دوره 10، شماره 4 - ( 1397 )                   جلد 10 شماره 4 صفحات 11-3 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Ranjbar-Delbar M, Hasanvand S, Toulabi T, Ebrahimzadeh F, Galehdar N. The Effectiveness of Nursing Process Implementation with Concept Mapping via Mobile Phone on Nursing Student Self-Efficacy in Critical Care Course. Res Med Edu 2019; 10 (4) :3-11
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-698-fa.html
رنجبر دلبر مینا، حسنوند شیرین، طولابی طاهره، ابراهیم زاده فرزاد، گله دار نسرین. اثربخشی اجرای فرآیند پرستاری به شیوه نقشه مفهومی با تلفن همراه بر خودکارآمدی دانشجویان پرستاری در کارورزی مراقبت ویژه. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1397; 10 (4) :3-11

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-698-fa.html


گروه پرستاری داخلی - جراحی و مراقبت ویژه، مرکز تحقیقات اجتماعی عوامل موثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی لرستان، خرم‌آباد، ایران ، hasanvand.sh1390@gmail.com
متن کامل [PDF 180 kb]   (1240 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (4980 مشاهده)
متن کامل:   (2274 مشاهده)
مقدمه
استفاده از فرآیند پرستاری به عنوان رویکردی مساله محور با هدف شناسایی، پیشگیری و درمان مشکلات سلامتی (1)، اساس پرستاری به عنوان حرفه را تشکیل می­ دهد (2). فرایند پرستاری از مشخصه­ های اساسی و استاندارد پرستاری (3،4) و محرک مراقبت انسان­ گرایانه، نتیجه محور و مقرون به صرفه می­ باشد (5). به ویژه در بخش­ های مراقبت ویژه که نجات جان بیـماران از شرایـط بحـرانی به فرآیـند مراقـبت­ های پـرستاری بستگی دارد (6) و به عنوان یک راهنمای جامـع مـی ­تواند دربخش ­های ویژه باعث افزایش کیفیت مراقبت­ های پرستاری شود (7).
اما بر اساس شواهد، فرآیند پرستاری در عمل اجرا نشده (8) و در اکثر بیمارستان­ ها علی ­رغم تلاش و پیگیری ­های حرفه برای اجرایی نمودن، استفاده از آن رشد قابل ملاحظه ­ای نداشته است (2). در حالی­که در اکثر نظام­های سلامتی و کشورهای پیشرفته به عنوان استاندارد مراقبتی در حال اجرا است، در ایران براساس اطلاعات موجود و شواهد تحقیقاتی به میزان محدود و نامناسبی اجرا می­شود (4،5).
در زمینه عدم اجرای اثربخش آن فاکتورهای مختلفی شناسایی شده است. برای نمونه، در مطالعه Agyeman-Yeboah و همکاران (2017)، کمبود دانش پرستار در مورد گام ­های فرایند، تعدد وظایف، کیفیت ضعیف آموزش پرستاری و گزارشات ناکافی مربوط به معاینه فیزیکی مرتبط با بیماری به عنوان موانع اجرایی شدن فرایند پرستاری گزارش شده است (5). در پژوهش دیگری، مهم­ترین موانع از دیدگاه پرستاران بخش­‌های مراقبت ویژه شامل عدم اطلاع کامل از مفهوم فرایند پرستاری، عدم اعتقاد به مراقبت طبق فرایند پرستاری و یادگیری ناکافی در مورد اجرای آن در بخش­ های ویژه بودند (7).
علاوه بر عدم اجرای صحیح و کامل توسط پرستاران، اجرای این شیوه مراقبتی برای دانشجویان و مربیان پرستاری نیز ناشناخته (8) و موانع متعددی مطرح است. در پژوهش    ولی­ زاده و همکاران (1386)، فقدان دانش مناسب، یادگیری ناکافی در مورد نحوه اجرای آن و عدم باور به مراقبت از بیمار بر اساس این فرآیند از مهم­ترین موانع به کارگیری آن در شرایط واقعی بوده است (9). بدین ­ترتیب نظر به کیفیت ضعیف آموزش و یادگیری ناکافی فراگیران که به­ عنوان یکی از موانع عمده اجرایی نشدن فرایند پرستاری مطرح گردیده، مدرسین می ­بایست از شیوه­ های فعال آموزشی و مشارکت فعال دانشجو برای توانمندسازی آن­ها به منظور بکارگیری فرآیند پرستاری به عنوان شیوه­ی مراقبتی استاندارد استفاده نمایند (10). از آنجایی که بکارگیری فرایند پرستاری در محیط­ های واقعی بالینی نیازمند ادغام داده ­های پیچیده بیمار و به ­کارگیری دانش قبلی دانشجو در طراحی و اجرای فرآیند پرستاری می­ باشد. برای این منظور، نقشه مفهومی ابزاری بسیار مفید جهت ادغام دانش قبلی و ارائه مراقبت به بیمار مطابق فرآیند پرستاری بوده و به عنوان یک روش جایگزین فرآیند پرستاری سنتی، تجربیات بالینی را افزایش می­ دهد (10). به بیانی دیگر، کاربرد نقشه مفهومی ارتقاء درک فراگیران از فرایند پرستاری، تقویت شناسایی مشکلات بیمار و قضاوت هدفمند در مورد تدابیر پرستاری است (10).
آموزش و تجربیات بالینی باید بتواند خودکارآمدی را در دانشجویان ارتقاء دهد و آنان را به افرادی تبدیل کند که قادر باشند مهارت­های مختلف فرا گرفته را با کفایت اجرا نمایند (12،13). هـر تجربـه بـالینی فقـط یادگیری صرف یک دانش یا مهارت عملی خـاص نیسـت (14) بلکه هدف اصلی آن، رساندن دانشجویان به بالاترین سطح یادگیری، یعنی شایستگی حرفه­ای است (15). در حوزه پزشکی،  نقشه­ های مفهومی شامل تشخیص طبی، بیماری­های زمینه­ای، تظاهرات بالینی، عوامل خطر، تدابیر پزشکی و پرستاری است و به دانشجویان در تعیین تشخیص­ های پرستاری و نگرش همه جانبه نسبت به بیمار کمک کرده و مهارت­های تفکر انتقادی و خودکارآمدی در آنان را ارتقاء می ­بخشد (16). در پژوهش رضایی و همکاران (1391) هم به وجود ارتباط میان خودکارآمدی و راهبردهای یادگیری معنی­ دار و عمیق همچون نقشه مفهومی بر اساس مطالعات مختلف اشاره شده است (17).
ترسیم نقشه مفهومی، دستی و یا با نرم­ افزار امکان­پذیر است. استفاده از نوع الکترونیکی آن مزایایی همچون سهولت در ساخت، بازنگری و سفارشی کردن نقشه و امکان ایجاد نقشه مفهومی در قالب­های مختلف را به همراه دارد که با استفاده از مداد و کاغذ چنین امکاناتی نمی­تواند فراهم شود. بدین­ ترتیب یکی از شیوه­ های انتخابی توسط مدرسین برای اجرای فرایند پرستاری به شیوه نقشه مفهومی، استفاده از نرم ­افزار و در همین راستا یکی از ابزارهای آموزش الکترونیک که در سال­ های اخیر توسعه چشمگیری یافته، استفاده از تلفن همراه است. امروزه دانشجویان به تلفن همراه دسترسی دارند و استفاده از آن کاربرد بسیاری در میان دانشجویان دارد (18). علاوه بر مقبولیت آن به عنوان ابزار یادگیری، توانایی استفاده فراگیران از تلفن همراه به میزان بالایی گزارش شده است. نتایج پژوهش Lai و Mao (2014) نشان داد که خودکارآمدی دانشجویان در زمینه یادگیری موبایل بسیار بالا است و بسیاری از آنان معتقد بودند توانایی استفاده از تلفن­ های همراه و یادگیری با کمک آن را دارند (19). اما مرور مطالعات حاکی از آن است که علی­رغم اثربخشی کاربرد تلفن همراه، تکنولوژی مورد نظر هنوز به‌طور محدودی مورد توجه مدرسان پرستاری بوده است (20،21).
براساس شواهد موجود، مطالعات متعددی در زمینه آموزش به روش نقشه مفهومی انجام و تاثیرآن بر متغیرهایی از جمله آموزش مبتنی بر شواهد (22)، یادگیری بالینی (23)، سواد علمی (24)، مهارت ­های تصمیم ­گیری بالینی (25)، استدلال بالینی (26)، یادگیری (27) و پیشرفت تحصیلی (28) در گروه­های مختلف دانشجویان پزشکی مورد واکاوی قرار گرفته است. نظر به اهمیت خودکارآمدی دانشجویان برای ارائه مراقبت پرستاری در بخش­های استراتژیک و حساسی همچون بخش مراقبت ­های ویژه و تاثیر بکارگیری فرآیند پرستاری با استفاده از نقشه مفهومی در یادگیری دانشجویان با به‌کارگیری تلفن همراه در آموزش و معدود مطالعات انجام شده در این زمینه، مطالعه حاضر با هدف اجرای آموزش نقشه مفهومی با تلفن همراه بر خودکارآمدی در عملکرد بالینی دانشجویان پرستاری در کارورزی عرصه مراقبت­ های ویژه انجام گرفته است.
 روش­ ها  
پژوهش حاضر از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده در دو گروه پیش ­آزمون و   پس­ آزمون است. کلیه دانشجویان پرستاری سال چهارم دانشکده پرستاری و مامایی خرم ­آباد (68 نفر) مشغول به تحصیل در نیم­سال دوم (95-1394) به روش تمام شماری و براساس معیارهای ورود شامل تمایل برای شرکت در مطالعه، در حال گذراندن کارورزی عرصه در بخش مراقبت ویژه، عدم آشنایی قبلی با نقشه مفهومی، مهمانی یا انتقالی نبودن و خروج شامل عدم غیبت بیش از یک جلسه در کارورزی یا عدم تمایل برای ادامه همکاری در مطالعه انتخاب شدند. پس از انجام هماهنگی­های لازم با مسئولین ذیربط، هرگروه کارآموزی (شامل 8 گروه هشت تا نه نفره) به مدت 6 روز متوالی کارورزی را در بخش ICU نورولوژی مرکز آموزشی – درمانی شهدای عشایر شهر خرم ­آباد تحت آموزش مدرسی یکسان گذراندند. برای قرار گرفتن افراد در دو گروه مداخله و کنترل از روش تخصیص تصادفی طبقه ­ای استفاده شد. درون گروه­ ها به روش بلوک جای گشتی و با استفاده از جدول اعداد تصادفی تخصیص صورت گرفت.
روز نخست هر کارآموزی از فراگیران در هر دو گروه مداخله و کنترل، پیش ­آزمون با کمک ابزارهای گردآوری داده­ ها به عمل آمد. ابزار گردآوری داده ­ها شامل دو بخش، اطلاعات    جمعیت ­شناختی و تحصیلی شامل (سن، جنسیت، وضعیت تاهل، محل سکونت و معدل واحدهای گذرانده) و آزمون خودکارآمدی در عملکرد بالینی بود. آزمون موردنظر توسط حسنی و همکاران (1387) براساس نظریه خودکارآمدی بندورا و برای سنجش خودکارآمدی دانشجویان پرستاری در عملکرد بالینی طراحی شده و دارای 37 عبارت و در چهار حیطه شامل بررسی بیمار (12 عبارت)، تشخیص­ های پرستاری (3 عبارت)، برنامه ­ریزی (6 عبارت)، اجرای برنامه مراقبتی (10 عبارت) و ارزشیابی برنامه مراقبتی (6 عبارت) ، براساس مقیاس پنج درجه­ ای لیکرت 100-0 (کاملاً مخالفم شامل انتخاب مقادیر دامنه ­ی 0تا20%؛ مخالفم 30 و 40%؛  بی­ نظرم 50 و 60%؛ تاحدی موافقم 70 تا 80% و موافقم 90 تا 100%) بود (29). روایی آزمون یاد شده به روش روایی محتوا و روایی سازه و پایایی با روش همسانی درونی و   آزمون - باز آزمون ارزیابی شده است. ضریب آلفای کرونباخ آزمون "خودکارآمـدی عملکـرد بــالینی" (96/0α=) بیانگر همسانی درونی مناسب آن بوده و برای حیطه­ها بـین         92/0-90/0 محاسبه شده است. آزمــون مجدد با فاصله دو هفته نمایانگر ثبات مناسب آن (94/0r=) بوده است (47،6). در پژوهش حاضر هم پایایی ابزار، با توزیع و تکمیل آن توسط 10 تن از دانشجویان دو نوبت به فاصله10 روز به روش آزمون - بازآزمون با ضریب همبستگی درون خوشه­ ای از 61/0 تا 66/0 و محاسبه ضریب همسانی درونی یا آلفای کرونباخ با (96/0α=) مورد تایید قرار گرفت.
در هر گروه کارآموزی مورد مداخله پس از انجام پیش­آزمون در ساعات اولیه کارورزی، در قالب جلسه­ای 2 ساعته با شرکت فراگیران گروه، در زمینه نقشه مفهومی و مراحل ترسیم آن به روش قلم - کاغذی آموزش توسط یکی از پژوهشگران داده شد. سپس درباره نحوه­ی اجرای مراقبت براساس فرآیند پرستاری به شیوه نقشه مفهومی توضیحاتی ارائه و از آنان خواسته ­شد تا پایان کارآموزی با کمک مدرس فرآیند مراقبت از بیمار خویش را به شیوه نقشه مفهومی سلسله مراتبی و به روش قلم - کاغذی ترسیم کنند. مدرس دارای تحصیلات کارشناسی ارشد در رشته پرستاری داخلی – جراحی و با سابقه کار آموزشی و بالینی در بخش مراقبت ویژه و آشنا به نقشه مفهومی، نحوه طراحی آن و ارائه مراقبت بر مبنای فرآیند پرستاری بود.
برای هر بیمار بستری در بخش، دو دانشجو انتخاب شد تا در قالب گروه­ های دو نفره به مراقبت از بیمار بر اساس فرآیند پرستاری بپردازند. اکثر فراگیران دارای گوشی هوشمند مبتنی بر سیستم عامل اندروید بودند. نرم­افزارSimple Mind ، ابزاری برای رسم نقشه‌های ذهنی، مرتب­‎سازی و سازمان­دهی ایده‌ها، نوشته‌ها و فعالیت‌ها است که از طریق نمودارهای درختی و الگوهای دیگر به فرآیند برنامه­ریزی کمک می­کند. با استفاده از این نرم­افزار امکان تغییر چینش اطلاعات ذخیره شده روی صفحه، انتقال موضوع از یک شاخه به شاخه دیگر و پرینت از هر بخش وجود دارد. واسط گرافیکی برنامه بسیار ساده و به دور از پیچیدگی­ های غیرضروری طراحی شده است. در پایان کارآموزی روز نخست، نرم­ افزار Simple Mind که دارای مزایایی از قبیل حجم کم، یادگیری آسان و نصب سریع است، برای دانشجویان ارسال و روی گوشی آنان نصب و توضیحاتی در مورد نرم ­افزار، اجزاء، کاربرد و نحوه ترسیم نقشه مفهومی با کمک نرم ­افزار ارائه شده و از آنان خواسته می­شد با کمک همتای خود قبل از شروع روز دوم در مورد نحوه کار با این نرم ­افزار کار کنند. در ادامه طی روزهای بعد دانشجویان مراقبت از بیمار خود را براساس فرآیند پرستاری به شیوه نقشه مفهومی با کمک تلفن همراه تهیه نموده و به مدرس ارائه می­دادند. روند ارائه مراقبت طبق فرآیند پرستاری به شیوه نقشه مفهومی این­گونه بود که دانشجویان ابتدا در مورد بیمار خود و براساس سیستم­ های مختلف بدن به جمع ­آوری داده­ های عینی و ذهنی می­ پرداختند. در ادامه داده ­ها طبقه بندی و تشخیص ­های پرستاری مطابق فرم از قبل آماده شده شامل فهرستی از تشخیص­های پرستاری ناندا براساس سیستم­های مختلف بدن همراه با تعریف، مشخصه ­های آن، برآیندهای مورد انتظار و تدابیر پرستاری برای فراگیران انجام ­شد. متناسب با هر تشخیص پرستاری، مداخلات تدوین و اجرا و نتیجه مورد ارزیابی قرار می­گرفت سپس فراگیران طرح مراقبتی مورد نظر را با استفاده از اشکال قراردادی، رنگ­های مختلف و خطوط راهنما به شیوه نقشه مفهومی از طریق تلفن همراه ترسیم می­نمودند. دائماً و طی چند نوبت نقشه­ ها مورد بازبینی قرار می­ گرفت و بازخورد داده می­ شد. مجدد در ساعت پایانی روز آخر کارورزی، پس آزمون با کمک ابزارهای پژوهش انجام گرفت. در گروه­های کنترل پس از انجام  پیش­آزمون، آموزش فراگیران به روش کتبی فرایند پرستاری و بدون استفاده از نقشه مفهومی ارائه شد. پ‍‍ژوهش حاضر در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی لرستان مطرح و تأییدیه اخلاق به شماره LUMS.REC.1395.154 را کسب کرد. در ضمن رضایت ­نامه­ ی شفاهی و آگاهانه از شرکت­ کنندگان جهت مشارکت در پژوهش اخذ و اهداف پژوهش به شرکت­ کنندگان توضیح داده شد.
داده ­ها پس از جمع­ آوری از طریق نرم ­افزار آماری SPSS.Ver.21 و با استفاده از آماره ­های توصیفی (فراوانی، درصد، میانه و دامنه میان چارکی) و تحلیلی (آزمون دقیق فیشر، استقلال مجذور کای و من ویتنی) تحلیل شدند. از آزمون دقیق فیشر، استقلال مجذور کای و من ویتنی جهت بررسی همسانی گروه­ ها از نظر ویژگی­ های جمعیت ­شناختی و تحصیلی استفاده شد. جهت آزمون فرضیه اصلی پژوهش از آنجایی که نیاز به تعدیل نمرات خودکارآمدی پایه وجود داشت و از طرفی شرایط انجام تحلیل کوواریانس برقرار نبود، لذا جهت تعدیل اثر مورد نظر از آنالیز تغییر نسبی استفاده شد. بدین­صورت که درصد افزایش نمرات خودکارآمدی در مقایسه با مقادیر پایه محاسبه و چون درصدهای محاسبه شده دارای توزیع نرمال نبودند، برای مقایسه دو گروه از نظر درصد افزایش نمرات خودکارآمدی نسبت به پایه از آزمون من­ویتنی تحت سطح معنی­داری 05/0 استفاده گردید.
یافته­ ها
68 دانشجوی پرستاری در دو گروه مداخله (34 نفر) و کنترل (34 نفر) در این پژوهش شرکت نمودند. جدول شماره یک فراوانی ویژگی­های جمعیت شناختی و تحصیلی واحدهای مورد مطالعه را نشان می­ دهد.

یافته ­ها نشان داد که براساس آزمون دقیق فیشر و t مستقل بین دانشجویان در دو گروه مداخله و کنترل از نظر ویژگی­ های جمعیت شناختی و تحصیلی اختلاف معنی ­داری وجود ندارد (999/0p)و ابعاد آن شامل بررسی (005/0=p)، تشخیص و برنامه ­ریزی (002/0=p)، اجرا (002/0=p) و ارزشیابی (001/0>p) در گروه مداخله بیش از گروه کنترل بود. مقایسه درصد افزایش نسبی نمره خودکارآمدی در عملکرد بالینی کل و ابعاد مختلف آن در دو گروه مورد مطالعه، در جدول شماره دو آمده است.

بحث و نتیجه ­گیری

در پژوهش حاضر تاثیر به­ کارگیری نقشه مفهومی بر مولفه خودکارآمدی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد درصد افزایش نسبی نمرات خودکارآمدی در عملکرد بالینی در دو گروه مورد مطالعه متفاوت و در گروه آزمون به طور معنی ­داری بیشتر بوده است. به بیانی دیگر آموزش نقشه مفهومی با نرم ­افزار و با استفاده از تلفن همراه منجر به افزایش خودکارآمدی دانشجویان در عملکرد بالینی شده است که با نتایج پژوهش ­های بسیاری همسو می ­باشد. در برخی مطالعات اثربخشی نقشه مفهومی به روش سنتی و در سایر مطالعات تاثیر نقشه مفهومی با کمک ابزارهای الکترونیکی بر خودکارآمدی مد نظر بوده است.
در مطالعه رضایی و همکاران (1390) که پژوهشی نیمه تجربی با طراحی قبل و بعد و گروه کنترل بود، دانشجویان پرستاری به صورت تصادفی به دو گروه مداخله تقسیم و آموزش گروه مداخله با استفاده از نقشه مفهومی و گروه کنترل با روش سنتی انجام شد. مقایسه نتایج قبل و بعد از مداخله نشان داد که آموزش فرایند پرستاری با استفاده از نقشه مفهومی سبب افزایش خودکارآمدی در عملکرد بالینی دانشجویان شده است (05/0p<) (17). همچنین موسوی (1395) ارتقاء خودکارآمدی فراگیران را در درس علوم تجربی با کمک رویکرد تدریس مبتنی بر نقشه مفهومی را مورد پژوهش قرار داد. نتایج مشخص نمود بین نمرات پس آزمون گروه ­های آزمون و کنترل تفاوت معنی­دار وجود دارد و استفاده از نقشه مفهومی سبب ارتقاء خودکارآمدی گردیده است (30). در دو مطالعه یاد شده از شیوه سنتی نقشه مفهومی استفاده شده بود. اما طی سال­های اخیر پیشرفت­های فناوری تلفن همراه پژوهشگران را مشغول طراحی سیستم ­های یادگیری سیار مبتنی بر نقشه مفهومی ساخته است (31). در پژوهش حاضر از نقشه مفهومی مبتنی بر نرم­افزار استفاده و براساس نتایج مشخص شد آموزش نقشه مفهومی با کمک تلفن همراه باعث ارتقای معنی­دار خودکارآمدی در عملکرد بالینی فراگیران در ارائه مراقبت پرستاری به بیماران ویژه براساس فرآیند پرستاری شده است.
سلمانی و همکاران در پژوهشی مشابه در تدریس درس پرستاری اطفال نقشه مفهومی را به روش کامپیوتری طراحی و از طریق بلوتوث برای دانشجویان ارسال نمودند که نتایج مطالعه مورد نظر حاکی از اثربخشی استفاده از تلفن همراه و کاربرد نقشه مفهومی کامپیوتری در ارتقای یادگیری فراگیران بود (20). در مطالعه  Wu PHو همکاران (2012) هم­جهت ارتقای یادگیری دانشجویان پرستاری و ارائه بازخورد فوری به آنان از یک راهبرد یادگیری مبتنی بر نقشه مفهومی استفاده شد. مطابق یافته­ها، سامانه یادگیری تقویت شده مبتنی بر نقشه مفهومی مورد نظر باعث پیشرفت یادگیری دانشجویان شده بود (32). در مطالعه Chu H و همکاران (2014) هم از رویکرد نقشه مفهومی کامپیوتری جهت تقویت یادگیری دانشجویان استفاده شد. در این مطالعه دوگروه قبل و بعد نتایج حاکی از اثربخشی روش یاد شده بود (33).
علاوه بر ارتقاء خودکارآمدی بالینی کل، عملکرد گروه مداخله نسبت به گروه کنترل از حیث ابعاد آن شامل بررسی، تشخیص، اجرا و ارزشیابی بهتر بود. حبیب­ زاده و همکاران (1392) در پژوهشی با هدف تعیین تأثیر آموزش پرستاری مبتنی بر شواهد بر مراحل پنج­گانه فرآیند پرستاری به نتایج مشابهی دست یافتند. گروه مداخله در کلیه حیطه ­های فرایند پرستاری نسبت به گروه کنترل عملکرد بهتری داشتند (34). نتیجه پژوهش زارع و جهرمی (1396) با عنوان تأثیر آموزش فرایند پرستاری به روش نقشه مفهومی بر یادگیری فرایند پرستاری در مورد دو بعد فرایند پرستاری هم­راستا با مطالعه حاضر بود. به ­طوری­که تفاوت معنی­داری در یادگیری فرآیندپرستاری در حوزه­ های بررسی و تشخیص پرستاری در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل دیده شد (11).
بدین ­ترتیب می­ توان دریافت استفاده از نقشه مفهومی خواه به روش سنتی و خواه روش کامپیوتری یا الکترونیکی اغلب اوقات افزایش خودکارآمدی فراگیران را به همراه داشته است اما قدر مسلم آن که از جمله محدودیت­های پژوهش حاضر می ­توان به عدم استفاده از نقشه مفهومی سنتی در گروه کنترل اشاره کرد. در این پژوهش، در گروه کنترل به شیوه سنتی و براساس فرایند پرستاری آموزش ارائه می­ شد. پیشنهاد می­ شود در پژوهش ­های آتی با عنایت به اثربخشی این شیوه در ارتقاء خودکارآمدی فراگیران، با شیوه قلم - کاغذی مقایسه شود. همچنین با توجه به محدود بودن تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، بررسی وسیع­تر این رویکرد در زمینه سایر دروس و در مورد دروس تئوری و عملی در مطالعات آتی توصیه می ­گردد. 
همچنین از دیگر محدودیت ­های پژوهش حاضر می­توان به امکان تبادل نظر در دو گروه آزمون و شاهد به دلیل رفت و آمد به خوابگاه و بیمارستان اشاره نمود که از گروه آزمون خواسته شد در زمان انجام مطالعه اطلاعاتی در اختیار دانشجویان دیگر گروه­ ها قرار ندهند.
قدردانی
مقاله حاضر منتج از پایان نامه کارشناسی ارشد رشته پرستاری مراقبت ویژه بود که در دانشگاه علوم پزشکی لرستان با کد  A-10-1496-2به تصویب رسیده است. پژوهشگران بر خود لازم می ­دانند مراتب سپاس و قدردانی خویش را از کلیه دانشجویان محترم پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی  خرم­آباد و معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی لرستان به ­خاطر حمایت مالی اعلام دارند.




 
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي

فهرست منابع
1. Aseratie M, Murugan R, Molla M. Assessment of factors affecting implementation of nursing process among nurses in selected governmental hospitals, addis ababa, ethiopia; cross sectional study. J Nurs Care 2014; 3: 170.
2. Ngao M. Assessing barriers to implementation of nursing process among nurses working at machakos level 5 hospitals. [dissertation]. kenia: University of Nairobi. 2015.
3. Campos de Carvalho E, Kusumota L. Nursing process: difficulties for its utilization in practice. Acta Paul Enferm 2009; 22 (Especial-Nefrologia): 554-7.
4. Khosravan SH, Khademolhosseini SM, Saadat S, Moradi Koosh F. [The effect of nursing process application on Job satisfaction in Intensive Care Units]. Sci J Hamadan Nurs Midwifery Fac 2014; 22 (2): 33-42. [Persian]
5. Agyeman-Yeboah J, Ameyaw Korsah K, Okrah J. Factors that influence the clinical utilization of the nursing process at a hospital in Accra, Ghana. BMC Nursing 2017; 16:30. [DOI:10.1186/s12912-017-0228-0]
6. Nobahar M. [Exploration nursing care process in intensive cardiac care unit: Grounded theory]. J Qual Res Health Sci. 2015; 4 (2): 99-111. [Persian]
7. Atashzadeh Shooride F, Ashktorab T. [Factors influencing implementation of nursing process by nurses: a qualitative study]. Knowlege & Health 2011; 3 (1): 16-23. [Persian]
8. Akbari M, MSc., Shamsi A.A Survey on Nursing Process Barriers from the nurses' view of Intensive Care Units. Iranian Journal of Critical Care Nursing 2011; 3 (4): 181-186.
9. Valizadeh S, Abedi H, Zamanzadeh V, Fathiazar E. Challenges of Nursing Students during Their Study: A Qualitative Study. Research Journal of Biological Sciences 2008; 3 (1): 94-108.
10. Ghanbari A, Monfared A, Hoseinzadeh, Moaddab, Sedighi A. [The Impact of the nursing process education on critical thinking of nursing students]. Reasearch in Medical Education 2017; 9 (2): 25-33. [Persian]
11. Zare A, KargarJahromi M. [The Effect of the nursing process education according to the concept map on learning of the nursing process]. Journal of Nursing Edcation 2017; 6 (4): 65-71. [Persian]
12. Cheraghi F, Hassani P, Riazi H. [Correlation Study of Nursing Students' Self-Efficacy with Clinical Performance].Scientific Journal of Hamadan Nursing & Midwifery Faculty 2011; 19 (1): 35-45. [Persian]
13. Campbel ES, Dudley K. Clinical partner model: benefits for education and service. Nurse Educator 2005; 30: 271-74. [DOI:10.1097/00006223-200511000-00013]
14. Nicklin P, Kenworthy N. Teaching & Assessing in Nursing Practice: An Experimental Approach. 3rd ed. Edinburgh: Bailliere Tindal, 2000.
15. Freiburger OA. Preceptor programs increasing student self-confidence and competency. Nurse Educator 2002; 27: 58-60. [DOI:10.1097/00006223-200203000-00004]
16. Abdoli S, Rahzani K. [Clinical conceptual map: Effective instrument on the promotion of quality of nursing care]. First Annually Congress on Effective Strategy the Promotion of Quality of Nursing Care. Yazad: University of Medical Sciences; 2004. [Persian]
17. Rezaei K, Kouhestani H, Nejat N, Ebrahimi Fakhar H. [Comparison of the effect of concept mapping and nursing process on self-regulated learning, self-efficacy and cognitive strategies in nursing students]. Journal of Urmia Nursing and Midwifery Faculty 2012; 10 (2): 209-218. [Persian]
18. Huckabay LM. Clinical Reasoned Judgment and the Nursing Process. Nursing Forum 2009; 44 (2): 72-8. [DOI:10.1111/j.1744-6198.2009.00130.x]
19. Lai D, Mao C. A Study on Factors Affecting the Mobile Learning of Undergraduate Students in China. Creative Education 2014; 5(5); 372-375. [DOI:10.4236/ce.2014.55046]
20. Salmani N, Dehghani Kh, Salimi T, Bagheri I. [Effect of software designed by computer conceptual map method in mobile environment on learning level of nursing students]. Educ Strategy Med Sci 2015; 8 (5): 275-80. [Persian]
21. Chen CJ. Using Concept Mapping Instruction in Mobile Phone to Learning English Vocabulary. Creative Education 2014; 24; 5 (01): 4.
22. Hassani P, Cheraghi F, Yaghmaei F. [self-efficacy and self-regulated learning in clinical performance of nursing students: a qualitative research]. Iranian Journal of Medical Education 2008; 8 (1): 33- 42. [Persian]
23. Saeidifard F, Heidari K, Foroughi M, Soltani A. [Concept mapping as a method to teach an evidence-based educated medical topic: a comparative study in medical students]. J Diabetes Metab Disord 2014; 13 (1): 86. [DOI:10.1186/s40200-014-0086-1]
24. Rasulzadeh NR, Gandomani HS, Delaram M, Yekta ZP. Comparing the Effect of Concept Mapping and Conventional Methods on Nursing Students' Practical Skill Score. Nursing and Midwifery Studies 2015; 4 (3): e27471.
25. Reiska P, Soika K, Möllits A, Rannikmäe M, Soobard R. Using Concept Mapping Method for Assessing Students' Scientific Literacy. Procedia-Social and Behavioral Sciences 2015; 177: 352-7. [DOI:10.1016/j.sbspro.2015.02.357]
26. Akbari FD, Mofrad MN, Dabirian A.The effect of concept mapping on clinical decision making skills of ICU nurses. Al Am een J Med Sci 2014; 7 (4): 312-315.
27. Monajemi A, Adibi P, Soltani Arabshahi K, Arbabi F, Akbari R, Custers E, et al. [The battery for assessment of clinical reasoning in the Olympiad for medical sciences students]. Iranian Journal of Medical Education 2011; 10 (5): 1056-1067. [Persian]
28. Mohammadpour Y, Khalilzadeh H, Habibzadezadeh H, Ahangarzadeh Rezaee S, Rasooli D. [The effect of employing clinical education associate model on clinical learning of nursing students]. Journal of Nursing and Midwifery Urmia University of Medical Sciences 2010; 8 (4) . [Persian]
29. Hsu l. Developing concept maps from problem – based learning scenario discussion. J Adv Nurs 2004; 48 (5): 510-18. [DOI:10.1111/j.1365-2648.2004.03233.x]
30. Mosavi, F. [The promotion of students' self-efficacy in science class through teaching approach based on conceptual maps]. Journal of pouyesh in education and counsultation 2016; 2:42-58. [Persian]
31. Hwang GJ, Wu CH, Kuo FR. Effects of Touch Technology-based Concept Mapping on Students' Learning Attitudes and Perceptions. Educational Technology & Society 2013; 16 (3): 274-85.
32. Wu PH, Hwang GJ, Milrad M, Ke HR, Huang YM. An innovative concept map approach for improving students' learning performance with an instant feedback mechanism. BJET 2012; 43 (2): 217-32. [DOI:10.1111/j.1467-8535.2010.01167.x]
33. Chu H, Hwang G, Liang Y. A cooperative computerized concept-mapping approach to improving students' learning performance in web-based information-seeking activities J. Comput. Educ 2014; 1 (1): 19–33. [DOI:10.1007/s40692-014-0001-2]
34. Habib zadeh H, Khajeali N, Khalkhali HR, Mohammadpour Y. [Analysis of evidence-based nursing education on the five stages of the nursing process]. Sci J Hamadan Nurs Midwifery Fac 2013; 21 (2): 67-77. [Persian]

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهش در آموزش علوم پزشکی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Research in Medical Education

Designed & Developed by : Yektaweb