[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 9، شماره 3 - ( 1396 ) ::
جلد 9 شماره 3 صفحات 29-37 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی آگاهی و رضایت مندی بیماران بستری در بیمارستان کوثر شهر قزوین از منشور حقوق بیمار
مهری کلهر، بهروز کاوه ئی، فاطمه سمیعی راد*
گروه پاتولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران ، fsamieerad@gmail.com
واژه‌های کلیدی: حقوق بیمار، آگاهی، رضایت‌مندی، بیمارستان
متن کامل [PDF 185 kb]   (2043 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (5263 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: حرفه اي گري ، اخلاق پزشكي
متن کامل:   (2210 مشاهده)
مقدمه

واژه حقوق در تمام زبان­ها به معنی آنچه راست و سزاوار است، بیان شده است. این امر در تعالیم الهی همه انبیاء به صور گوناگون تبین شده است. پذیرش حقوق فردی و اجتماعی انسان­ها در جامعه امروزی یک اصل غیر قابل انکار است. در این بین، باید پذیرفت که اقشار آسیب­ پذیر از جمله بیماران دارای حقوق متمایز و خاص ­تری می­ باشند. آنچه مسلم است رعایت نیازهای جسمی، روانی، معنوی، اجتماعی و اقتصادی بیماران لازم و ضروری است. در نتیجه این موارد به صورت استـاندارد­ها و قـوانین تـدوین شـده است. مسائلی چون لزوم پیشی­ گرفتن منافع بیمار بر پزشک و تقید به اصل رازداری در نوشته­ های قدیمی چون سوگند نامه­ ی بقراط، مناجات­نامه ­ی ابن­ میمون و آیین اخلاقی عقیلی شیرازی به خوبی بیان شده است (1). بیانیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل به­ عنوان اولین اقدام نو در جهت تثبیت مفاهیم مرتبط به حقوق بیماران بود. از سوی دیگر پیشرفت­ های اخیر علوم پزشکی در قسمت­ های درمانی، فناوری­ های جدید، مداخلات درمانی و تعاملات باعث ایجاد چالش ­های اخلاقی زیادی شده است که گاهاٌ بیماران را در معرض خطر قرار می ­دهد. برای ایجاد و استحکام نظام سلامت مشارکت آگاهانه و فعالانه گیرندگان و ارائه ­دهندگان خدمت بر پایه احترام متقابل و توجه به تفاوت­ های موجود لازم و ضروری است (2). از جمله مهم­ترین تعهدات حاکمیت در جمهوری اسلامی حسب اصل 29 قانون اساسی، تامین سلامت افراد جامعه است (3). این مسئولیت و اطمینان از ارائه­ی مطلوب خدمات سلامت به آحاد جامعه مسؤول حسب نوع ماموریت، بر عهده وزارت بهداشت گذاشته شده است. وزارت بهداشت به منظور اطمینان از رعایت حقوق بیماران، سندی را به عنوان منشور حقوق بیمار تدوین و به سطوح اجرایی ابلاغ نموده است (4). منشورهای تدوین شده در سراسر جهان دارای مشترکات فراوانی می ­باشند و در همه آن­ها حقوق چون: دریافت مطلوب خدمات سلامت، برقراری ارتباط مناسب، دریافت اطلاعات به نحو مطلوب و کافی، برخورداری از آموزش سلامت، انتخاب و تصمیم­گیری آزادانه، احترام به حریم خصوصی بیمار، رعایت اصل رازداری و محرمانه ماندن اطلاعات، برخورداری از رضایت آگاهانه و دسترسی به نظام کارآمد رسیدگی به شکایات برای بیماران در نظر گرفته شده است (5).
بیمارستان­ ها به عنوان یکی از مهم­ترین جایگاه­ های ارائه خدمات سلامت در قالب بستری و نیز سرپایی، باید شرایط مناسبی را برای حفظ حرمت و عزت بیمار، درک و احترام به حقوق وی و خانواده­اش و نیز تیم مراقبتی فراهم نماید. ایجاد این شرایط مستلزم وجود تعاملات سازنده و متناسب بین ارایه­دهندگان و گیرندگان خدمات سلامت است. به این طریق ارتقاء قابل قبولی در سلامت جامعه ایجاد خواهد شد (6). آگاه نمودن بیماران از حقوق­شان منجر به ارتقاء کیفیت مراقبت ­ها و خدمات سلامت شده و هزینه­ های مرتبط را کاهش می­ دهد. از سوی دیگر آگاه نمودن بیماران نسبت به بیماری­شان، پیش ­آگهی، روندهای درمانی موجود و سهیم نمودن آن­ها در تصمیم ­گیری­ها منجر به تسریع روند­های بهبودی، کاهش طول مدت بستری و جلوگیری و یا به حداقل رساندن صدمات روحی و جسمی جبران ناپذیر می­ شود (7). مطالعه قلجه و همکاران نشان داد که میانگین نمره آگاهی بیماران از منشور حقوق خود در سطح ضعیف و میانگین میزان رعایت منشور حقوق از دیدگاه بیمار در سطح نامطلوب بود (1).
بنابراین اهمیت توجه به حقوق بیماران جزء یکی از اولویت­ها و نیز شاخص­های عملکردی اصلی بیمارستان­ها و سایر مراکز ارائه­ دهنده خدمات سلامت می ­باشد. بنابراین شایسته است که این مهم به عنوان محور اساسی در استانداردهای خدمات بالینی لحاظ گردد. امروزه با عنایت به وجود سازمان ­های نظارتی گسترده در سراسر جهان، مفهوم حقوق بیمار نیز اعتلای بیشتری یافته است (8). از آنجایی­که بیمارستان به عنوان یک بنگاه اقتصادی شناخته می­شود، افزایش رضایت­مندی بیماران (مشتریان) باعت ماندگاری آن و شاخص کارآیی، بهره­ وری، اثربخشی و کیفیت مطلوب خدمات ارائه شده است (9). کلیه بیمارستان­ ها با هدف آشنایی بیمار با حقوق خود، موظف به ارائه منشور حقوق بیمار به وی، در هنگام بستری هستند (10). در مطالعه­ ها ارتباط مثبتی بین سطح آگاهی بیماران و رضایت­مندی از اجرای منشور حقوق بیمار دیده شده است. بصیری مقدم (1390) طی پژوهشی در گناباد نشان داد که میزان آگاهی بیماران از منشور حقوق بیمار در حد مطلوب و منشور حقوق بیمار در 1/69 درصد رعایت شده است (11) و همچنین در خصوص دریافت مطلوب خدمات سلامت و احترام به حریم خصوصی بیمار و رعایت اصل رازداری در بین بیمارستان­های خصوصی و دولتی تفاوت آماری معنی­ داری وجود داشت. بنابراین ضرورت میزان آگاهی در رضایت­مندی بیماران، مهم به نظر می ­رسد زیرا دارای اثرات مستقیمی بر روی پیامدهای درمانی بیمار نیز دارد (12).
در ایران علی­ رغم تاکیدات سیاستمداران و قانون­ گذاران در خصوص منشور حقوق بیمار و نیز ابلاغ آن از سوی وزارت بهداشت، این منشور دارای مفهوم واضح، شناخته شده و پذیرفته­ شده­ای در بین بیماران و ارائه ­دهندگان خدمات سلامت نمی ­باشد (13). از سوی دیگر در بسیاری موارد نیز آگاهی از این مفهوم ضامن رعایت متناسب آن نیست (14). همچنین حفظ و ارتقاء میزان سطح رضایت­مندی بیماران جزء مهم­ترین دغدغه­های همیشگی مدیران و مسؤولان مراکز درمانی است که بهبود این شاخص­ ها باعث ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده می­گردد. مرکز آموزشی درمانی کوثر، تنها مرکز تخصص و فوق تخصصی ارجاع سطح سه بیماران ژنیکولوژی و مامایی در استان قزوین می ­باشد. تمام مراجعین به این مرکز بانوان بوده لذا حفظ و ارتقای سطح آگاهی و رضایت­مندی آن­ها از کیفیت ارائه خدمات ارتباط مستقیمی با ارتقای شاخص­های سلامت آن­ها و جامعه دارد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان آگاهی بیماران بستری، از منشور حقوق بیمار و  رضایت­مندی آن­ها از اجرای آن در مرکز آموزشی درمانی کوثر انجام شد.
روش­ ها  
این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بر روی زنان بیمار  مراجعه ­کننده به بخش­ های بستری مرکز آموزشی درمانی کوثر شهر قزوین در انتهای سال‌ 1393 و اوایل 1394 انجام گرفته است. مرکز آموزشی درمانی کوثر، سطح سه ارجاع بیماران در بخش ژنیکولوژی و مامایی در استان قزوین است و بر اساس آمار ارائه شده توسط مرکز اسناد بیمارستان، سالانه به طور متوسط به ۱۶۵۰۰- ۱۶۸۰۰  بیمار زن بستری ارائه خدمت می­نماید. حجم نمونه براساس فرمول تعیین درصد شیوع به میزان 590 نفر محاسبه شد. مقدار P  با توجه به مطالعه رنگرز و همکاران 0/67 (15) و میزان خطای برآورد 0/05 و میزان آلفا0/05 و بتا 0/10 در نظر گرفته شده که با روش نمونه­گیری به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند.
معیارهای ورود به مطالعه شامل تمایل به شرکت در پژوهش، دارا بودن حداقل 15 سال سن، زمان بستری حداقل به مدت 24 ساعت، عدم اختلال روانی واضح و قادر بودن به همکاری بوده­‎اند. معیارهای خروج از مطالعه شامل عدم تمایل به همکاری و قادرنبودن به پاسخ­دهی کامل به سوالات به هر دلیلی بود. در نهایت، به دلیل زود ترخیص شدن برخی از افراد نمونه و عدم تمایل به ادامه همکاری، حجم نهایی نمونه به 565 نفر رسید. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه­ای 3 بخشی شامل اطلاعات دموگرافیک [سن، تحصیلات (بی­سواد، ابتدایی و زیر­دیپلم، دیپلم و فوق دیپلم، لیسانس و بالاتر)، شغل (خانه‌دار، شاغل)، وضعیت اقتصادی (پایین، متوسط، خوب) و وضعیت تاهل (مجرد، متاهل)]، میزان آگاهی از مفاد منشور حقوق بیمار (9 گویه) که امتیاز­دهی آن به صورت خوب (نمره 2)، متوسط (نمره 1) و ضعیف (نمره صفر) بود و بخش سوم، میزان رضایت­‌مندی از اجرای منشور حقوق بیمار (9 گویه) که گویه رعایت کامل امتیاز 2، تا حدودی امتیاز 1 و برای خیلی کم امتیاز صفر در نظر گرفته شد. از آنجا که هر دو بخش "آگاهی" و "رضایت­مندی" دارای 9 گویه و هر سوال به صورت سه گزینه­ای بود، بنابراین مجموع امتیازات کسب شده برای هر بخش از پرسشنامه در محدوده 18-0 به دست آمد. بدین­صورت که حداکثر مجموع امتیازات 18 و حداقل صفر بود. نمرات سطح بندی آگاهی بین 6-0: ضعیف، 12-7: متوسط و 18-13: خوب و سطح بندی نمرات بین 6-0: رعایت خیلی کم و اصلاً، 12-7: تا حدودی و 18-13: کاملاً رعایت می‌­شود در نظر گرفته شد. از آنجا که نقطه برش مشخصی برای این امتیاز وجود نداشت، محققان برآن شدند که دامنه موجود را به سه قسمت مساوی تقسیم کنند. سؤالات آگاهی و میزان رضایت­مندی پرسشنامه بر اساس منشور حقوق بیمار، ابلاغ شده از سوی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی تدوین شد (1،11،13). روایی پرسشنامه با استفاده روایی محتوایی (تایید 7 نفر از اعضای هیات علمی مطلع و صاحب­نظر) و پایایی آن با استفاده از روش دو نیم کردن و محاسبه ضریب همبستگی مربوطه (0/87=r ) تایید شد.
پس از اخذ رضایت­ آگاهانه، پرسشنامه در اختیار نمونه­‌های مورد مطالعه قرار گرفت.  تکمیل پرسشنامه توسط افرادی که قادر به تکمیل پرسشنامه بودند، از روش خود گزارش­ دهی و افرادی که خود قادر به تکمیل آن نبودند، توسط محقق انجام شد. نرمال بودن داده­ ها با استفاده از آزمون کولموگراف-اسمیروف و شاپیرو ویلک آزمون شد که نرمال بودن مشاهد­ات امتیازها اثبات نشد(0/000=P). بنابر­این آزمون‌­های ناپارامتری مورد استفاده قرار گرفتند. سپس داده­ها از طریق روش­های آمار توصیفی (جداول توزیع فراوانی، نمودارها) و آزمون‌های ناپارامتری (کروسکال والیس و آزمون همبستگی اسپیرمن) و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS.Ver.20 در سطح معنی­داری 05/0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ­ها
نتایج نشان داد که از بین 565 بیمار، میانگین سنی بین 1/2±28 سال (حداقل3/2 ±22 و حداکثر1/9±32 ) بود، 89 درصد از بیماران متاهل، تحصیلات: 9/7 درصد بی ­سواد،41/6 درصد زیر دیپلم،40/70 درصد دیپلم و فوق دیپلم و 8 درصد لیسانس و بالاتر، و همچنین از نظر اشتغال 83 درصد خانه­دار و 17درصد شاغل بودند. وضعیت اقتصادی بیماران 19 درصد از آنان در سطح پایین، 64 درصد متوسط و 17درصد شرایط خوبی داشتند. در رابطه با سوالات اصلی تحقیق نیز نتایج نشان داد که میانگین نمرات میزان آگاهی بیماران از 18 نمره، 2/4±7/32 که در سطح متوسط بودند (حداقل 1 و حداکثر 14) و میزان رضایت­مندی از 18 نمره، 1/8±3/89 که در سطح خیلی کم و اصلاً بودند (حداقل 0 و حداکثر 9).

همانطور که در جدول شماره یک دیده می‌­شود، نسبت‌­های مربوط به گویه‌های مختلف برای هر دو موضوع آگاهی و رضایت‌­مندی ارائه شده‌اند.
بحث نرمالیتی هم به صورت کلی و هم به تفکیک طبقات سنی و تحصیلی بررسی شد که در همه حالات فرض نرمال بودن مشاهدات رد شد. بررسی همبستگی بین میزان آگاهی و میزان رضایت‌مندی از اجرای منشور از آزمون همبستگی ناپارامتری اسپیرمن استفاده شد. میزان ضریب همبستگی 0/059 سطح معنی داری آن برابر (0/158=P) بدست آمد که موید آن است که هیچ­گونه رابطه همبستگی بین میزان آگاهی و میزان رضایت‌مندی وجود ندارد.
سپس به بررسی وجود اختلاف از نظر آگاهی از مفاد منشور در میان رده های مختلفی سنی پرداخته شده است. برای بررسی این موضوع از آزمون ناپارامتری رتبه ای کروسکال-والیس (مقایسه توزیع چند نمونه) استفاده شده است. نتایج آزمون نشان داد که از نظر آماری تفاوت معنی­داری بین رده‌­های مختلف سنی در رابطه با آگاهی از مفاد منشور وجود ندارد (0/991=P) و اما بین میزان رضایت‌مندی و رده­های مختلف سنی بیماران اختلاف معنی‌دار آماری مشاهده گردید (0/000=P). نتایج جدول دو نشان می‌دهد که با افزایش سن میزان رضایت‌مندی از اجرای منشور حقوق بیمار افزایش پیدا می‌­کند.

برای بررسی وجود اختلاف از نظر آگاهی و رضایت­‌مندی از مفاد منشور در میان سطوح مختلفی تحصیلی از آزمون ناپارامتری رتبه‌ای کروسکال- والیس استفاده شد. نتایج آزمون نشان داد که از نظر آماری اختلاف معنی‌داری بین رده‌­های مختلف تحصیلی با آگاهی از مفاد منشور وجود دارد (0/000=P) و بین رضایت­‌مندی و سطوح مختلف تحصیلی اختلاف معنی­داری مشاهده نشد (122/0=P). نتایج جدول سه نشان می‌­دهد که با بالا رفتن مدرک تحصیلی میزان آگاهی از مفاد منشور حقوق بیمار افزایش پیدا می‌­کند.

بحث و نتیجه ­گیری

نتایج مطالعه ­ی حاضر نشان داد که میزان آگاهی بیماران متوسط و رضایت‌مندی آنان ضعیف است. این امر نشان می­ دهد که علی­رغم اهمیت مسئله­ ی منشور حقوق بیمار هنوز مراجعه­ کنندگان به بیمارستان آگاهی زیادی ندارند و به تبع آن میزان رضایت­مندی نیز ضعیف می­ باشد. در راستای ابلاغ منشور حقوق بیماران وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (سال 1381) کلیه مراکز بهداشتی- درمانی موظفند این دستورالعمل را در مکان مناسب و قابل رؤیت همگان نصب نمایند، این مقوله به صورت جدی مورد توجه مسئولین و مدیران مراکز درمانی و بهداشتی بوده است و همه ­ی مراکز در این راستا، اهتمام ورزیده ­اند (16)، اما با توجه به نتایج مطالعه حاضر به نظر می­ رسد این روش آگاهی دادن به مراجعین درباره مفاد منشور حقوق بیمار کافی نبوده و از آنجایی­ که آگاهی افراد کافی نبوده لذا میزان رضایت­مندی از اجرای منشور حقوق بیمار ضعیف است. نتایج مطالعه رواقی نشان داد که کمترین میزان هم در بحث آگاهی و هم در بحث رضایت مربوط به محور سوم منشور حقوق بیمار یعنی حق انتخاب و تصمیم گیری آزادانه بیمار در دریافت خدمات بود، به نظر می­ رسد که باید توجه مدیران بیمارستان­ها هم به اطلاع رسانی و آموزش این محور به بیماران و هم به رعایت مفاد این محور از طرف ارائه­ دهندگان خدمات سلامت، به منظور دستیابی به میزان رضایت بالاتر بیمار، هرچه بیشتر مدنظر قرار  بگیرد (15). در مطالعه مستانه و همکاران نیز نشان داده شد که آگاهی کامل بیماران از حقوق شان متوسط است. اگر چه در مقایسه با مطالعات مشابه این میزان رضایتبخش نبوده است، اما باید تلاش کرد تا آن را بهبود بخشید(17). مطالعه وکیلی نیز نشان داد که با توجه به میزان رعایت حقوق بیماران و ارتباط آن با رضایت­مندی بیماران از بیمارستان، برای افزایش رضایت­مندی بیماران و بهبود ارائه خدمات به آنان رعایت منشور حقوق بیمار ضروری به نظر می­رسد و یکی از راهکارهای مهم افزایش رعایت حقوق بیماران، افزایش آگاهی آنان از منشور حقوق بیمار می­ باشد (18). با توجه به مطالعات ذکر شده می ­توان گفت یکی از عواملی که باعث افزایش میزان رضایت­مندی در مراجعین بیمارستان می­شود، افزایش میزان آگاهی ایشان از مفاد منشور حقوق بیمار است. همان طور که مطالعه حاضر نیز نشان داد میزان رضایت­مندی ضعیف مراجعین نیز ناشی از کاهش میزان آگاهی ایشان بود. البته لازم به ذکر است که نمی­توان علت رضایت­مندی کم بیماران را فقط ناشی از آگاهی کم ایشان دانست. مطالعه تکوئی ­مقدم نشان داد که علی­رغم آگاهی مطلوب، میزان رعایت حقوق بیمار در حد مطلوبی نیست، بنابراین ممکن است عواملی غیر از آگاهی هم دخیل باشند، لذا پیگیری موارد نقض حقوق بیماران، تصویب قوانینی برای تضمین رعایت آن و پایش اجرای این قوانین، جهت ارتقای رضایتمندی بیماران ضروری است (19). از آنجایی که هدف مطالعه حاضر بررسی عومل موثر بر میزان رضایت­مندی مراجعه­ کنندگان از اجرای مفاد منشور حقوق بیمار نبوده است. لذا توصیه می­شود مطالعاتی در سطح وسیع (منطقه­ای و بومی) برای شناسایی سایر عواملی که در افزایش میزان رضایت­مندی بیماران موثرند انجام گردد.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بین میزان آگاهی بیماران با سن اختلاف آماری معنی داری وجود ندارد. اما بین میزان آگاهی با سطوح مختلف تحصیلی اختلاف آماری معنی داری وجود دارد. به طوری که با افزایش سطوح تحصیلی بیماران، میزان آگاهی ایشان از مفاد منشور حقوق بیمار افزایش می­یابد. در مطالعه محمد نژاد و همکاران نیز ذکر شده است که رعایت حقوق بیماران نیاز به آگاهی پرستاران از طرق مختلف از جمله مطالعات جانبی، گذراندن دوره­های بازآموزی و گذراندن واحدهای درسی در دوران تحصیل امکان­پذیر است و به نوعی افزایش آگاهی با افزایش میزان تحصیلات افراد در ارتباط است (20). در مطالعه بکائی و همکاران نیز بیان شد که آگاه نمودن بیماران و سهیم کردن آن­ها در تصمیم­گیری و محترم شمردن حقوق­شان به بهبودی آن­ها سرعت می­بخشد و دوران بستری در بیمارستان­ها را کاهش می­دهد و از صدمات جسمی جبران ناپذیر جلوگیری می ­نماید. عواملی مانند سطح تحصیلات و ارتقای آگاهی عمومی از مفاد منشور حقوق بیمار می­تواند به افزایش سطح توقع و انتظارات مردم از احراز حقوق خود به عنوان بیمار نقش داشته است (21). می­توان تنبیین کرد که میزان آگاهی بیماران با افزایش سطح تحصیلات افزایش می ­یابد.
همچنین نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بین میزان  رضایت­مندی بیماران و رده­های مختلف سنی، اختلاف آماری معنی داری وجود دارد. به طوری که با مقایسه میانگین رده­های مختلف سنی، با افزایش سن میزان رضایت­مندی از اجرای منشور حقوق بیمار افزایش می­یابد. مطالعه Astaraki نشان داد که با افزایش سن میزان رضایت بیماران از اجرای منشور حقوق بیمار افزایش می یابد (22). مطالعه Johansson بیان کرد که رضایت­مندی بیماران، ادراک درونی آن­هاست که باید توسط خود بیماران ابراز گردد. انسان­ها با افزایش سن قدرت آداپته شدن با مسائل و مشکلات را به دست می ­آورند و به نوعی واقع گرایانه­ تر به اطراف خود واکنش نشان می­ دهند. شاید این امر احتمال رضایت­مندی بیشتر بیماران با افزایش سن باشد. بیماران با سن بالاتر به محیط اطراف خویش صرفاً احساساتی جواب نمی­ دهند و علاوه بر اعمال تفکر در تصمیم گیری ­های خویش، به شرایط کاری دیگر افراد از جمله پرسنل درمانی هم توجه دارند و شاید به همین علت است که اشتباهات پرسنل را گاهی نادیده می­ گیرند و حتی به نوعی درک می­کنند (23). لذا پیشنهاد می­ گردد که مطالعات جامعه شناختی و روان شناختی در این زمینه می ­تواند بیشتر به روشن شدن ابعاد موضوع کمک نماید.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بین رضایت­مندی با سطوح تحصیلی افراد، اختلاف آماری معنی داری وجود ندارد. اما مطالعه Astaraki نشان داد که در مورد تحصیلات با رضایت­مندی ارتباط آماری معنی داری وجود دارد. به­طوری که میزان ضایت­مندی با بالاتر بودن تحصیلات به طور معنی­داری کاهش می­یافت (22) اما در مطالعه بابا محمودی رابطه معنی­ داری بین تحصیلات و رضایت­مندی یافت نشد (24). مطالعه جولایی نشان داد که میزان رضایت­مندی بیماران با افزایش سطح سواد آنان ارتباط معکوس دارد، به­ طوری­که بیشترین میزان نارضایتی در افراد با تحصیلات دانشگاهی به چشم می­خورد. این ارتباط هم راستا با بسیاری از مطالعات انجام یافته در ایران و کشورهای دیگر بوده است. دلیل این تفاوت را می­توان در اختلاف بین میزان انتظارات افراد تحصیل کرده با افراد دارای سطح سواد پایین تر جستجو کرد. جولایی و همکاران این تفاوت را این گونه توجیه کرده­اند که افرادی با تحصیلات بالاتر دارای ارتباطات اجتماعی بیشتری بوده و دسترسی­شان به منابع اطلاعاتی نیز بیشتر است، بنابراین کمبودها و نواقص سیستم را با وضوح بیشتری دیده و معمولاً رضایت­مندی کم­تری دارند (25) که محققین مطالعه حاضر نیز با این توجیه موافق هستند.
از یافته ­های این مطالعه می­توان نتیجه گرفت که میزان آگاهی متوسط بیماران از مفاد منشور حقوق بیمار و به تبع آن میزان رضایت­مندی ضعیف ایشان از اجرای منشور حقوق بیمار می ­تواند زنگ خطری باشد که به واکاوی بیشتر این مسئله پرداخت. مطالعات ذکر کرده­اند که آگاهی بیماران از حقوق خود باعث افزایش کیفیت مراقبت­ها می­ شود و هزینه ­ها را کاهش می­ دهد. مسأله قابل توجه دیگر این است که آگاه نمودن بیماران و سهیم کردن آن­ها در تصمیم­ گیری و محترم شمردن حقوق­شان به بهبودی آن­ها سرعت و دوران بستری در بیمارستان­ها را کاهش و از صدمات جسمی جبران ناپذیر جلوگیری می ­نماید. همچنین بیمارانی که از حقوق خود و چگونگی مراقبت­ های ارائه شده برای آن­ها آگاه بودند، رضایت بیشتری نسبت به سایرین از خود نشان دادند (21). در کشور ما به رغم تصویب منشور حقوق بیماران توسط وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی در سال 1381، هنوز این مهم به درستی شناخته و پذیرفته نشده است (26).
محققین مطالعه حاضر پیشنهاد می­ کنند که می­توان سطح آگاهی مراجعه­ کنندگان را با افزایش تشویق ایشان به بالا بردن تحصیلات و اطلاعات­شان، ارائه منشور حقوق بیمار به بیمار هنگام پذیرش در بیمارستان و توضیح مفاد آن توسط کارکنان بیمارستانی، اجرای برنامه­های آموزشی مانند پمفلت، بروشور، پوستربرای مراجعه کنندگان سرپایی و بستری و حتی ارائه این موارد به همراهان بیمار که اصولاً حال بهتری از مریض دارند، افزایش داد. از آنجایی که این اقدامات نیز می­تواند سبب افزایش آگاهی بیماران به مفاد منشور حقوق بیمار و به تبع آن باعث افزایش رضایت­مندی بیماران گردد. همچنین توصیه می­ شود کارگاه­های آموزشی برای پرسنل درمانی به­منظور افزایش آگاهی آنان برای آموزش بیماران برگزار گردد. اگرچه محققین مطالعه حاضر تمامی تلاش خویش را برای نتیجه ­گیری بهتر متناسب با هدف بکار برده ­اند. اما از محدودیت­ های این مطالعه می­ توان به حجم نمونه آن و انجام مطالعه در یک بیمارستان زنان شهر قزوین اشاره نمود.
قدردانی
محققین از تمامی مراجعین محترمی که صادقانه در این پژوهش شرکت نمودند، تشکر و قدردانی می ­نمایند.
 

 
فهرست منابع
1. Qaljeh M, Khanjani N, Sajadi M, Latifi, M and Dastoorpoor M. Assessment of Knowledge and respect of patients' rights charter of patients referred to hospitals of Tehran University of Medical Sciences. Journal of North Khorasan University of Medical Sciences 1394; 7(3):5-12. [Persian]
2. Parsapoor AR, Salari P , Larijani B. [ Implementation of Patient’s Rights Charter: a Report from Ministry of Health and Medical Education, Iran. Iranian J Publ Health 2013; 42 (1): 9-12. [Persian]
3. Azzopardi-Muscat N, Aluttis C, Kristine S , Roderick P, Helmut B. The impact of the EU Directive on patients’ rights and cross border health care in Malta 2015; 119(10): 1285–1292.
4. Parsapoor A, Mohammad K, Malekafzali H, Alaeddini F, Larijani B. [The necessity of observing patients, right: surveying patients’, physicians’ and nurses’ attitudes around it]. J Med Ethics Hist Med 2012: 2(4): 79-90. [Persian]
5. Meddings J, Reichert H, Todd GM, Safdar N, Krein SL , Olmsted RN, Evaluation of the association between Hospital Survey on Patient Safety Culture (HSOPS) measures and catheter-associated infections: results of two national collaboratives . BMJ Qual Saf 2015: 21(50); 7-13.
6. De Luca GB, Zopunyan V, Burke-Shyne N, Papikyan A, Amiryan D. Palliative care and human rights in patient care: an Armenia case study. Barros de Luca et al. Public Health Reviews 2017; 38:18. [DOI:10.1186/s40985-017-0062-7]
7. Athar O, Daneshpajouhnejad P and Pirhagi O. Medical Students’ and Physicians’ Attitudes toward Patients’ Consent to Participate in Clinical Training .J Adv Med Educ Prof 2015; 3(1): 21–25.
8. Cohen J, Ezer T. Human rights in patient care: A theoretical and practical framework. Health and Human Rights 2013; 15 (2):7-19.
9. Noor sana R, Rezaeian S, Moradi , Rezaeian Z. Assessment of patients’ satisfaction from General physicians’ services: a cross-sectional study from Iran. Medical ethics journal 2012;6(22):161-184. [Persian]
10. Jooj R, Hajibabaee F, Zarea K, Haghighi-Zadeh MH. Relationship between Awareness of and Respect for Patients’ Rights from the Perspective of Patients Admitted to Psychiatric Wards. Client-Centered Nursing Care J 2015; 1(2):63-70.
11. Basir-moghadam K, Basir-moghadam , Moslem M, Ajim Z , Jamal F. Knowledge of patients and health providers about patient rights and its implementation at one of the teaching hospitals Yes. (Horizon of knowledge, Journal of Gonabad University of Medical Sciences and Health Services 2010;17 (1): 54-45.
12. Farsi nejad M, Bazmi M, Temori B , Resaneh S. [Comparing the satisfaction of observing patients' rights in public and private hospitals in Tehran]. Journal of Medical Ethics 2012: 21 (2); 99-112. [Persian]
13. Kazem nejad M and Hesam zadeh A. [The rights compliance reviews by a physician and nurse their colleagues working in teaching hospitals of Mazandaran University of Medical Sciences]. Journal of Mazandaran Medical Sciences 2012: 22 (97); 12-18. [Persian]
14. Seyed Farajollah1Ameneh, Somayeh Hesam, Vahdat Shaghayegh, Ardalan Hamidreza. Patients' Rights Charter: A Review of Studies in Iran. European Online Journal of Natural and Social Sciences 2013; 2 (3): 2540-2550.
15. Ravaghi H, Gohari MR, Adham Marellelu D, Mehrtak M , Jafari Oori M, Azari A. [Assessing the Inpatients Awareness from Patients' Rights and Their Satisfaction from Observance of That Rights in the General-Educational Hospitals of Tehran University of Medical Sciences]. Journal of Health 2016: 7 (1); 26-34. [Persian]
16. Ministry of Health and Medical Education. Patients' rights. 3rd ed. Tehran: Publication of hospitals; 2016.
17. Mastaneh Z and Mouseli L. Patients’ Awareness of Their Rights: Insight from a Developing Country. Int J Health Policy Manag. 2013 Aug; 1(2): 143–146. [DOI:10.15171/ijhpm.2013.26]
18. Vakili M , Adineh Far A. Observance Rate of the Rights of Patients by Providers Care and its Necessity from View of Patients in Shahid Sadooghi Hospital in Yazd 2012. TBJ 2014;13 (1):58-69. [Persian].
19. Nekoii-Moghadam M, Amir Esmaiili M, Ghorbani nia R, Sharifi T, Tabatabi S. [Awareness of patients' rights and their observance from the perspective of patients and nurses: a study in limited surgical centers in Kerman city in 2013]. Bioethics j 2016; 4 (11): 1-12. [Persian]
20. Mohamad Nejad E, Ehsani R, Bigjani J, Abotalebi Gh, Kalantarizadeh M , akbari Kaji M. [A Survey on Nurses 'Awareness of Patients' Rights in a Educational Hospital in 2010]. Journal of Medical Ethics 2012; 6 (19): 1-16. [Persian]
21. Bekaii M, Anjzab B, Fotohi Z, Sarvari M, Faraj khoda T ,Abasi M. [A Survey on Patients 'Awareness about the Patients' Rights Charter in Shahid Sadoughi Hospital in Yazd in 2010]. Medical Ethics Quarterly 2011; 5(17): 16-2. [Persian]
22. Astaraki P, Mahmodi Gh, Anbari Kh , Hoseiini N. [ A Study on the Observance of the Patients' Rights Charter from the Point of View of Patients Admitted to Shohada Hospital in Ashraf Abad Hospital in 2013]. Journal of Lorestan University of Medical Sciences 2015; 17 (1): 14-5. [Persian]
23. Johansson P, Oleni M, Fridlund B. Patient satisfaction with nursing care in the context of health Care: a literature study. Scand J Caring Sci 2002; 16(4): 337-44. [DOI:10.1046/j.1471-6712.2002.00094.x]
24. Baba-Mahmoudi F, Meftahi M, Khademlou M, Hesamzade A. [Respecting patient’s right in the viewpoint of patients in Mazandaran University of Medical Sciences hospital]. Journal of Medical Ethics and History of Medicine 2011; 4 (4): 37-44. [Persian]
25. Joolaee S, Givari A, Taavoni S, Bahrani N, Reza Pour R. [Patients’ satisfaction with provided nursing care]. Iranian Journal of Nursing Research 2009; 2 (6-7): 37-44. [Persian]
26. Parsapor A, Bagheri A, Larijani M. [The attitude of patients, physicians and nurses in hospitals of a medical, private and first degree medical treatment program regarding the necessity of observing the provisions of the Patients' Rights Charter in 2006]. Journal of Medical Ethics and Medical Sciences 2009: 2 (4): 10-1. [Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Kalhor M, Kaveii B, Samiee-Rad F. Evaluating Patients awareness and satisfaction of implementing Patients' Rights Charter at Kowsar Hospital in Qazvin. RME 2017; 9 (3) :37-29
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-382-fa.html

کلهر مهری، کاوه ئی بهروز، سمیعی راد فاطمه. بررسی آگاهی و رضایت مندی بیماران بستری در بیمارستان کوثر شهر قزوین از منشور حقوق بیمار. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1396; 9 (3) :37-29

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-382-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 9، شماره 3 - ( 1396 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education