[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 10، شماره 2 - ( 1397 ) ::
جلد 10 شماره 2 صفحات 37-28 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی نقش سرزندگی تحصیلی و شادکامی در پیش‌بینی خلاقیت دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان
حسنعلی ویسکرمی* ، لیلا یوسف وند
گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران ، veiskarami.1973@gmail.com
واژه‌های کلیدی: سرزندگی تحصیلی، شادکامی، خلاقیت، دانشجویان، علوم پزشکی
متن کامل [PDF 587 kb]   (2414 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (5345 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: روانشناسي تربيتي
متن کامل:   (4333 مشاهده)
مقدمه

حل مسأله و خلاقیت در بالاترین سطح فعالیت­های شناختی انسان قرار دارند و از ارزشمندترین غایت ­های پرورشی و هدف­ های آموزشی به حساب می­آیند. خلاقیت (Creative) یکی از عواملی است که با یادگیری ارتباط نزدیک دارد. نظام آموزشی در سال ­های گذشته بر فعال کردن یادگیرندگان در امر یادگیری تأکید کرده است. هدف از فعال کردن فراگیران، پرورش خلاقیت آنان است. خلاقیت یک فعالیت فکری و ذهنی است که در طول زندگی انسان همواره به منزله نیازی عالی در تمامی ابعاد مطرح بوده است (1) و افـرادی که  از این مهارت برخوردارند، قادر به سازمان­دهی دانش و اطلاعات خواهند بود (2). علاوه بر این، امروزه فارغ­‌التحصیلان دانشگاهی به­طور فزاینده درحال یافـتن جایـگاه جـهانی و ارائه خـدمات آمـوزشی در شـرایط بین‌المللی هستند که لازمه آن کسب ویژگی­‌ها و صلاحیت­‌های بین‌المللی است (3).
درواقع هدف عمده تمامی نهادهای آموزشی و پرورشی ایجاد توانایی حل مسئله و خلاقیت در دانشجویان است. روشن است برای دست­یابی به این هدف­ها، مسئولیتی سنگین بر دوش مراکز آموزشی به­ویژه آموزش و پرورش قرار می ­گیرد (4). تورنس (Torrance) خلاقیت را به­عنوان سازه­ای فرض می­کند که چهار عنصر سیالی، انعطاف­پذیری، اصالت و مهارت را دربر می­گیرد. وی در تعریف سیالی، به تعداد کل عقاید و پاسخ ­های مرتبط، معنی­ دار و قابل تفسیر اشاره دارد. نمره بالا در سیالی، معرف تعداد کل عقاید یک شخص در ارتباط با محرک خاص است. درحالی که انعطاف­پذیری، به تعداد طبقات متفاوت از پاسخ­های متفاوت معطوف است. فردی که نمره بالایی در انعطاف­پذیری به دست می­آورد، در رویارویی با یک مسئله، به زوایای متفاوت توجه کرده و طبقات متنوعی را ارائه می­کند. اصالت که با پاسخ­های غیرعادی همراه است و همواره از لحاظ آماری به پاسخ­های نادر تأکید دارد، معرف اکتشاف سازنده و تفکر اصیل است (4). فرایند خلاقیت فرایندی هدف­دار یا جهت­دار، یا برای نفع شخصی یا برای نفع گروه اجتماعی می­باشد. افراد خلاق دارای ویژگی­ هایی نظیر انگیزه پیشرفت سطح بالا، کنجکاوی فراوان، علاقه زیاد به نظم و ترتیب، قدرت ابراز وجود و خودکفایی، شخصیت کام­روا، پشتکار و انضباط در کارها، استقلال و دارای طرز فکر انتقادی و تفکر شهودی می ­باشند (5).
ازجمله متغیرهایی که به نظر می­رسد با خلاقیت مرتبط می­ باشند، سرزندگی تحصیلی (Academic Vitality) و شادکامی (Happiness) می­باشد. سر زندگی تحصیلی به­صورت توانایی یادگیرندگان برای موفقیت در برخورد با موانع و چالش­های تحصیلی که در مسیر زندگی تحصیلی معمول قرار دارند تعریف شده است؛ همچنین سرزندگی تحصیلی به پاسخ مثبت، سازنده و انطباقی به انواع چالش­ها و موانعی که در عرصه مداوم و جاری تحصیل تجربه می­شوند، اشاره دارند،     بی­ علاقگی، خستگی و فرسودگی تحصیلی به­ عنوان نقطه مقابل سرزندگی تحصیلی رابطه معکوسی با عملکرد تحصیلی و خلاقیت دانشجویان دارد (6). وقتی فرد کاری را به­طور خودجوش انجام می­دهد نه تنها احساس خستگی و ناامیدی به او دست نمی­دهد، بلکه احساس می­کند انرژی و نیروی او افزایش یافته است. به­طور کلی احساس حس درونی سرزندگی، شاخص معنی­دار برای سلامت ذهنی است که زمینه­های فکر خلاق از این طریق فراهم می­شود (8، 7) درواقع سرزندگی بازتاب سلامت روان­شناختی و جسمی است. از طرفی هم شادکامی به عنوان یک هیجان شناخته می­شود و هیجان نوعی برانگیختگی است که فرد، با ارزیابی ذهنی خود به آن عنوان خاصی می دهد؛ به عبارتی شادکامی عبارت است از ارزیابی­های شناختی و هیجانی فرد از زندگی­اش؛ این ارزیابی از سویی واکنش­های هیجانی به حوادث و از سوی دیگر قضاوت­های شناختی در مورد رضایت و به سرانجام رساندن وظیفه را دربر می­گیرد (9). بسیاری از صاحب­نظران معتقدند شادی باید به هدف بنیادی آموزش تبدیل شود. برای مثال، نل­نودینگز (Nelnoding) معتقد است شادی و آموزش، ارتباط تنگاتنگی با هم دارند (10) درک و تسهیل شادکامی و بهزیستی، کلیدی­ترین مفاهیم در روان­شناسی مثبت­گرا هستند، سلیگمن (Seligman)، هیجانات مثبت را در سه دسته مربوط به گذشته، حال و آینده طبقه­بندی می­کند؛ هیجانات مثبتی که به آینده مربوط می­شود شامل خوش­بینی، امید، اعتقاد، ایمان و توکل است. رضایت، خرسندی، کام­روایی غرور و وقار هیجانات مثبت که به زمان حال معطوف می­شوند، شادی موقتی و خشنودی پایدار هستند، شادکامی، خشنودی پایدار و طولانی­مدت است (11). بدیهی است خلاقیت صرفاً مشتمل بر تفکر و عملکرد ذهنی افراد خاص و عرصه ­های ویژه زندگی نیست، بلکه تقریباً تمامی افراد اعم از دانشجویان حتی با دارا بودن حد متوسط بهره هوشی می­ توانند دارای عملکرد خلاقانه در زمینه­های مختلف زندگی و تحصیلی باشند. تحقیقات اخیر تورنس (Torrance) و پارنز (Parnz) و دیگران نشان داده است که خلاقیت در تمام فعالیت­های فردی و گروهی مشاهده شده و با شدت و ضعف بالقوه، قابل پرورش در همه انسان­ها وجود دارد (12). ازجمله پژوهش ­هایی که مرتبط با موضوع حاضر انجام شده است می­توان به موارد زیر اشاره نمود:
محزون­زاده­بوشهری (13)، دهقانی­زاده و حسین­چاری (14)، منتی، نیازی، منتی و عزتی (15) در پژوهش­هایی که انجام دادند متوجه رابطه معنی­دار خلاقیت و سرزندگی تحصیلی شدند؛ امیرپور (11) در مطالعه خود به این نتیجه دست یافت که بین تفکر انتقادی و ابعاد آن ازجمله خلاقیت با شادکامی رابطه مثبت و معنی­داری وجود دارد؛ امین­خندقی و پاک­مهر (16) در پژوهش خود، رابطه سلامت روان و خلاقیت را نشان دادند؛ ملکی­آوارسین و شکری (17) در مطالعه­ای نشان دادند که بین خلاقیت و شادکامی رابطه معنی­دار وجود دارد؛ ردین (18) و کر (19) نیز نشان دادند که خلاقیت و شادکامی با هم رابطه دارند؛ از ضرورت­های پژوهش حاضر آن است که پژوهشگران تربیتی همواره به دنبال بررسی و شناخت متغیرهای شخصیتی و روانی بر خلاقیت تأکید دارند. گسترش توانایی­های خلاق، باعث ارتقاء و افزایش اعتماد به نفس خلاق در بیشتر افراد می­شود. از آن­جا که خلاقیت در زندگی هر فردی تأثیرگذار است و با توجه به این­که سطوح گوناگونی از خلاقیت با رفتارها، آرزوها و باورهای افراد در ارتباط است، بنابراین توجه فزاینده به ایجاد و افزایش خلاقیت در دانشجویان برای کسب موفقیت در حیطه علمی ضروری به­ نظر می­رسد. درضمن، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر آن می­تواند به دانشگاه ­ها، مسؤولان و دانشجویان در این زمینه کمک کند تا محیط­ های آموزشی را به­ گونه­ ای مناسب برای افزایش خلاقیت ترتیب دهند. بر این اساس، پژوهش حاضر به دنبال بررسی رابطه سرزندگی تحصیلی و شادکامی با خلاقیت دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان طراحی گردید.
 
روش‌ها
پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان رشته­های مامایی، پرستاری، بهداشت و پیراپزشکی مشغول به تحصیل دانشگاه علوم پزشکی لرستان به تعداد 507 نفر، که در نیم­سال دوم سال تحصیلی 97-1396 مشغول به تحصیل بودند. برای انتخاب نمونه تعداد 210 نفر طبق جدول کرجسی و مورگان با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای به این صورت که از بین دانشکده­های دانشگاه، ابتدا دو دانشکده ]پیراپزشکی و پرستاری[، بعد از بین دانشکده ­های مذکور پنج کلاس به صورت تصادفی انتخاب شد. با انتخاب تصادفی آزمودنی­ها در سطح دانشکده­ها، از دانشجویان به­منظور همکاری دعوت شد و پس از اعلام رضایت، پرسشنامه­ ها در اختیار آنان برای تکمیل شدن قرار گرفت. معیارهای ورود به مطالعه عبارت بودند از: دانشجویان دختر و پسر که در نیم­سال دوم سال تحصیلی 97- 1396 مشغول به تحصیل بودند و ملاک­خروج عدم رضایت آزمودنی­ها برای شرکت در پژوهش بود.
پرسشنامه استاندارد خلاقیت عابدی: این پرسشنامه دارای 60 ماده و هر ماده دارای 3 گزینه می­باشد. گزینه­ها نشان­دهنده خلاقیت کم تا زیاد است، به این صورت که کسب نمره بالاتر به منزله خلاقیت بیشتر فرد است و کسب نمره پائین­تر یعنی این که فرد از خلاقیت کمتری برخوردار است، که به ترتیب نمره­ای از صفر تا 2 به ماده­ها تعلق و دامنه نمرات در این آزمون بین 60 تا 180 می­باشد. سؤال­های 1 تا 22 به سیالی، 23 تا 33 به بسط، 34 تا 49 به ابتکار و 50 تا 60 به    انعطاف­پذیری مربوط است. برای محاسبه روایی آزمون از آزمون تورنس به عنوان شاخص روایی هم­زمان استفاده شد. ضریب همبستگی بین نمره کل آزمون تورنس و نمره کل آزمون جدید معادل 46% به دست آمد. ضرایب پایایی بخش ­های سیالی، ابتکار، انعطاف­پذیری و بسط از طریق بازآزمایی در اجرای فرم اولیه این آزمون توسط دکتر عابدی به­ترتیب 85/0، 82/0، 84/0 و 80/0 به دست آمد. در اسپانیا آزمون بر روی 2264 نفر از دانش­آموزان اسپانیا اجرا و از روش ضریب همسانی درونی و آلفای کرونباخ برای محاسبه پایایی استفاده شد. ضریب برای سنجش سیالی 75/0، ابتکار 61/0، انعطاف­پذیری 66/0 و بسط 61/0 بدست آمد (20). در پژوهش حاضر نیز میزان پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای سیالی 67/0، ابتکار 72/0، انعطاف­پذیری 68/0 و بسط 70/0 و برای کل مقیاس 82/0 به دست آمد.
پرسشنامه سرزندگی تحصیلی: دهقانی­زاده و حسین­چاری (14) پرسشنامه سرزندگی را با الگوگیری از مقیاس سرزندگی تحصیلی مارتین و مارش (Martin & Marsh) بر روی مقیاس 7 درجه­ای از نوع لیکرت (کاملاً مخالفم 1 تا کاملاً موافقم 7) که دارای 4 گویه است، توسعه دادند و به 9 گویه رساندند. در این آزمون کسب نمره بالاتر به منزله سرزندگی بیشتر فرد است و هرچه فرد نمره پائین­تری کسب کند به منزله پائین بودن سرزندگی تحصیلی وی محسوب می­شود. سپسگویه ­های مذکور در یک مطالعه مقدماتی مجدداً روی نمونه­ای شامل 186 نفر از دانش­آموزان دبیرستان که به روش خوشه­ای تصادفی انتخاب شدند، اجرا و روایی و پایایی آن بررسی شد (14). نتایج حاصل از بررسی دهقانی­زاده و حسینی­چاری نشان داد که ضرایب آلفای کرونباخ برابر با 80/0 و ضریب بازآزمایی برابر با 73/0 بود. همچنین دامنه همبستگی گویه ­ها از همسانی درونی و ثبات رضایت­بخشی برخوردارند. به­منظور بررسی ساختار عاملی پرسشنامه، از تحلیل مؤلفه­ های اصلی با چرخش متعامد واریماکس در سطح گویه استفاده شد. درمجموع 9 گویه مذکور 37 درصد واریانس متغیر سرزندگی تحصیلی را تبیین می ­کنند. در پژوهش حاضر میزان پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 83/0 به دست آمد.
پرسشنامه شادکامی آکسفورد (Oxford): شادکامی حالتی است که سه ویژگی دارد: فراوانی و درجه عاطفه مثبت، میانگین سطوح رضایت­مندی در طول یک دوره و فقدان احساسات منفی همانند افسردگی. این پرسشنامه درسال 1989 توسط آرگیل، مارتین و کراسلند ساخته شد.نمره­ گذاری پرسشنامه شادکامی آکسفورد (OHI): پرسشنامه شادکامی آکسفورد(OHI)  دارای 29 گویه است که هرگویه شامل ۴ عبارت است که عبارت اول نمره صفر، عبارت دوم نمره 1، عبارت سوم نمره 2 و عبارت چهارم نمره ۳ می­گیرد. درنهایت فرد نمره ­های بین ۰ تا 87 به دست می­آورد که نمره بالاتر نشانه شادکامی بیشتر است. به ­منظور بررسی اعتبار و روایی فهرست شادکامی اکسفورد (Oxford)، آرگیل (Argile) نمونه­ ای متشکل از 142 مرد و 227 زن ایرانی 18 تا 53 سال میانگین 25 فهرست شادکامی آکسفورد، پرسشنامه شخصیتی آیزنک (Iesenk) و فهرست افسردگی بک (Bek) را تکمیل کردند. بررسی همسانی درونی فهرست شادکامی آکسفورد نشان داد که تمام 29 گزاره این فهرست با نمره کل، همبستگی بالایی داشتند. آلفای کرونباخ برای کل فهرست برابر با 89/0 بود (21). در پژوهش حاضر میزان پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 87/0 به دست آمد. این مطالعه بر طبق اصول اخلاقی انجام گرفت. قبل از اجرای پژوهش، رضایت آگاهانه از شرکت­ کنندگان گرفته شد؛ شرکت ­کننده­ای که شرکت در تحقیق را رد می­ کرد یا برای شرکت کردن مقاومت می ­کرد، به هیچ وجه در پژوهش شرکت داده نمی ­شد؛ چنانچه افراد در طی پژوهش، مشکل عاطفی شدید و قابل توجهی در آن­ها ایجاد می­شد، از شرکت در پژوهش کنار گذاشته می­شدند؛ به­طور کلی نکات مربوط به اخلاق در پژوهش در جریان آن ازجمله امانت­داری در استفاده از منابع؛ دقت در استناددهی؛ قدردانی از دیگران؛ رعایت ارزش­ های اخلاقی در گردآوری داده­ ها؛ صداقت در گزارش نتایج؛ عدم سوگیری در تحلیل داده­ ها؛ عدم پیش­ داوری در تحقیق؛ رعایت حریم خصوصی افراد و احترام به افراد جامعه پژوهش توسط پژوهش گران اعمال گردید. داده ­ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام ­به­ گام و آزمون t گروه­های مستقل) و از طریق نرم­ افزار آماری SPSS.Ver.22 تجزیه و تحلیل گردید.
یافته­ ها
از مجموع 210 نفر آزمودنی شرکت­کننده 120 نفر را دانشجویان دختر (1/57 درصد) و 90 نفر را دانشجویان پسر (9/42 درصد) تشکیل دادند. دانشکده مامایی 17 نفر دختر، پرستاری 46 نفر (29 دختر و 17 پسر) بهداشت 79 نفر (46 دختر و 33 پسر)، پیراپزشکی 68 نفر (22 دختر و 46 پسر) دانشجو را به خود اختصاص دادند. اطلاعات توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار متغیرهای مورد بررسی در جدول شماره یک ارائه شده است.
       

جهت سنجش رابطه متغیرهای سرزندگی تحصیلی و شادکامی با خلاقیت از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد که نتایج حاصل از جدول شماره دو نشان می­دهد که در میان دختران بین سرزندگی تحصیلی و خلاقیت رابطه مثبت  معنی­دار (252/0r=) در سطح 01/0P< و بین شادکامی و خلاقیت رابطه مثبت معنی­ دار (324/0r=) در سطح 01/0P< وجود دارد. نتایج نشان داد که در پسران بین سرزندگی تحصیلی و خلاقیت رابطه مثبت معنی­ دار (363/0r=) در سطح 001/0P< وجود دارد و همچنین بین شادکامی و خلاقیت رابطه مثبت معنی­ دار (289/0r=) در سطح 01/0 P< مشاهده گردید.

نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام­ به ­گام نشان داد که در بین دختران در گام نخست شادکامی توانست 5/10 درصد واریانس خلاقیت را پیش­بینی کند (001/0P<) و در گام دوم با اضافه شدن متغیر سرزندگی تحصیلی این میزان به 9/13 درصد افزایش یافت (05/0P<). در بین این دو مؤلفه به ترتیب شادکامی (324/0=β) و سرزندگی تحصیلی (19/0=β) به­ صورت مثبت، سهم معنی­ داری در پیش ­بینی خلاقیت دانشجویان داشتند. از سویی دیگر در بین پسران در گام نخست سرزندگی تحصیلی توانست 13 درصد واریانس خلاقیت را پیش ­بینی کند (001/0P<) و در گام دوم با اضافه شدن متغیر شادکامی این میزان به 18 درصد افزایش یافت (01/0P<). در بین این دو مؤلفه به ترتیب سرزندگی تحصیلی (363/0=β) و شادکامی (321/0= β) به ­صورت مثبت، سهم معنی ­داری در پیش­ بینی خلاقیت دانشجویان داشتند.

ااطلاعات جدول شماره چهار نشان داد که بین دانشجویان دختر و پسر در متغیرهای خلاقیت، سرزندگی تحصیلی و شادکامی تفاوت معنی ­داری وجود دارد، به نحوی که میزان خلاقیت در پسران بیشتر از دختران بود (01/0P<). همچنین میزان سرزندگی تحصیلی (001/0P<) و شادکامی (01/0P<) در بین دختران بیشتر از پسران بود.
بحث و نتیجه‌گیری
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سرزندگی تحصیلی و شادکامی در پیش­بینی خلاقیت دانشجویان دانشگاه  علوم پزشکی لرستان انجام گرفت. یافته­های پژوهش نشان داد که بین سرزندگی تحصیلی با خلاقیت رابطه مثبت معناداری وجود دارد و سرزندگی می­تواند خلاقیت را پیش­بینی کند. اگرچه تاکنون پژوهشی به صورت مستقیم به این نتیجه اشاره نکرده است ولی تا حدودی می­ توان گفت این یافته پژوهشی با یافته ­های محزون­زاده بوشهری (13)، دهقانی­ زاده و حسین­ چاری (14)، منتی، نیازی، منتی و عزتی (15) و    امین خندقی و پاک­ مهر (17) هماهنگ و همسو می­ باشد. در تبیین این یافته می­توان گفت توجه به مفهوم سرزندگی تحصیلی به صورت توانایی دانشجو برای موفقیت در برخورد با موانع و چالش­های تحصیلی که در مسیر زندگی تحصیلی معمول قرار دارند، زمینه را برای خلاقیت در عرصه تحصیل وی فراهم می­کند. به عبارت دیگر، افرادی که از سرزندگی تحصیلی برخوردارند، برای حل مسائل زندگی پافشاری بیشتری می­کنند و در برابر بازخوردهای نامطلوبی که از محیط دریافت می­کنند استقامت بیشتری دارند، درنتیجه می­ توانند سطوح بالاتری از خلاقیت را نشان دهند. همچنین امروزه به وفور می­بینیم افرادی که از افسردگی و اضطراب رنج می­برند در انجام امورات روزمره با مشکل مواجهه می­شوند و در حل مسائل و روبه­رو شدن با مشکلات و همچنین در زندگی روزمره، میزان استفاده از شیوه های خلاقانه کاهش پیدا می­ کند (15).
در تبیین دیگری می­توان گفت افراد در وضعیت روحی خوب، وسعت فکری­شان باز شده که این مسأله باعث تفکر خلاق و دید بهتر به موضوعات می­شود و روحیه زنده و شاداب توانایی انسان را برای اندیشه و خلاقیت افزایش می­دهد. به عبارتی دانشجویانی که در حال و هوای سرزنده و شاد فعالیت می­ کنند، با دیدن علائمی که در اطرافشان قرار دارد، آسان­تر از افرادی که وضعیت ناشاد و غمگینی دارند و حواس­شان پرت می­شود، فعالیت­های خلاقانه از خود نشان می­دهند (22). سرزندگی تحصیلی باعث می­شود تا افراد اعتقاداتی پیدا کنند که باعث توانایی شخصی شده و از محیط آموزشی ارزیابی­ های مثبتی داشته باشند و درنتیجه انتظار نتایج مثبت را خواهند داشت. این امر موجب قوی شدن افراد در مقابل شرایط ناگوار می ­شود. سرزندگی تحصیلی به شکل صحیح آن سبب پیشرفت تحصیلی و افزایش خلاقیت شده، انسان را به جلو سوق می­ دهد، زیرا افراد دارای عاطفه مثبت تحصیلی بعد از درک مشکل، از آن عبور کرده، به راه ­حل متمرکز می ­شوند، به همین جهت نگرش خوش­بینانه و مثبت طبیعتاً با موفقیت همراه است (23).
یافته دیگر پژوهش حاضر حاکی از رابطه معنادار شادکامی با خلاقیت بود. این یافته پژوهشی نیز با پژوهش ­های آریایی­ مقدم و زارع (20)، امیرپور (11)، ملکی ­آوارسین و شکری (17)، ردین (Rydeen) (18) و کر (Kerr) (19) هماهنگ و همسو است. در تبیین این یافته می­توان گفت داشتن روحیه شوخ ­طبعی و رفتارهای شاد از ویژگی­های عمومی افراد خلاق است. زیرا شادکامی و شوخ­طبعی زمینه خلاقیت افراد را فراهم می­آورند، با حس سرخوردگی و غمگینی افراد نمی­توان انتظار خلاقیت داشت. افراد خلاق با نتیجه ­گیری­های غیرعادی و خنده­دار از هر موضوعی، فضای شاد و هیجان­انگیزی برای خود و دیگران ایجاد می­کنند. شادکامی فرآیندهای فیزیولوژیکی، روانی و اجتماعی را ادغام می­کند، بنابراین توانایی ایجاد شوخی و مزاح از ویژگی­های مهم افراد خلاق است (24). همچنین عواطف مثبت مثل شادی سبب می­شوند که ذهن فرد بر روی محرک­ ها باز باشد و این مسئله به نوبه خود فرصت­ هایی را برای توجه گسترده­تر به محیط ایجاد می­کند و درنتیجه خلاقیت فرد را بیشتر می­کند، درحالی که عواطف منفی همچون خشم، سبب می­شوند ذهن فرد فقط به تولید واکنش دفاعی در برابر موضوعات ایجاد کننده این عواطف منفی، محدود شود (25).
در مطالعه ما همچنین بین میزان خلاقیت دانشجویان پسر و دختر تفاوت معناداری نشان داده شد. به این صورت که میزان خلاقیت در پسران بیشتر از دختران دیده شد. این یافته پژوهش با یافته ­های رضائیان، زارع­بیدکی، باختر و افشارمنش (26)، تقوی ­لاریجانی و همکاران (27)، حسینی­ خواه و واحدیان (28) همسو و با پژوهش­ های صفری، پاسدار و دربندی (29) ناهمسو است که این امر می­تواند ناشی از تفاوت در سبک مطالعه دختران و پسران باشد. از آن­جا که خلاقیت یک خصیصه آدمی محسوب می­ شود، می­توان نتیجه گرفت به علت تفاوت ­های افراد از لحاظ استعداد یادگیری و هوش متفاوت، خلاقیت متفاوتی نیز دارند. از طرفی هم، یافته­ های پژوهش حاضر تفاوت معناداری را بین میزان سرزندگی تحصیلی و شادکامی دانشجویان دختر و پسر نشان داد و این تفاوت به نفع دانشجویان دختر بود که در تبیین این یافته می­ توان گفت دانشجویان دختر در مقایسه با دانشجویان پسر رغبت و علاقه بیشتری برای یادگیری در تکالیف تحصیلی دارند. دانشجویان دختر به دلیل ویژگی­ های شخصیتی، علاقه بیشتری به درس نشان داده و پس از کسب موفقیت در دروس تحصیلی احساس سرزندگی و شادکامی آنان به یادگیری و درس دو چندان   می­ شود. این یافته با یافته­های صیامیان و همکاران (30)، تمیمی­پور (31) و صادقی و خلیلی گشنیگانی (32) ناهمسو است. که ناهمسویی نتایج فوق با پژوهش حاضر را می­ توان متفاوت بودن جامعه آماری و همچنین تفاوت فرهنگی دانست. در انتها به مسؤلان و برنامه­ ریزان نظام آموزش عالی پیشنهاد می­ شود با برگزاری کارگاه ­های عملی آموزش سرزندگی و شادکامی، موجب بالا رفتن خلاقیت در دانشجویان گردند؛ با به­ کارگیری نظریات و الگوهای یادگیری خلاق در هنگام تدوین کتب درسی، به رشد خلاقیت در یادگیرندگان کمک مؤثری نمایند و با توجه به ارتباط بین متغیرهای پژوهش، سایر محققین، برنامه ­ریزان درسی و مؤسسات آموزشی بایستی این مهم را مدنظر قرار دهند تا عواملی را که باعث تقویت این ارتباط می­ شود، شناسایی و در برنامه ­ریزی آموزشی درسی قرار دهند.
از محدودیت­های این پژوهش می­ توان به پیشینه محدود رابطه بین متغیرهای پژوهش و محدود شدن جامعه آماری به دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان اشاره کرد که در تعمیم نتایج باید جانب احتیاط را رعایت کرد؛ انجام این پژوهش به روش همبستگی است که امکان تبیین روابط علی و معلولی براساس آن وجود ندارد، از این رو باید در تفسیر نتایج با احتیاط جلو رفت و دیگر این­که این پژوهش فقط به ­صورت کمی انجام گردیده که اگر تغییر در هدف­های تحقیق این امکان را فراهم می­ساخت که از روش­های کیفی نظیر مصاحبه­های عمیق و نیمه ­ساخت­ یافته استفاده شود، نتایج کامل­تری به ­دست می ­آمد. بنابراین پیشنهاد می ­شودپژوهش ­های آتی در دیگر مناطق جغرافیایی با بافت فرهنگی متفاوت و بر روی جمعیت ­های دیگر انجام شود و همچنین   به­ منظور تبیین دقیق­ تر نتایج پژوهش، از روش­ های آزمایشی و کیفی نیز استفاده شود تا زمینه­ ساز بستری مناسب برای تعمیم­ پذیری نتایج گردد.
قدردانی
از کلیه عزیزانی که در انجام این پژوهش همکاری لازم را داشتند، مخصوصاً دانشجویان عزیزی که وقت گذاشتند، سپاس گزاری می­ شود
فهرست منابع
1. Rahimi Mand M, Abbaspour A. [The Effect of New Teaching Methods on Students' Creativity and Academic Achievement]. Innovation and Creativity in Humanities 2015; 4 (4): 139- 142. [Persian]
2. Dewaelsche S. Critical thinking, questioning and student engagement in Korean university English courses. Linguistics and Education 2015; (32): 131- 147. [DOI:10.1016/j.linged.2015.10.003]
3. AlperAy F, Karakaya A, Yilmaz K. Relations between self- leadership and critical thinking skills. Procedia- social and Behavioral sciences 2015; (207): 29- 41.
4. Sadatabtahi M, Naderi K. [The Relationship between Creativity and Social Adjustment and Academic Performance of High School Students in Zanjan]. Educational Research 2011; 3 (2): 16- 28. [Persian]
5. Saif AA.[Psychology, Educational Psychology]. 8th ed.Tehran:Awareness Publications; 2001. [Persian]
6. Abbasi M, E'adi N, Shafi'i H, Pirani Z. [The role of social well-being and academic vitality in predicting nursing student's educational eagerness]. Educational Strategies in Medical Sciences 2015; 9 (1): 50- 54. [Persian]
7. Duijn M, Rosenstiel IV, Schats W, Smallenbroek C, Dahmen R. Vitality and health: A lifestyle program me for employees. European Journal of Integrative Medicine 2011; 3: 97- 10. [DOI:10.1016/j.eujim.2011.04.025]
8. Solberg PA, Hopkins WG, Ommundsn Y, Halvari H. Effects of three training types on vitality among older adults: A self- determination theory perspective. Psychology of Sport and Exercise 2012; 13: 407- 417. [DOI:10.1016/j.psychsport.2012.01.006]
9. Safari Sh. [Study of Happiness and its Relationship with Demographic Variables among Students].Quarterly Journal of Industrial-Organizational Psychology 2010;1(2): 80- 87. [Persian]
10. Gorbett K, Kruczek T. Family factors predicting social self- esteem in young adults. Family Journal 2008; 16 (1: 58- 65).
11. Amirpour B. [The relationship between critical thinking and its dimensions with students' happiness and social self-esteem]. Educational Strategies 2012; 5 (3): 143- 147. [Persian]
12. Hemati AA [Comparative study of personal barriers to creativity from the viewpoint of male and female teachers in district 2 of Urmia].[dissertation].Urmia: Urmia University; 2008. [Persian]
13. Dehghanizadeh MH, Hossein - Chari M. [Educational vitality and perception of family communication model; Self-efficacy mediator role]. Learning and Learning Studies 2011; 4 (2): 22- 47. [Persian]
14. Mahzounzadeh bushehri F. [Relationship between problem solving skills and student creativity with the role of academic self-efficacy intermediation: structural equation modeling]. Innovation and creativity in the humanities 2017; 6 (4): 27- 50. [Persian]
15. Menati R, Niyazi M, Manti V, Ezzati Y. [The Relationship between Creativity Components and Mental Health in High School Students in Ilam Province]. Journal of Ilam University of Medical Sciences 2014; 22 (6): 152- 158. [Persian]
16. Amin Khandegi M, PakMehr H. [The Relationship Between Mental Health and Critical Thinking of Students of Mashhad University of Medical Sciences].The Quarterly Journal Of Fundamentals Of Mental Health 2011; 13 (2): 114- 23. [Persian]
17. Maleki Avaresin S, Shokri A. [The Relationship Between Happiness and Risk Power of Primary School Managers with their Creativity in Shahin Dezh]. Educational Management Innovations 2016; 11 (4): 79- 92. [Persian]
18. Rydeen J. Happy school= success: Education institutions should evoke positive emotions.2008. American School & university . [Cited 2013 Sept 21 ]. Available from: http://www.asumag. com/ constructionplanning/happy-school-success
19. Kerr M. Creativity Rules: Inspiring Creativity in Your Workplace.Humor at Work. [Cited 2013 Sept 21 ].vailable from : http://mikekerr.com/free-articles/putting-creativity-to-work-articles/ crea -tivity -rules-inspiring-creativity-in-your-workplace/
20. Abedi J. [Creativity and new methods in creativity assessment]. Psychologi Resv 2002; 12: 17-31. [Persian]
21. Argyle M. Psychology and religion: An Introduction. 1st ed, London: Rutledge; 2000.
22. Aryan Moghaddam K, Zare F. [Investigating the relationship between creativity and happiness with academic achievement of students of the 3rd grade secondary schools of Abadan city in the academic year of 2002-2002]. The 1st national conference on psychology and education; 2014 sep 6-8;Shade an: Islamic Azad University Shade an Branch; 2014. [Persian]
23. Faramarzi H, Haji Yakhchali AR, Shani Yialagh M. [Relationship between educational vitality, developmental goals and motivational orientations with creative self-efficacy of students of Ahvaz Jundishapur University]. Jundishapur Education Development Quarterly 2016; 7 (2): 215- 221. [Persian]
24. Torrance E P. An instructional model for enhancing incubation. Journal of Creative Behavior 1979; 13 (1): 23- 35. [DOI:10.1002/j.2162-6057.1979.tb00186.x]
25. Javasvasti K, Kanchanatawan B. [Happiness and related factors in pregnant women]. Journal Medical Assocation Thailand 2005; 88(4): 220-5.
26. Rezaian M, Zarebidaki M, Bakhtez M, Afsharmanesh K. [Comparison of Critical Thinking Skills in Medical Students of Rafsanjan University of Medical Sciences in different levels of education in 2013]. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences 2014; 715- 724. [Persian]
27. Taghavi Larijani T, Mardani- Hamule M, Rezaei N, Ghadirian F, Rashidi A. [Relationship between Decisiveness and Critical Thinking in Nursing Students]. Nursing Education 2014; 3 (1): 32-40. [Persian]
28. Hosseini kah N, Wahidian M. [Comparing attachment styles and creativity in male and female students]. Innovation and creativity in the humanities 2011; 1 (2): 90- 109. [Persian]
29. Safari Y, Pasdar Y, Darbandi M. [Comparison of Critical Thinking Styles among Faculty Members and Students of Kermanshah University of Medical Sciences]. Kermanshah University of Medical Sciences 2011; 2 (16): 148- 154. [Persian]
30. Sayyamine H, Na'imi OA, Hassanzadeh R, Abazari MR, Khademlou M, Javadian Kutanaie M. [Assessment of happiness status and relation with some demographic variables in paramedical students]. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences 2011; 21 (86): 159- 166. [Persian]
31. Tamimipour H. [A Study on the Relationship Between Happiness and Perfectionism in Male and Female Students of the Institute of Higher Education, Jahad University of Khuzestan]. Journal of Advanced Progress in Behavioral Sciences 2017; 2 (11): 78- 84. [Persian]
32. Sadeghi M, Khalili Goshnigani Z. [The Role of Self-directed Learning Dimensions in Studying the Academic vibrancy of Students of Lorestan University of Medical Sciences]. Research in medical education 2016; 8 (2): 9- 17. [Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Veiskarami H, Yousefvand L. Investigating the Role of Academic Vitality and Happiness in Predicting the Students Creativity in Lorestan University of Medical Sciences. RME 2018; 10 (2) :28-37
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-613-fa.html

ویسکرمی حسنعلی، یوسف وند لیلا. بررسی نقش سرزندگی تحصیلی و شادکامی در پیش‌بینی خلاقیت دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1397; 10 (2) :28-37

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-613-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 10، شماره 2 - ( 1397 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education