دوره 10، شماره 4 - ( 1397 )                   جلد 10 شماره 4 صفحات 60-51 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Afshari A, Ghaffari M. Structural Models of Academic unwillingness based on the Sense of Coherence, Self-Compassion and Personal Intelligence in Medical Students. Res Med Edu 2019; 10 (4) :51-60
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-705-fa.html
افشاری علی، غفاری مظفر. مدل ساختاری بی علاقگی تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی براساس متغیرهای حس انسجام، خوددلسوزی و هوش شخصی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1397; 10 (4) :51-60

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-705-fa.html


گروه روانشناسی، دانشگاه پیام‌نور، ایران ، mozaffar.ghaffari@yahoo.com
متن کامل [PDF 229 kb]   (1040 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (3651 مشاهده)
متن کامل:   (2050 مشاهده)
مقدمه
در سال‌های اخیر، متخصصان تعلیم و تربیت و روانشناسان تربیتی، تحقیقات قابل توجهی را در زمینه عملکرد تحصیلی دانشجویان و متغیرهای مرتبط با آن­ها انجام داده‌اند (1). عوامل متعددی، عملکرد تحصیلی دانشجویان را تحت­ تأثیر قرار می‌دهند (2). برخی از این عوامل موجب بهبود عملکرد تحصیلی و برخی دیگر باعث تضعیف عملکرد فراگیران می‌شوند (3). یکی از عواملی که به شکل منفی بر عملکرد تحصیلی اثرگذار بوده و اخیراً مطالعاتی را به خود اختصاص داده، بی‌علاقگی تحصیلی (Academic Cynicism) می ­باشد (4). بی‌علاقگی تحصیلی، یعنی عدم ­اشتیاق به تحصیل و فعالیت‎های مرتبط با آن که باعث می‌شود فراگیران انرژی کمتری را صرف فعالیت‎های آموزشی کنند (5،6).
دانشجویانی که بی‌علاقگی تحصیلی دارند به قوانین و  مقررات دانشـگاه توجه کمتری نـشان می‌دهـند، از انجــام رفـتارهای ناسازگارانه اجتناب نمی‌کنند (7). عوامل مختلفی با بی‌علاقگی تحصیلی ارتباط دارند. یکی از این عوامل، حس انسجام  (Sense of Coherence) می‌باشد. مفهوم حس انسجام به توانایی فرد برای پاسخ به موقعیت‌های استرس‌زا، اشاره دارد (8). حس انسجام یک جهت­ گیری شخصی به زندگی است (9)، که هسته اساسی و منبع اصلی مقاومت بوده و منجر به افزایش سلامت و رفتارهای مرتبط با سلامت می­شود (10)، که ابعاد آن عبارت است از: معنی­ داری، کنترل‌پذیری و ادراک ­پذیری. ادراک ­پذیری یعنی ادراک فرد از این­که موقعیت‌ها و حوادث، ساختار یافته و آشکارند؛ کنترل‌پذیری یعنی باور فرد به داشتن مهارت‌های اساسی برای درگیری و مواجهه با چالش‎های زندگی و در نهایت معنی­داری، بدین معنی است که چالش‎های زندگی دارای ارزش سرمایه­ گذاری و درگیری هستند (11). آنتونووسکی (Antonovsky) مطرح کرده است که افراد دارای حس انسجام قوی نسبت به افراد دارای حس انسجام ضعیف در مقابل استرس شغلی و تحصیلی (بی­علاقگی تحصیلی) بسیار مقاوم و سخت‎کوش هستند (10). فرسودگی شغلی و ابعاد فرسودگی تحصیلی از جمله ابعاد آن (بی‌علاقگی تحصیلی) در افرادی که حس انسجام بالاتری دارند نسبت به سایر افراد کمتر می‌باشد (12). با تقویت حس انسجام در پرستاران، می‌توان فرسودگی تحصیلی و بی‌علاقگی تحصیلی آنان را کاهش داد (13). نقش حس انسجام و ویژگی­ های شخصیتی در تبیین فرسودگی و بی‌علاقگی تحصیلی معنی‌دار می‌باشد (14).
عامل بعدی تاثیرگذار بر میزان فرسودگی تحصیلی، خوددلسوزی (Self-Compassion) است. خوددلسوزی، سازه تازه در بهزیستی روانشناختی است که رابطه قوی با سلامت روانی دارد و مشتمل بر سه مولفه مهربانی با خود، وجه مشترک انسانی و ذهن آگاهی است (15)، خوددلسوزی به فرد این امکان را می‌دهد دیدگاه مهربانانه، بی­ طرفانه نسبت به خود داشته باشد (16)، و به عنوان یک استراتژی کارآمد و سالم در برابر تنش‌ها و مشکلات عمل می‌کند (17). مطالعات متعددی نشان می‌دهند که با آموزش خودلسوزی می‌توان استرس تحصیلی، اجتماعی و شغلی را کاهش داد (18). نف (Neff) نشان داد که افزایش خود دلسوزی با کاهش اضطراب، فرسودگی و افسردگی همراه است (19). نقش میانجی متغیر خوددلسوزی در ارتباط بین فرسودگی تحصیلی و مدرسه از جمله بی‌علاقگی تحصیلی با اختلال خودشیفته معنی‌دار می‌باشد و باعث کاهش اثر اختلاف خودشیفته روی بی‌علاقگی تحصیلی می‌شود (20) رابطه بین خوددلسوزی و فرسودگی تحصیلی از جمله بی‌علاقگی تحصیلی منفی و معنی‌دار می‌باشد (21،22).
از اهداف دیگر مطالعه حاضر بررسی نقش میانجی‌گری هوش شخصی در ارتباط بین متغیرها است. هوش شخصی (Personal Intelligence) به عنوان توانایی استدلال در مورد شخصیت و اطلاعات مرتبط با آن و استفاده از این اطلاعات برای هدایت رفتارهای فرد، و به ­طور کلی هدایت زندگی تعریف شده است (23). هوش شخصی چهار بعد یا مقوله دارد که عبارتند­از: 1- مقوله تشخیص یا شناخت اطلاعات مربوط به شخصیت، 2- مقوله شکل دادن مدل­ های دقیق شخصیت، 3- مقوله راهنمای انتخاب با استفاده از اطلاعات مرتبط با شخصیت، 4- مقوله سازمان­دهی طرح­ها، اهداف، تجربه­ ها و  نحوه زندگی (24). رابطه هوش شخصی با اختلال خودشیفتگی، ضداجتماعی، فرسودگی شغلی و بی‌علاقگی تحصیلی و اضطراب اجتماعی منفی و معنی‌دار می‌باشد (25). نتایج مطالعه نریمانی و غفاری نشان داد که متغیر خوددلسوزی و مؤلفه‎های حس انسجام و هوش شخصی در تبیین افسردگی پس از زایمان مادران سهم دارند. اثر مستقیم هوش شخصی بر میزان نگرانی، فرسودگی و اضطراب دانشجویان معنی‌دار می‌باشد (26). دانش­آموزان توانمند به هوش شخصی نسبت به سایر دانش ­آموزان، از مهارت‌های سازگاری بیشتری برخوردار بودند و اضطراب اجتماعی پایینی داشتند (27). آموزش هوش شخصی خلاقیت و اعتماد به نفس دانش­آموزان تیز هوش را بالا برد و باعث شد که آن­ها به تحصیل و مدرسه علاقمند شوند (28).
دانشجویان علوم پزشکی، به علّت مواجهه با استرس‌هایی نظیر مرگ­و­میر بیماران، مراقبت از بیماران با نیازهای مراقبتی پیچیده، مشکلات بین‌فردی، حمایت اجتماعی کم، فشار­کاری بالا، مواجهه با تعداد زیاد بیمار در طول روز، تصمیم‌گیری در مواقع اورژانسی براساس اطّلاعات ناکافی و پاسخ‌گو بودن برای نتایج این تصمیم‌گیری‌ها، تلاش همراه با فشار روانی برای اجتناب از هرگونه اشتباه، مواجهه با خشونت و تهدید در محل کار و کشیک‌های شبانه نسبت به سایر دانشجویان استعداد بیش‌تری برای کاهش عملکرد تحصیلی و مشکلات روانی - اجتماعی و در نتیجه بی­ علاقگی تحصیلی دارند (29). از آنجا­که در داخل کشور تحقیق روشنی راجع به موضوع حاضر، خصوصاً به روش معادلات ساختاری صورت نگرفته بود، بنابراین هدف اجرای پژوهش طراحی مدل علّی بی­علاقگی تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی براساس متغیرهای حس انسجام، خود دلسوزی و هوش شخصی بود که مدل مفهومی مطالعه در نمودار شماره یک آمده است.

روش ­ها
روش تحقیق پژوهش حاضر همبستگی از نوع معادلات ساختاری است؛ زیرا در پژوهش حاضر مدل علّی بی ­علاقگی تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی براساس متغیرهای حس انسجام، خود دلسوزی و هوش شخصی مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان علوم پزشکی استان آذربایجان غربی در سال تحصیلی 97-1396 بود. نمونه مورد بررسی 250 نفر بودند که با توجه به اینکه از مدل معادلات ساختاری استفاده شده حجم نمونه بهینه برای هر متغیر 30 نفر انتخاب، و با توجه به تعداد متغیرها و خرده مقیاس­های این مطالعه (4 متغیر و 3 خرده مقیاس) حجم نمونه آماری باید 210 نفر در نظرگرفته می‌شد، اما بخاطر افزایش اعتبار درونی و بیرونی یافته‌ها، 250 نفر نمونه آماری انتخاب گردید (30).
روش نمونه­ گیری خوشه­ای چند مرحله ­ای بود. بدین­ترتیب که برای تعیین سرخوشه­ها و تعیین اعداد بین خوشه­ ها از جدول اعداد تصادفی استفاده شد. بدین شکل که از بین دانشگاه­ های علوم پزشکی استان آذربایجان غربی (آزاد اسلامی و سراسری) 5 دانشگاه به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و بعد از بین دانشگاه ­های انتخاب شده 250 نفر دانشجو (102 نفر دانشجوی آقا و 148 نفر دانشجوی خانم) به­ صورت تصادفی ساده انتخاب گردیدند. و پرسشنامه­ های موردنظر در کلاس درس توسط دانشجویان انتخاب شده تکمیل شدند. تنها ملاک ورود به پژوهش، داشتن تمایل همکاری با پژوهشگران بوده و عدم­ادامه همکاری، باعث خروج دانشجو از مطالعه می­ شد. برای گردآوری داده­ ها در مطالعه حاضر از چهار پرسشنامه استاندارد: مقیاس خود دلسوزی نف (Neff)، فرم کوتاه پرسشنامه هوش شخصی مایر (Mayer) و همکاران، خرده مقیاس بی‌علاقگی تحصیلی (پرسشنامه فرسودگی تحصیلی) برسو (Bresu) و همکاران و پرسشنامه حس انسجام آنتونووسکی (Antonovsky) استفاده شد.
پرسشنامه خوددلسوزی: این مقیاس توسط نف (Neff) در سال 2005 طراحی شده و دارای 26 آیتم و 6 خرده مقیاس خودمهربانی، خودداوری، وی‍ژگی مشترک انسانی، انزوا، ذهن آگاهی و بیش همانند سازی می­ باشد. نمره ­گذاری این پرسشنامه بصورت مقیاس لیکرت 5 درجه­ای است (31). روایی و پایایی پرسشنامه خوددلسوزی در مطالعات متعدد تاییده شده هست (34-32). در مطالعه حاضر، از ضریب آلفای کرونباخ برای بررسی پایایی خرده مقیاس­ها و نمره کلی ابزار استفاده شد که ضرایب آن در دامنه 67/0 تا 88/0 به دست آمد. 
خرده مقیاس بی‌علاقگی تحصیلی (پرسشنامه فرسودگی تحصیلی): در این مطالعه برای سنجش بی‌علاقگی تحصیلی از خرده مقیاس بی‌علاقگی تحصیلی پرسشنامه فرسودگی تحصیلی توسط برسو (Bresu) و همکاران (1997) که در مطالعه Perrewe اشاره شده بود استفاده گردید. این پرسشنامه سه حیطه خستگی تحصیلی، بی‌علاقگی تحصیلی، و ناکارآمدی تحصیلی را می‌سنجد. پرسشنامه مذکور 15 آیتم دارد که با روش درجه‎بندی لیکرت 5 درجه‌ای   نمره­گذاری شده است. دامنه نمره‌دهی این ابزار بین 15 تا 75 نمره است. خستگی تحصیلی 5 سؤال، بی‌علاقگی تحصیلی 4 سؤال و ناکارآمدی تحصیلی 6 سؤال دارد. پایایی پرسشنامه به ترتیب 70/0، 82/0 و 75/0 برای سه حیطه فرسودگی تحصیلی محاسبه کرده‌اند (35). روایی و پایایی پرسشنامه مذکور در پژوهش­های پیشین نیز تایید شده است (37، 36). در مطالعه حاضر، از ضریب آلفای کرونباخ خرده مقیاس بی‌علاقگی تحصیلی 81/0 به دست آمد. که نشان از پایایی مطلوب پرسشنامه است. 
فرم کوتاه هوش شخصی: فرم کوتاه پرسشنامه هوش شخصی توسط مایر (Mayer) و همکاران (2013) طراحی شده است و 12 سوال 4 گزینه­ای دارد که از دو  خرده مقیاس تشکیل یافته است که عبارتند از: الف- شکل دادن مدل‌ها (Forming Models)؛ ب- راهنمای انتخاب (Guiding Choices). سوالات پرسشنامه همانند تست IQ می­ باشد یعنی فرد موقعی نمره می­ گیرد که به سوال مورد نظر پاسخ صحیح داده باشد در غیر این صورت نمره نمی­ گیرد. روایی و پایایی پرسشنامه فرم کوتاه هوش شخصی در تحقیقات مختلف تاییده شده هست (38، 23). در مطالعه حاضر، برای بررسی پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن 82/0 بدست آمد.
مقیاس کوتاه حس انسجام: فرم کوتاه پرسشنامه حس انسجام توسط آنتونووسکی در سال 1987 طراحی شده است. این پرسشنامه از 13 سوال 7 گزینه‌ای تشکیل یافته است. روش نمره­گذاری به صورت لیکرت می‌باشد و سه خرده مقیاس دارد که عبارتند از: الف- ادراک پذیری، ب- کنترل‌پذیری و ج- معنی­ داری. همچنین روایی و پایایی مقیاس کوتاه حس انسجام در مطالعه محمد زاده و همکاران مطلوب گزارش شده است (39). در مطالعه حاضر، پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ 85/0 بدست آمد، که نشان از پایایی مطلوب پرسشنامه می­باشد. همچنین داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون (برای تعیین جهت و شدت همبستگی بین متغیرها)، بوت استراپ (برای تعیین اثر مستقیم متغیرهای برون­زا بر میزان متغیر درون­زا) و سوبل (برای بررسی اثر غیرمستقیم متغیرهای برونزا بر میزان بی‌علاقگی تحصیلی) از طریق برنامه نرم افزار Ver.22.SPSS و Amos.Ver.22 مورد تحلیل و 05/0 P<به ­عنوان ارتباط  معنی ­داری در نظر گرفته شد. در روش معادلات ساختاری، بهنجاری چند متغیری یکی از مفروضه‌های مهم است که باید مورد توجه قرار گیرد. یکی از ملاک ­های متداول در بررسی مفروضه بهنجار بودن محاسبه آماره ­های چولگی و کشیدکی می‌باشد. قدر مطلق ضریب چولگی کمتر از 3 و ضریب کشیدگی کمتر از 10 ملاک بهنجار بودن متغیرها است. براساس مندرجات جدول شماره یک چون همه متغیرهای پژوهش دارای قدر مطلق ضریب چولگی کوچک­تر از 3 و دارای قدر مطلق ضریب کشیدگی کوچک­تر از 10 هستند، بنابراین تخطی از بهنجار بودن داده‌ها قابل مشاهده نیست. همچنین برای بررسی استقلال خطاها از آزمون دوربین - واتسون (Durbin-Watson) استفاد شد که میزان آن 94/1 به دست آمد که نشان از مستقل بودن خطاها می­ باشد.
یافته ­ها

نمونه ­آماری پژوهش حاضر شامل 250 نفر (102 نفر دانشجوی آقا و 148 نفر دانشجوی خانم) از دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه ­های (آزاد و سراسری) استان آذربایجان غربی بودند که در دامنه سنی 27-18 قرار داشتند. به منظور بررسی ارتباط متغیرهای پیش بین با بی‌علاقگی تحصیلی دانشجویان، از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد نتایج به دست آمده در جدول شماره دو نشان داد که بین هوش شخصی(194/0-=r)، خودلسوزی (315/0-=r)، مؤلفه  ادراک ­پذیری حس انسجام (135/0-=r)، مؤلفه کنترل ­پذیری حس انسجام (184/0-=r) و مؤلفه معنی­ داری (276/0-=r) با بی‌علاقگی تحصیلی دانشجویان رابطه منفی وجود دارد. به ­عبارت دیگر میزان بی‌علاقگی تحصیلی در دانشجویانی که از حس انسجام، خوددلسوزی و هوش شخصی بالایی برخوردار بودند، کمتر مشاهده شد.

برای تعیین معنی‌داری روابط میانجی مدل، از آزمون بوت استراپ استفاده شده است نتایج حاکی از آن بود که متغیر خوددلسوزی و عامل­ های حس انسجام در تعامل با نقش واسطه‌ای هوش شخصی در تبیین بی‌علاقگی تحصیلی دانشجویان نقش دارند که در مجموع 48 درصد از واریانس بی‌علاقگی تحصیلی از طریق متغیرهای مدل تبیین می‌شود. اثر مستقیم هوش شخصی (27/0-)، حس انسجام (20/0-) و خودلسوزی (4/0-) در برآورد بی‌علاقگی تحصیلی دانشجویان معنی‌دار بود. همچنین نتایج آزمون سوبل نشان داد که اثر غیرمستقیم حس انسجام با میانجی­ گری هوش شخصی 11/0 (2/3=t-value ) و خود دلسوزی 08/0 (99/2=t-value ) بر میزان بی‌علاقگی تحصیلی دانشجویان معنی‌دار است، که نتایج در نمودار شماره دو و جدول شماره سه قابل مشاهده می ­باشد.


به منظور ارزیابی میزان برازش مدل پیشنهادی، از نرم­افزار Amos استفاده شد. نتایج نشان داد که متغیر هوش شخصی در مدل، قادر است نقش میانجی بین عامل­ های حس انسجام و متغیر خوددلسوزی با بی‌علاقگی تحصیلی ایفاء کند زیرا مقادیر شاخص برازندگی یا GFI، شاخص برازندگی تعدیل شده یا AGFI، شاخص برازش افزایشی یا IFI و شاخص برازش تطبیقی یا CFI در مدل اصلاح شده بیشتر 9/0 بود. همچنین در مدل ­های مناسب، شاخص نسبت کای اسکوئر به درجه آزادی X2/df باید در دامنه 1 الی 3 باشد، که در این مدل شاخص نسبت کای اسکوئر به درجه آزادی  X2/df در دامنه 1 الی 3 قرار گرفته است. ضمناً شاخص ریشه میانگین مربع خطای برآورد یا RMSEA باید کوچکتر از 09/0 باشد که در این مدل 07/0 به دست آمد که نشان­دهنده اعتبار مطلوب این مدل است (جدول 4)

بحث و نتیجه ­گیری
در این تحقیق با استفاده از تحلیل معادلات ساختاری، اثرهای مستقیم متغیرهای حس انسجام و خود دلسوزی با هوش شخصی و بی­علاقگی تحصیلی و اثر غیرمستقیم بین حس انسجام و خود دلسوزی با میانجی­گری هوش شخصی بربی­ علاقگی تحصیلی در دانشجویان بررسی شد. نتایج به دست آمده از آزمون بوت استراپ نشان می ­دهد که اثر مستقیم حس انسجام بر میزان بی‌علاقگی تحصیلی دانشجویان (20/0-) و معنی‌دار بود. بعبارت دیگر با افزایش میزان حس انسجام مقدار بی‌علاقگی تحصیلی در بین دانشجویان کاهش خواهد یافت. نتایج این فرضیه با پژوهش‌های صبحی و همکاران (40)، Brady (12) Van der & Rothmann (13) همسو است. در تبیین این یافته با توجه به نظریه آنتونووسکی (Antonovsky) می ­توان گفت که افراد دارای انتظارات حس انسجام بیشتر، نسبت به افراد با کارآمدی کمتر، احتمالاً بیشتر در جست و جوی راه­ حل­ های مناسب مشکلات و مسائل هستند. همچنین افراد توانمند به حس انسجام، حتی اگر فعالیت و کاری همانند کسب علم برای آنان لذت­بخش و رغبت­انگیز نباشد؛ با استفاده از راهبردهایی این فعالیت ­ها را به فعالیت مثبت­ تری تبدیل می­کنند و از انجام آن لذت می­برند که همین عامل هم منجر به افزایش علاقمندی تحصیلی در این گروه از دانشجویان می‌شود (10).
یافته دیگر پژوهش نشان داد که بین خوددلسوزی و بی‌علاقگی تحصیلی دانشجویان رابطه مستقیم وجود دارد. بعبارت دیگر، میزان بی‌علاقگی تحصیلی در دانشجویان توانمند به خوددلسوزی، کمتر از سایر دانشجویان می‌باشد. نتایج این فرضیه با پژوهشParker  &Salmela  (21) و & Fong Loi  (22) همسو می‌باشد. براساس دیدگاه نف (Neff)  می­ توان بیان کرد که خوددلسوزی، ویژگی مشترک انسان­ها می‌باشد، ویژگی مشترک انسان­ها، به این معنی است که دانشجو به جای آنکه ناکامی را منحصر به خود بداند، شکست خوردن و بی کفایتی را بخشی از تجربیات زندگی همه‌ی انسانها در نظر می‌گیرد، به ­عبارت دیگر دانشجو به این درک می‌رسد که رفتارها، احساسات و افکار شخصی تحت تاثیر عوامل خارجی نظیر سابقه ­ی خانوادگی و فرهنگ می‌باشد که خود فرد کنترل کمی بر آن­ها دارد، همین عامل باعث می‌شود که دانشجو موقع شکست تحصیلی خود را کمتر نکوهش کند و در فرصت ­های بعدی برای موفقیت تحصیلی بیشتر تلاش کند تا اینکه علاقمندی خود را نسبت به تحصیل حفظ کند (19).
نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین هوش شخصی و بی‌علاقگی تحصیلی دانشجویان رابطه مستقیم وجود دارد. یافته به دست آمده با نتایج پژوهش ­های Diana (27) و  دولتی (28) همسو می­باشد. در تبیین این یافته با توجه به نظریه مایر (Mayer) می­توان گفت که افراد توانمند به هوش شخصی، با توجه به شناختی که از شخصیت، ارزش ­ها و اهداف خود دارند سعی می ­کنند دانشگاه یا رشته تحصیلی را، طوری انتخاب کنند که متناسب با خصوصیات شخصیتی‌شان باشد. زیرا آگاهی از شخصیت خود و دیگران باعث می‌شود که فرد در انتخاب خود موفق عمل کند همچنین استفاده مطلوب از هوش شخصی باعث می‌شود که جو عاطفی و اجتماعی مناسب در خانواده و در محل تحصیل دانشجو ایجاد شود، که همین عوامل هم به نوبه خود به افزایش عملکرد و علاقه تحصیلی منجر می‌شوند (24).
در مطالعه حاضر، برای تعیین معنی‌داری روابط میانجی مدل، از آزمون سوبل استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که متغیر خوددلسوزی و عامل ­های حس انسجام در تعامل با نقش واسطه‌ای هوش شخصی در تبیین بی‌علاقگی تحصیلی دانشجویان نقش دارند که در مجموع 48 درصد از واریانس بی‌علاقگی تحصیلی از طریق متغیرهای مدل تبیین می‌شود. اثر غیرمستقیم حس انسجام با میانجی­گری هوش شخصی  و خوددلسوزی بر میزان بی‌علاقگی تحصیلی دانشجویان معنی‌دار بود بدین معنی که نقش واسطه ­ای هوش شخصی، در کاهش یا افزایش میزان همبستگی حس انسجام و خودلسوزی با بی‌علاقگی تحصیلی معنی‌دار بوده است. در خصوص یافته به دست آمده، براساس نظریه شبکه تداعی (Network Model) می‌توان گفت که دانشجویان توانمند به هوش شخصی، هر اطلاعاتی را که در ذهن نگهداری، پردازش، بازیابی و یادآوری می­ کنند با حالت­ های عاطفی و شخصیتی ­شان پیوند تنگاتنگی دارد. به­ عبارت دیگر در این افراد، توانایی آگاهی و شناخت از  ویژگی ­های درونی و شخصیتی خود؛ مثل یک صافی عمل می‎کند و بر تمامی عملکردهای شناختی آنان نظیر توجه، حافظه، تصمیم ­گیری و تفسیر، تاثیر می­ گذارد و باعث ایجاد باورهای کارآمد مثل: من می‌توانم خوب درس بخوانم، من  می ­توانم نمره خوب بگیرم و نظایر آن می‌شود، همین باورها هم به نوبه خود منجر به افزایش علاقه تحصیلی در این دانشجویان می­ شوند (41).
با توجه به نتایج پژوهش به دست آمده و ویژگی عصر حاضر، که دانشگاه و پژوهش کارآمد بقاء و دوام زندگی تلقی می‌شود، لازم است دانشجویان رویارویی با تحولات شگفت­ انگیز جهان امروز و تصمیم گیری مناسب، خلاقیت و مهارت‌های مربوط به آن را ارتقاء دهند. بنابراین شناسایی عوامل مرتبط با عملکرد بهتر از جمله حس انسجام و خوددلسوزی و آموزش به آن­ها، در برنامه‌ریزی مناسب کمک شایانی خواهد کرد. بر این اساس از پیشنهادهای کاربردی این پژوهش برای تربیت دانشجویان، توجه به نقش حس انسجام و خوددلسوزی در رشد علاقه تحصیلی آن است. بنابراین به سیاست­گزاران نظام تعلیم و تربیت توصیه می‌شود با توجه به نیاز جامعه به دانشجویان خلاق و کارآمد در این برهه زمانی، آموزش تکنیک ­های مورد نظر برای حس انسجام و خوددلسوزی در فعالیت­ های دانشگاه گنجانده و نگرش معلمان و اساتید را با انجام دوره­ های کارگاهی در این زمینه تقویت نمایند. مطالعه حاضر همانند سایر مطالعات محدودیت‌های داشت از جمله این­که، نمونه مورد مطالعه فقط دانشجویان علوم پزشکی بودند بنابراین نمی‌توان نتایج به دست آمده، را به سایر دانشجویان تعمیم داد. همچنین، در این مطالعه به منظور افزایش برازش مدل، فقط اثر نمره کلی هوش شخصی و خوددلسوزی بررسی شد و نقش خرده مقیاس‌های آن­ها در مدل حذف شدند بنابراین در مطالعات بعدی پیشنهاد می‌شود که نقش خرده مقیاس‌های هوش شخصی و خوددلسوزی به عنوان متغیرهای میانجی و برونزادر مدل بررسی شود.    
قدردانی
در پایان از کلیه پرسنل و دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه‌های استان آذربایجان غربی قدردانی می ­شود.
 
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: روانشناسي تربيتي

فهرست منابع
1. Ghaffari M, Khani L. [The relationship between social capital and cultural intelligence with medical students' academic performance]. Iranian Journal of Medical Education 2013; 13 (8):642-51. [Persian]
2. Srinivas P, Venkatkrishnan S. Factors aeffecting sscholastic pperformance in sschool cchildren. IOSR Journal of Dental and Medical Sciences 2016; 15(7):47-53. [DOI:10.9790/0853-150714753]
3. Lee R, Ash forth BA. Meta – analytic examination of the correlates of the three dimension of job burnout. Journal of applied psychology 2008;81(81): 123-33.
4. Wel X, Wang R, Macdonald E. Exploring the relations between student cynicism and student burnout. Psychological Reports 2015; 117 (1): 103-15. [DOI:10.2466/14.11.PR0.117c14z6]
5. Johnson JL, O'Leary-Kelly AM. The effects of psychological contract breach and organizational cynicism: not all social exchange violations are created equal. Journal of Organizational Behavior 2003; 24(5): 627-47. [DOI:10.1002/job.207]
6. Brown SD, Tramyne S, Hoxha D, Telander K, Fan X, Lent RW. Social cognitive Predictors of college students' academic performance and persistence: A meta-analytic path analysis. Journal of Vocational Behavior 2008; 72(3): 298-308. [DOI:10.1016/j.jvb.2007.09.003]
7. Schutijser D. Cynicism as a way of life: From the Classical Cynic to a New Cynicism. Journal of Hellenic Studies. 2017; 1(7): 33–54.
8. Eriksson M, Lindström B. Validity of Antonovsky's sense of coherence scale: a systematic review. Journal of Epidemiology and Community Health. 2005; 59 (6): 460-66. [DOI:10.1136/jech.2003.018085]
9. Paika V, Ntountoulaki E, Papaioannou D, Hyphantis T. The Greek Version of the Sense of Coherence Scale (SOC-29): Psychometric Properties and Associations with mmental illness, suicidal risk and quality of life. Journal of Psychology and Clinical Psychiatry 2017; 7 (4): 1-10.
10. Antonovsky A. Unraveling the mystery of health. How people manage stress and stay well. San Francisco: Jossey Bass; 1987.
11. Grevenstein D, Bluemke M. Can the Big Five explain the criterion validity of sense of coherence for mental health, life satisfaction, and personal distress, Personality and Individual Differences 2015; 77: 106–11. [DOI:10.1016/j.paid.2014.12.053]
12. Brady LL. The role of sense of coherence in stressor appraisal [dissertation]. Tennessee: University of Tennessee; 2017.
13. Van der Colff JJ, Rothmann S .Occupational stress, sense of coherence, coping, burnout and work engagement of registered nurses in South Africa. SA Journal of Industrial Psychology 2009; 35 (1): 1-10. [DOI:10.4102/sajip.v35i1.423]
14. Johnston CS, De Bruin GP, Geldenhuys M, Györkös C, Massoudi K, Rossier J. Sense of coherence and job characteristics in predicting burnout in a South African sample. Journal of Industrial Psychology 2013; 39 (1): 1-9. [DOI:10.4102/sajip.v39i1.1096]
15. Narimani M, Einy S, Tagavy R.[Explaining Students' Academic Burnout Based on Self-Compassion and Sense of Coherence] . JCMH 2018; 5 (1) :36-47. [Persian]
16. Peterson LE. Self-compassion and self-protection strategies: The impact of self-compassion on the use of self-handicapping and sandbagging. Pers Individ Dif 2014; 56: 133-138. [DOI:10.1016/j.paid.2013.08.036]
17. Ko CM, Grace F, Chavez GN, Grimley SJ, Dalrymple ER, Olson LE. Effect of seminar on compassion on student self-compassion, mindfulness and well-being: A randomized controlled trial. Journal of American College Health 2018; 66(7):537-45. [DOI:10.1080/07448481.2018.1431913]
18. Arch JJ, Landy LN, Brown KW. Predictors and moderators of bio psychological social stress responses following brief self-compassion meditation training. Psychoneuroendocri-nology 2016; 69: 35–40. [DOI:10.1016/j.psyneuen.2016.03.009]
19. Neff K. Self-compassion: Embracing suffering with kind-ness. In: Ivtzan I, Lomas T, ed. Mindfulness in Positive Psychology: The Science of Meditation and Wellbeing. New York: Routledge; 2016.
20. Barnett M, Flores J. Narcissus, exhausted: Self-compassion mediates the relationship between narcissism and school burnout 2016; 97: 102-8.
21. Parker PD, Salmela Aro K. Developmental processes in school burnout: A comparison of major developmental models. Learning and Individual Differences 2011; 21 (2): 244-8. [DOI:10.1016/j.lindif.2011.01.005]
22. Fong M, Loi M. The Mediating Role of Self-compassion in Student Psychological Health. Australian Psychologist 2016; 51 (6): 431-41. [DOI:10.1111/ap.12185]
23. Mayer JD, Panter AT, Caruso DR. Test of Personal Intelligence MINI MARKER-12 (TOPI MINI-12) (8th ed): Brief Manual. Unpublished manuscript. 2018
24. Mayer JD. Personal intelligence: The power of personality and how it shape our lives. Farrar, Straus and Giroux: New York; 2015.
25. McCallum M, Piper W. Psychological Mindedness: A Contemporary Understanding. Mahwah. London: New Jersey; 1997.
26. Mowlaie M, Mikaeili N, Aghababaei N, Ghaffari M. The relationships of sense of coherence and self-compassion to worry: The mediating role of personal intelligence. Curr Psyc 2016; 36(3):630-6. [DOI:10.1007/s12144-016-9451-1]
27. Diana M. Art activity and personal intelligence: its influence to children adaptation skill (experiments at hidayatullah Islamic School). ASI Paci J Multi Rese 2015; 3 (4): 133-9.
28. Dovlati H. [Comparsion the effectiveness of personal intelligence and successful intelligence training on the creativity and self-confidence gifted students] [dissertation]. Ardabil: University of Mohaghegh Ardabili; 2018. [Persian]
29. Forouzandeh N, Aslani Y, Mehralian H, Drees F. [The association between academic stress and quality of life in students]. J Shahrekord Univ Med Sci. 2016; 18 (3): 1-7. [Persian]
30. Hooman HA. [Multivariate data analysis in scientific research].Tehran: Paykefarhang; 2066. [Persian]
31. Neff KD, Hseih YP, Dejitterat K. Self-compassion, achievement goals, and coping with academic failure. Self and Identity 2005; 4 (3): 263-87. [DOI:10.1080/13576500444000317]
32. Basharpoor S, Issazadeghan A. [Role of self-compassion and forgiveness in prediction of depression severity among university students]. Journal of Research Behavioral Sciences 2012; 10 (6): 452- 61. [Persian]
33. Momeni F, Shahidi SH, Mootabi F, Heydari M. [Psychometric properties of a Farsi version of the Self-Compassion Scale]. Contemporary Psychology 2014; 8 (2): 27-40. [Persian]
34. Kord B, Pashasharifi H, Mirhashemi M. [Psychometric characteristics self-compassion scale among students]. Quarterly Educational Measurement 2014; 5 (16): 67-81. [Persian]
35. Perrewe PL, Hochwarter WA, Rossi AM, Wallace A, Maignan I, Castro SL. Are Work Stress Relationships Universal? A Nine-region Examination of Role Stressors, General Self-efficacy, and Burnout. Journal of International Management 2002: 8 (2): 163-87. [DOI:10.1016/S1075-4253(02)00052-2]
36. Rostami Z, Abedi MR, Schuffli VR. [Standardization of Maslash burnout inventory among female students at University of Isfahan]. New Educational Approaches 2011; 6 (1): 21-38. [Persian]
37. Naami AZ. [Relationship between learning experiences quality and academic burnout among students of Ahvaz University]. Psychological studies 2009; 14 (2): 25-32. [Persian]
38. Narimani M. [The relationship between senses of coherence, self-compassion and personal intelligence with postpartum depression in women]. IJNR. 2016; 11 (1) :25-33. [Persian]
39. Mahammadzadeh A, Poursharifi H, Alipour A. [Validation of Sense of Coherence 13-item scale in Iranian sample]. Procedia Social and Behavioral Sciences 2010, 5: 1451–5. [DOI:10.1016/j.sbspro.2010.07.306]
40. Sobhi N, Ghaffari M, Molaee M. [Modeling the orrelations between Students' Sense of Coherence, Self-Compassion and Academic Performance: The Mediating Role of Personal, Intelligence]. Iranian Journal of Medical Education. 2016: 16 (17): 165-74. [Persian]
41. Shapiro SC. The SNePS semantic network processing system. Associative networks: Elsevier; 1979.

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهش در آموزش علوم پزشکی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Research in Medical Education

Designed & Developed by : Yektaweb