نگرش دانشجویان بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی گیلان نسبت به رشته تحصیلی و آینده شغلی
|
فردین مهرابیان، زینب داداش خواه بین کلایه،*، زینب کریمی |
دانشجوی کارشناسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، ایران ، mdadashkhah@yahoo.com |
|
واژههای کلیدی: نگرش، بهداشت محیط، رشته تحصیلی، فرصت شغلی |
|
متن کامل [PDF 160 kb]
(2157 دریافت)
| چکیده (HTML) (10178 مشاهده)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
برنامه درسي, برنامه ریزی آموزشی
|
|
|
|
متن کامل: (3413 مشاهده) |
یکی از مهمترین عوامل پویایی و رشد کشـورها، مراکز علمـی و دانشگاهـی هستنـد (1) دانشگاههــا از گران بهـاترین ذخایری هستند که جــوامع بـرای پیشــرفت و توسعـه در اختیــار داشتـه و بــه لحـاظ دارا بـودن تخصص و دانش فنی از اعتبار زیادی برخوردار بوده و از عوامل عمده دگرگونی اجتماعی محسوب می شوند (2) از آنجا که دانشگاه ها منشأ تحولات جامعه در عرصه های مختلف بوده و دانشجویان به عنوان ارکان اصلی دانشگاه، پیکره اصلی سازمانها و ارگان های مختلف جامعه را در آینده تشکیل می دهند، و با توجه به اهمیت رشـته های تحصیلی و به ویژه رشته های بهداشتی، درمانی، دانستن نگرش دانشجویان این رشته ها به آینده شغلی شـان، از اهـمیت خـاصی بـرخـوردار است (3). شناخت عوامل موثر بر نگرش دانشجویان بهداشت محیط از جمله ضرورت هایی است که می تواند در تدوین مقررات، فراهم نمودن امکانات مناسب، برنامه ریزی موفق برای تربیت نیروهای بهداشتی حاذق و توانمند و ایجاد محیطی پرشور در دانشکده موثر باشد (4) نداشتن آگاهی و علاقه به رشته تحصیلی موجب بوجود آمدن عدم تطابق بین آینده شغل افراد با نیازها و انتظارات میشود و عواقب سوء ناشی از این مسئله متوجه نظام آموزشی و سیستم سلامت می گردد (5). ایجاد سرخوردگی و بروز احساس عدم امنیت شغلی در دانش آموختگان رشته های بهداشتی و درمانی، که در آنها بکارگیری و وجود نیروهای متخصص از اهمیت ویژه ای برخوردار است، میتواند منجر به هدر رفتن سرمایه های مادی و معنوی کشور شود (6) در کشور ما در دو دهه اخیر، باتوجه به گسترش نظام ارائه خدمات بهداشتی، درمانی، سیاست
اصلی وزارت بهداشت و درمان مبتنی بر افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته های پزشکی بوده است تا براساس آن بتواند با تامین نیروی انسانی مورد نیاز خود اهداف و سیاست های بهداشتی و درمانی را عملی سازد (7). رشته ی بهداشت محیط به عنوان یکی از شاخه های علوم بهداشتی، در سال های اخیر شاهد افزایش بیرویه تعداد پذیرش دانشجو بوده است (6). پژوهش صمدی و همکاران (1388) با عنوان نگرش دانشجویان رشته بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی همدان نشان داد که اکثر دانشجویان، نگرش مطلوبی نسبت به آینده شغلی خود نداشته ولی نسبت به رشته تحصیلی خود دارای نگرش مثبتی بودند (8). رجالی و همکاران (1387) در پژوهشی با عنوان نگرش دانشجویان دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان دریافتندکه دانشجویان رشته های بهداشتی دانشگاه مورد مطالعه نسبت به رشته تحصیلی و آینده شغلی خود نگرش مثبتی دارند (4) در مطالعه دیگر که در دانشگاه پنسیلوانیا مشخص گردید که 90 درصد دانشجویان پزشکی از برنامه های آموزشی رشته ی تحصیلی خود رضایت داشته و به آینده شغلی شان امید دارند (9) حاجیان و نصیری (1382) در مطالعه ای با عنوان ارزیابی نگرش دانشجویان پزشکی از آینده شغلی در دانشگاه علوم پزشکی بابل نشان دادند که اکثریت دانشجویان رشته پزشکی مورد مطالعه، رشته تحصیلی خود را با علاقه و انگیزه انتخاب نموده ولی در طی دوران تحصیلی نگرش شان نسبت به این رشته در جهت منفی تغییر نموده است (10) در این مطالعه همچنین مشخص شد که نگرش این دانشجویان نسبت به آینده شغلیشان منفی بوده است (4). بررسی های پژوهشگر حاکی است که علی رغم پژوهشهای داخلی و خارجی انجام شده در خصوص نگرش دانشجویان سایر رشته ها نسبت به رشته تحصیلی خود، مطالعات زیادی در رابطه با نگرش دانشجویان رشته بهداشت محیط نسبت به رشته و آینده شغلی و رابطه نگرش آنها در سال های اول و آخر تحصیلی انجام نشده است. لذا پژوهشگر درصدد است نگرش دانشجویان رشته بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی گیلان را دربارهی آینده تحصیلی و شغلی در طول سالهای تحصیلی بررسی نموده و امیدوار است که نتایج حاصل از این پژوهش بتواند در برنامهریزی های آتی مسئولان حوزهی آموزشی و بهداشتی وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی مورد استفاده قرار گرفته و زمینه بهبود وضعیت شغلی و تحصیلی فارغالتحصیلان این رشته را فراهم نماید.
روش ها
این پژوهش از دسته مطالعات کاربردی است که به شیوه توصیفی- مقطعی در مهر ماه سال 1391 انجام شد. محیط پژوهش دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گیلان و جامعه پژوهش شامل 120 نفر از دانشجویان رشته بهداشت محیط، مقاطع کارشناسی پیوسته، ناپیوسته و کارشناسی ارشد این دانشگاه را تشکیل دادند. نمونه گیری از طریق سرشماری انجام شد. در این پژوهش از 120 پرسشنامه توزیع شده 105 نفر از دانشجویان پرسشنامه ها را تکمیل نموده و عودت دادند. ابزار جمع آوری داده ها در بخش مطالعات کتابخانه ای، کارت فیش و در مرحله میدانی پژوهش پرسشنامه ای است که شامل دو بخش که بخش اول آن 8 سوال درباره ویژگیهای فردی و دموگرافیک دانشجویان و بخش دوم پرسشنامه ای مشتمل بر 12 سوال در خصوص رشته تحصیلی و آینده شغلی دانشجویان رشته بهداشت محیط از دیدگاه دانشجویان این دانشگاه بود و این پرسشنامه بر گرفته از پرسشنامه دانشگاه مینه سوتای آمریکا بوده است که در پژوهش صمدی و همکاران هم استفاده شده است (11،8). برای هر متغیر با استفاده از مقیاس لیکرت امتیاز 5 درجهای کاملا موافق (5)، موافق(4)، نظری ندارم (3)، مخالف (2)، کاملا مخالف (1) درنظر گرفته شد. برای ارزیابی وضعیت نگرش دانشجویان نسبت به رشته تحصیلی میانگین نمرات دانشجویان با نمره آزمون که 60 بوده مقایسه شد. روایی و پایایی پرسشنامه قبلاً بررسی و مورد تایید قرار گرفته است (11). تجزیه تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری spss.Ver.16 و شاخصهای آمار توصیفی انجام شد.
یافته ها
یافته های پژوهش نشان داد که 84/8 درصد (89 نفر) جامعه پژوهش، مونث و 52/2 درصد (16 نفر) مذکر و 91/4 درصد (96 نفر) مجرد و 8/6 درصد (9 نفر) متاهل بودند. 91/4 درصد(96 نفر) فقط دانشجو و 8/6 درصد(9 نفر) شاغل بودند.37/1 درصد (39 نفر) سال اول، 28/6 درصد (30 نفر) سال دوم، 21/9 درصد (23 نفر) سال سوم و 12/4 درصد (13 نفر) در سال چهارم تحصیل می کردند، که با اطمینان 0/95، 0/075p= حاکی از آن است که ارتباط آماری معناداری بین سال های تحصیلی و نگرش دانشجویان نسبت به رشته تحصیلی و آینده شغلی دیده نمیشود. 8/83 درصد (88 نفر) از دانشجویان معتقد بودند که این رشته در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری از ارزش بیشتری برخوردار خواهد شد، 5/70 درصد (74 نفر) دانشجویان از انتخاب این رشته کاملاً راضی یا راضی بودند. 3/54 درصد (57 نفر) معتقد بودند که دروس ارائه شده با نیازهای فردی و انتظارات دانشجویان متناسب نمیباشد. یافته های حاصل از توزیع فراوانی نگرش دانشجویان بهداشت محیط نسبت به رشته تحصیلی در جدول شماره یک ارائه شده است.
نتایج حاصل از نگرش دانشجویان بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی گیلان نسبت به آینده شغلی نشان داد که 6/69 درصد (73 نفر) با کار کردن در زمینه بهداشت محیط کاملاً موافق و موافق بودند و تنها 3/8 درصد (4 نفر) با کارکردن در زمینه بهداشت محیط کاملا مخالف بودند. 41/9 درصد (44 نفر) در پاسخ به این سوال که نسبت به بازار کار در این رشته نگرانی ندارم کاملا مخالف و مخالف بودند، 39 درصد جامعه پژوهش در خصوص وضعیت اشتغال در مقاطع پایینتر این رشته نظری نداشتند. یافته های حاصل از توزیع فراوانی نگرش دانشجویان به آینده شغلی در جدول شماره دو ارائه شده است.
بحث و نتیجه گیری
در این مطالعه نگرش دانشجویان مقاطع مختلف بهداشت محیط نسبت به رشته تحصیلی و آینده شغلی شان بررسی شد. یافته های حاصل از پژوهش حاکی است اکثر دانشجویان شاغل به تحصیل مونث بوده (84/8 درصد) که بنظر میرسد حاکی از میزان علاقه آن ها نسبت به رشته تحصیلی در مقایسه با جنس مذکر و افزایش تعداد شرکت کنندگان زن در مقایسه با مردان در کنکور سراسری می باشد. به نظر می رسد که علاقه به رشته تحصیلی و رشته انتخابی می تواند موجب پیشرفت و ارتقای علمی دانشجویان و عدم علاقه آنها منجر به دلزدگی، ناامیدی و خستگی از ادامه تحصیل شود(12). بیشترین دانشجویان در سالهای اول و دوم و کمترین آنها در سال آخر مشغول به تحصیل بودند که نشان دهنده افزایش ظرفیت تحصیلی در این رشته و افزایش میزان گرایش به تحصیل در رشته بهداشت محیط میباشد. در این مطالعه دیدگاه اکثر دانشجویان رشته بهداشت محیط نسبت به آینده شغلیشان مثبت و یا کاملاً مثبت بوده است و عمده ترین دلیل نگرش مثبت به آینده شغلی رشته بهداشت محیط به ترتیب دریافت حقوق و دستمزد مناسب پس از اشتغال به کار، علاقه به فیلد کاری بهداشت محیط، ترغیب دانشجویان توسط اساتید برای ادامه تحصیل در این رشته و بازار کار مناسب فارغ التحصیلان این رشته اعلام شده بود و بنظر می رسد این عوامل می تواند زمینه افزایش انگیزه تحصیلی دانشجویان را فراهم نماید و با پژوهش انجام شده توسط صمدی و همکاران که در مطالعه خود نگرش دانشجویان نسبت به آینده شغلیشان کمتر از حد قابل قبول بوده مطابقت نداشته و در یک راستا نمی باشد (8)، ولی با پژوهش انجام شده توسط Donnelly و همکاران که اکثر دانشجویان از آینده شغلیشان رضایت داشتند مطابقت دارد (9). همچنین در مطالعه ای در دانشگاه مینه سوتای آمریکا اکثر دانشجویان پزشکی مورد مطالعه در مورد افت موقعیت و کاهش در آمد پزشکی بعد از فارغ التحصیلی نگران بودند که با پژوهش حاضر مطابقت نداشته و در یک راستا نمی باشد (13). اکثریت دانشجویان (83/8 درصد) اهمیت بیشتر این رشته در مقاطع بالاتر را دلیل نگرش مثبت به رشته اعلام نمودند. عدم تناسب اهداف دروس ارایه شده با نیازهای فردی و انتظارات دانشجویان عمده ترین دلیل نگرش منفی دانشجویان نسبت به این رشته اعلام شد و پس از آن عدم دیدگاه مناسب سایر دانشجویان به رشته بهداشت محیط از دلایل دیگر نگرش منفی دانشجویان به این رشته از سوی پاسخگویان عنوان شد که با پژوهش انجام شده توسط صمدی و همکاران در زمینه دارا بودن شرایط ترقی و امکان ادامه تحصیل همخوانی دارد (8). از سوی دیگر در این پژوهش تفاوت معنیداری در خصوص نگرش دانشجویان سالهای اول نسبت به سالهای آخر در خصوص رشته تحصیلی و آینده شغلیشان مشاهده نشد،که بنظر می رسد انتخاب رشته بهداشت محیط توسط دانشجویان دانشگاه آگاهانه بوده و داوطلبان شناخت کافی از این رشته داشته اند. درمطالعه مشابهی که در سال 1378 در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد حاکی است که بر خلاف پژوهش حاضر با بالا رفتن مقطع تحصیلی دانشجویان، نگرش آنها نسبت به رشته و آینده شغلی شان منفی تر میشود (10). یافته های حاصل از پژوهش حاجیان و و نصیری که در دانشگاه علوم پزشکی بابل نیز نشان داد که افت قابل ملاحظهای در تغییر نگرش دانشجویان پزشکی نسبت به بدو ورودشان به دانشگاه وجود دارد که می تواند موجب یاس و ناامیدی آنان شود (10).با توجه به اینکه عمدهترین دلایل نگرش منفی دانشجویان عدم تناسب اهداف دروس ارائه شده با نیازهای فردی و عدم دیدگاه مناسب دانشجویان سایر رشته ها به این رشته تحصیلی عنوان شده بود لذا پیشنهاد می گردد با انجام برنامهریزی های کوتاهمدت و بلندمدت توسط سیاست گزاران، ضمن بازبینی مجدد دروس این رشته و اصلاح ساختار آموزشی متناسب با نیازهای فردی دانشجویان و در راستای افزایش بهره وری آنان اقدام شود، همچنین نسبت به شناساندن این رشته با توجه به اهمیت ،ن در ارتقائ بهداشت محیط و سلامت جامعه به آحاد مردم به ویژه جامعه دانشجوئی اقدام گردد. فرهنگ سازمانی نیز از استراتژیهای موثر جهت شناساندن این رشته خواهد بود
|
|
ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|