، انرژی و توانایی بیشتری در زمان­ های  ویژه ­ای از شبانه روز هستند که از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و تغییرات منظمی در طول عمر فرد دارد. در مشاغلی که نیاز به کار چرخشی دارند بین ریتم­های چرخش شغلی و فرسودگی، افسردگی، استرس و اضطراب ارتباط وجود داشت و این تفاوت در افراد روز کار مشاهده نشد (35).
نتایح مطالعه حاضر حاکی از آن بود که  امتیاز فرسودگی شغلی، رضایت شغلی، افسردگی و مراقبت کم­تر از حد معمول در اساتید طب اورژانس نسبت به رزیدنت­های طب اورژانس بیشتر است. فرسودگی شغلی در رزیدنت­های طب اورژانس با متغیرهای مرد بودن، فرزند داشتن و تعداد شب ­های آنکالی در ماه مرتبط است. این موضوع علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن کیفیت خدمات ارائه شده به مددجویان، فرآیندهای آموزشی این رشته را تحت الشعاع قرار داده و موجب اختلال در اجرای بهینه این فرآیندها می ­شود. مدیران گروه ­های آموزشی باید در  برنامه­ریزی­های خود به این نتایج توجه نشان دهند. به ­نظر می­رسد با تعیین فاکتورهای مسئول فرسودگی در بین این گروه­ها می ­توان مداخلات مناسبی را برای کاهش فرسودگی شغلی این افراد قبل از رها کردن شغل طراحی نمود. تکرار مطالعاتی نظیر مطالعه حاضر با بکارگیری روش ­هایی نظیر مشاهده و مصاحبه و حجم نمونه بیشتر می ­تواند نتایج معتبرتر و جامع­ تری در اختیار پژوهشگران قرار دهد.
قدردانی
پژوهشگران مراتب تقدیر و تشکر خود از کلیه اساتید و دستیاران رشته طب اورژانس که در انجام این پژوهش مشارکت نمودند را اعلام می­ نمایند.

 
فهرست منابع
1. Al-Shoraian GM, Hussain N, Alajmi MF, Kamel MI, El-Shazly MK. Burnout among family and general practitioners. Alexandria Journal of Medicine 2011; 47 (4): 359-64. [DOI:10.1016/j.ajme.2011.10.005]
2. ‎ Abdi M F . Kaviani H, Khaghanizadeh M, Momeni Araghi AAF ‎. [The relationship between burnout and mental health among nurses]. Tehran University Medical Journal ‎ 2007;65 (6): 65 - 75. [Persian]
3. Jawahar I, Stone TH, Kisamore JL. Role conflict and burnout: The direct and moderating effects of political skill and perceived organizational support on burnout dimensions. International Journal of Stress Management 2007; 14 (2): 142. [DOI:10.1037/1072-5245.14.2.142]
4. Zeighami Mohammadi Sh, Asgharzadeh Haghighi S. Relation between Job Stress and Burnout among Nursing Staff. Avicenna Journal of Nursing and Midwifery Care 2011; 19 (2): 42-52.
5. Spooner-Lane R, Patton W. Determinants of burnout among public hospital nurses. Australian Journal of Advanced Nursing 2007; 25 (1): 8-16.
6. Hunter B, Fenwick J, Sidebotham M, Henley J. Midwives in the United Kingdom: Levels of burnout, depression, anxiety and stress and associated predictors. Midwifery 2019;79: 102526. [DOI:10.1016/j.midw.2019.08.008]
7. Elay G, Bahar I, Demirkiran H, Oksüz H. Severe burnout among critical care workers in Turkey. Saudi Med J 2019; 40 (9):943-948. [DOI:10.15537/smj.2019.9.24520]
8. Jalili M, Roodsari GS, Nia AB. Burnout and associated factors among Iranian emergency medicine practitioners. Iran j public health 2013; 42(9): 1034-1042.
9. Engelbrecht MC, Bester CL, Van den Berg H, Van Rensburg HC. A study of predictors and levels of burnout: the case of professional nurses in primary health care facilities in the free state 1. South African Journal of Economics 2008; 76: S15-S27. [DOI:10.1111/j.1813-6982.2008.00164.x]
10. D'Onofrio G, Jauch E, Jagoda A, Allen MH, Anglin D, Barsan WG, et al. NIH roundtable on opportunities to advance research on neurologic and psychiatric emergencies. Annals of emergency medicine 2010; 56 (5): 551-64. [DOI:10.1016/j.annemergmed.2010.06.562]
11. Lin M, Battaglioli N, Melamed M, Mott SE, Chung AS, Robinson DW. High Prevalence of Burnout Among US Emergency Medicine Residents: Results From the 2017 National Emergency Medicine Wellness Survey. Ann Emerg Med 2019;74(5):682-90. [DOI:10.1016/j.annemergmed.2019.01.037]
12. Huey ST. Occupational stress, social problem solving, and burnout among mental health professionals in HIV/AIDS care[dissertation]. Drexel University; 2007.
13. Stewart KL. Nurse managers' knowledge of staff nurse burnout: Western Carolina University; 2009.
14. Maslach C, Jackson SE, Leiter M. The Maslach Burnout inventory manual. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists; 1997.
15. Dyrbye LN, West CP, Shanafelt TD. Defining burnout as a dichotomous variable. Journal of gneral internal medicine 2009; 24 (3): 440. [DOI:10.1007/s11606-008-0876-6]
16. Maslach C, Jackson SE. The measurement of experienced burnout. Journal of organizational behavior.1981; 2 (2): 99-113. [DOI:10.1002/job.4030020205]
17. Wheeler DL, Vassar M, Worley JA, Barnes LL. A reliability generalization meta-analysis of coefficient alpha for the Maslach Burnout Inventory. Educational and Psychological Measurement 2011; 71 (1): 231-44. [DOI:10.1177/0013164410391579]
18. Lee RT, Ashforth BE. A meta-analytic examination of the correlates of the three dimensions of job burnout. Journal of applied Psychology 1996; 81 (2): 123. [DOI:10.1037/0021-9010.81.2.123]
19. Filyan E. Assessment of burnout and its relation with coping methods Nurses, MSc Thesis, Tarbiat Modarres University. 1995.
20. Lu DW, Dresden S, McCloskey C, Branzetti J, Gisondi MA. Impact of burnout on self-reported patient care among emergency physicians. West J of Emerg Med 2015; 16 (7): 996--1001. [DOI:10.5811/westjem.2015.9.27945]
21. Toker I, Ayrık C, Bozkurt S, Tur F, Basterzi A, Hacar S. Factors affecting burnout and job satisfaction in Turkish emergency medicine residents. Emerg Med Open J. 2015;1(3):64-71. [DOI:10.17140/EMOJ-1-111]
22. Dyrbye LN, Shanafelt TD, Balch CM, Satele D, Sloan J, Freischlag J. Relationship between work-home conflicts and burnout among American surgeons: a comparison by sex. Archives of surgery. 2011; 146 (2): 211-7. [DOI:10.1001/archsurg.2010.310]
23. Kuerer HM, Eberlein TJ, Pollock RE, Huschka M, Baile WF, Morrow M, et al. Career satisfaction, practice patterns and burnout among surgical oncologists: report on the quality of life of members of the Society of Surgical Oncology. Annals of surgical oncology 2007; 14 (11): 3043-53. [DOI:10.1245/s10434-007-9579-1]
24. Aldrees T, Badri M, Islam T, Alqahtani K. Burnout among otolaryngology residents in Saudi Arabia: a multicenter study. Journal of surgical education 2015; 72 (5): 844-8. [DOI:10.1016/j.jsurg.2015.02.006]
25. Porto GG, Carneiro SC, Vasconcelos BC, Nascimento MM, Leal JL. Burnout syndrome in oral and maxillofacial surgeons: a critical analysis. International journal of oral and maxillofacial surgery 2014; 43 (7): 894-9. [DOI:10.1016/j.ijom.2013.10.025]
26. Töyry S, Kalimo R, Äärimaa M, Juntunen J, Seuri M, Räsänen K. Children and work‐related stress among physicians. Stress and Health: Journal of the International Society for the Investigation of Stress 2004; 20 (4): 213-21. [DOI:10.1002/smi.1009]
27. Richter A, Kostova P, Harth V, Wegner R. Children, care, career-a cross-sectional study on the risk of burnout among German hospital physicians at different career stages. Journal of Occupational Medicine and Toxicology 2014; 9 (1): 1-9. [DOI:10.1186/s12995-014-0041-6]
28. Doan-Wiggins L, Zun L, Cooper MA, Meyers DL, Chen EH, Force FtWT. Practice satisfaction, occupational stress, and attrition of emergency physicians. Academic Emergency Medicine 1995;2(6):556-63. [DOI:10.1111/j.1553-2712.1995.tb03261.x]
29. Ozyurt A, Hayran O, Sur H. Predictors of burnout and job satisfaction among Turkish physicians. Journal of the Association of Physicians 2006; 99 (3): 161-9. [DOI:10.1093/qjmed/hcl019]
30. Mahshid Rajaeian KK, Sanazsadat Mahmoudian , Amin Shariati F, Mousavi Farkhani E. Evaluation of burnout in rural family physicians working in health centers of Mashhad - 2014. Journal of Medical System Organization 36 (1): 28-33.
31. Hackman JR, Oldham GR. Development of the job diagnostic survey. Journal of Applied psychology 1975; 60 (2): 159. [DOI:10.1037/h0076546]
32. Chen K-Y, Yang C-M, Lien C-H, Chiou H-Y, Lin M-R, Chang H-R, et al. Burnout, job satisfaction, and medical malpractice among physicians. International journal of medical sciences 2013; 10 (11): 1471. [DOI:10.7150/ijms.6743]
33. Dyrbye LN, Varkey P, Boone SL, Satele DV, Sloan JA, Shanafelt TD, editors. Physician satisfaction and burnout at different career stages. Mayo Clinic Proceedings; 2013: Elsevier. [DOI:10.1016/j.mayocp.2013.07.016]
34. Alimoglu MK, Donmez L. Daylight exposure and the other predictors of burnout among nurses in a University Hospital. International journal of nursing studies 2005; 42 (5): 549-55. [DOI:10.1016/j.ijnurstu.2004.09.001]
35. Habiby EA. Investigating the relationship between burnout, depression, anxiety and stress with circadian rhythm in military personnel. Millitary medicine Journal 2019; 8 (1): 7-11.
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Monsef Kasmaei V, Haghshenas Bakerdar F, Asadi P, Zia Ziabari S, Khodadadi-Hassankiadeh N, Kouchakinejad-Eramsadati L, et al . Comparative Study of Occupational Burnout between Professors and Residents of Emergency Medicine in Educational -Remedial‌ ‌Centers of Medical Sciences Universities. RME 2022; 14 (1) :54-63
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-1117-fa.html

منصف کسمایی وحید، حق شناس باکردار فاطمه، اسدی پیمان، ضیاء ضیابری سیدمهدی، خدادادی حسن کیاده نعیما، کوچکی نژاد ارم ساداتی لیلا، و همکاران.. بررسی مقایسه ای فرسودگی شغلی در اساتید و دستیاران رشته طب اورژانس مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه های علوم پزشکی کشور. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1401; 14 (1) :54-63

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-1117-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 14، شماره 1 - ( 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education