[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 9، شماره 4 - ( 1396 ) ::
جلد 9 شماره 4 صفحات 58-66 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی تجربیات تنش‌زا دانشجویان مامایی طی آموزش بالینی در اتاق زایمان
محبوبه پورحیدری، مهری دلوریان زاده، صدف یحیایی، اکرم سادات منتظری*
مرکز تحقیقات پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی گلستان، گرگان، ایران ، Montazeri@shmu.ac.ir
واژه‌های کلیدی: استرس، آموزش، مامایی، دانشجویان
متن کامل [PDF 279 kb]   (1514 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (5238 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: آموزش بالینی
متن کامل:   (3057 مشاهده)
مقدمه

استرس یک پدیده چند بعدی پیچیده است که بر ارتباط پویای بین شخص و محیط متمرکز است. استرس­" پاسخ فرد به محرک و تعامل بین شخص و محیط"  تعریف می­ شود. اغلب دانشمندان اتفاق نظر دارند که بروز استرس، فرد را وادار می ­کند تا در جهت تغییر موقعیت خود و یا سازش­ یافتگی با آن گام بردارد؛ سازش­ یافتگی که می­تواند موثر یا ناموثر باشد (1). درجات بـالای استرس عـواقب متعـددی دارد که از آن جمـله  می­ توان به بیماری­ های جسمی، روانی، اختلالات خواب، سردردو کاهش توانایی حل مسأله اشاره نمود (2). دانشجویان به دلایل مختلف از جمله شرایط ویژه دانشجویی، قرار گرفتن در محیط آموزشی جدید و انتظارات جدید استرس هایی را تجربه می کنند(3). تحقیقات نشان می­دهد که دانشجویان علوم پزشکی از جمله دانشجویان پرستاری و مامایی در طول تحصیل خود عوامل استرس ­زای متعددی را تجربه می­ کنند. امروزه تئوری­ های یادگیری به ­طور بسیار روشن بر اهمیت محیط آموزشی در یادگیری دانشجویان تاکید بسیار دارند (4).
آموزش بالینی، بخش اساسی آموزش را در ایجاد توانمندی و مهارت­ های لازم در دانشجویان رشته­ های علوم پزشکی تشکیل می­ دهد، وجود هر گونه مشکل در آموزش بالینی کارآیی و بازده این بخش از آموزش را دچار مشکل می­کند که استرس یکی از این موانع می ­باشد (5). دوره­ های کارآموزی و کارورزی در شکل­ دهی مهارت­ های اساسی و توانمندی­ های حرف ه­ای دانشجویان پرستاری و مامایی نقش اساسی دارند (4). تجربه استرس می­تواند روی یادگیری و موفقیت بالینی دانشجویان اثرات منفی داشته و عملکرد صحیح آن­ها را تحت الشعاع قرار دهد و سبب افت یادگیری و بروز رفتارهای نامطلوب و اختلالات جسمی در دانشجویان گردد (6). لیکن لازم است دست اندرکاران آموزش عوامل موثر بر کیفیت و کمیت آموزش بالینی و همچنین عوامل منفی یا بازدارنده آموزش بالینی را شناسایی و معرفی نمایند (4). در رابطه با استرس محیط بالین تحقیقات نشان دادند که عواملی نظیر ارتباط نامناسب مربی و دانشجویان، ناکافی بودن دانش بالینی، عدم توانایی در استفاده از تجهیزات، ترس از اشتباه در ارائه مراقبت و دارو درمانی، روابط بین فردی نامناسب و مراقبت از افراد در حال مرگ موجب ایجاد استرس در دانشجویان می ­گردد (7-11).
در این راستا مطالعه محبی و همکاران با عنوان مشکلات آموزش بالینی دانشجویان پرستاری در محیط­ های بالینی نیز حاکی از آن بود که بیشترین مشکلات آموزش بالینی به ترتیب مربوط به عوامل مرتبط با مربی، محیط بالینی، برنامه آموزشی، ارزشیابی بالینی و مشکلات مرتبط با بیماران بوده است (1). در پژوهش اخوان اکبری حیطه­های احساسات ناخوشایند، تجربیات بالینی، تجارب تحقیرآمیز، ارتباط بین فردی، برنامه ریزی آموزشی و محیط آموزشی به ترتیب از درجه استرس ­زایی بالایی برخوردار بودند (4). آموزش بالینی، پایه و اساس آموزش علوم پزشکی و جزئی از مهم­ترین معیارهای آموزش حرفه­ای است که در تثبیت آموخته­های دانشجویان نقش بسیار مهمی ایفاء می ­کند (12). مامایی و مراقبت از بیمار نیز به خودی خود استرس­زا است. تجارب بالینی، عمده ­ترین مساله استرس­زا برای دانشجویان به شمار می­آیند (6). با توجه به اهمیت نقش آموزش بالینی در شکل­دهی مهار­ت­ها و توانمندی حرفه­ای دانشجویان مامایی و با عنایت به اینکه اولین قدم جهت ارتقاء کیفیت برنامه آموزشی، شناخت مشکلات آموزش بالینی دانشجویان است این مطالعه با هدف تعیین تجربیات تنش‌زای دانشجویان مامایی طی آموزش بالینی در اتاق زایمان انجام گرفت تا نتایج حاصل از آن در بهبود شرایط آموزشی بالینی دانشجویان و ارتقاء بازده آموزش بالینی در اتاق زایمان بکار رود.
روش­ ها  
این پژوهش توصیفی-مقطعی تجربیات استرس‌زای ناشی از آموزش بالینی در اتاق زایمان را در دانشجویان مامائی دانشگاه علوم پزشکی شاهرود در سال 1393 را مورد بررسی قرار داد. بدلیل محدود بودن تعداد دانشجویان واجد شرایط ورود به مطالعه با روش نمونه‌گیری در دسترس کلیه دانشجویان مامائی کارشناسی ناپیوسته (31 نفر) و کارشناسی پیوسته مامایی ترم 4 و بالاتر (53 نفر) مشغول به تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی شاهرود مورد ارزیابی قرار گرفتند. معیار ورود به مطالعه شامل: دانشجویانی که تجربه کارآموزی یا کارورزی در اتاق زایمان بیمارستان­های فاطمیه یا امام حسین شاهرود را داشته و داوطلب شرکت در پژوهش بودند و معیار خروج وجود سابقه اختلالات اضطرابی، افسردگی تایید شده و مصرف داروهای روان بود. در مطالعه حاضر 84 دانشجوی رشته مامایی شرکت داشتند که 6 نفر به دلیل سابقه مصرف داروهای ضد افسردگی و 7 نفر به علت تکمیل ناقص پرسشنامه از مطالعه حذف و در نهایت 71 نفر مورد بررسی قرار گرفتند.
ابزار گردآوری دادها شامل پرسشنامه­ ی پژوهشگر ساخته بود که با استفاده از منابع علمی و با توجه به اهداف پژوهش در دو بخش تنظیم شد. بخش اول شامل متغیرهای فردی (12 سوال) و بخش دوم عوامل استرس ­زا (73 سوال در 6 حیطه) بود. حیطه­ های عوامل استرس زا عبارتند از: محیط آموزش بالینی (10 سوال) ، برنامه­ ریزی آموزشی (9 سوال) ، روش آموزش مربی (11سوال)، ارتباط بین فردی (9سوال)، احساسات ناخوشایند (17سوال)، استرس تجربیات بالینی (17 سوال). شاخص امتیاز­دهی سوالات بر مبنای مقیاس پنج رتبه­ ای لیکرت (هرگز، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) از 1 تا 5 و میانگین امتیاز هر حیطه بر اساس لیکرت 3 در نظر گرفته شد. میزان استرس درک شده توسط دانشجویان در خصوص هر گزینه و میانگین استرس درک شده برای هر یک از حیطه‌ها نیز بر اساس پاسخ‌های داده شده تعیین گردید.
روایی محتوای پرسشنامه عوامل استرس­زا با استفاده از نظر اساتید مامایی و یکی از متخصص زنان که سابقه آموزش بالین در اورژانس زایمان با گروه­های مختلف دانشجویان را داشتند، انجام شد. جهت پایایی پرسشنامه برای 10 درصد از حجم نمونه‌ها (10نفر) به فاصله دو ماه تست مجدد انجام شد و ضریب همبستگی پیرسون 0/8 برآورد گردید. پس از تشریح اهداف پژوهش توسط پژوهشگر، دانشجویان ، پرسشنامه را‌ در پایان کارآموزی یا کارورزی اتاق زایمان در مکان مناسب و بدون استرس تکمیل نمودند. جهت رعایت ملاحظات اخلاقی به آنان اطمینان داده شد که کلیه اطلاعات کاملاً محرمانه خواهد بود. سپس اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS. V.18 و آزمون­های آماری کای دو، آزمون t مستقل، آنالیز واریانسیک طرفه و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ­ها
از مجموع 71 نفر دانشجو 45 نفر در مقطع پیوسته (4/63 درصد) و 26 نفر(6/36 درصد) در مقطع ناپیوسته مشغول به تحصیل بودند. میانگین سنی دانشجویان (4±7/23) سال و تنها 3 نفر (2/4 درصد) از دانشجویان شاغل بودند.  جدول شماره یک نشان می­دهد که میانگین استرس درک شده از کلیه حیطه‌ها توسط دانشجویان برابر (74/0±84/2) و در حیطه­های احساسات ناخوشایند (75/0±02/3)، روش آموزش مربی (79/0±01/3)، تجربیات بالینی (86/0±94/2)، برنامه­ ریزی آموزشی (65/0±86/2)، محیط آموزش بالینی (7/0±63/2) و ارتباط بین فردی (74/0±06/2) به ترتیب از میانگین امتیاز استرس زایی بالاتری برخوردار بودند.
نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین امتیاز کسب شده از عوامل  استرس ­زا در حیطه احساسات ناخوشایند بیشترین عامل استرس ­زا " عدم حمایت مربی از دانشجو" با امتیاز 83/3 و کمترین عامل استرس­ زا " ترس از آسیب به خود" با امتیاز 3/2 بود. در حیطه روش آموزش مربی " تذکر مربی در حضور بیمار" با امتیاز 9/3 بیشترین عامل استرس­زا و کمترین عوامل استرس­زا مربوط به "استقلال عمل تحت نظارت مربی با امتیاز" باامتیاز 08/2 بود. در حیطه تجربیات بالینی، دانشجویان بیشترین عامل استرس­زا را "کنترل بیماران پرخطر" با امتیاز 46/3 و کمترین عامل استرس­زا را " کنترل بیمار در مرحله چهارم زایمان" با امتیاز 46/2 ذکر نمودند. در ارتباط با حیطه برنامه ­ریزی آموزشی، بیشترین عوامل استرس­ زا " تفاوت بین نظرات مربیان در خصوص یک پروسجر" با امتیاز 39/3 و کمترین عامل استرس ­زا مربوط به "کارآموزی در شیفت عصر" با امتیاز 98/1 بود. در حیطه محیط آموزش بالینی، دانشجویان بیشترین میزان استرس را "رفتار نامناسب ماماها در بخش" با امتیاز 54/3 و کمترین میزان استرس را "تعداد کم بیمار در بخش" با امتیاز 09/2  گزارش نمودند. در حیطه ارتباط بین فردی، بیشترین عامل استرس­زا " نحوه ارتباط پرسنل با دانشجو" با امتیاز 85/2 و کمترین عوامل استرس­زا " برقراری ارتباط با همراه بیمار" با امتیاز 57/1 بود.
همانطور که جدول شماره دو نشان می­ دهد میزان استرس‌‌کل درک شده توسط دانشجویان با ترم، مقطع تحصیلی (کارشناسی پیوسته و ناپیوسته) و بومی بودن ارتباط معنی­ داری وجود دارد (05/0p<) به ­طوریکه دانشجویان ترم 5 مقطع کارشناسی پیوسته و بومی سطح استرس بیشتری را تجربه کردند. حیطه احساسات ناخوشایند، با ترم و مقطع تحصیلی، بومی بودن و وضعیت تاهل ارتباط آماری معنی­داری وجود داشت. دو حیطه روش آموزش مربی و تجربیات بالینی با ترم، مقطع تحصیلی، بومی بودن و شخصیت مضطرب و حیطه برنامه‌ریزی آموزشی فقط با مقطع تحصیلی ارتباط آماری معنی­ داری وجود داشت. حیطه محیط آموزش بالینی با ترم و مقطع تحصیلی و حیطه ارتباط بین فردی با ترم و مقطع تحصیلی و مشکل مالی ارتباط آماری معنی‌داری داشت(05/0p<) (جدول 2).

نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین سن دانشجویان با کلیه حیطه‌ها بجز برنامه‌ریزی آموزشی و محیط آموزشی ارتباط معنی­دار منفی وجود دارد، به­ طوریکه که با افزایش سن دانشجویان، کاهش استرس درک شده در حیطه‌های محیط آموزش بالینی، روش آموزش مربی، ارتباط بین فردی، احساس ناخوشایند و تجربیات بالینی همراه بود (4/0- r=و 001/0p<). همچنین بین دو متغیر مهارت مقابله با استرس و علاقه به رشته تحصیلی با استرس کل درک شده توسط دانشجویان با کلیه حیطه‌ها  ارتباط آماری معنی‌داری وجود نداشت.

بحث و نتیجه ­گیری

این مطالعه با هدف بررسی تجربیات تنش‌زا دانشجویان مامائی طی آموزش بالینی در بلوک زایمان و پاسخ به دو سوال بیشترین و کمترین استرس درک شده در اتاق زایمان مربوط به چه حیطه‌ها و عواملی است؟ و بین استرس درک شده با خصوصیات دموگرافیک و تحصیلی دانشجویان ارتباطی وجود دارد؟ انجام شد. در مطالعه حاضر نمره کل استرس درک شده دانشجویان نسبتاً متوسط بود، که با مطالعه پورافضل، ضیائی و حارث‌آبادی مطابقت دارد (14-13،9).
در حیطه "احساسات ناخوشایند" بیشترین عامل استرس­زا برای دانشجویان " عدم حمایت مربی از دانشجو" و " تبعیض گذاشتن بین دانشجویان توسط مربی" بود. با بازخورد  سازنده­ تر، انتظار می­رود دانشجویان انگیزه بیشتری برای انجام کار بهتر داشته باشند (15). ارتباط مناسب با دانشجو عامل موثری در ایجاد انگیزه و علاقه نسبت به آموزش بالینی  است و یکی از مهم­ترین عامل کاهش­ دهنده کلیه عوامل استرس ­زا برای دانشجویان در محیط پر استرس اتاق زایمان می­ باشد. در مطالعه اخوان اکبری بیشترین عامل استرس‌زا در این حیطه با مطالعه حاضر همخوانی نداشت و "ترس از مرگ جنین" بیشترین میزان استرس و "تضاد، کشمکش با بیماران" و "مراقبت ناکافی بیماران از جانب پزشکان و ماماها" کمترین میزان استرس را به خود اختصاص داده بودند (4). در  صورتی­که در مطالعه حاضر کمترین استرس در این حیطه مربوط به "بی قراری و درد کشیدن بیماران" بود. در تحقیقات متعدد درد و رنج بیمار به عنوان عامل استرس­زا معرفی گردیده است (16،17). این تفاوت می­ تواند ناشی از این حقیقت باشد که درد زایمان، دردی فیزیولوژیک، قابل پیش­ بینی، مورد انتظار و موقت است و دانشجویان انتظار درد زایمان را دارند.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که در حیطه " تجربیات بالینی" بیشترین عوامل استرس­ زا شامل " نداشتن مهارت ­های بالینی لازم" و " کنترل بیماران پرخطر" و کمترین استرس در این حیطه مربوط به " کنترل بیمار در مرحله اول زایمان" و " توشه واژینال" است. در تحقیقات متعدد در حیطه تجربیات بالینی عدم تجارب کافی و عدم اعتماد به نفس منشاء استرس گزارش گردیده است (11). در مطالعه اخوان اکبری و دل آرام ترمیم پارگی کانال زایمانی که نیازمند مهارت بالینی می­باشد عامل ایجاد بیشترین استرس در این حیطه بود (4،17).
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که حیطه "روش آموزش مربی" ، "تذکر مربی در حضور بیمار"و" تذکر مربی در حضور پرسنل و پزشکان" بیشترین عامل استرس­زا را دارد که با مطالعات اخوان اکبری ،نظری، گرانمایه و یزدان خواه مطابقت دارد(20-18، 4). نتایج پژوهش ساکی و همکاران نیز موید این نکته است که هتک حرمت دانشجو توسط مربی در حضور سایرین و وجود ارتباط غیر موثر بین مربی و دانشجو در کارآموزی­ها از عوامل مهم ایجاد کننده استرس است (21). همچنین میرزایی و همکاران نیز در پژوهش خود ارتباط غیر موثر مربی با دانشجو را از عوامل ایجادکننده استرس عنوان نمودند (22). در مطالعه یزدان خواه و توکلی عامل عدم حمایت استاد از دانشجو در محیط بالین یکی از مهم­ترین عوامل استرس­زا مطرح شده است (11،20). کمترین استرس در این حیطه مربوط به " استقلال عمل تحت نظارت مربی" و " ارائه بحث گروهی" بود.
در حیطه "محیط آموزش بالینی"، بیشترین استرس مربوط به"رفتار نامناسب ماماها" و کمترین عامل استرس­زا "تعداد زیاد بیمار در بخش"، " نوع تجهیزات موجود در اتاق زایمان" و " رفتار پرسنل خدماتی" بود که در مطالعه اخوان اکبری بی­احترامی کادر بخش به دانشجو و آشنا نبودن با محیط لیبر و زایمان، با استرس کمی همراه بوده و از سویی دانشجویان عدم وجود امکانات رفاهی در محیط بالین را بیشترین عامل استرس­زا در محیط آموزشی می­دانستند (4). عواملی که موجب بروز مشکل می­ گردد بیشتر به علت عدم هماهنگی بین آموزش و درمان، عدم ارائه بازخورد به دانشجو، عدم پذیرش انتقادات علمی دانشجویان و عدم توجه به شرح وظایف آنان می­باشد (12).
در حیطه "برنامه ریزی آموزشی" بیشترین استرس مربوط به "تفاوت بین نظرات مربیان در خصوص یک پروسیجر" و "زیاد بودن اعضائ گروه در کارآموزی" و کمترین استرس مربوط به "کارآموزی در شیفت شب یا عصر" بود. در مطالعه اخوان اکبری عدم تطابق بین آموخته­ های تئوری و محیط بالینی بیشترین و زیاد بودن ساعات کارآموزی کمترین میزان استرس را داشتند که با مطالعه حاضر همخوانی دارد (4). در بررسی مرور متون پازوکیان و رسولی در مورد "چالش ­های آموزش بالینی پرستاری در جهان" با بررسی 10 مطالعه کیفی نشان دادند، ارتقای عملکرد مربیان و استفاده از مربیان دارای صلاحیت با در نظر گرفتن توانایی و تخصص آن­ها می­تواند در بهبود وضعیت آموزش بالینی مفید واقع شود (23) ، با نتایج پژوهش حاضر همخوانی دارد. میرزایی و همکاران نیز معتقدند که مربیان نقطه اتصال آموزش تئوری و بالین محسوب می­ شوند و هرچه دانش مربیان به­ روزتر و پروتکل آموزشی ایشان عملی ­تر باشد و دانشجو بهتر توجیه شود که در هر کارآموزی قرار است چه بیاموزد، چه وظایفی برعهده دارد و چگونه ارزشیابی می­ شود، بهتر می­تواند در جهت تحقق این اهداف و وظایف گام بردارد (22).
در حیطه "ارتباط بین فردی" بیشترین عامل استرس مربوط به "نحوه برخورد پرسنل با دانشجو" بود، در حالی­که در مطالعه اخوان اکبری "برقراری ارتباط با مربی" بیشترین عامل استرس در این حیطه گزارش گردید (4). ساکی و Timmins نیز در مطالعات خود ارتباط نامناسب بین مربی و دانشجویان را از عوامل موثر در ایجاد استرس دانشجویان بیان کردند (21, 24). در این زمینه توکلی و همکاران به نتایج مشابه ی دست یافتند و بروز مشکل بین دانشجویان و پرسنل را عامل استرس ­زا معرفی کردند (11)، البته در مطالعه حاضر دومین عامل استرس­زا در این حیطه مربوط به نحوه ارتباط با مربی می‌باشد که با مطالعات ذکر شده همخوانی دارد. در مطالعه حاضر کمترین استرس دراین حیطه مربوط به "برقراری ارتباط با هم گروهی‌ها" و"برقراری ارتباط با همراه بیمار" بود. در مطالعه اخوان اکبری و همکاران نیز برقراری ارتباط دانشجویان با یکدیگر و ارتباط با پرسنل خدماتی کمترین میزان استرس را داشتند (4).
سطح استرس در دانشجویان مقطع کارشناسی پیوسته ترم 5 در تمامی حیطه­ ها به­طور معنی­داری بالاتر از سایر دانشجویان بود، به­جزء حیطه برنامه‌ریزی آموزشی که با ترم تحصیلی ارتباط معنی‌داری وجود نداشت. پژوهش‌های متعدد نشان دادند که با افزایش ترم تحصیلی میزان استرس ناشی از انجام کارهای بالینی کم می‌شود (6،18). مطالعه باباتبار بیانگر وجود بیشترین استرس در ترم های تحصیلی پایین تر و بیشترین میزان استرس مربوط به ترم سوم و کمترین میزان مربوط به ترم هشتم بود (6) در دانشکده پرستاری و مامائی شاهرود اغلب دانشجویان مامائی در ترم 4 با بلوک زایمان آشنا شده و در ترم 5 اولین تجربه انجام زایمان را دارند که می‌تواند سطح استرس بالائی را بدنبال داشته باشد، ولی با ورود به ترم‌های بالاتر و کسب تجربه از سطح استرس آن­ها کاسته می‌شود.
در پژوهش حاضر علاقه دانشجویان به رشته تحصیلی، وضعیت تاهل، نوع مسکن، وضعیت مالی و مهارت­ های مقابله با استرس با نمره کل استرس رابطه ­ای نداشت. در نتایج مطالعات اخوان اکبری، امیر علی اکبری و نظری نیز بین وضعیت تاهل دانشجویان و محل سکونت با سطح استرس رابطه­ای دیده نشد (4،5،18). البته در مطالعات انجام شده توسط امیرعلی اکبری و تقوی لاریجانی رابطه معنی­داری بین علاقه به رشته تحصیلی و کاهش نمره استرس گزارش شده است (25،26).
در مطالعه حاضر بین نمره کل استرس با مقطع تحصیلی ارتباط معنی­دار و با سن و اشتغال ارتباط معکوس دیده شد، به­طوری­که در دانشجویان کارشناسی در ترم­های پایین سطح استرس بالاتر از دانشجویان ناپیوسته بود. نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن بود که سطح استرس در تمامی حیطه‌های مورد بررسی به­جزء حیطه "برنامه‌ریزی آموزشی" با سن ارتباط معکوس دارد. به­طوری­که با افزایش سن و در مقطع ناپیوسته، سطح استرس پایین‌تر بود. در مطالعه امیرعلی اکبری و همکاران بین ترم تحصیلی و سن دانشجویان با میزان استرس ارتباطی وجود نداشت (5).
استرس­ زا بودن حیطه "روش آموزش مربی" با شخصیت اضطرابی دانشجویان ارتباط داشت، که می­ تواند به ­دلیل حساسیت این گونه شخصیت نسبت به مربیان سخت گیرتر باشد. همچنین میزان استرس در حیطه "ارتباطات بین فردی" با مشکلات اقتصادی دانشجو در ارتباط بود، که در مطالعات دیگر مورد ارزیابی قرار نگرفته است. در مطالعه حاضر بومی یا غیر بومی بودن دانشجو با سطح استرس در دو حیطه "احساسات نا مطلوب در اتاق زایمان" و "تجربیات بالینی" ارتباط داشت که در مطالعات دیگر این ارتباط دیده نشد (26).
به­ طور­کلی با توجه به نتایج مطالعه حاضر می­توان نتیجه گرفت که آموزش بالینی در اتاق زایمان، بستری آکنده از استرس است. براساس نتایج بدست آمده استرس درک شده توسط دانشجویان مامائی در اتاق زایمان شدیداً تحت تاثیر مقطع تحصیلی، ترم و سن بوده و دانشجویان استرس‌زا­ترین حیطه را مربوط به احساسات ناخوشایند دانشجویان و روش آموزش مربی دانستند. تلاش در جهت شناخت عوامل استرس‌زا طی آموزش بالینی در اتاق زایمان می‌تواند به پیشرفت برنامه‌های کاهش استرس در دانشجویان مامائی بخصوص در ترم 5 که بیشترین سطح استرس را دارند کمک کند. مداخله بر روی ارتباطات مناسب بین مربی و دانشجویان و حفظ شان دانشجو جهت اصلاح شرایط کنونی نیز تاثیر­گذار است. هر اقدامی برای رفع یا کم اثر کردن این عوامل، گامی موثر در جهت بازدهی بهتر آموزش بالینی در اتاق زایمان و ایجاد توانمندی و کسب مهارت‌های لازم دانشجویان مامائی که سهم بزرگی در ارتقاء بهداشت مادران و کودکان این سرزمین دارند، خواهد بود.
لذا پیشنهاد می­ شود جهت تسهیل یادگیری دانشجویان و دستیابی به اهداف آموزش بالینی و به منظور جلوگیری از اثرات تخریبی روان شناختی و جسمی ناشی از استرس بر دانشجویان، تأمل درباره عوامل استرس زای آموزشی جهت کاهش احساسات منفی طی کارآموزی و کارورزی در اتاق زایمان و اثرات مخرب آن بر یادگیری، از مدرسین بالینی کارآزموده و متعهد، که اصلی‌ترین و مهم­ ترین تاثیر را در آموزش بالینی در اتاق زایمان را دارند استفاده گردد. داشتن ویژگی­هائی مانند: صلاحیت بالینی مربی، مهارت ارتباطی و بین فردی، حرفه‌گرائی، عملکرد مبتنی بر یادگیری، توانائی توجه به ویژگی‌ها و خصایص فردی فراگیران در انتخاب مربی اتاق زایمان ضروری است. همچنین توصیه می‌شود با فراهم نمودن محیط مناسب بالینی، برنامه‌ریزی آموزشی دقیق و هدفمند، آشنائی پرسنل اتاق زایمان با اهداف کارآموزی دانشجویان در شروع کارآموزی و سهیم نمودن آن‌ها در آموزش دانشجویان از عوامل ایجاد استرس‌ در دانشجویان مامائی کاست. همچنین با ارزیابی مکرر عوامل موثر بر یادگیری بالینی و سنجش نظرات دانشجویان، اقدامات مناسب در نهایت با توجه به یافته­ های بدست آمده از مطالعه حاضربه وسیله مسئولین و دست‌اندرکاران آموزشی برای ایجاد یک محیط بالینی مناسب برای دانشجویان ضروری می‌باشد.
قدردانی
نویسندگان این مقاله مراتب تقدیر و تشکر خود را از اعضای محترم پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شاهرود و کلیه دانشجویانی که در اجرای پژوهش همکاری کردند، تقدیم می‌دارند. لازم به ذکر است مطالعه حاضر مصوب کمیته تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی شاهرود با کد طرح 9118 بود.



 

 
فهرست منابع
1. Mohebbi Z, Rambod M, Hashemi F, Mohammadi HR, Setoudeh G, Najafi DS.[View point of the nursing students on challenges in clinical training.Shiraz,Iran].hmj 2012;16 (5):415-21. [persian]
2. Abasszadeh A.[Association between mental health and educational stressful factors among students of Razi Nursing and Midwifery School in Kerman]. Iranian Journal of Medical Education 2011;11(3): 200-9. [persian]
3. Niknami M, Dehghani F, Bouraki S, Kazem Nejad Leili E, Soleimani R.[Strategies among Students of Guilan University of Medical Sciences]. Journal of Holistic Nursing And Midwifery 2014;24 (4):62-8. [persian]
4. Akhavanakbari P, Mashoufi M, Mustafa Zadeh F, Allahyari I, Vosoughi N, Hatami R. [Tension factors in clinical education of midwifery students of medical sciences university ardabil in the laboar and delivery room]. Journal of Health And Care 2011;11(3):40-48. [persian]
5. Amiraliakbary SA, Arfaie K, Alivi-majd H. [Midwifery Students' Viewpoints on Occupational Stressors of Midwifery Profession]. Iran Journal of Nursing 2008; 21 (54): 25-30. [persian]
6. Babatabar Darzi H, Sirati Nir M, Javadinasab M, Tadrisi SD, Khoshnevis MA, Nehrir B. [Knowledge of nursing students from stressor factors of clinical environment]. Education Strategies in Medical Sciences. 2009; 2 (1): 3-4. [persian]
7. Mohammadinia N, Rezaei M, Heydarikhayat N, Sharifipoor H, Darban F. [Assessing stressors and coping styles in medical sciences students]. Quarterly Journal of Nursing Management. 2012;1(1):9-16. [persian]
8. Moridi G, Khaledi S, Valiee S.[Clinical training stress-inducing factors from the students' viewpoint: A questionnaire-based study]. Nurse education in practice. 2014;14 (2): 160-3. [persian] [DOI:10.1016/j.nepr.2013.08.001]
9. Pourafzal F, Seyedfatemi N, Inanloo M, Haghani H.[Relationship between Perceived Stress with Resilience among Undergraduate Nursing Students]. Hayat 2013;19 (1): 41-52. [persian]
10. Salehabadi S, shahri MG, Nasrollahi S, Akbarzadeh M, Mircholi N. [Clinical education problems and ways of enhancing its quality from the perspective of clinical instructors and students of nursing and midwifery at sabzevar university medical sciences in 2008]. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences 2014; 20 (4): 539-46. [persian]
11. Tavakoli M, Khazaei T, Tolyat M, Ghorbani S. [The Quality of clinical education from the viewpoints of students and instructors of paramedical and nursing-obstetrics schools of Birjand University of Medical Sciences]. Daneshvar Medical Journal 2014; 21 (110): 41-8. [persian]
12. Moaddab N, Mohammadi E, Bazrafkan L. [The Status of Feedback Provision to Learners in Clinical Training from the Residents and Medical Students' Perspective at Shiraz University of Medical Sciences, 2014]. MEDIA 2014; 6 (1): 58-63. [persian]
13. Ziaee S. [Clinical education stressors from the view point of Midwifery Students of Islamic Azad University, Kazerun Branch]. Development Strategies in Medical Education 2014;1(2): 27-36. [persian]
14. Haresabadi M, Tabatabaeichehr M, Rezaeian SM, Bardar MM, fariman SK. [Stress sources and its related factors in clinical training of midwifery students in North Khorasan University of Medical Sciences in 2011]. Journal of North Khorasan University of Medical Sciences ; (Student Research Committe Supplementary) 2014;5 (5): 969-76. [persian]
15. Nugraheny E, Claramita M, Rahayu GR, Kumara A. [Feedback in the nonshifting context of the midwifery clinical education in Indonesia: A mixed methods study]. Iranian journal of nursing and midwifery research 2016; 21 (6):628. [DOI:10.4103/1735-9066.197671]
16. Moridi G, Valiee S, Khaledi S, Fathi M, Shafiean M, Gharibi F. [Clinical Education Stressors from the Perspective of Students of Nursing, Midwifery, and Operating Room: A Study in Kurdistan University of Medical Sciences]. Iranian Journal of Medical Education 2012;11(7): 675-84. [persian]
17. Delaram M, Aien F. [Survey of delivery room Stressors in Hajar hospital, 2000]. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences 2000;2(2):28-33. [persian]
18. Nazari R, Beheshti Z, Arzani A, Hajihossaini F, Saatsaz S, Bijani A. [Stressors in clinical education of Nursing and Midwifery in Amol]. Journal of Babol University Of Medical Sciences 2007;9 (2): 45-50. [persian]
19. Geranmayeh M, Rezaeipour A, Haghani H, Akhoondzadeh E. [The impact of training on the application of palliative methods for labor pain reduction]. Hayat. 2006;12 (2):13-21. [persian]
20. YazdankhahFard M, Pouladi S, Kamali F, Zahmatkeshan N, Mirzaei K, Akaberian S, et al. [The Stressing Factors in ClinicalEducation: The Viewpoints of Students]. Iranian Journal of Medical Education 2009; 8 (2):341-9. [persian]
21. Saki M, Gholami M, Jariani M, Asti P. [The study of stressful factors in clinical education for nursing students studying in Nursing and Midwifery college in KhorramAbad]. Journal of Urmia Nursing And Midwifery Faculty 2012;10 (2):0-. [persian]
22. Mirzaee O, Vaghei S, Koushan M. [the effect of communicative skills on the perceived stress of nursing students]. Nurse education in practice 2010;17 (2): 88-95. [persian]
23. Pazokian M, Rassouli M. [Challenges of nursing clinical education in world]. Journal of Medical Education Development. 2012;5 (8):18-26. [persian]
24. Timmins F, Kaliszer M. Aspects of nurse education programmes that frequently cause stress to nursing studentsâ€"fact-finding sample survey. Nurse Education Today 2002; 22 (3):203-11. [DOI:10.1054/nedt.2001.0698]
25. Amiraliakbary S, Arfaie K, Alivi-majd H. Midwifery Students' Viewpoints on Occupational Stressors of Midwifery Profession. Iran Journal of Nursing 2008; 21 (54): 25-30. [persian]
26. Taghavi Larijani T, Ramezani F, Khatoni AR, Monjamed Z. Comparison of the sources of stress among the senior Nursing and Midwifery Students of Tehran Medical Sciences Universities. Hayat 2007;13 (2): 61-70. [persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Poorheidari M, Delvarian-Zadeh M, Yahyaee S, Montazeri A. Study of the Stressful Experiences of Midwifery Students During Clinical Education in the Labor Room. RME 2017; 9 (4) :66-58
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-408-fa.html

پورحیدری محبوبه، دلوریان زاده مهری، یحیایی صدف، منتظری اکرم سادات. بررسی تجربیات تنش‌زا دانشجویان مامایی طی آموزش بالینی در اتاق زایمان. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1396; 9 (4) :66-58

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-408-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 9، شماره 4 - ( 1396 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education