دوره 17، شماره 1 - ( 1404 )
جلد 17 شماره 1 صفحات 70-55 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rahmani Barouji P, Haji J, Mohammadimehr M. Identification of Effective Factors on Academic Performance of Talented Students in Iranian Universities: A Meta-Synthesis Study. Res Med Edu 2025; 17 (1) :55-70
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-1444-fa.html
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-1444-fa.html
رحمانی باروجی پری ناز، حاجی جمال، محمدی مهر مژگان. شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران: (یک مطالعه فراترکیب). پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1404; 17 (1) :55-70
شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران: (یک مطالعه فراترکیب)
گروه علوم آزمایشگاهی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران ، mojganmehr20@yahoo.com
متن کامل [PDF 1476 kb]
(396 دریافت)
| چکیده (HTML) (1077 مشاهده)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
متن کامل: (890 مشاهده)
عملکرد تحصیلی و عوامل اثرگذار بر آن بهعنوان شاخصی که میزان یادگیری دانشجویان و تاحدّی پتانسیل آنها برای موفقیت در مسیر شغلی را نشان میدهد، به یکی از مسائل مهمّ آموزش عالی و دانشگاهها تبدیل شده است. بهنحویکه تمامی ذینفعان این حوزه ازجمله اساتید، دانشجویان، پژوهشگران، خانوادهها و بهطورکلی جامعه درمورد آن دارای حساسیت و نگرانی هستند (1). عملکرد تحصیلی عبارت است از «تواناییها و مهارتهای یادگرفتهشده توسط دانشجو در زمینههای مختلف تحصیلی که توسط آزمونهای استاندارد قابل سنجش و ارزشیابی باشد» (2، 3). میتوان اظهار داشت چالش موفقیت دانشجویان در امر تحصیل، از حسّاسترین مسائل هر سیستم آموزشی است؛ چراکه بهبود عملکرد تحصیلی فراگیران، بیانگر توانایی نظام آموزشی در بحث هدفیابی و توجه به نیازهای فردی آنهاست. همچنین از بهترین و مهمترین شاخصها جهت ارزیابی کارایی و اثربخشی نظامهای آموزشی، بهویژه آموزش عالی، است. ازاینرو، بسیاری از تلاشهای سیستمهای آموزشی معطوف به بهبود عملکرد تحصیلی فراگیران است (4)؛ چراکه یک دانشجو با عملکرد تحصیلی مطلوب پیشرفت تحصیلی مناسبی دارد، در دستیابی به اهدف یادگیری، مهارتها و شایستگیهای موردانتظار از خود پشتکار نشان میدهد و درنهایت میتواند درزمینه شغلی مرتبط به موفقیت دست یابد (5). همچنین عزّتنفس و اعتمادبهنفس بالاتر، اضطراب و استرس کمتر، تعاملات اجتماعی با کیفیت و فرصتهای شغلی ببشتر با درآمد و مزایای بهتر از دیگر پیامدهای عملکرد تحصیلی مطلوب هستند (6، 7). در بین گروههای مختلف دانشجویان، عملکرد تحصیلی فراگیرانی که بهعنوان استعداد درخشان شناخته میشوند، برای دانشگاهها و جامعه دارای اهمیت زیادی است (8)؛ زیرا افراد دارای استعدادهای برتر، منبع اصلی مزیّت رقابتی، اثربخشی و چابکی در هر سازمان هستند (9، 10). وجود افراد مستعد، بهویژه دانشجویان در مراکز علمی و دانشگاهها و فراهم کردن زمینههای رشد و بالندگی برای آنها از عوامل بنیادین رسیدن به موفقیت سازمانی و نائل آمدن به اهداف و چشماندازهاست (11). «استعداد» را به شکلهای متفاوتی تعریف کردهاند، اما بهطورکلی به مهارت ذاتی (طبیعی) در یک حوزه خاص اشاره دارد (12). تعاریف و شاخصهای متفاوتی از «دانشجویان استعداد درخشان» وجود دارد. در یکی از این دستهبندیها، برای مشخص و متمایزکردن دانشجویان استعداد درخشان از سایرین، از عناصری مانند توانایی ذهنی عمومی، استعداد تحصیلی ویژه، توانایی تفکّر خلاّق، تواناییهای برجسته در هنرهای زیبا و توانایی رهبری استفاده شده است (9). همچنین، گفته شده است «دانشجویان استعداد درخشان افرادی هستند که در یک حوزه معیّن نسبت به همکلاسیهای خود عملکرد بالاتری به نمایش میگذارند» (13). پژوهشهای گوناگون نشاندهنده آن بودهاند که دانشجویان استعداد درخشان بهصورت کلی یا در حیطههای خاص از شرایط بهتری نسب به سایرین برخوردارند و عملکرد تحصیلی بهتری نیز دارند (8، 14، 15). با اینحال، شناسایی عواملی که عملکرد تحصیلی آنها را تحتتأثیر قرار میدهد، حائز اهمیت فراوانی است.
دنیای کنونی هر روز در حال تغییر است و بهتبع آن دانشگاهها و دانشجویان نیز تحتتأثیر این دگرگونیهای های متوالی قرار میگیرند. ازطرفدیگر، سیستمهای آموزشی در جهان معاصر دارای تنوّع و پیچیدگی غیرقابلانکاری هستند و دانشجویان با پیشنهها، استعدادها و سبکهای یادگیری مختلف وارد دانشگاههای گوناگون میشوند. بنابراین زمانی میتوان استراتژیها و برنامهریزیهای مفیدی درجهت ارتقای عملکرد تحصیلی دانشجویان انجام داد و محیط آموزشی مفیدی برای آنها ایجاد کرد که عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد تحصیلی آنها شناسایی، درک و تبیین شود (16). دانشجویان استعداد درخشان نیز از قاعده مستثنا نیستند و درجهت بهرهگیری از حداکثر تواناییهای آنها، شرایطی که عملکرد تحصیلی آنها را تحتتأثیر قرار میدهد، باید موردتوجه قرار گیرد. ازاینرو و با توجه به اهمیت موضوع و با در نظر گرفتن این نکته که در بررسی پیشینههای پژوهشی مطالعهای که به شکل همهجانبه عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان را بررسی کرده باشد، یافت نشد، مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران و با روش فراترکیب جهت مشخص کردن این عوامل انجام شد.
روش ها
دنیای کنونی هر روز در حال تغییر است و بهتبع آن دانشگاهها و دانشجویان نیز تحتتأثیر این دگرگونیهای های متوالی قرار میگیرند. ازطرفدیگر، سیستمهای آموزشی در جهان معاصر دارای تنوّع و پیچیدگی غیرقابلانکاری هستند و دانشجویان با پیشنهها، استعدادها و سبکهای یادگیری مختلف وارد دانشگاههای گوناگون میشوند. بنابراین زمانی میتوان استراتژیها و برنامهریزیهای مفیدی درجهت ارتقای عملکرد تحصیلی دانشجویان انجام داد و محیط آموزشی مفیدی برای آنها ایجاد کرد که عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد تحصیلی آنها شناسایی، درک و تبیین شود (16). دانشجویان استعداد درخشان نیز از قاعده مستثنا نیستند و درجهت بهرهگیری از حداکثر تواناییهای آنها، شرایطی که عملکرد تحصیلی آنها را تحتتأثیر قرار میدهد، باید موردتوجه قرار گیرد. ازاینرو و با توجه به اهمیت موضوع و با در نظر گرفتن این نکته که در بررسی پیشینههای پژوهشی مطالعهای که به شکل همهجانبه عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان را بررسی کرده باشد، یافت نشد، مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران و با روش فراترکیب جهت مشخص کردن این عوامل انجام شد.
روش ها
گام 1- طرح سؤال پژوهش: در این رویکرد، اوّلین گام تدوین سؤالاتی است که محقّقان بهدنبال پاسخگویی به آن هستند. دراینراستا، در پژوهش حاضر یک سؤال اساسی مطرح است: عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران کداماند؟
گام 2- مروری نظاممند بر ادبیات: در گام دوم، بررسی نظاممند متون انجام پذیرفت. با توجه به سؤالات پژوهش، با استفاده از کلیدواژههای دانشجویان استعداد درخشان، عملکرد دانشجویان استعداد درخشان، عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی و عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان جستوجو توسط پژوهشگران در پایگاههای معتبر داخلی ازجمله جهاد دانشگاهی، نورمگز، مگیران، پرتال جامع علوم انسانی و سیویلیکا و علمنت بین سالهای 1385 تا 1403 انجام شد.
گام 3- جستوجو و انتخاب متون مناسب: در این مرحله مقالات در چندین مرحله توسط پژوهشگران ارزیابی و بازبینی و درنهایت مطالعات مناسب با هدف پژوهش انتخاب شدند. براساس فرآیندی که در شکل 2 نشان داده شده است، عناوین، چکیده، محتوا، دسترسی و کیفیت روش پژوهشها به ترتیب بررسی و ارزیابی شدند. مطالعاتی که ارتباط کمتری با اهداف پژوهش داشتند، کنار گذاشته شدند و درنهایت با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند، از بین مرتبطترین مقالات و پژوهشها، 32 مقاله از بین 136 مطالعه اوّلیه انتخاب شدند. تعداد مطالعاتی که در فراترکیب گنجانده میشوند، به موضوع تحقیق و هدف محقّق از انجام پژوهش بستگی دارد. تعداد مطالعات باید بهاندازهای زیاد باشد که به محقّق اجازه دهد پدیده موردنظر را تفسیر کند و بهاندازهای کم باشد که به محقّق اجازه دهد اطلاعات درون مطالعات را بهصورت عمیق بررسی و استخراج کند (26، 27). در پژوهشهای فراترکیب انجامشده تا به امروز، میزان حداقل مطالعات گنجاندهشده در روش فراترکیب 3 مطالعه بوده است (28، 29). قابلذکر است با توجه به تمرکز مطالعه بر دانشجویان استعداد درخشانِ مشغول به تحصیل در کشور ایران، مطالعات انتخابشده در پژوهش حاضر در مجلات داخلی و به زبان فارسی نگاشته شده بودند. عناوین مقالات منتخب نهایی در جدول 1 آورده شده است.
گام 3- جستوجو و انتخاب متون مناسب: در این مرحله مقالات در چندین مرحله توسط پژوهشگران ارزیابی و بازبینی و درنهایت مطالعات مناسب با هدف پژوهش انتخاب شدند. براساس فرآیندی که در شکل 2 نشان داده شده است، عناوین، چکیده، محتوا، دسترسی و کیفیت روش پژوهشها به ترتیب بررسی و ارزیابی شدند. مطالعاتی که ارتباط کمتری با اهداف پژوهش داشتند، کنار گذاشته شدند و درنهایت با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند، از بین مرتبطترین مقالات و پژوهشها، 32 مقاله از بین 136 مطالعه اوّلیه انتخاب شدند. تعداد مطالعاتی که در فراترکیب گنجانده میشوند، به موضوع تحقیق و هدف محقّق از انجام پژوهش بستگی دارد. تعداد مطالعات باید بهاندازهای زیاد باشد که به محقّق اجازه دهد پدیده موردنظر را تفسیر کند و بهاندازهای کم باشد که به محقّق اجازه دهد اطلاعات درون مطالعات را بهصورت عمیق بررسی و استخراج کند (26، 27). در پژوهشهای فراترکیب انجامشده تا به امروز، میزان حداقل مطالعات گنجاندهشده در روش فراترکیب 3 مطالعه بوده است (28، 29). قابلذکر است با توجه به تمرکز مطالعه بر دانشجویان استعداد درخشانِ مشغول به تحصیل در کشور ایران، مطالعات انتخابشده در پژوهش حاضر در مجلات داخلی و به زبان فارسی نگاشته شده بودند. عناوین مقالات منتخب نهایی در جدول 1 آورده شده است.
جدول 1: عناوین مقالات نمونه به همراه نویسندگان و شماره منبع
| شماره منبع | نویسندگان/سال انتشار | شماره منبع | نویسندگان/سال انتشار | |
| (30) | Fatemi (2024) | (43) | Mohammadi et al. (2014) | |
| (31) | Kohi Ain al-Din (2023) | (44) | Zebardast &Shafiei Tabar(2014) | |
| (32) | Asgari et al. (2022) | (45) | Torabi & Seif (2013) | |
| (33) | Habibi & Pashaeifakhri(2022) | (46) | Jamali & Seif(2012) | |
| (13) | Zolfaghari et al. (2022) | (47) | Momayyezi et al. (2012) | |
| (14) | Habibi et al. (2021) | (48) | Beshlideh et al. (2011) | |
| (34) | Heidarzadeh et al. (2020) | (49) | Changizi Ashtyani et al. (2011) | |
| (35) | Shariati et al. (2020) | (50) | Yakhforooshha et al. (2011) | |
| (8) | Ghahremani & Momeni(2019) | (51) | Neekneshaan et al. (2010) | |
| (36) | Masoudi et al. (2019) | (52) | Haqqani & Khadivzadeh(2009) | |
| (37) | Otaghi et al. (2019) | (53) | Jafarzadeh et al. (2009) | |
| (38) | Cheraghi et al. (2018) | (54) | Sohrabi et al. (2009) | |
| (39) | Zareian & Khani Moselo(2018) | (55) | Kasaeian & Kasaeian (2007) | |
| (40) | Hemati Alamdarloo et al. (2017) | (56) | Yarmohammadian(2007) | |
| (41) | Tazakori et al. (2017) | (57) | Alborzi & Alborzi(2006) | |
| (42) | Safarnezhad et al. (2016) | (58) | Dashti Rahmatabadi et al. (2006) | |
گام 4- استخراج اطلاعات تحقیق: در گام چهارم، محتوای مطالعات منتخب بهطور دقیق و خطبهخط بررسی شد تا کدهای اوّلیه مرتبط با عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران شناسایی شود. سپس پژوهشگران با تجمیع کدهای اوّلیه و شناسایی روابط بین آنها، ازطریق کدگذاری باز به دستهبندیهای جزئیتر دست یافتند که بیانگر مضامین فرعی بودند. در گام بعدی، با ترکیب مضامین فرعی و شناسایی ارتباطات مفهومی میان آنها، مضامین اصلی استخراج شدند. برای دستیابی به نتایج معتبر و معنادار در پژوهشهای کیفی، لازم است دادهها بهصورت سازمانیافته و منظّم تحلیل شوند. یکی از روشهای مؤثر در این زمینه تحلیل مضمون است که به شناسایی، تحلیل و گزارش الگوهای موجود در دادههای کیفی میپردازد. این روش بهعنوان یک فرایند تحلیل دادههای متنیاست که دادههای پراکنده و متنوّع را به اطلاعاتی غنی و تفصیلی تبدیل میکند. تحلیل مضمون یک روش خاص و منحصربهفرد نیست، بلکه رویکردی است که میتوان آن را در اکثر روشهای پژوهش کیفی به کار برد (61).
گام 5- تجزیهوتحلیل و ترکیب یافتههای کیفی: در این گام، محقّقان پژوهش 240 کد اوّلیه را با کنار هم قرار دادن مفاهیم کلیدی مشابه و ارتباطات مفهومی بین آنها ازطریق کدگذاری باز در قالب 16 مضمون فرعی تقسیمبندی کردند و سپس با کنار هم قرار دادن مضامین فرعی و ارتباطات مفهومی بین آنها ازطریق کدگذاری محوری توانستند به 4 مضمون اصلی در ارتباط با شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران دست یابند. درنهایت ازطریق کدگذاری گزینشی به هدف پژوهش دست یافته شد.
گام 6- کنترل کیفیت: در پژوهش حاضر جهت روایی توصیفی تلاش شده است تا بیشترین تعداد مقالههای مرتبط شناسایی و گردآوری شوند. برای تعیین پایایی، از روش توافق بین دو کدگذار استفاده شد؛ یعنی علاوهبر پژوهشگری که کدگذاری اوّلیه را انجام داده است، محقّق دیگری نیز کدگذاری دادهها را بهصورت مجزّا انجام داده است. بهمنظور بررسی میزان توافق بین دو کدگذار، از ضریب توافق کاپا استفاده شد. شاخص کاپا بین 1 تا 1- در نوسان است؛ هرچه مقدار این سنجه به عدد 1 نزدیکتر باشد، نشان میدهد که توافق بیشتری بین کدگذاریها وجود دارد. اما زمانیکه مقدار کاپا به عدد صفر نزدیکتر باشد، در آن صورت توافق کمتری بین دو کدگذار وجود دارد و در مقدار کاپای منفی، توافقی وجود ندارد. البته باید این نکته را هم مدّنظر داشته باشیم که ضریب معناداری کمتر از 05/0 نشاندهنده معناداری توافق است. با استفاده از نرمافزار SPSS عدد معناداری 01/0 و مقدار شاخص 81/ 0 محاسبه شد که نشاندهنده پایایی خوب و مناسبی است. همچنین برای بررسی روایی پژوهش نیز یافتهها در اختیار پنج نفر از متخصّصان و مفسّران تحقیق کیفی قرار گرفتند که پس از بازنگری فرآیند مطالعه، نتایج کیفی را تأیید کردند.
گام 7- ارائه یافتهها- سؤال اوّل؛ پاسخ به سؤالات پژوهش: پس از تجزیهوتحلیل دادهها و بررسیهای انجامشده، عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران شناسایی و استخراج شدند.
یافته ها
نتایج حاصل از بخش کیفی این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون، مطابق با مراحل ذکرشده در جدول 2 تحلیل شد.
گام 5- تجزیهوتحلیل و ترکیب یافتههای کیفی: در این گام، محقّقان پژوهش 240 کد اوّلیه را با کنار هم قرار دادن مفاهیم کلیدی مشابه و ارتباطات مفهومی بین آنها ازطریق کدگذاری باز در قالب 16 مضمون فرعی تقسیمبندی کردند و سپس با کنار هم قرار دادن مضامین فرعی و ارتباطات مفهومی بین آنها ازطریق کدگذاری محوری توانستند به 4 مضمون اصلی در ارتباط با شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران دست یابند. درنهایت ازطریق کدگذاری گزینشی به هدف پژوهش دست یافته شد.
گام 6- کنترل کیفیت: در پژوهش حاضر جهت روایی توصیفی تلاش شده است تا بیشترین تعداد مقالههای مرتبط شناسایی و گردآوری شوند. برای تعیین پایایی، از روش توافق بین دو کدگذار استفاده شد؛ یعنی علاوهبر پژوهشگری که کدگذاری اوّلیه را انجام داده است، محقّق دیگری نیز کدگذاری دادهها را بهصورت مجزّا انجام داده است. بهمنظور بررسی میزان توافق بین دو کدگذار، از ضریب توافق کاپا استفاده شد. شاخص کاپا بین 1 تا 1- در نوسان است؛ هرچه مقدار این سنجه به عدد 1 نزدیکتر باشد، نشان میدهد که توافق بیشتری بین کدگذاریها وجود دارد. اما زمانیکه مقدار کاپا به عدد صفر نزدیکتر باشد، در آن صورت توافق کمتری بین دو کدگذار وجود دارد و در مقدار کاپای منفی، توافقی وجود ندارد. البته باید این نکته را هم مدّنظر داشته باشیم که ضریب معناداری کمتر از 05/0 نشاندهنده معناداری توافق است. با استفاده از نرمافزار SPSS عدد معناداری 01/0 و مقدار شاخص 81/ 0 محاسبه شد که نشاندهنده پایایی خوب و مناسبی است. همچنین برای بررسی روایی پژوهش نیز یافتهها در اختیار پنج نفر از متخصّصان و مفسّران تحقیق کیفی قرار گرفتند که پس از بازنگری فرآیند مطالعه، نتایج کیفی را تأیید کردند.
گام 7- ارائه یافتهها- سؤال اوّل؛ پاسخ به سؤالات پژوهش: پس از تجزیهوتحلیل دادهها و بررسیهای انجامشده، عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران شناسایی و استخراج شدند.
یافته ها
نتایج حاصل از بخش کیفی این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون، مطابق با مراحل ذکرشده در جدول 2 تحلیل شد.
| کدهای باز | شماره منابع | مضامین فرعی | مضامین اصلی | تم اصلی |
| ویژگی جسمانی، جنسیت، وضعیت تأهّل، وضعیت اسکان، سطح فرهنگی و اجتماعی، سن، ویژگی جغرافیایی محلّ سکونت، ویژگی قومیتی، شرایط زندگی برای دانشجویان مقیم خوابگاه، زبان مادری، عقاید مذهبی، تجارب مذهبی، ویژگیهای وراثتی، مقطع و رشته تحصیلی دانشجو، طول دوران تحصیل | (8 ، 13 ، 30 ، 31 ، 33 ، 34 ، 37 ، 38 ، 41 -58) | ویژگی دموگرافیک | عوامل فردی | شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران |
| ترجیحات شناختی، خلاّقیت و نوآوری، انعطافپذیری دانشجو، مسئولیتپذیری، اعتمادبهنفس، تواناییهای شناختی، هوش شناختی، استعداد، هوش، شایستگی، تفکّر خلاّق، بهره هوشی، پشتکار، کنجکاوی، آزادمنشی و فرهیختگی، همدلی، خودآگاهی هیجانی، حافظه بینایی، سلامت روان، نبوغ، خونسردی، حافظه، حساسیت، خودارزیابی و آگاهی از خود، آگاهی از تجارب زندگی، آگاهی از عواقب سرقت ادبی، درک عمیق از مطالب آموزشی، وظیفهشناسی، درک تنوع فرهنگی و قومی، درک احساسات دیگران | (13 ، 14 ، 30 ، 31 ، 33 - 39 ، 41 ،42 ، 43، 44 ، 45 ، 46 ، 47 ، 50 ، 51 ،54 ، 55 ، 56 ، 57، 58) | مؤلفههای شناختی و روانشناختی |
||
| نوع و نیمرخهای انگیزش تحصیلی، ساختار و جهتگیری انگیزشی، انگیزش پیشرفت تحصیلی، انگیزش ضمنی، انگیزش صریح، انگیزش درونی برای یادگیری و کسب مهارت، خودانگیختگی، انگیزه یادگیری زبان دوم، اشتیاق، هیجان، امید، شادابی و نشاط، احساسات، تمایل به کارکرد بالا، نگرانی نسبت به آینده شغلی مناسب | (13 ، 32 ، 33 ، 37 ، 39 ، 40 ،43 ، 45 ، 48 ، 49 ، 52 ، 53 ، 54 ، 57) | ویژگیهای انگیزشی | ||
| گرایش دانشجو به اصالت، حسّ استقلال، خودمشوّقی، باورهای معرفتشناختی، ویژگی خودپنداره، نگرش نسبت به آینده، قصد مهاجرت در دانشجو، خودحرمتی، ایدئالگرایی، کمالگرایی، باورهای انگیزشی، واقعگرایی نسبت به مسائل، هدف مدار بودن، حسّ نوعدوستی دانشجو، گرایش به رعایت قوانین، بصیرت نسبت به چالشهای آموزشی، خودپنداره تحصیلی، نگرش دانشجو نسبت به بافت و ساختار دانشگاه، نگرش دانشجو نسبت به همکلاسیها، نگرش دانشجو نسبت به استاد، نوع نگرش نسبت به سرقت ادبی، نگرش و خودپنداره اجتماعی، نگرش دانشجو به مهاجرت و فرار مغزها | (8 ، 13 ، 32 ، 33 ، 35 ، 39 ، 42 ، 43 ، 44 ، 46 ، 48 ، 51 ، 53 ، 57 ، 58) | ویژگیهای نگرشی | ||
| تلاش زیاد در راستای خودشکوفایی و خودمدیریتی، کاربرد دانش در محیط واقعی، عملکرد مستقل، پرورش افکار در راستای پیشرفت، توسعه دانش زبانی، کنترل هیجان و اضطراب، استفاده از دانش برای حلّ مسائل آینده، نوع و نحوه رفتار، برونگرایی، جهتگیری درونی و بیرونی رفتار، رفتار مبتنیبر همدلی و کمکطلبی صمیمانه، رفتار مبتنیبر بهاشتراکگذاری دانش، رقابت سازنده با سایر دانشجویان | (8 ، 13 ، 30 ، 31 ، 33 ، 34 ، 35 ، 39 ،41 ، 42 ، 43، 45 ، 46، 48، 50 ، 51 ، 54 ، 58) | ویژگیهای رفتاری | ||
| وضعیت اشتغال و درآمد خانواده، میزان اهمیت خانواده به تعلیموتربیت، انتظارات خانواده و اطرافیان از دانشجو، احساس رضایت دانشجو از زندگی خانوادگی، سطح تحصیلات خانواده، ویژگیهای اعضای خانواده، جایگاه دانشجو در خانواده، فرهنگ خانواده، میزان حمایت و تشویق ازسوی خانواده، تأمین شرایط جسمی و روحی سالم ازسوی خانواده، درونیسازی ارزشها ازسوی خانواده | (8 ، 13، 33 ، 42 ، 43 ، 44 ، 45 ،46 ، 48 ، 49 ، 51 ، 53 ، 54 ، 57 ، 58) | ویژگی و شرایط خانوادگی | ||
| ایجاد شرایط مناسب روانی برای دانشجو، درک مشکلات دانشجو ازسوی نظام آموزشی، تأثیر رویدادهای محیطی بر رفتار، عدم سرکوب دانشجو، ایجاد فضای پرشور و فعال و چالشی، جوّ و محیط آموزشی، انتظارات تحصیلی موجود از دانشجو، محیط دانشکده، محیط جامعه، کاهش موقعیتهای تنشزا ازسوی دانشکده | (8 ، 13 ، 14 ، 30 ، 31 ، 35 ، 36 ، 38 ، 40 ، 41 ، 43 ، 45 ، 46 ، 47 ،48، 50 ،53 ، 55 ، 57 ، 58) | فرهنگ و جوّ سازمانی | عوامل سازمانی | |
| برقراری ارتباط مؤثر با نظام آموزش عالی، شرکت در تعاملات و سهیم شدن در امور آموزش، میزان تعاملات با اساتید، میزان تعامل با سایر دانشجویان، کیفیت پاسخگو بودن اساتید در روابط و تعاملات دانشجو، تعاملات بین دانشگاههای کشور، ارتباط بیندانشگاهی در سطح کشور، حفظ روابط و تعاملات خوب، تمایل به روابط دوستانه، برقراری روابط صمیمانه با دیگران، حفظ روابط و تعاملات بینفردی، مدیریت ارتباط با دیگران، پتانسیل بالا برای برقراری ارتباط در راستای بهاشتراکگذاری ایدهها و دانستهها، میزان تمایل به شرکت در اجتماع و فعالیتها | (14، 30 ، 31 ، 36 ، 39 ، 40 ، 42 ، 46 ، 49 ، 54 ، 55 ، 58) | تعاملات درون و بین دانشگاهی | ||
| نوع و سطح دانشگاه محلّ تحصیل، دانشکده و گروههای آموزشی محلّ تحصیل، ویژگی جغرافیایی محلّ تحصیل دانشجو، مدیریت دانشکده |
(31 ،42 ، 48 ، 49 ،52 ، 53 ، 58) |
ویژگیهای دانشگاه محلّ تحصیل |
||
| میزان دریافت بازخورد مناسب و حمایتگرانه، حمایت عاطفی و روانی دانشجوی استعداد درخشان ازسوی جامعه، آشناسازی دانشجویان با نیازهای واقعی کشور، نهادینهسازی ارزشهای ملّی، مناظره و گفتوگو با دانشجو ازطریق رسانههای اجتماعی و ملّی، توجه جامعه به مسئله فرار مغزها، پیشرفت فرهنگی جامعه، پیشرفت سیاسی جامعه، پیشرفت اقتصادی جامعه | (8 ، 14 ، 30 ، 31 ، 33 ،36،58) |
پشتیبانی و حمایت ازسوی جامعه | عوامل حمایتی | |
| سیاستگذاری و برنامهریزیهای کلان برای شناسایی و حمایت از دانشجویان استعداد درخشان، انعکاس مسائل دانشجویان استعداد درخشان به وزارتخانه، بهبود ارتباط دانشگاه و صنعت، طراحی پایگاه داده و سامانه ملّی پرورش استعدادهای برتر دانشجویان، ارائه تسهیلات رفاهی ازطریق هماهنگی وزارتخانه و نهادهای تصمیمگیری دولتی، تشکیل حلقههای تخصّصی از دانشجویان استعداد درخشان و بهکارگیری آنها در پروژههای ملّی، هماهنگی آموزش عالی با آموزشوپرورش، فراهم شدن زمینههای فعالیت برای دانشجویان نخبه مهاجر در داخل کشور، حمایت روانی و کاهش فشار روحی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای علومپزشکی، الگوسازی نخبگان | (8 ، 14 ، 36 ، 41 ، 47 ، 53 ، 58) |
|
||
| میزان و وجود انگیزش و مشوّقهای بیرونی، سوق دادن دانشجویان بهسمت موفقیتهای آموزشی، احترام و اعتماد به دانشجو در قبال ایدههای نو، پشتیبانی از سلامت عاطفی و جسمانی دانشجو، برطرفسازی موانع ایجاد خلاّقیت دانشجو، برقراری عدالت آموزشی، اجرای ارزشیابیهای عادلانه، تمهید آییننامه مالی و حمایت مالی دانشجویان، استفاده از استعدادهای بالقوّه دانشجویان، تمهیدات نظام آموزشی درجهت کشف و حفظ و نگهداشت دانشجویان استعداد درخشان، برقرای عدالت فرهنگی، اجتماعی و قومیتی | (14 ، 30 ، 31 ، 33 ، 35 ، 36 ، 39 ، 41 ،47 ، 49 ، 45 ، 57 ، 58) | پشتیبانی و حمایت ازسوی دانشگاه | ||
| مهارت سازماندهی و مدیریت زمان، تقویت مهارت شناختی و ادارکی دانشجو، پرورش مهارتهای فنی، مهارت یادداشت کردن، مهارتهای کلامی، مهارت هنری، مهارت حرکتی، مهارت مطالعاتی، مهارت مقالهنویسی، مهارت استناددهی و رفرنس دهی در مقالات، مهارت کار گروهی و تیمی، مهارت زبان، سازش و نحوه مواجهه با مشکلات، توانایی اولویتبندی مسائل براساس اهمیت و ضرورت، تفکّر سازنده، مهارت خودراهبری، مهارت اجتماعی، مهارت خودتنظیمی، کنترل خود یادگیری، اعتمادبهنفس، قوّه استدلال، مهارتهای شناختی، مهارتهای فراشناختی، مهارت تفکّر انتزاعی، مهارت تفکّر انتقادی، مهارت تجسّم فضایی، مهارت دیداری، مهارت تفکّر قیاسی، مهارت تفکّر استقرایی، مهارتهای انتقال دانش، مهارت پردازش اطلاعات، مهارت ادراکی، مهارت شنیداری، مهارت کنترل هیجانات، مهارت سخت افزاری، مهارت فنّاوری اطلاعات و نرمافزاری، تقویت خلاّقیت، تقویت مهارت زبان انگلیسی | (8 ، 13 ، 30 ، 31 ، 32 ، 33 ، 34 ، 35 ، 36 ،37 ، 39 ، 40 ، 43 ، 44 ، 45 ، 46 ، 47، 48 ،50 ، 51 ، 53 ، 54 ، 55 ، 56 ، 57 ، 58) | پرورش استعداد و توانمندی دانشجو | عوامل آموزشی | |
| بارش افکار، روشهای یادگیری مبتنیبر حل مسئله، برگزاری تدریس به روش کارگاهی، جلسات بحث و گفتوگو، حلّ مسئله، توجه به سبکهای یادگیری، استفاده از روشهای نوین تدریس، گنجاندن پروژههای دانشجویی در ارزشیابی متناسب دانشجویان، دسترسی سریع و آسان به منابع اطلاعاتی، توجه به تفاوتهای شناختی دانشجویان، ایجاد فرصتهای یادگیری، انتقال نتایج ارزشیابی اساتید به خود اساتید در راستای تدریس اثربخش | (8 ، 13 ،14، 30 ، 31 ، 35 ، 36 ، 38 ، 39،43 ، 45 ، 46 ، 47 ، 48 ،53 ، 58) | راهبردهای آموزشی | ||
| تدوین محتوای آموزشی مبتنیبر حلّ مسئله، تدوین محتوای آموزشی متناسب با توانمندیهای دانشجویان استعداد درخشان، تأکید بر کیفیت محتوای آموزشی بهجای کمّیت، سازماندهی میانرشتهای بین محتوای آموزشی، جایگزین کردن واحدهای آموزشی IT بهجای برخی دروس غیرضروری، طرح کتابهای مرجع برای گروههای آموزشی مختلف، تعدیل طول دوره آموزشی برای دانشجویان استعداد درخشان، تدوین و طراحی برنامههای آموزشی متناسب با نیازهای جامعه، ارائه مطالب جدید آموزشی، برگزاری دورههای بازآموزی، رعایت اصل انعطاف و نیازسنجی در تدوین محتوا، ارائه پروژههای عملی در کنار واحدهای تئوری، برنامهریزی در راستای برقراری تعادل بین زمان اختصاصدادهشده و حجم دروس، تعیین اساتید مشاور و شبکه همکار برای کمک و راهنمایی دانشجویان، اجرای تجارب موفق آموزشی سایر کشورها، استقبال از طرحهای دانشجویی | (8 ، 13 ، 14 ، 30 ، 31 ، 35 ، 36 ، 38 ، 39 ، 43 ، 45 ، 46 ، 47 ، 51 ، 53 ، 55 ، 57 ، 58) | تدوین محتوای آموزشی | ||
| فراهمسازی دسترسی به شبکههای اجتماعی، امکانات کتابخانه، اعمال قوانین و استانداردها برای جلوگیری از سرقت ادبی، آگاهسازی دانشجویان از سرقت ادبی و علمی، فراهمسازی پایگاههای داده برای دانشجویان، بهبود امکانات و تجهیزات آزمایشگاهی، تخصیص بودجه پژوهشی برای دانشجویان، تولید ابزارهای سنجش و استانداردهای بومی، شناسایی دقیق نیازمندیهای اطلاعاتی کاربران دانشجو | (8 ، 31 ، 37 ، 38 ، 43 ، 47 ، 50 ، 53 ، 58) | تجهیزات و امکانات آموزشی |
جهت پاسخ به سؤال پژوهش حاضر، 32 مطالعه داخلی بررسی و تجزیهوتحلیل شدند. بعد از بررسی دادهها، مشخص شد عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران در قالب 4 مضمون اصلی شامل عوامل فردی (ویژگیهای دموگرافیک، مؤلّفههای شناختی و روانشناختی، ویژگیهای انگیزشی، ویژگیهای نگرشی، ویژگیهای رفتاری، ویژگی و شرایط خانوادگی) عوامل سازمانی (فرهنگ و جوّ سازمانی، تعاملات درون و برون دانشگاهی، ویژگیهای دانشگاه محلّ تحصیل)، عوامل حمایتی (پشتیبانی و حمایت ازسوی جامعه، پشتیبانی و حمایت ازسوی دولت، پشتیبانی و حمایت ازسوی دانشگاه) و عوامل آموزشی (پرورش استعداد و توانمندی دانشجو، راهبردهای آموزشی، تدوین محتوای آموزشی، تجهیزات و امکانات آموزشی) قابل طبقهبندی و دستهبندی است.
بحث
دانشجویان استعداد درخشان جزء باارزشترین گروهها و سرمایههای هر جامعهای بهحساب میآیند. پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی آنها و به روش فراترکیب به انجام رسید. براساس نتایج بهدستآمده، چهار دسته عوامل فردی، عوامل سازمانی، عوامل حمایتی و عوامل آموزشی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاهها تأثیرگذارند که هریک از عوامل اصلی دارای مقولههای فرعی هستند.
عوامل فردی: در این پژوهش مشخص شد که عوامل فردی اثرگذار بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دارای مضامین فرعی چون (ویژگیهای دموگرافیک، مؤلّفههای شناختی و روانشناختی، ویژگیهای انگیزشی، ویژگیهای نگرشی، ویژگیهای رفتاری، ویژگی و شرایط خانوادگی) است. صادقی موحّد و همکاران (62)، قاسمی روشناوند و همکاران (63) و سنایینسب و همکاران (64)، قدوسی و همکاران (65) و آقامیرزایی (66) در مطالعات خود دریافته بودند که متغیّرهایی چون جنسیت، سن، شرایط خانوادگی، تأهّل، وضعیت اقتصادی، عزّتنفس، بهره هوشی، میزان شادکامی، افسردگی و محلّ سکونت با عملکرد تحصیلی و پیشرفت تحصیلی در ارتباط است. این یافتهها مشابه عوامل فردی شناساییشده در مطالعه حاضر هستند. بدونِشک، ویژگیهای منحصربهفرد دانشجویان که از آن با عنوان خصوصیات فردی یاد میشود، تأثیر غیرقابلانکاری بر عملکرد تحصیلی آنها میگذارد و میتواند بهنحوی وجه تمایز دانشجویان با عملکرد تحصیلی مطلوب از سایر دانشجویان باشد. در بسیاری از تحقیقات، زمان بررسی عملکرد تحصیلی دانشجویان متغیّرها را به دو دسته فردی و محیطی تقسیم میکنند که خود نشانگر اهمیت این مؤلّفه است (62).
عوامل سازمانی: دیگر مضمون اصلی تأثیرگذار بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان که در پژوهش حاضر شناسایی شده، عوامل سازمانی است. این عامل دارای مضامینی فرعی چون فرهنگ و جوّ سازمانی، تعاملات درون و بین دانشگاهی و ویژگیهای دانشگاه محلّ تحصیل) است. درجهت تبیین این یافتهها میتوان بیان کرد دانشگاه مانند هر سازمانی دارای جوّ و فرهنگ سازمانی منحصربهفرد است که دانشجویان بهمحض ورود به دانشگاه آن را تجربه و درک میکنند. فرهنگ و جوّ سازمانی مطلوب و حمایتگر میتواند عامل عملکرد تحصیلی مطلوب و پیشرفت تحصیلی نیز باشد (67). همچنین در دانشگاهی که امکان تعامل سازنده بین اجزا و افراد تشکیلدهنده آن و همچنین تعاملات بروندانشگاهی فراهم باشد و افراد ارتباط سازندهای با هم برقرارکنند، قطعاً عملکرد تحصیلی آنها نیز بهبود خواهد یافت؛ چراکه ارتباط و تعامل بین دانشجویان با یکدیگر و بین دانشجویان با اساتید یکی از اصلیترین عرصههای ارتباطات در آموزش عالی و مهمترین سرمایه دانشگاهی محسوب میشود (68). ویژگیهای محلّ تحصیل: دانشگاه و دانشکدهای که دانشجو در آن مشغول به تحصیل است نیز عملکرد تحصیلی دانشجویان را تحتتأثیر قرار میدهد، بهاینمعنا که هرچه دانشگاه محلّ تحصیل و نوع مدیریت آن از کیفیت بیشتری برخوردار و جوّ علمی بهتری در آن وجود داشته باشد، پیشرفت تحصیلی و میزان یادگیری دانشجویان نیز بیشتر خواهد بود. بهعلاوه، کیفیت دانشگاه محل تحصیل خلاّقیت و انگیزه را در دانشجویان افزایش میدهد، به رشد ذهنی و فکری آنها منجر میشود و تعاملات سازنده و نشر دانش در سطح دانشگاه را بهبود میبخشد که درنهایت به بهبود عملکرد تحصیلی دانشجویان منجر خواهد شد (66، 69).عوامل حمایتی: سومین عامل اصلی اثرگذار بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان که در مطالعه حاضر شناسایی شده، عوامل حمایتی است. این عامل دارای مضامین فرعی چون پشتیبانی و حمایت ازسوی جامعه، پشتیبانی و حمایت ازسوی دولت، پشتیبانی و حمایت از سوی دانشگاه است. مطالعات قبلی انجامشده در این حوزه نشان دادهاند عدم حمایت مسئولان و جامعه از دانشجویان مستعد با افت تحصیلی آنها ارتباط مستقیم دارد و حمایت از دانشجویان عملکرد تحصیلی را بهبود میبخشد (70). نظام آموزش عالی بهدلیل نقش تعیینکنندهای که در پیشبرد برنامههای توسعهای هر کشوری دارد، دارای اهمیت بسیار زیادی، هم برای دولت و هم بهصورت کلی برای اجتماع است. بنابراین دولت باید به دانشجویان استعداد درخشان بهعنوان گروه نخبه و سرآمد شاغل در دانشگاهها نگاهی ویژه و متناسب با نیازها و استعدادهای آنها داشته باشد. همچنین طبق دیگر یافته این بخش از پژوهش، پیشرفت تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان و بهبود عملکرد تحصیلی آنها مستلزم نقش حمایتی دانشگاه است و این امر زمانی میسّر است که دانشگاهها با انجام برنامهریزیهای صحیح و دقیق، توسعه علمی، پژوهشی و فرهنگی دانشجویان را اولویت اوّل خود بدانند و موانع و چالشهایی که به افت تحصیلی منجر میشوند را رفع کنند (38، 71).
عوامل آموزشی: براساس نتایج مطالعه حاضر، چهارمین عامل اثرگذار بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان، عوامل آموزشی است که متشکّل از چهار مضمون فرعی پرورش استعداد و توانمندی دانشجو، راهبردهای آموزشی، تدوین محتوای آموزشی، تجهیزات و امکانات آموزشی است. همسو با نتایج مطالعه حاضر، حقّانی و خدیوزاده (52) و اتاقی (72) در مطالعات خود دریافتند بین تقویت توانمندیهای تحصیلی دانشجویان و عملکرد تحصیلی آنها ارتباط وجود دارد. بنابراین در طراحی محیط آموزشی دانشگاه، لازم است توجه شود تا برای فراگیران حالتی مطلوب داشته باشد. بهنحویکه فرصتهای یادگیری متنوعی جهت کسب دانش، تجربه و مهارت در اختیار دانشجویان قرار گیرد و به آنها این امکان را دهد تا با تعریف اهداف و ارزشهای تحصیلی خود به شکلی مفید از محیط آموزشی استفاده و خود را برای یادگیری در دوران تحصیل دانشگاهی و پس از آن آماده کنند (73). درواقع این امر زمانی محقّق خواهد شد که فراگیران شیوه صحیح مطالعه و تمرین دروس، نحوه استفاده درست از منابع، تکنیکهای درست یادداشت برداری و خلاصه کردن و مدیریت زمان را فرا بگیرند (74) و دراینراستا دانشگاهها باید تمام توان خود را برای تقویت مهارتها و استعدادهای دانشجویان به کار گیرند. براساس این مطالعه، راهبردهای آموزشی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان اثرگذار است. این نتیجه با یافتههای مطالعات حاتمی و همکاران (75)، کایان فادلمولا و همکاران (Fadlelmula Kayan) (76)، کائوشیک (Kaushik) و جنا (jena) (77) همسوست. استفاده از راهبردهای آموزشی و سبک تدریسِ بهروز و مناسب با استعداد و توانایی فراگیران، قابلیتها و پتانسیل آنها را افزایش میدهد و به عملکرد تحصیلی بهتر منجر میشود (78). بنابراین محیط کلاس و راهبردهای آموزش در دانشگاهها باید با در نظر گرفتن ویژگیهای خاصّ دانشجویان استعداد درخشان بهنحوی سازماندهی شود که امکان ارتقای عملکرد دانشجویان فراهم شود و درنتیجه فضای آموزشی کلاس جذاب میشود و انگیزه یادگیری افزایش مییابد. تجهیزات و امکانات آموزشی از دیگر عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی در این مطالعه بود. دراینراستا، چراغی و همکاران (38) در مطالعه خود دریافتند نارضایتی دانشجویان استعداد درخشان از امکانات آموزشی دانشگاه با افت تحصیلی آنها در ارتباط است. این امر بیانگر اهمیت وجود امکانات و تجهیزات مناسب دانشگاهها در بهبود عملکرد تحصیلی دانشجویان است. قابلذکر است که محتوای آموزشی مورداستفاده نیز با دارا بودن ویژگیهایی چون تناسب با نیازها و سطح علمی فراگیران و بهروز بودن میتواند عملکرد تحصیلی را تحتتأثیر قرار دهد.
نتیجه گیری
همانطور که ذکر شد، در پژوهش حاضر مشخص گردید عوامل اثر گذار بر عملکرد دانشجویان استعداد درخشان چندجانبه و چندبُعدی است؛ بهنحویکه نهتنها خصوصیات فردی خودِ دانشجو، بلکه عواملی در سطح دانشگاه و حتّی فراتر از آن شرایط و روندهای حاکم بر محیط جامعه نیز عملکرد تحصیلی آنها را تحتتأثیر قرار میدهد. این نگاه چندجانبه میتواند دیدگاه جامعتری درزمینه علل و راهکارهای بهبود عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان در اختیار برنامهریزان و مسئولان امر قرار دهد. نتایج این پژوهش بهگونهای ارائه شدهاند که قابلاستفاده برای سیاستگذاران، مدیران دانشگاهی و حتّی نهادهای دولتی باشند. این نگاه عملیاتی به پژوهش، ارزش آن را برای اجرا در محیط واقعی بیشتر میکند. بهصورت کلی میتوان گفت درحالیکه در مطالعات قبلی متغیّرهای کمتری دررابطهبا عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان شناسایی شده بود، این پژوهش با بررسی و تجزیهوتحلیل و ترکیب آن یافتهها افق وسیعتری در اختیار همه ذینفعان قرار میدهد.
با توجه به یافتههای اصلی پژوهش حاضر، چهار عامل اصلی تأثیرگذار بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان تبیین شد. بنابراین به مسئولان و مدیران آموزشی دانشگاهها توصیه میشود با در نظر گرفتن این عوامل زمینه و بستر مناسب برای توسعه عملکرد تحصیلی دانشجویان را فراهم کنند. دانشگاهها میتوانند با فراهم آوردن محتوای و راهبردهای نوین آموزشی، فراهم آوردن بستر مناسب شکلگیری تعاملات دانشجویان با یکدیگر و اساتید در ارتقای یادگیری و عملکرد تحصیلی دانشجویان کمک کنند. حمایت دانشگاهها از طرحهای پژوهشی و فراهم کردن فرصتهای بیشتر جهت مهارتآموزی در عرصههای مختلف، شناسایی موفقیتها و تواناییهای دانشجویان استعداد درخشان در زمینههای گوناگون و ارج نهادن به آنها، فراهم آوردن تجهیزات و امکانات مناسب، ارتقای زیرساختها، کتابخانه و آزمایشگاهها به بهبود شرایط آموزشی کمک بیشتری میکند.
به سایر پژوهشگران پیشنهاد میشود عوامل افت تحصیلی و دلایل کاهش انگیزه را در مطالعات بعدی بررسی کنند. بهعلاوه، بررسی دلایل تمایل به مهاجرت نخبگان و راهکارهای نگهداشت آنها در کشور ازجمله موضوعات مهمی است که در این حوزه به بررسی و پژوهشهای بیشتری نیاز دارد.
هر پژوهشی با محدودیتهایی روبهروست. مطالعه حاضر نیز از این قاعده مستثنا نبوده است. با توجه به اینکه هدف مطالعه حاضر بهطور خاص، بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران بود، تعمیم نتایج به دانشگاههای سایر کشورها قابلتأمل است و توصیه میشود پژوهشگران به مقایسه و بررسی عوامل تأثیرگذار در سایر دانشگاهها در سطح جهان بپردازند و با نتایج این مطالعه مقایسه کنند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در مطالعه حاضر ملاحظات اخلاقی لحاظ شده است.
حمایت مالی
هزینههای مطالعه حاضر توسط نویسندگان مقاله تأمین شده است.
تعارض منافع
هیچگونه تضاد منافعی در بین نویسندگان پژوهش حاضر وجود ندارد.
مشارکت نویسندگان
مفهومسازی و طراحی مطالعه: پریناز رحمانی باروجی، جمال حاجی، مژگان محمّدیمهر؛ جمع آوری، تحلیل و تفسیر دادهها: پریناز رحمانی باروجی، جمال حاجی، مژگان محمّدیمهر، نظارت بر مطالعه: پریناز رحمانی باروجی، جمال حاجی، مژگان محمّدیمهر
استفاده از هوش مصنوعی در فرآیند نگارش
نویسندگان اعلام میدارند که در فرایند نگارش این مقاله از فنّاوری هوش مصنوعی برای تولید محتوا، ایده، تجزیهوتحلیل و سایر موارد استفاده نشده است.
قدردانی
نویسندگان مقاله حاضر از کلّیه حامیان پژوهش که آنها را در پیشبرد مطالعه مساعدت کردهاند، کمال تشکّر و قدردانی را دارند.
دانشجویان استعداد درخشان جزء باارزشترین گروهها و سرمایههای هر جامعهای بهحساب میآیند. پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی آنها و به روش فراترکیب به انجام رسید. براساس نتایج بهدستآمده، چهار دسته عوامل فردی، عوامل سازمانی، عوامل حمایتی و عوامل آموزشی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاهها تأثیرگذارند که هریک از عوامل اصلی دارای مقولههای فرعی هستند.
عوامل فردی: در این پژوهش مشخص شد که عوامل فردی اثرگذار بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دارای مضامین فرعی چون (ویژگیهای دموگرافیک، مؤلّفههای شناختی و روانشناختی، ویژگیهای انگیزشی، ویژگیهای نگرشی، ویژگیهای رفتاری، ویژگی و شرایط خانوادگی) است. صادقی موحّد و همکاران (62)، قاسمی روشناوند و همکاران (63) و سنایینسب و همکاران (64)، قدوسی و همکاران (65) و آقامیرزایی (66) در مطالعات خود دریافته بودند که متغیّرهایی چون جنسیت، سن، شرایط خانوادگی، تأهّل، وضعیت اقتصادی، عزّتنفس، بهره هوشی، میزان شادکامی، افسردگی و محلّ سکونت با عملکرد تحصیلی و پیشرفت تحصیلی در ارتباط است. این یافتهها مشابه عوامل فردی شناساییشده در مطالعه حاضر هستند. بدونِشک، ویژگیهای منحصربهفرد دانشجویان که از آن با عنوان خصوصیات فردی یاد میشود، تأثیر غیرقابلانکاری بر عملکرد تحصیلی آنها میگذارد و میتواند بهنحوی وجه تمایز دانشجویان با عملکرد تحصیلی مطلوب از سایر دانشجویان باشد. در بسیاری از تحقیقات، زمان بررسی عملکرد تحصیلی دانشجویان متغیّرها را به دو دسته فردی و محیطی تقسیم میکنند که خود نشانگر اهمیت این مؤلّفه است (62).
عوامل سازمانی: دیگر مضمون اصلی تأثیرگذار بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان که در پژوهش حاضر شناسایی شده، عوامل سازمانی است. این عامل دارای مضامینی فرعی چون فرهنگ و جوّ سازمانی، تعاملات درون و بین دانشگاهی و ویژگیهای دانشگاه محلّ تحصیل) است. درجهت تبیین این یافتهها میتوان بیان کرد دانشگاه مانند هر سازمانی دارای جوّ و فرهنگ سازمانی منحصربهفرد است که دانشجویان بهمحض ورود به دانشگاه آن را تجربه و درک میکنند. فرهنگ و جوّ سازمانی مطلوب و حمایتگر میتواند عامل عملکرد تحصیلی مطلوب و پیشرفت تحصیلی نیز باشد (67). همچنین در دانشگاهی که امکان تعامل سازنده بین اجزا و افراد تشکیلدهنده آن و همچنین تعاملات بروندانشگاهی فراهم باشد و افراد ارتباط سازندهای با هم برقرارکنند، قطعاً عملکرد تحصیلی آنها نیز بهبود خواهد یافت؛ چراکه ارتباط و تعامل بین دانشجویان با یکدیگر و بین دانشجویان با اساتید یکی از اصلیترین عرصههای ارتباطات در آموزش عالی و مهمترین سرمایه دانشگاهی محسوب میشود (68). ویژگیهای محلّ تحصیل: دانشگاه و دانشکدهای که دانشجو در آن مشغول به تحصیل است نیز عملکرد تحصیلی دانشجویان را تحتتأثیر قرار میدهد، بهاینمعنا که هرچه دانشگاه محلّ تحصیل و نوع مدیریت آن از کیفیت بیشتری برخوردار و جوّ علمی بهتری در آن وجود داشته باشد، پیشرفت تحصیلی و میزان یادگیری دانشجویان نیز بیشتر خواهد بود. بهعلاوه، کیفیت دانشگاه محل تحصیل خلاّقیت و انگیزه را در دانشجویان افزایش میدهد، به رشد ذهنی و فکری آنها منجر میشود و تعاملات سازنده و نشر دانش در سطح دانشگاه را بهبود میبخشد که درنهایت به بهبود عملکرد تحصیلی دانشجویان منجر خواهد شد (66، 69).عوامل حمایتی: سومین عامل اصلی اثرگذار بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان که در مطالعه حاضر شناسایی شده، عوامل حمایتی است. این عامل دارای مضامین فرعی چون پشتیبانی و حمایت ازسوی جامعه، پشتیبانی و حمایت ازسوی دولت، پشتیبانی و حمایت از سوی دانشگاه است. مطالعات قبلی انجامشده در این حوزه نشان دادهاند عدم حمایت مسئولان و جامعه از دانشجویان مستعد با افت تحصیلی آنها ارتباط مستقیم دارد و حمایت از دانشجویان عملکرد تحصیلی را بهبود میبخشد (70). نظام آموزش عالی بهدلیل نقش تعیینکنندهای که در پیشبرد برنامههای توسعهای هر کشوری دارد، دارای اهمیت بسیار زیادی، هم برای دولت و هم بهصورت کلی برای اجتماع است. بنابراین دولت باید به دانشجویان استعداد درخشان بهعنوان گروه نخبه و سرآمد شاغل در دانشگاهها نگاهی ویژه و متناسب با نیازها و استعدادهای آنها داشته باشد. همچنین طبق دیگر یافته این بخش از پژوهش، پیشرفت تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان و بهبود عملکرد تحصیلی آنها مستلزم نقش حمایتی دانشگاه است و این امر زمانی میسّر است که دانشگاهها با انجام برنامهریزیهای صحیح و دقیق، توسعه علمی، پژوهشی و فرهنگی دانشجویان را اولویت اوّل خود بدانند و موانع و چالشهایی که به افت تحصیلی منجر میشوند را رفع کنند (38، 71).
عوامل آموزشی: براساس نتایج مطالعه حاضر، چهارمین عامل اثرگذار بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان، عوامل آموزشی است که متشکّل از چهار مضمون فرعی پرورش استعداد و توانمندی دانشجو، راهبردهای آموزشی، تدوین محتوای آموزشی، تجهیزات و امکانات آموزشی است. همسو با نتایج مطالعه حاضر، حقّانی و خدیوزاده (52) و اتاقی (72) در مطالعات خود دریافتند بین تقویت توانمندیهای تحصیلی دانشجویان و عملکرد تحصیلی آنها ارتباط وجود دارد. بنابراین در طراحی محیط آموزشی دانشگاه، لازم است توجه شود تا برای فراگیران حالتی مطلوب داشته باشد. بهنحویکه فرصتهای یادگیری متنوعی جهت کسب دانش، تجربه و مهارت در اختیار دانشجویان قرار گیرد و به آنها این امکان را دهد تا با تعریف اهداف و ارزشهای تحصیلی خود به شکلی مفید از محیط آموزشی استفاده و خود را برای یادگیری در دوران تحصیل دانشگاهی و پس از آن آماده کنند (73). درواقع این امر زمانی محقّق خواهد شد که فراگیران شیوه صحیح مطالعه و تمرین دروس، نحوه استفاده درست از منابع، تکنیکهای درست یادداشت برداری و خلاصه کردن و مدیریت زمان را فرا بگیرند (74) و دراینراستا دانشگاهها باید تمام توان خود را برای تقویت مهارتها و استعدادهای دانشجویان به کار گیرند. براساس این مطالعه، راهبردهای آموزشی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان اثرگذار است. این نتیجه با یافتههای مطالعات حاتمی و همکاران (75)، کایان فادلمولا و همکاران (Fadlelmula Kayan) (76)، کائوشیک (Kaushik) و جنا (jena) (77) همسوست. استفاده از راهبردهای آموزشی و سبک تدریسِ بهروز و مناسب با استعداد و توانایی فراگیران، قابلیتها و پتانسیل آنها را افزایش میدهد و به عملکرد تحصیلی بهتر منجر میشود (78). بنابراین محیط کلاس و راهبردهای آموزش در دانشگاهها باید با در نظر گرفتن ویژگیهای خاصّ دانشجویان استعداد درخشان بهنحوی سازماندهی شود که امکان ارتقای عملکرد دانشجویان فراهم شود و درنتیجه فضای آموزشی کلاس جذاب میشود و انگیزه یادگیری افزایش مییابد. تجهیزات و امکانات آموزشی از دیگر عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی در این مطالعه بود. دراینراستا، چراغی و همکاران (38) در مطالعه خود دریافتند نارضایتی دانشجویان استعداد درخشان از امکانات آموزشی دانشگاه با افت تحصیلی آنها در ارتباط است. این امر بیانگر اهمیت وجود امکانات و تجهیزات مناسب دانشگاهها در بهبود عملکرد تحصیلی دانشجویان است. قابلذکر است که محتوای آموزشی مورداستفاده نیز با دارا بودن ویژگیهایی چون تناسب با نیازها و سطح علمی فراگیران و بهروز بودن میتواند عملکرد تحصیلی را تحتتأثیر قرار دهد.
نتیجه گیری
همانطور که ذکر شد، در پژوهش حاضر مشخص گردید عوامل اثر گذار بر عملکرد دانشجویان استعداد درخشان چندجانبه و چندبُعدی است؛ بهنحویکه نهتنها خصوصیات فردی خودِ دانشجو، بلکه عواملی در سطح دانشگاه و حتّی فراتر از آن شرایط و روندهای حاکم بر محیط جامعه نیز عملکرد تحصیلی آنها را تحتتأثیر قرار میدهد. این نگاه چندجانبه میتواند دیدگاه جامعتری درزمینه علل و راهکارهای بهبود عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان در اختیار برنامهریزان و مسئولان امر قرار دهد. نتایج این پژوهش بهگونهای ارائه شدهاند که قابلاستفاده برای سیاستگذاران، مدیران دانشگاهی و حتّی نهادهای دولتی باشند. این نگاه عملیاتی به پژوهش، ارزش آن را برای اجرا در محیط واقعی بیشتر میکند. بهصورت کلی میتوان گفت درحالیکه در مطالعات قبلی متغیّرهای کمتری دررابطهبا عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان شناسایی شده بود، این پژوهش با بررسی و تجزیهوتحلیل و ترکیب آن یافتهها افق وسیعتری در اختیار همه ذینفعان قرار میدهد.
با توجه به یافتههای اصلی پژوهش حاضر، چهار عامل اصلی تأثیرگذار بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان تبیین شد. بنابراین به مسئولان و مدیران آموزشی دانشگاهها توصیه میشود با در نظر گرفتن این عوامل زمینه و بستر مناسب برای توسعه عملکرد تحصیلی دانشجویان را فراهم کنند. دانشگاهها میتوانند با فراهم آوردن محتوای و راهبردهای نوین آموزشی، فراهم آوردن بستر مناسب شکلگیری تعاملات دانشجویان با یکدیگر و اساتید در ارتقای یادگیری و عملکرد تحصیلی دانشجویان کمک کنند. حمایت دانشگاهها از طرحهای پژوهشی و فراهم کردن فرصتهای بیشتر جهت مهارتآموزی در عرصههای مختلف، شناسایی موفقیتها و تواناییهای دانشجویان استعداد درخشان در زمینههای گوناگون و ارج نهادن به آنها، فراهم آوردن تجهیزات و امکانات مناسب، ارتقای زیرساختها، کتابخانه و آزمایشگاهها به بهبود شرایط آموزشی کمک بیشتری میکند.
به سایر پژوهشگران پیشنهاد میشود عوامل افت تحصیلی و دلایل کاهش انگیزه را در مطالعات بعدی بررسی کنند. بهعلاوه، بررسی دلایل تمایل به مهاجرت نخبگان و راهکارهای نگهداشت آنها در کشور ازجمله موضوعات مهمی است که در این حوزه به بررسی و پژوهشهای بیشتری نیاز دارد.
هر پژوهشی با محدودیتهایی روبهروست. مطالعه حاضر نیز از این قاعده مستثنا نبوده است. با توجه به اینکه هدف مطالعه حاضر بهطور خاص، بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی دانشجویان استعداد درخشان دانشگاههای ایران بود، تعمیم نتایج به دانشگاههای سایر کشورها قابلتأمل است و توصیه میشود پژوهشگران به مقایسه و بررسی عوامل تأثیرگذار در سایر دانشگاهها در سطح جهان بپردازند و با نتایج این مطالعه مقایسه کنند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در مطالعه حاضر ملاحظات اخلاقی لحاظ شده است.
حمایت مالی
هزینههای مطالعه حاضر توسط نویسندگان مقاله تأمین شده است.
تعارض منافع
هیچگونه تضاد منافعی در بین نویسندگان پژوهش حاضر وجود ندارد.
مشارکت نویسندگان
مفهومسازی و طراحی مطالعه: پریناز رحمانی باروجی، جمال حاجی، مژگان محمّدیمهر؛ جمع آوری، تحلیل و تفسیر دادهها: پریناز رحمانی باروجی، جمال حاجی، مژگان محمّدیمهر، نظارت بر مطالعه: پریناز رحمانی باروجی، جمال حاجی، مژگان محمّدیمهر
استفاده از هوش مصنوعی در فرآیند نگارش
نویسندگان اعلام میدارند که در فرایند نگارش این مقاله از فنّاوری هوش مصنوعی برای تولید محتوا، ایده، تجزیهوتحلیل و سایر موارد استفاده نشده است.
قدردانی
نویسندگان مقاله حاضر از کلّیه حامیان پژوهش که آنها را در پیشبرد مطالعه مساعدت کردهاند، کمال تشکّر و قدردانی را دارند.
فهرست منابع
1. Mulaudzi I. Factors affecting students' academic performance: a case study of the university context. J Social Sci Policy Implications 2023; 11(1):18-26. [DOI: 10.15640/10.15640/jsspi.v11n1a3]
2. Tamannaeifar M, Rezaei H, Hadady S. Prediction of students academic performance based on adjustment (academic, emotional and social) and personality traits. Med J Mashhad Univ Med Sci 2019;62(December):374-387. [DOI: 10.22038/mjms.2019.14885]
3. Talib N, Sansgiry SS. Determinants of academic performance of university students. Pakistan J Psychol Res 2012;27(2):265-278. [Link]
4. Dortaj F, Zareie Zavaraki E, Aliabadi K, Farajollahi M, Delavar A. The impact of distance education (based Mooc) on academic performance of PNU. J Res Educ Syst, 2017; 10(35): 1-20. [Link]
5. Alyahyan E, Düştegör D. Predicting academic success in higher education literature review and best practices. Int J Educ Technol High Educ 2020;17(3). [DOI:10.1186/s41239-020-0177-7]
6. Tentama F, Abdillah MH. Student employability examined from academic achievement and self-concept. Int J Eval Res Educ 2019;8(2):243-248. [DOI:10.11591/ijere.v8i2.18128]
7. Tadese M, Yeshaneh A, Mulu GB. Determinants of good academic performance among university students in Ethiopia: a cross-sectional study. BMC Med Educ 2022;22(1):395. [DOI:10.1186/s12909-022-03461-0]
8. Ghahremani M, Momeni N. Comparison of academic performance of talented, honor and regular postgraduate students at shahid Beheshti university. J Manag Plan Educ Syst 2019; 12(1): 69-100. [DOI:10.29252/mpes.12.1.69]
9. Hongal P, Kinange U. A study on talent management and its impact on organization performance-an empirical review. Int J Engineer Manag Res 2020;10(1):64-71. [DOI:10.31033/ijemr.10.1.12]
10. Harsch K, Festing M. Dynamic talent management capabilities and organizational agility-a qualitative exploration. Human Resource Manag 2020;59(1):43-61. [DOI:10.1002/hrm.21972]
11. Soleymani M, Abbaspour A, Rahimian H, Taheri M. Presentation of managing talent model in Iran's higher education system: a model based on grounded theory. Educ Develop Judishapur, 2021; 11(4): 811-827. [DOI:10.22118/edc.2020.229985.1361]
12. McDonnell A, Skuza A, Jooss S, Scullion H. Tensions in talent identification: a multi-stakeholder perspective. Int J Human Resource Manag 2023; 34(6):1132-1156. [DOI:10.1080/09585192.2021.1976245]
13. Zolfaghari H, Hokmabadi ME, Alishahi A, Ghavami M, Pakbaz Khosroshahi P, Beiraghi MM. Comparison of learning styles and motivational and self-regulation strategies in Talented and ordinary students. Med J Mashhad Univ Med Sci 2022; 65(4). [DOI:10.22038/mjms.2022.21431]
14. Habibi H, Pashaeifakhri A, Ghasimiligvan A, Falahati S. Comparison of stress and academic achievement motivation of talented and ordinary masters students. New Educ Approach 2021; 16(2): 1-14. [DOI:10.22108/nea.2022.127731.1613]
15. Guez A, Peyre H, Le Cam M, Gauvrit N, Ramus F. Are high-IQ students more at risk of school failure? Intelligence, 2018; 71: 32-40. [DOI:10.1016/j.intell.2018.09.003]
16. Taggart JC, Li GW. Production of protein-complex components is stoichiometric and lacks general feedback regulation in eukaryotes Cell Syst 2018;7(6):580-589. [DOI:10.1016/j.cels.2018.11.003]
17. Zimmer L. Qualitative meta-synthesis: a question of dialoguing with texts. J Adv Nurs 2006;53(3): 311-318. [DOI:10.1111/j.1365-2648.2006.03721.x]
18. Catalano A. Patterns of graduate students information seeking behavior: a meta-synthesis of the literature. J Documentation 2013;69(2):243-274. [DOI:10.1108/00220411311300066]
19. Suri H, Clarke D. Advancements in research synthesis methods: from a methodologically inclusive perspective. Rev Educ Res 2009;79(1):395-430. [DOI:10.3102/0034654308326349]
20. Bair CR. Meta‑Synthesis. Proceedings of the 24th Annual Meeting of the Association for the Study of Higher Education (ASHE); 1999 November 18‑20; San Antonio, Texas; 1999. [Link]
21. Strobel J, Barneveld A. When is PBL more effective? a meta-synthesis of meta-analyses comparing PBL to conventional classrooms. Interdiscip J Probl Based Learn 2009; 3(1):44-58. [DOI:10.7771/1541-5015.1046]
22. Paterson B, Thorne S, Calnan C, Jillings C. meta-study of qualitative health research: a practical guide to meta-analysis and meta-synthesis. California: Sage; 2001. [DOI:10.4135/9781412985017]
23. Sandelowski M, Barroso J. Handbook for synthesizing qualitative research. New York: Springer Publishing Company; 2007. [Link]
24. Herber OR, Barroso J. Lessons learned from applying Sandelowski and Barroso's approach for synthesising qualitative research. Qual Res 2020;20(4):414-31. [DOI:10.1177/1468794119862440]
25. Ludvigsen MS, Hall EOC, Meyer G, Fegran L, Aagaard H, Uhrenfeldt L. Using Sandelowski and Barroso's meta-Synthesis method in advancing qualitative evidence. Qual Health Res 2016;26(3): 320-329. [DOI:10.1177/1049732315576493]
26. Schreiber R, Crooks D, Stern PN. Qualitative meta-analysis. In: Morse JM, editor. Completing a qualitative project: details and dialogue. CA: Sage; 1997. [Link]
27. Refaie Shirpak K, Guruge S, Chinichian M. Meta-synthesis of qualitative research in health sciences. Iran J Epidemiol 2010; 6 (1):51-57. [Link]
28. Varcoe C. Theorizing oppression: implications for nursing research on violence against women. Can J Nurs Res 1996;28(1):61-78.
29. Russell CK, Bunting SM, Gregory DM. Protective care-receiving: the active role of care-recipients. J Adv Nurs 1997;25(3):532-540. [DOI:10.1046/j.1365-2648.1997.1997025532.x]
30. Fatemi SF, Examining educational plans for talented students, The 7th International Conference on Global Studies in Humanities, Management, and Entrepreneurship, Tehran. Iran: January; 2024. [Link]
31. Kohi Ain al-Din F, Examining educational program development patterns for talented students, The 21st National Conference of Psychology, Educational and Social Sciences, Mazandaran, Babol. Iran: December; 2023. [Link]
32. Asgari S, Dashti Rahmatabadi M, Yazdani S, Behnaz M, Pasalar P, Chehrazi M. Justice in higher education: a study of talented individuals from the students' perspective and review of current regulations. Iran J Cult Health Promot 2022;6(3):540-548. [Link]
33. Habibi H, Pashaeifakhri A. Explaining the difference in academic achievement based on academic motivation profiles of talented and normal students: a person-based approach. Educ Psychol 2022; 18(65): 131-155. [DOI:10.22054/jep.2023.62199.3411]
34. Heidarzadeh A, Tirgari B, Azizzadeh Forouzi M, Shafiean H, Vadiati B, Saeid E. Learning conceptions and study habits: comparative insight of talented and other students of Kerman university of medical sciences. Educ Develop Judishapur 2020;11(1): 12-22. [DOI: 10.22118/edc.2019.191973.1096]
35. Shariati M, Shirazi M, Hosseini Dehshiri AS, Modarres M. Inhibitory cognitive factors of creativity in medical students. Tehran Univ Med J 2020; 77 (12):767-775. [Link]
36. Masoudi R, Latif M, Momenian S, Karimi Z, Shouri bidgoli A, Abbasi M. The use of wark's learning styles in comparison with problem-solving method between talented students and other students. Educ Develop Judishapur 2019; 10(3): 187-196. [DOI:10.22118/edc.2019.89579]
37. Otaghi M, Tavan H, Valizadeh R, Sayehmiri K, karimi A. The factors effecting on academic achievement of talented students in Ilam university of medical sciences: a mixed method study. Technol Res Inform Syst 2019;2(2). [Link]
38. Cheraghi Z, Nedjat S, Pasalar P, Baygi V, Sadat Ahmadi N. The ideal status and expectations of the gifted and talented students: a qualitative study. J Qual Res Health Sci 2018 ;7(4):395-406. [Link]
39. Zareian S, Khani Moselo M. Predicting motivational beliefs among talented and high-achiever medical sciences university students accoreling to self-leadership. Rooyesh 2018; 7 (5):97-104. [Link]
40. Hemati Alamdarloo G, Shojaee S, Salimi G, Arjmandi MS. Comparison the behavior of plagiarism and risk factors of plagiarism among talented students and other students at the university of shiraz. Higher Educ Letter 2017;10(37): 61-77. [Link]
41. Tazakori Z, Nmadi Vosoughi M, Movahedpour A, Alizade Mirashrafi H, Zare M, Rahimi G. Comparison of emotional intelligence in talented students and normal students in Ardabil university of medical sciences in 2014-2015. J Sabzevar Univ Med Sci 2018;24(5): 347-352. [Link]
42. Safarnezhad Z, Joybari L, Fati L, Sangoo A, Vakili MA. Comparing of emotional intelligence in bright talents and non-talented students in Golestan university of medical sciences in 2013-2014. J Med Educ Develop 2016; 9 (21):61-72. [Link]
43. Mohammadi S, Labbafghassemi R, Amiri Z, Lameei A. Views and expectations of talented medical and dental students in shahid Beheshti university of health care and medical education on rducational, research, welfare and extracurricular facilities. Med Educ J 2014; 2 (1):7-14. [Link]
44. Zebardast O, Shafiei Tabar M. Time perspective and academic progress in ordinary and gifted students. Third National Conference of Psychology and Behavioral Sciences, Tehran: August; 2014. [Link]
45. Torabi F, Seif D. The role of thinking styles in predicting dimensions of creativity among talented and high-achiever university students. Int J Behav Sci 2013; 6(4): 369-376. [Link]
46. Jamali S, Seif D. Prediction of psychosocial development among university gified students accoreling to their interactional experiences in university. J Psychol 2012; 16(2):121-141. [Link]
47. Momayyezi M, Mazloomy S, Aminipour M, Momayyez M. Talented students' view points on the educational problems in shahid Sadoughi university of medical sciences in 2010. Iran J Med Educ 2012; 12 (1):55-66. [Link]
48. Beshlideh K, Hashemi SE, Charkhabi M, Damiri H. The relationship between personality traits and religious attitudes in talented students. Int J Behavioral Sci 2011; (5):157-163. [Link]
49. Changizi Ashtyani S, Shamsi M. Comparison of talented students viewpoints and other students towards educational problems in Arak university of medical sciences. Res Med Educ 2011; 3 (2):9-18. [Link]
50. Yakhforooshha A, Sarchami R, Mohebifar R, Sakkaki A. Investigation of the information needs of talented students in Qazvin university of medical sciences. J Med Educ Develop 2011 ;4(2): 69. [Link]
51. Neekneshaan Sh, Nasr Esfahaanee A, Meershaahjafaee E, Ansaaree M. The extent of content appropriate for regular and gifted students used by professors. Quarterly J New Thoughts Educ 2010; 5(4): 67. [DOI:10.22051/jontoe.2009.191]
52. Haghani F, Khadivzade T. The effect of A learning and study skills workshop on talented students' learning and study strategies in Isfahan university of medical sciences. Iran J Med Educ 2009; 9 (1):31-40. [Link]
53. Jafarzadeh S, Reisi MT, Rezayati MT. The viewpoint of outstanding and talented students about motivational factors influencing their academic achievement- Rafsanjan university of medical science (2009). Modern Care J 2009 ;6(1):19. [Link]
54. Sohrabi N, Shehni Yailagh M, HaghighI J, Mehrabizadeh Honarmand M. The study of cognitive, motivational and personality variables as predictors of giftedness in Shahid Chamran university students. Psychol Achievements 2009; 16(2):3-36. [Link]
55. Kasaeian Z, Kasaeian N.The The relationship between English language achievement and personality traits of talented students at the university of Isfahan. J Psychol Educ 2007; 37(2): 21-37. [Link]
56. Yarmohammadian A. Investigating the Power of Kettle's intelligence scale and Andrey Ray's visual memory test in Diagnosing Gifted University students. Journal of educational and psychological research 2007; 3(17): 77-94. [Link]
57. Alborzi SH, Alborzi M. Study of the relationship between self-determination and quality of life in talented students of Shiraz university and Shiraz medical sciences university. J Psychology 2006; 10 (39): 321-334. [Link]
58. Dashti Rahmatabadi MH, Rafati A, Morshidi A, Hijazian S H, Salami A, Amiri M. Investigation of the Brilliant Talent Retention Index Announced by the Ministry of Health and Medical Education among the Students of the Basic Sciences of Shahid Sadoughi Medical School in Yazd. Iranian Journal of Education in Medical Sciences 2006;1(1):14-19.
59. Pierson CA. Make your peer reviews more organized and systematic with checklists. J Am Associ Nurs Practitioners 2016;28(12):637-638. [DOI:10.1002/2327-6924.12435]
60. Kamali Y. The methodology of meta synthesis and implication for public policy. Political Quarterly 2017; 47(3): 721-736. [DOI: 10.22059/jpq.2017.62861]
61. Abedi Jafari H, Taslimi M., Faghihi A, Sheikhzadeh M. Thematic analysis and thematic networks: a simple and efficient method for exploring patterns embedded in qualitative data municipalities. Strategic Management Thought 2011;5(2):151-198. [DOI: 10.30497/smt.2011.163]
62. Sadeghi Movahed F, Molavi P, Samadzadeh M, Shahbazzadegan B, Yousefi K. The study of individual and environmental factors affecting achievement of Ardabil medical students. J Health Care 2013; 15(3):38-47. [Link]
63. Ghasemi Roshanavand F, Abtahi Ayuri SH, Atarodi A, Mohammadzadeh A, Keshtkar Dastni M, Nazemi S, et al. The survey of educational status and some related factors in students of Pparamedical faculty of Gonabad university of medical sciences. Res Med Educ 2022; 14 (2):21-28. [DOI:10.52547/rme.14.2.21]
64. Sanaeinasab H, Rashidi Jahan H, Saffari M. Influential factors on academic achievement of university students. Educ Strategy Med Sci 2013; 5 (4):243-249. [Link]
65. Ghodoosi M, Mirsaeedi F, Koosha H. Predicting and analyzing the performance of students through data mining techniques to improve academic performance. Technol Educ J 2020; 14(4): 821-834. [DOI:10.22061/jte.2019.4902.2134]
66. Aghamirzayi T, Salehi Omran E. Analysis of the effective factors on student progress: a case study in the Mazandaran university of sciences & technology. Higher Educ Letter 2013; 5(20): 117-140. [Link]
67. Varma R, Tiyagi E, Gupta JK. Determining the quality of educational climate across multiple undergraduate teaching sites using the DREEM inventory. BMC Med Educ 2005;5(1):8. [DOI:10.1186/1472-6920-5-8]
68. Mohammadimehr M, Haji J. Identifying the factors affecting on interaction of faculty member: A meta synthesis. J Educ Health Promot 2022; 11: 343. [DOI:10.4103/jehp.jehp_1602_21]
69. Marzooghi R, Mohammadi M, Keshavarzi F. Presentation of a causal model of campus community quality, knowledge sharing and academic performance among students of Shiraz university of medical sciences. Iran J Med Educ 2014; 14 (8):704-714. [Link]
70. Mirzayikhah M, abdollahpour A, veshkouyi H. Influencing factors of educational underachievement among talented students of Semnan university of medical sciences. Develop Strategies Med Educ 2022; 9 (1):36-44. [Link]
71. Rostami B, Ramazani Badr F, Armani kian A, Moein Z. The relationship among students' perceptions of learner support system's quality with academic performance and academic adaptation in Zanjan university of medical sciences. Res Med Educ 2019; 11 (3):12-21. [DOI:10.29252/rme.11.3.12]
72. Otaghi M. Effect of teaching academic skills on academic achievement in medical emergency students. Educ Strategy Med Sci 2015;8(5):269-274. [Link]
73. Kadkhodaie MS, Akhavan Tafti M. The effect of academic-professional skills training on students' perception of the educational environment at Isfahan university of medical sciences. Iran J Med Educ 2017; 17:541-551. [Link]
74. Sameriyar M, Razdar M, Hemmatyar MB. The impact of academic skills' instruction on achievement motivation and academic performance of elementary sixth grade male students in mathematics. Res Elementary Educ 2020; 2(3): 50-61. [Link]
75. Hatami S, Nasiri Valik Bani F. Investigating the relation between the effectiveness of classroom management and the educational innovation of faculty members with students' academic performance. Higher Educ Letter 2019; 12(46): 121-145. [Link]
76. Kayan Fadlelmula F, Cakiroglu E, Sungur S. Developing a structural model on the relationship among motivational beliefs, self-regulated learning strategies, and achievement in mathematics. Int J Sci Math Educ 2014; 13(6):1355-1375. [DOI:10.1007/s10763-013-9499-4]
77. Kaushik P, Jena S. Self-regulation learning strategies and academic performance in students with learning difficulty. Int J Behav Sci 2021; 14(4): 172-177. [DOI: 10.30491/ijbs.2020.212964.1180]
78. Rajabi Miandareh N, Cheraghali MR, Kalantari S. The relationship between class teaching styles with motivation and academic achievement of students at the Golestan university of medical sciences in 2014. Navid No 2018; 20(64): 51-60. [DOI: 10.22038/nnj.2018.14987.1039]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
