[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 10، شماره 2 - ( 1397 ) ::
جلد 10 شماره 2 صفحات 27-18 برگشت به فهرست نسخه ها
فراوانی و علل خطاهای پرستاری و موانع گزارش دهی آن در دانشجویان اتاق عمل
شیرین آذرآباد ، سید سینا زمان ، بیژن نوری ، سینا ولیئی*
مرکز تحقیقات مراقبت بالینی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران ، sinavaliee@yahoo.com
واژه‌های کلیدی: ایمنی، خطای پزشکی، پرستاران، اتاق عمل، دانشجویان
متن کامل [PDF 594 kb]   (3036 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (6547 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: آموزش بالینی
متن کامل:   (10169 مشاهده)
مقدمه
ایمنی بیمار به عنوان یک نگرانی اصلی در سیستم ارائه مراقبت­های بهداشتی و درمانی مطرح بوده (1) و خطا علاوه بر این­که مهم­ترین تهدید ایمنی بیمار می­باشد، به­عنوان یک شاخص مهم کیفیت مراقبت­های بهداشتی درنظر گرفته می ­شود (2). خطا به عنوان شکست در توالی طرح­ریزی شده فعالیت­های فکری و فیزیکی برای رسیدن به پیامد مورد نظر، هنگامی که نتوان این شکست را به شانس مرتبط نمود، تعریف می­گردد (4،3). اعضای تیم پزشکی نیز مانند سایر انسان­ها بدون درنظر گرفتن این که چه­قدر ماهر، متعهد و با دقت باشند، ممکن است در هنگام انجام مراقبت از بیماران دچار خطا و اشتباه شوند (6،5).
این اشـتباهات در حـرفه­ های مختـلف کــادر درمان ماننـد:پزشکان، پرستاران و داروسازان رخ می­دهد، اما بروز اشتباهات در پرستاران بیشتر از سایر مشاغل بهداشتی و پزشکی  است
(7،1). از طرفی مطرح شدن روزافزون پرونده ­های پزشکی در سطح جامعه که باعث افزایش نگرانی عمومی نسبت به ایمنی در ارائه خدمات سلامت گردیده است، اهمیت این مساله را بیشتر آشکار می­کند (8). این اشتباهات می­تواند در هر مرحله از فرایندهای مربوط به بیمار رخ داده و موجب آسیب و یا حتی مرگ بیمار شود (9). لذا ایجاد سیستم ایمن در ارائه خدمات بهداشتی درمانی و ارتقای کیفیت مراقبت­های ارائه شده در مراکز درمانی منوط به کاهش اشتباهات ناخواسته و اجتناب­ناپذیر است (10).
چالش­ها و عوامل بسیاری از جمله بار زیاد کار پرستاران، زیاد بودن تعداد بیماران، وضعیت ناپایدار بیماران، کمبود آگاهی پرستاران، فضای کاری نامناسب و عدم پشتیبانی و همکاری با پرسنل باتجربه در ایجاد خطاها نقش دارند
(12،11،7). وقوع خطا عوارض جانبی از قبیل افزایش نرخ مرگ ­و میر در میان بیماران، افزایش مدت اقامت، افزایش هزینه، نارضایتی و کاهش اعتماد به سیستم را به دنبال دارند (13). در این راستا استفاده از رویکرد سیستمی جامع، جهت بررسی خطا و اتخاذ تصمیمات مناسب جهت جلوگیری از بروز خطاها در حیطه­های بهداشتی و درمانی مورد تأکید قرار دارد (14). بنابراین بررسی نوع و علل خطاها اولین قدم در پیشگیری از آن­ها است (6) و تشخیص به موقع خطا به اندازه استراتژی­های کاهش خطا در افزایش کیفیت مراقبت از بیماران با اهمیت است (13).
گزارش خطاهای پرستاری نیز به عنوان یکی از شاخص­های ایمنی بیمار در نظر گرفته می­شود و می تواند سبب کاهش عواقب جدی آن در دو سطح عملی و اخلاقی شود و استفاده از اطلاعات به دست آمده از گزارش خطا می­تواند در مدیریت خطاهای موجود و جلوگیری از اشتباهات آینده مفیدباشد
(2). به­طورکلی می­توان فاکتورهای عدم گزارش خطا را به دو دسته فاکتورهای سازمانی و فردی تقسیم­بندی نمود که از این فاکتورها می­توان به نحوه بازخورد و واکنش مقامات، اقدام انظباطی، عدم شناخت و آگاهی کافی در مورد خطا، ترس از توبیخ و یا سرزنش شدن و انتقام بالقوه اشاره کرد (15). صیدی (2012) گزارش کرد که فقط 45 درصد از پرستاران خطای خود را به سرپرستار گزارش می­دهند (12). در مطالعه موحدنیا (2014) نیز ترس از پیامدهای گزارش­دهی مهم­ترین عامل عدم گزارش خطا در میان پرستاران بود (15). در مطالعه کوهستانی و همکاران نیز ترس از پیامدهای گزارش­دهی و عوامل مدیریتی دو عامل مهم در گزارش نکردن خطاها بود (1). بنابراین ایجاد یک محیط امن برای کارکنان پرستاری پس از وقوع خطاها می­تواند میزان اشتباهات را به پایین­ترین سطح ممکن کاهش و گزارش اشتباهات      اجتناب­ناپذیر به مقامات ارشد بدون ترس از عواقب آن را افزایش دهد (13). عدم گزارش خطا همچنین می­تواند پیامدهای اخلاقی و حرفه­ای مانند عدم شناخت آسیب­های قابل اجتناب به بیماران، عدم رعایت اصول امانت­داری، در خطر قرار گرفتن اعتماد بین پرسنل و بیماران و به­طورکلی در خطر قرارگرفتن جایگاه و شهرت حرفه پرستاری را به دنبال داشته باشد (2).
دانشجویان نیز ممکن است به علت تجربه و مهارت پایین بیشتر از پرستاران مرتکب خطا شوند
(7). در مطالعه کوهستانی و باقچگی (2009) ترس از پیامدهای گزارش­دهی، ترس از نمره ارزشیابی و پیامدهای آموزشی، عدم وجود بازخورد مثبت به دنبال گزارش­دهی اشتباه بیشترین دلیل عدم گزارش خطا از سوی دانشجویان بود (1). همچنین ترس از تنبیه توسط مربی نیز می­تواند از عوامل عدم گزارش­دهی خطا در دانشجویان باشد (16) در تحقیق یعقوبی و همکاران (2015) بر روی دانشجویان پرستاری مشخص شد که تنها 7/16 درصد از دانشجویان گزارش خطای خود را به مربی اطلاع می­دادند (17) و با توجه به این که گزارش­دهی اشتباهات  می­تواند باعث بهبود ایمنی بیماران شود، مربیان پرستاری باید یک واکنش مثبت در قبال گزارش­دهی اشتباهات در دانشجویان داشته باشند (1). در مطالعه حیدری و همکاران نیز مشخص شد که اصلاح روش­های آموزش، نظارت مربیان و استفاده از استراتژی­های غیرتنبیهی جهت کاهش بروز اشتباهات و گزارش به موقع آن­ها لازم است (16).
یکی از بخش­های درمانی بیمارستان که براساس نیازهای سازمانی، آموزشی، محیطی و تکنولوژیکی از پرخطرترین بخش­های بیمارستان شناخته شده است و خطرناک­ترین پروسیجرها در آن انجام می­شود، بخش اتاق عمل می­باشد
(14). آمارها نشان می­دهد که هر ساله در حدود 234 میلیون عمل جراحی در کل دنیا انجام و به­طور میانگین از هر 25 نفر یک نفر تحت عمل جراحی در سال قرار می­گیرد (8). بیشترین حوادث اتفاق افتاده و غرامت­های وارده به بیمارستان نیز مربوط به اتاق عمل و بخش­های اورژانس بوده است (20). شواهد نشان می­دهد که در کشورهای توسعه­یافته نزدیک به 50 درصد از کل وقایع ناخواسته در بیمارستان­ها، در اتاق­های عمل رخ می­دهد و بیش از نیمی از مرگ­ها و عوارض ناشی از جراحی­ها در صورت رعایت استانداردهای اتاق عمل قابل اجتناب هستند (8).
بنابراین با توجه به اهمیت بروز خطا در اتاق عمل و لزوم گزارش موارد رخ داده به ویژه در میان دانشجویان و تعیین موانع گزارش آن جهت پیشگیری از بروز خطا و گزارش آن پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان و علل خطاهای پرستاری و موانع گزارش­دهی آن در دانشجویان اتاق عمل دانشگاه علوم پزشکی کردستان انجام گرفت.
روش ­ها  
این پژوهش توصیفی - تحلیلی و از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان رشته اتاق عمل که حداقل یک ترم را در اتاق­های عمل بیمارستان­های آموزشی دانشگاه   علوم پزشکی کردستان سپری کرده بودند، را تشکیل می­داد. 140 دانشجو در رشته اتاق عمل مقطع کارشناسی در سال 95-94 مشغول به تحصیل بودند که در این مطالعه به صورت سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد 140 پرسشنامه با توجه به ملاک­های ورود (اختیاری بودن شرکت در پژوهش، دانشجوی کارشناسی رشته اتاق عمل، گذراندن حداقل یک ترم کاراموزی در اتاق عمل، عدم انجام کار دانشجویی در اتاق عمل) و خروج (انصراف از شرکت در مطالعه و ناقص پر شدن پرسشنامه توسط دانشجویان) توزیع شد و بعد از زمان مقرر جمع­آوری گردید که از این تعداد 20 نفر پرسشنامه را ناقص پر کرده یا برنگرداندند و از مطالعه خارج شدند. ابزار جمع­آوری اطلاعات پرسشنامه چهار قسمتی بود که با توجه به هدف پژوهش از پرسشنامه خطاهای پرستاری در اتاق عمل به شرح زیر استفاده شد: پرسشنامه شامل اطلاعات دموگرافیک (جنس، سن، ترم تحصیلی)، نوع خطا (15 گویه)، علل بروز خطا (24 گویه) و پرسشنامه علل عدم گزارش خطا (17 گویه) بود. گویه­های دارای بیشترین فراوانی انتخاب شده توسط واحدهای مورد پژوهش به عنوان نتیجه مطالعه درنظر گرفته شد. گویه­های بخش فراوانی و علل خطا از پرسشنامه "خطاهای پرستاری در اتاق عمل" طراحی شده توسط چارد (2010)
(18) که در کشورمان توسط طیفوری و ولیئی (2015) استفاده و پایائی آن با ضریب آلفای کرونباخ 89/0 گزارش شده است (19)، بدست آمد. گویه­های بخش موانع گزارش­دهی خطا از پرسشنامه "عوامل موثر بر عدم گزارش­دهی خطا" که در مطالعه یعقوبی و همکاران (2015) استفاده و پایائی آن با ضریب آلفای کرونباخ 88/0 گزارش شده است (17). برای تجزیه و تحلیل داده­ها از نرم­افزار .Ver.16 SPSS و روش­های آماری توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی) و تحلیلی (رگرسیون لجستیک) استفاده شد. ملاحظات اخلاقی صورت گرفته در این پژوهش شامل، اخذ مجوزهای لازم از دانشگاه علوم پزشکی کردستان و مسئولین دانشکده پرستاری و مامائی، توضیحات کامل درباره اهداف و روش کار برای شرکت­ کنندگان، کسب رضایت کتبی آگاهانه از آنان در ابتدای فرایند، حق خروج از تحقیق در هر زمان و به دانشجویان اطمینان داده شد که تمامی اطلاعات آنان محفوظ خواهد ماند و درصورت تمایل نتایج پژوهش در اختیار آنان قرار خواهد گرفت. همچنین مجوز از کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی کردستان به شماره IR.MUK.REC.1395.67 کسب گردید. در نهایت 120 پرسشنامه تکمیل (7/85 درصد) و در اختیار محقق قرار گرفت و پس از وارد کردن اطلاعات در نرم­افزار آماری در قسمت توصیف اطلاعات فراوانی، میانگین و انحراف معیار متغیرهای مورد مطالعه (دموگرافیک، فراوانی خطا، علل بروز خطا و موانع گزارش­دهی آن) گزارش و جهت تعیین رابطه عوامل دموگرافیک با فراوانی خطا، علل بروز خطا و موانع گزارش­دهی از رگرسیون لجستیک استفاده شد. به این منظور سه متغییری که دارای بیشترین میزان فراوانی بودند در مدل رگرسیون وارد شدند.
یافته ­ها
نتایج اطلاعات دموگرافیک پژوهش نشان داد که از کل 120 نفر شرکت کننده 5/67 درصد زن، 2/94 درصد مجرد، 6/16درصد از دانشجویان ترم دو، 5/27درصد ترم چهار، 8/30 درصد ترم شش و 25 درصد ترم هشت بودند. همچنین میانگین سنی شرکت­کنندگان 35/1±49/21 سال بود.
نتایج نشان داد که بیشترین میزان خطا مربوط به عدم رعایت تکنیک استریل (3/78 درصد) و واکنش به خون یا  فرآورده ­های خونی (5/75 درصد)، باقی ماندن جسم خارجی در محل جراحی (3/73 درصد) و محاسبه اشتباه دوز/ دوام داروها (3/73 درصد) به ترتیب در رده­ های بعدی قرار داشتند. همچنین یافته ­ها نشان داد که نداشتن اطلاعات کافی (5/82 درصد)، حواس­ پرتی (2/79 درصد)، اجبار به انجام چندین کار هم­زمان (3/78 درصد) و خستگی (5/77 درصد) به ترتیب بیشترین علت بروز خطا بودند (جدول 1).

جدول 1: فراوانی دیدگاه دانشجویان در مورد تعریف خطاهای پرستاری و علل بروز آن

همچنین نتایج این مطالعه نشان داد، بیشترین علل گزارش نکردن خطا به ­صورت کلی به ترتیب ترس از آشکار شدن اشتباه و ایجاد مسائل قضایی به دنبال آن (5/57 درصد)، ترس از تاثیر اشتباه در نمره ارزشیابی و بروز پیامدهای آموزشی به دنبال آن (5/57 درصد)، به دلیل اینکه در صورت بروز مشکل مربی فقط به شخصی که مرتکب اشتباه شده تمرکز می­کند و سایر عوامل را درنظر نمی­گیرد (8/55 درصد)، درصورت بروز مشکل مربی واکنشی نامتناسب با شدت و اهمیت اشتباه از خود نشان می­ دهد (55 درصد) و ترس از اطلاع دادن به مربی و سرزنش شدن توسط او (55 درصد) بود (جدول 2)

نتایج رگرسیون لجستیک در خصوص گزینه­های مربوط به فراوانی خطا نتایج نشان داد هیچ یک از متغییرهای دموگرافیک با گزینه اول "واکنش به خون یا فرآورده ­های خونی" و گزینه دوم "عدم رعایت تکنیک استریل" و گزینه سوم "باقی ماندن جسم خارجی در محل جراحی" تفاوت معنی­ دار آماری را نشان ندادند (05/0<P). همچنین در مورد علل بروز خطا هیچ یک از متغییرهای دموگرافیک با سه گزینه "حواس ­پرتی"، "اجبار به انجام چندین کار هم­زمان" و "نداشتن اطلاعات کافی" ارتباط معنی­دار آماری نداشتند (05/0<P). در مورد علل گزارش نکردن خطا نیز گزینه "ترس از آشکار شدن اشتباه و ایجاد مسائل قضایی به دنبال آن" با هیچ یک از متغییرهای دموگرافیک رابطه معنی­دار نداشت. گزینه "ترس از تاثیر اشتباه در نمره ارزشیابی و بروز پیامدهای آموزشی به دنبال آن" با جنس رابطه معنی­ دار آماری (04/0>P) داشت (54/0= ORو 95/0-17/0CI=) و احتمال گزارش نکردن خطا به­ دلیل ترس از تاثیر اشتباه در نمره ارزشیابی و بروز پیامدهای آموزشی به دنبال آن در دانشجویان پسر بیشتر از دانشجویان دختر بود. گزینه سوم "تمرکز مربی بر شخصی که مرتکب اشتباه شده و عدم در نظر گرفتن سایر عوامل" نیز با هیچ یک از متغییرهای دموگرافیک رابطه معنی ­دار نداشت.
بحث و نتیجه ­گیری
اتاق عمل یکی از پرخطرترین بخش­های بیمارستانی می­باشد و خطاهای پرستاری در آن می­تواند منجر به آسیب­های جدی به بیمار شود. خطای پزشکی قصور خدمت یا ارتکاب عمل اشتباه در برنامه­ریزی یا اجرا تعریف می­شود که به­طور بالفعل یا بالقوه باعث یک نتیجه ناخواسته می­شود
(8). این خطاها و اشتباهات به­طور معمول اتفاق می­افتد و به خاطر عوارض غیرقابل جبران در بیماران، کاهش آن یکی از اهداف مهم سازمان­های بهداشتی درمانی است. کاهش خطاهای پزشکی به عنوان یکی از ارکان اصلی حاکمیت بالینی در قسمت مدیریت خطر اهمیت شایان توجهی دارد و چون علت بیشتر خطاها اشتباهات عملکردی می­ باشد، لذا مطالعه فرآیند بروز خطا و اقدامات بعد از آن جهت انجام مداخلات و اقدامات لازم برای کاهش خطاها می­تواند مفید باشد.
براساس نتایج حاصل از این مطالعه بیشترین نوع خطا از دیدگاه دانشجویان به ترتیب مربوط به عدم رعایت تکنیک استریل، واکنش به خون یا فرآورده ­های خونی، باقی ماندن جسم خارجی در محل جراحی و محاسبه اشتباه دوز/ دوام داروها بود و بیشترین دلایلی را که برای بروز خطا از سوی دانشجویان ارائه شد به ترتیب شامل نداشتن اطلاعات کافی، حواس­پرتی، اجبار به انجام چندین کار همزمان و خستگی بود. در مطالعه طیفوری و ولیئی بر روی پرستاران اتاق عمل نیز بیشترین خطا مربوط به عدم رعایت تکنینک استریل بود و پس از آن گزینه ­های شمارش نادرست گازهای جراحی و شمارش نادرست ابزار جراحی به عنوان خطاهای رایج در بین پرستاران شاغل در اتاق عمل گزارش شد. در مطالعه خالوئی و همکاران (2013) وضعیت ایمنی بیماران در اتاق عمل 3/33 درصد در ایران نامطلوب گزارش گردید
(20). همچنین مطالعه گرجی و همکاران (2013) نیز عنوان گردیده که بین 50 درصد تا دو سوم خطاهای پزشکی در بخش اتاق عمل و اورژانس بیمارستان­ها اتفاق می­افتد که بیش از نیمی از آن­ها قابل پیشگیری­اند (14). لذا با توجه به این­که محیط اتاق عمل به ­دلیل انجام پروسیجرهای تهاجمی متعدد، بستری برای بروز انواع خطاها است، لذا مهم است که با روش­های مختلف  شایع­ترین خطاها به کارکنان و دانشجویان یادآوری شده و  راه­های پیشگیری از آن­ها نیز مورد تاکید قرار گیرد. بیشترین دلایل بروز خطا نیز به ترتیب خستگی، اطلاعات نادرست یا ناکافی و حواس­پرتی بودند (19). گرجی و همکاران (2013) نیز در مطالعه خود به ترتیب سه عامل سهل­ انگاری و  بی­توجهی، مشکل مدیریت تجهیزات و بی ­تجربگی و تازه کار بودن را سه علت مهم بروز خطاهای شناسایی شده در اتاق عمل معرفی می­کند (14). در مطالعه بلوچی بیدختی و همکاران (2014) نیز بیشترین دلایلی را که منجر به بروز اشتباه می­شدند به ترتیب شامل دستورات مخدوش پزشک، بار کاری زیاد و تعداد کم نیروی انسانی بود (21). کمبود آگاهی ارائه دهنده­گان مراقبت­ های بهداشتی به عنوان رایج­ترین علت بروز خطاهای پزشکی مطرح می­باشد (22). خستگی یکی از مهم­ترین عوامل بروز خطا در هر حرفه­ای می­باشد و مطالعات بسیاری رابطه بین خستگی و بروز خطاهای بالینی را نشان داده­اند (23، 24). خستگی جنبه­ های مختلفی عاطفی و فیزیکی دارد که می­تواند تاثیر منفی بر عملکرد گذاشته و درنهایت منجر به بروز خطا از جانب پرستاران گردد. براساس نتایج حاصل از این مطالعات برای کاهش و پیشگیری از اشتباهات در اتاق عمل و دانشجویان می­توان اقداماتی نظیر تلاش جهت افزایش سطح علمی و عملی دانشجویان، تقسیم وظایف مشخص برای دانشجویان جهت جلوگیری از حواس پرتی و عدم سردرگمی آنان در انجام تکنیک ­ها و استفاده از مربیان با تجربه و کارآزموده را انجام داد. به­دلیل این­که دانشجویان در مرحله ابتدایی شکل­گیری رفتارهای حرفه­ای خود هستند و فرایند خطایابی نظام­مندی در مراکز آموزشی درمانی نیز وجود ندارد بنابراین دانشجویان از شیوه ­های شخصی در مواجهه با خطاها استفاده می­کنند (7) که استفاده از برنامه­های آموزشی به روز و جامع می­ تواند در سامان­دهی این امر مفید باشد. لذا توجه به علل بروز خطا از سوی دانشجویان و ارتقاء راهکارهای پیشگیری از آن به­ویژه از دید دست­اندکاران امر آموزش مانند مربیان بالینی و علی­ الخصوص خود دانشجویان لازم و ضروری است. همچنین مباحث ایمنی، خطا و روش­های مقابله با آن می­بایست در کوریکولوم پرستاری گنجانده و تدریس گردد.
نقطه شروع در کاهش خطا بررسی علل خطا و گسترش فرهنگ گزارش دادن خطا برای برنامه­ریزی­های مربوط به آن است
(10). پژوهش­های مختلف نشان می­دهد که پرستاران درک یکسانی از تعریف خطا ندارند (6،7،8،13) و همین مسئله باعث می­شود که در برابر خطای انجام شده واکنش ­های متفاوتی را نشان دهند. مطالعات انجام گرفته بر روی دانشجویان در محیط­های بالینی نشان می­دهد که غالب دانشجویان خطاهای مراقبتی خود را پنهان می­کنند (7). براساس نتایج مطالعه یعقوبی (2015) نشان داد که 1/58 درصد دانشجویان مورد مطالعه مرتکب خطا شده که از این میان فقط 7/16 درصد از آنان خطاهای خود را به مربی مربوطه گزارش نمودند (17). حیدری و همکاران نیز در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که 50 درصد از دانشجویان خطاهای خود را اطلاع می­دهند (16). براساس مطالعه کوهستانی نیز 70 درصد دانشجویان خطاهای خود را به مربی اطلاع می­ دهند (1) که با توجه به این مطالعات نتایج متفاوتی برای میزان گزارش ­دهی خطا از سوی دانشجویان وجود دارد. مطالعه سرحدی و همکاران (2014) نیز نشان داد که بیشترین دلایل مربوط به عدم گزارش­دهی خطا از سوی دانشجویان به دلیل ترس از پیامدهای گزارش­دهی بود (7) که با این مطالعه هم­سو است. در مطالعه کوهستانی نیز بیشترین علت عدم گزارش خطا در حیطه ترس از پیامدهایگزارش­ دهی و مربوط به عبارت ترس از تاثیر در نمره ارزشیابی و پیامدهای آموزشی بود (1). در مطالعه صیدی و همکاران (2012) بیشترین دلیل برای عدم گزارش خطا کمبود اطلاعات در مورد فرایند گزارش خطا و فراموش نمودن خطا بود (12). یعقوبی و همکاران (2015) نیز در مطالعه خود که ابزار مشترکی با پژوهش حاضر داشت گزارش کردند که بیشترین علت عدم گزارش خطا در دانشجویان پرستاری مربوط به "ترس از اینکه خبر در دانشکده درج شود و دیگر دانشجویان از آن مطلع شوند" بود (17). لذا مربیان بالینی می­بایست ضمن فراهم کردن جو مناسب، زمینه گزارش خطا از سوی دانشجویان را فراهم نموده و در جهت رفع موانع آن گام بردارند. همچنین حمایت از دانشجویان بعد از گزارش خطا و تمرکز بر سیستم به جای تمرکز بر فرد می­ تواند زمینه گزارش خطا را فراهم نماید.
از محدودیت­های این مطالعه می­توان به عدم دقت و یا کم حوصله بودن برخی دانشجویان در پر کردن پرسشنامه و یا کامل پرنکردن آن که باعث حذف پرسشنامه از مطالعه شد، اشاره کرد. پیشنهاد می­شود تاثیر دوره­ها و روش­های مختلف آموزشی و گزارش­دهی بر میزان خطا و گزارش آن در دانشجویان مورد بررسی قرار گیرد. همچنین محتوای آموزشی برای دانشجویان در جهت کاهش بروز خطا طرح­ریزی گردد. گسترش فرهنگ گزارش­دهی داوطلبانه خطاها، در کنار به اشتراک­گذاری تجارب می­تواند از اولویت­های مدیران در مدیریت خطا و ارزیابی خطر در نظام حاکمیت بالینی باشد. در مجموع نتایج نشان داد بیشترین میزان خطا مربوط به عدم رعایت تکنیک استریل، واکنش به خون یا فرآورده­های خونی و باقی ماندن جسم خارجی در محل جراحی بود. مهم­ترین علل بروز خطای از دیدگاه دانشجویان شامل نداشتن اطلاعات کافی، حواس­پرتی و اجبار به انجام چندین کار هم­زمان گزارش شد. مهم­ترین علل گزارش نکردن خطا نیز به ترتیب ترس از آشکار شدن اشتباه و ایجاد مسائل قضایی به دنبال آن و ترس از تاثیر اشتباه در نمره ارزشیابی و بروز پیامدهای آموزشی به دنبال آن بودند. باتوجه به این­که خطاهای پرستاری در اتاق عمل تاثیر قابل توجهی بر ایمنی بیماران و همچنین با توجه به اجتناب­ناپذیر بودن خطاها، بررسی مداوم خطاهای رایج و علل بروز آن­ها در گروه ­های مختلف بویژه دانشجویان جهت پیشگیری ضروری می­باشد. افزایش مهارت­های علمی و عملی دانشجویان برای کاهش خطاها در آینده لازم است که در این راستا استفاده از مربیان با تجربه، اجتناب از پاسخ­های مخرب به دانشجویان در برابر خطاها، تشویق فرهنگ گزارش­ دهی خطا به­خصوص در دانشجویان با حمایت از آن­ها، عدم تاثیر بر ارزشیابی دانشجویان و همچنین ایجاد کلاس­های بازآموزی برای مربیان پیشنهاد می ­شود.
قدردانی
این مقاله حاصل طرح پژوهشی مصوب کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی کردستان به شماره 67/1395 می­ باشد. لذا نویسندگان از شورای پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سنندج به دلیل حمایت­ های مالی و همچنین دانشجویان شرکت­ کننده در پژوهش تشکر می ­نمایند.




 
فهرست منابع
1. Kouhestani H, Baghcheghi N. [Refusal in Reporting Medication Errors from the Viewpoints of Nursing Students in Arak University of Medical Sciences]. Iranian Journal of Medical Education 2009; 8 (2): 285-91. [persian]
2. Koohestani H, Baghcheghi N. Barriers to the reporting of medication administration errors among nursing students. Australian Journal Of Advanced Nursing 2009; 27 (1): 66-74.
3. Goras C, Wallentin F, Nilsson U, Ehrenberg A. Swedish translation and psychometric testing of safety attitudes questionnaire) operating room version). BMC Health Services Research 2013; 13 (104): 1-7. [DOI:10.1186/1472-6963-13-104]
4. Mansouri A, Ahmadvand A, Hadjibabaie M, Kargar M, Javadi M, Gholami K. [Type and severity of medication errors in Iran]. DARU Journal of pharmaceutical Sciences 2013; 21 (0): 49-59. [persian]
5. Mirzaei M, Khatony A, Safari Faramani R, Sepahvand E. [Prevalence, Types of Medication errors and Barriers to Reporting Errors by Nurses in an Educational Hospital in Kermanshah]. Journal of School of Nursing and Midwifery, Tehran University of Medical Sciences 2013; 19 (3): 28-37. [persian]
6. Mohammad Nejad I, Hojjati H, Sharifniya SH, Ehsani SR. [Evaluation of medication error in nursing students in four educational hospitals in Tehran]. IJME 2010; 3 (0): 60-9. [persian]
7. Sarhadi M, Sheikhbardsiri H, Dastras M, Moein H. [A Comparative Study of Barriers to Reporting Medication Errors in Nursing Students in Zahedan University of Medical Sciences, Iran, in 2013]. J Manage Med Inform Sch 2014; 2 (1): 38-46. [persian]
8. Musarezaie A, Momeni Ghale Ghasemi T, Zargham-Boroujeni A, Haj-Salhehi E.[Survey of the Medication Errors and Refusal to Report Medication Errors from the Viewpoints of Nurses in Hospitals Affiliated to Isfahan University of Medical Sciences, Iran]. J Health Syst Res 2013; 9 (1): 76-85. [persian]
9. Reid-Searl K, Moxham L, Walker S. [Medication administration and final year nursing students]. Studies in Learning Evaluation Innovation and Developmen 2008; 5 (2): 46-55. [persian]
10. Saghiri S. [The errors of nursing and develop strategies to reduce errors in nurses]. Journal of Department of NursingArmy Islamic Republic of Iran 2010; 2 (10): 35-40. [persian]
11. Mutua Ndambuki J, Odhiambo E, Chege M, Mirie W. Factors influencing Quality Management of Medication by Nursesat Kenyatta National Hospital Paediatric Wards. Nairobi, Kenya. Journal of Biology, Agriculture and Healthcare 2013; 3 (18): 93-98.
12. Seidi M, Zardosht R. [Survey of Nurses' Viewpoints on Causes of Medicinal Errors and Barriers to Reporting inPediatric Units in Hospitals of Mashhad University of Medical Sciences]. Journal of Fasa University of Medical Sciences 2012; 2 (3): 142-147. [persian]
13. Mirzaee H, Mostafaie D, Estebsari F, Bastani P, Kalhor R, Tabatabaee S. Medication Errors in Hospitals: A Study of Factors Affecting Nursing Reporting in a Selected Center Affiliated with Shahid Beheshti University of Medical Sciences. J Pharm Care 2014; 2 (3): 96-102.
14. Gorji H, Ravaghi H, Pirouzi M, Mansourzade A. [Utilizing Integrated Prospective and Retrospective Risk Analysis Method on General Processes Patient Flow in Operating Room in Seyed Alshohada Hospital in Semirom, Iran]. Health Inf Manage 2013; 10 (3): 1-10. [persian]
15. Movahednia S, Partovishayan Z, Bastanitehrani M, Moradi F. [Nurse Managers' perspectives about Reasons for not reporting medicalerrors in Firoozgar Hospital]. Razi Journal of Medical Sciences 2014; 21 (125): 110-8. [persian]
16. Heidari S, Shahabinejad M, Soltani A, Abdoli F. [Rate and type of medication errors and factors in preventing the report of them in the nursing students]. Community Health journal. 2013; 2, 3 (7): 48-55. [persian]
17. Yaghoobi M, Navidian A, Charkhat-Gorgich EA-H, Chackerzahi F, Salehiniya H. [Survey of medication errors in nursing student and reasons for not reporting it from their perspective]. Journal of nurse and physician within war 2015; 3 (6): 5-11. [persian]
18. Chard R. How perioperative nurses define, attribute causes of, and react to intraoperative nursing errors. AORN Journal 2010; 91 (1): 132-45. [persian] [DOI:10.1016/j.aorn.2009.06.028]
19. Taifoori L, Valiee S. Understanding or Nurses' Reactions to Errors and Using This Understanding to Improve Patient Safety. ORNAC Journal 2015; 33 (3): 13-22.
20. Khalooei A, Rabori MM, Nakhaee N. [Safety condition in Hospitals Affiliated to Kerman University of Medical Sciences, 2010]. Journal of Health & Development. 2013; 2 (3): 192-202. [persian]
21. Baloochi Beydokhti T, MohammadPour A, Shabab S, Nakhaee H. [Related factors of medication errors and barriers of their reporting in the medical staff in hospitals of Gonabad University of Medical Sciences]. Quarterly of the Horizon of Medical Sciences 2014; 19 (5): 289-95. [persian]
22. Naylor R. Medication Errors: Lessons for Education and Health care. Oxon: Radcliffe Medical Press Ltd; 2002.
23. Barker LM, Nussbaum MA. The effects of fatigue on performance in simulated nursing work. Ergonomics 2011; 54 (9): 815-29. [DOI:10.1080/00140139.2011.597878]
24. Maiden J, Georges JM, Connelly CD. Moral distress, compassion fatigue, and perceptions about medication errors in certified critical care nurses. Dimens Crit Care Nurs 2011; 30 (6): 339-45. [DOI:10.1097/DCC.0b013e31822fab2a]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Azarabad S, Zaman S S, Nouri B, Valiee S. Frequency, Causes and Reporting Barriers of Nursing Errors in the Operating Room Students. RME 2018; 10 (2) :18-27
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-580-fa.html

آذرآباد شیرین، زمان سید سینا، نوری بیژن، ولیئی سینا. فراوانی و علل خطاهای پرستاری و موانع گزارش دهی آن در دانشجویان اتاق عمل. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1397; 10 (2) :18-27

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-580-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 10، شماره 2 - ( 1397 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education