پژوهش در آموزش علوم پزشکی

سردبیر محترم مجله پژوهش در آموزش علوم پزشکی

ارﺳﺎل اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ در ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺟﻪ و اراﺋﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺑﻪ اﺳﺎﺗﻴﺪ محترم علوم پزشکی در خصوص استفاده از فرصت ارزشیابی دانشجو برای آموزش موثر است. همانطور که می­ دانید سنجش، بخش جدایی ناپذیر فرایند آموزش و یادگیری است و تاثیر مهمی بر نحوه مطالعه و آماده شدن برای امتحان دارد (1). ازجمله اهداف و ضرورت­ های ارزشیابی، مشخص کردن سطح توانایی­ها و آمادگی دانشجو برای یادگیری، برنامه ­ریزی برای جبران کاستی‌های مربوط به محتوای از قبل تدریس شده، شروع مناسب فعالیت­ های یاددهی یادگیری، شناسایی نقاط قوت و ضعف دانشجو در جریان تدریس، مشخص کردن و دادن بازخورد از طرف تصحیح کننده به دانشجو و مطلع کردن دانشجو از سطح عملکرد مورد نیاز می ­باشد (2).

پوفام 2002 می‌گوید: «تاثیر سنجش بر آموزش و یادگیری به این دلیل ایجاد می‌شود که آنچه مورد سنجش قرار می‌گیرد تبدیل به چیزی می‌شود که برای آن ارزش قایل می‌شویم و طبیعی است که همان، آموزش داده می شود». تاثیر نوع سنجش بر مطالعه یادگیرندگان و آموزش استاد، به اندازه­ای است که آن را باید جزء وی‍ژگی ­های آزمون به حساب آورد (1). پاپ کوییز (Pop quiz) آزمون تکوینی اعلام نشده ­ای است که برای آموزش و ارزیابی دانشجویان مورد استفاده قرار می­گیرد. در واقع آن­ها آزمون­ های کوتاهی  هستند که بدون اطلاع قبلی دانشجویان و در فواصل زمانی نامنظم در طول ترم و ابتدای کلاس، طی مدت زمانی کوتاه برگزار می­ شوند (3, 4) این آزمـون ­ها می توانند به شکل ­های مختلف مانند چند گزینه­ ای، کوتاه پاسخ، جورکردنی و جای خالی و یا به صورت انشایی، برگزار شوند. پس از برگزاری آزمون بلافاصله، استاد پاسخ­ ها را به صورت کتبی به دانشجویان ارائه می­ دهد (4). براین مبنا، پاپ کوییز بیانگر آن است که دانشجو از محتوای تدریس شده چه چیزی را فراگرفته است (5).

در طی سال­ها ترکیب متفاوتی از این کوییزها طراحی شده است اما نتایج نشان داده است که کوییزهایی که امتیاز آن به عنوان یک نمره اضافی به نمره آزمون پایانی افزوده  می ­شود بیشترین تاثیر مثبت را در یادگیری و افزایش علاقه دانشجو به مطالعه در طول ترم و تشویق به حضور در کلاس را داشته است.

مطالعات به طور آشکار نشان داده است که پاپ کوییز در تشویق دانشجو به مطالعه بیشتر، کاهش حفظ کردن  طوطی وار، آمادگی آن­ها برای امتحان پایانی و مشخص شدن مشکلات دانشجویان در ارتباط با محتوای درس قبل از امتحان پایانی، موثر بوده است (4, 6, 7, 9). در مطالع ه­ای که گراهام (1999) انجام داده است دانشجویان در سطوح بالاتر تحصیلی علاقه مند به استفاده از پاپ کوییز هستند زیرا به آن­ها برای مطالعه بیشتر انگیزه می­دهد. با توجه به این که امروزه دغدغه اساتید استفاده از انواع روش ­های تدریس موثر در کلاس است، پاپ کوییز می تواند به عنوان ابزاری مناسب برای آموزش و ارزشیابی دانشجویان علوم پزشکی مورد استفاده اساتید قرار گیرد.