پژوهش در آموزش علوم پزشکی

 مقدمه: تدریس اثربخش مجموعه رفتارهای معلم است که باعث دستیابی به اهداف آموزشی و در نهایت یادگیری بهتر « فراگیر » می­شود. ارزیابی اثربخش حیطه­های تدریس استاد، بدلیل نداشتن شاخص­های مناسب با مشکلاتی روبرو است. به این منظور با بررسی مطالعات انجام شده در ایران و سایر نقاط جهان و با استفاده از شاخص­های پیشنهادی صاحب­نظران آموزش، پژوهشگران به تعیین دیدگاه دانشجویان پزشکی و دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان به عنوان صاحبان اصلی فرآیند آموزش در مورد تعیین مهم­ترین شاخص­های تدریس اثربخش پرداختند.

 روش ­ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، کلیه دانشجویان پزشکی و دندانپزشکی ترم دوم مقطع علوم پایه دانشگاه علوم پزشکی گیلان (110 نفر) در سال 1387 به طور سرشماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده­ها، پرسشنامه دو قسمتی شامل: مشخصات دموگرافیک دانشجویان و سنجش 4 حیطه از مهم­ترین ویژگی­های تدریس اثربخش ( دانش پژوهی، روش تدریس، قدرت ارتباط و شخصیت فردی ) بود. روایی ابزار به طریق روایی محتوا و پایایی آن از طریق آزمون مجدد با ضریب همبستگی 81/0 تایید گردید . تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از روش آمار توصیفی و استنباطی با نرم افزار SPSS انجام شد.

 یافته­ ها: نتایج نشان داد که حیطه­های قدرت ارتباط 4/69 درصد، دانش پژوهی 5/53 درصد، روش تدریس3/45 درصد و شخصیت فردی 2/39 درصد به ترتیب مهم­ترین جنبه­های تدریس اثربخش را به خود اختصاص داده بودند. در حیطه قدرت ارتباط ویژگی­های ایجاد مشارکت دانشجو در مباحث، درحیطه دانش پژوهی ارائه مطالب به روز و داشتن تسلط در رابطه با موضوع، در حیطه روش تدریس توانایی در سازماندهی، توالی و تنظیم منطقی مطالب مورد بحث و در حیطه شخصیت فردی اعتماد به نفس و قاطعیت یک استاد را در تدریس اثربخش به عنوان مهم­ترین ویژگی مطرح نمودند. بین متغیرهای دموگرافیک و حیطه های تدریس ارتباط معنی­دار آماری وجود نداشت.

 نتیجه گیری: شاخص­های تدوین شده با شاخص­های تدریس اثربخش در پژوهش­های متعدد تشابه قابل توجهی دارند لذا می­توانند در راستای بهبود کیفیت تدریس، ارزشیابی میزان یادگیری دانشجویان و افزایش میزان پیشرفت تحصیلی دانشجویان در دانشگاه­های علوم پزشکی کشور مورد استفاده قرار گیرند.