[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 5، شماره 2 - ( 1392 ) ::
جلد 5 شماره 2 صفحات 54-46 برگشت به فهرست نسخه ها
تبیین فرآیند حرفه ای گرایی دانشجویان پزشکی در بالین
زهره سادات میرمقتدایی*، سلیمان احمدی، محمدعلی حسینی
دانشجوی دکتری تخصصی آموزش پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران. ، mirmoghtada@yahoo.com
واژه‌های کلیدی: آموزش، صلاحیت بالینی، پژوهش کیفی، حرفه­ای گرایی، تحلیل محتوا
متن کامل [PDF 279 kb]   (3069 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (7966 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: حرفه اي گري ، اخلاق پزشكي
متن کامل:   (3410 مشاهده)

مقدمه

نظام اخلاقی علم و آموزش عالی منعکس کننده هنجارهای درونی علمی، حرفه­ای و احساس تعهد اخلاقی از سوی خود حرفه­ای­ ها و نهادهای تخصصی آن­هاست و پایه و اساس آن خودفهمی حرفه ­ای و عبور از مفهوم معیشتی کسب و کار علمی است. ارزش­ ها و منش ­های اخلاقیات حرفه ­ای علمی نه براساس الگوی فرهنگ ­سازی از بالا بلکه با الگوی شیوع و انتشار درون زا در بستر فعالیت­ های خودجوش از سوی نهادهای حرفه ای دانشگاه ­ها توسعه می ­یابد (1).

موضوع حرفه ­ای گرایی مدت زمانی است در کشورهای مختلف و در گروه ­های شغلی و حرف مختلف مورد توجه قرار گرفته  و تلاش ­هایی در جهت تدوین کدها و استانداردهای اخلاقی صورت گرفته است. حرفه ­ای گرایی به مسائل و پرسش ­های اخـلاقی و نیز اصـول و ارزش ­هـای اخلاقی یک نظام حرفه ­ای مانند حرفه پزشکی می ­پردازد و ناظر بر افعال ارادی حرفه ­ای­ها در حیطه فعالیت ­های حرفه ­ای خودشان است (1).

دانشگاه­ ها به عنوان نهاد تولید کننده و انتقال دهنده دانش و تأمین کننده نیروی انسانی متخصص در جامعه وظیفه دارند به طور مستمر به بررسی وضعیت موجود خود پرداخته و با تحلیل مسائل به راهکارهای عملی برای ارتقاء کیفیت آموزش دست یابند(2) . از جمله مسئولیت­ های دانشگاه­ های علوم پزشکی تعلیم و تربیت پزشکان و پرسنل درمانی است که پس از دانش آموختگی بتوانند با انجام وظایف حرفه ­ای خود و پایبندی به اصول مشخصی که این حرف ایجاد می­ کند در راه ارتقای سلامت جامعه تلاش کنند. آموزش پزشکی به تنهایی برای تربیت یک پزشک خوب و متعهد کافی نیست و به نظر می­ رسد باید جایگاهی برای بحث اخلاق در این­جا در نظر گرفته شود (3). توماسما و پلگرینو (1993) (Thomasma & Pellegrino) معتقدند یکی از دلایل عدم احیای فضایل اخلاقی در مراکز آموزش پزشکی، نبود محتوای اخلاق معنوی و راهنمای عملکردی یا قواعد ویژه حرفه­ ای است (4). باقری نیز در تحقیق خود که در سطح ملی و از نگاه اندیشمندان این حوزه بوده بیان کرده که یکی از ده اولویت اخلاق پزشکی در ایران ملاحظات اخلاقی در آموزش پزشکی است (5).

محیط بالینی در فرآیند آموزش حرفه­ های علوم پزشکی حائز اهمیت بسیاری است (6). آموزش در بالین یکی از اجزای مهم آموزش بالینی محسوب می ­گردد. زمانی­که با بیمار گذرانده  می ­شود مملو از تجربیات دیداری، شنیداری و لمسی است و لذا باید در جهت ارتقای هرچه بیشتر این نوع آموزش تلاش جدی صورت گیرد. اکثر یادگیرندگان بر این باور هستند که یادگیری واقعی مباحث تئوری در یک محیط بالینی امکان پذیر است (7).

اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه­ها که عهده دار آموزش بالینی دانشجویان می­ باشند به سبب حرفه معلمی خود وظایف و مسئولیت­ های اخلاقی بیشتری دارند. چرا که از یک طرف به عنوان معلم وظیفه آموزش دانشجو را بر عهده دارند و از طرف دیگر به عنوان درمانگر بیمار شناخته می­ شوند. برخی معتقدند که حرفه ای گرایی بیشتر یک علم بالینی است و مجموعه ای از رفتارهاست که در آن­ها ضرورت توجه به موارد اخلاقی، قانونی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی لحاظ شده است (8).

با توجه به این­که در دوره دانشجویی یکی از عوامل مهم شکل دهنده شخصیت اخلاقی و حرفه­ای دانشجویان اساتید آنان هستند، ضروری است به این موضوع توجه ویژه ای شود. اساتید بالینی مسئول شکل دهی رفتار دانشجو و پرورش فضایل اخلاقی در آن­ها هستند (9) و این خود نشانه آن است که اخلاق جزئی از کار بالین بوده که بایستی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

دانشجوی پزشکی در طول تحصیلش ناخود آگاه تلقی خاصی نسبت به بیمار و بیماری بدست می آورد که تا پایان کار با او همراه می شود. این ناخودآگاه اغلب در حین آموزش بالینی شکل می گیرد (10). از سال 1980 به بعد با افزایش موارد مشکل اخلاقی، ترویج حرفه ­ای گرایی در بین دانشجویان اهمیت خاصی یافته است (11). افزایش مشکلات اخلاقی ناشی از دلایل متعددی است اما علت هرچه باشد، در صورتی که در دوران دانشجویی باورها و رفتارهای خاص حرفه ای نهادینه نشود سبب کاهش حساسیت اخلاقی دانشجو شده و در نتیجه تصمیم گیری­ های اخلاقی را در آینده برای او دشوار می­کند. انتظار می­رود ارزش­های حرفه­ای گرایی در طول تحصیل و مراقبت از بیماران شکل بگیرد، اما برخی مطالعات نشان می­دهد که ارزش ­هایی که دانشجویان هنگام ورود به دانشگاه از آن برخوردار هستند در طول تحصیل در دانشگاه دچار تغییر می ­شوند و چه بسا ارزش­های منفی به جای  ارزش­های مثبت در آنان شکل می ­گیرد (12).

نهادینه کردن اصول اخلاقی در بین دانشجویان و آماده نمودن آن­ها برای زندگی حرفه­ای از یک طرف و اجرای این اصول اخلاقی در محیط آموزشی بالینی از طرف دیگر همگی جزء مسئولیت ­های یک دانشگاه علوم پزشکی است که به نظرمی ­رسد این روزها رنگ باخته و از حساسیتش کاسته شده است (13) . این کم توجهی می­تواند در دراز مدت اثری منفی در بخش بهداشت و درمان داشته باشد چرا که ایجاد بی­ حسی اخلاقی در این قشر در واقع تخریب پایه ­های اساسی درمان محسوب می ­گردد. دانشجویان به عنوان دریافت کنندگان خدمات آموزشی بهترین منبع برای شناسایی مشکلات آموزش بالینی هستند زیرا حضور و تعاملی مستقیم و بی واسطه با این فرآیند دارند (14).

هدف از این تحقیق کشف جنبه­های مختلف یادگیری حرفه ­ای گرایی در آموزش بالینی است. با استفاده از مطالعه کیفی تلاش شده با توصیف تجاربی که دانشجویان به عنوان برون دادهای آموزشی در طول سال­های تحصیل و در بالین بیماران تجربه کرده اند بتوان تصویری از آن­چه در حال رخداد است بدست آورد. در کنار این تصویر تلاش شده تا از تجارب اساتید آموزش بالینی استفاده شود تا با کنار هم قرار دادن دیدگاه­ها و تجارب از وضعیت حال آگاهی پیدا کرد و در جهت ارائه راهکارهای لازم برای حرکت به سمت تربیت نیروهایی با ویژگی­های اخلاقی والاتر و بالاتر قدم برداشت لذا سوال اساسی این مطالعه این است که: فرآیند حرفه­ای گرایی در آموزش بالینی چگونه است؟

روش­ ها

مطالعه حاضر یک تحقیق کیفی و از نوع آنالیز محتوا می ­باشد. شرکت کنندگان در پژوهش بطور هدفمند انتخاب شدند. هدف تحلیل محتوا، فراهم کردن دانش و ادراک از پدیده مورد مطالعه و یا فراهم کردن شناخت، بینشی نو، تصویری از واقعیت و راهنمایی برای عمل است(15). در این پژوهش نمونه ها از بین دانشجویان و اساتید رشته­ پزشکی که دروس کارآموزی و کارورزی را در بخش ­های مختلف بیمارستان­ها و مراکز آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گذرانده و یا تدریس نموده اند، انتخاب شدند. شرکت ­کنندگان در این پژوهش مشتمل بر 18 دانشجو و 9 استاد بودند که با هر کدام حداقل دو مصاحبه انجام شد. مصاحبه ­های بعد از مصاحبه اول برای رفع نکات مبهم مصاحبه ­های قبلی و تأیید برداشت ­های پژوهشگر از گفته ­های شرکت کنندگان انجام شد. ضمناً با پنج نفر دیگر از افراد مطلع شامل دو پزشک یک سوپروایزر آموزشی بیمارستان و چند نفر از بستگان بیماران مصاحبه­ های غیررسمی به صورت گپ اتفاقی و دوستانه انجام شد که آن­ها نیز طی گفتگو در جریان پژوهش قرار داده می­ شوند و از آن­ها به طور شفاهی کسب اجازه می­شد که از نظرات آن­ها بدون ذکر نام در تحلیل یافته­ ها استفاده شود. نظرات این گروه به صورت یادآور و یادداشت عرصه ثبت می ­شد.

فرآیند نمونه گیری

پژوهشگر بعد از گرفتن رضایت آگاهانه و شفاهی از سوپروایزهای آموزشی و مراجعه به بخش­های زنان، مامایی و داخلی جراحی مرکز اموزشی درمانی شهید بهشتی اصفهان نمونه­ ها را از بین دانشجویان و اساتید حاضر در بخش­ها انتخاب کرد. دو شرکت کننده اول از 18 دانشجوی مورد مصاحبه، دانشجویانی بودند که پژوهشگر وضعیت آنها را در مورد تعداد واحدهای گذارنده و مدت حضور در بخش های بالینی می دانست و از واحدهای عملی گذارنده آن­ها اطلاع نسبی داشت. با پیشرفت نمونه گیری و تجزیه و تحلیل داده ­های حاصل از مصاحبه­ های اولیه پژوهشگر براساس یافته ­ها و معرفی شرکت کنندگانی که با آن­ها مصاحبه انجام داده بود به مصاحبه با دانشجویان و اساتید بخش­های دیگر همان بیمارستان و یا بیمارستان­های آموزشی دیگر هدایت شد و در نهایت برای یافتن شواهد مرتبط با محتوای تحلیل شده و اعتبار آن به همه بخش­ها بازگشت تا کار خود را تکمیل کند. به این ترتیب اولین شرکت کنندگان از طریق نمونه گیری هدفمند و بقیه براساس نمونه­ گیری نظری انتخاب شدند.

در هر مرحله از نمونه­ گیری پس از انتخاب شرکت کنندگان اطلاعات لازم در مورد پژوهش و اهداف آن به آن­ها ارائه و بصورت شفاهی رضایت گرفته می ­شد و سپس با آن­ها مصاحبه انجام شد. با توجه به اینکه جلب اطمینان شرکت کنندگان برای بررسی عمیق آن­ها ضروری است، پژوهشگر سعی کرد با در نظر گرفتن مقررات مرکز آموزشی درمانی برای مدتی بیش از آن­چه برای مصاحبه ­ها لازم است در بخش بماند و حتی گاهی به دانشجویان در انجام فعالیت­های روزانه و مراقبت بیماران کمک کند. این کار می­توانست فرصت مشاهده در شرایط طبیعی را نیز برای پژوهشگر فراهم کند و یادداشت­ های حاصل از آن به نوبه خود توانست به تحلیل اطلاعات و هدایت روند پژوهش کمک نماید.

مصاحبه ­های غیررسمی که قبلاً اشاره شد بصورت اتفاقی و طی ملاقات ­های روزمره صورت می­ گرفت. یادداشت­ های حاصل از این مصاحبه­ ها نیز به روند نمونه گیری و تحلیل یافته­ ها بخصوص در اعتباربخشی تئوری کمک نمود.جمع آوری داده­ ها در این پژوهش با مصاحبه عمیق و مشاهده و یادداشت برداری در عرصه انجام شد. داده­های حاصل از مصاحبه ­های غیررسمی و دست نوشته­ های چند تن از شرکت کنندگان که در مصاحبه رسمی گفته بودند خاطرات خود را ثبت می­ کنند نیز بصورت یادآور و یادداشت عرصه در روند تحلیل داده ­ها مورد استفاده قرار گرفت و  با استفاده از این منابع فرعی به  اعتبار بخشی  یافته ­ها کمک  شد. .

مصاحبه­ ها ابتدا به ­صورت نیمه ساختارمند و با سوالات باز برای بدست آوردن اطلاعات فردی شرکت کنندگان با طرح سوالات کما بیش یکسان شروع می­ شد. مثل، لطفاً خودتان را معرفی کنید و در طی آن برای تکمیل اطلاعات سوالات متناسب دیگر نیز مطرح می ­شد. مرحله بعدی مصاحبه به شکل غیرهدایت شده و باز انجام شد تا شرکت کنندگان بتوانند به­صورت داستان گویی نظرات خود را بیان کنند. در این مرحله ابتدا از آن­ها خواسته می ­شود درباره اخلاقی بودن و اخلاقی شدن بگویند و احساس خود را نسبت به آن بیان کنند. با پیشرفت روند مصاحبه از آن­ها خواسته می­ شد در مورد اخلاقی شدن خود در کارآموز ی­ها صحبت کنند. موارد مربوط به آن­چه به نظر آن­ها در این زمینه مهم بود در طی مصاحبه به ­طور عمیق بررسی ­شد. به منظور دستیابی پژوهشگر به مهارت و اطلاعات لازم برای هدایت بهینه مصاحبه ها ابتدا دو مصاحبه مقدماتی انجام و در  مورد روند مصاحبه و واکنش­ها و پاسخ­ های شرکت کنندگان تعمق شد و نکته­ های برگرفته از آن در اجرای سایر مصاحبه­ ها مدنظر قرار گرفت. همه مصاحبه­ها ابتدا بر روی نوار ضبط شده سپس روی کاغذ آورده شد و جهت تأیید به  رؤیت مصاحبه شونده­ها رسید.

مشاهده در زمان حضور پژوهشگر در بخش­ها در شرایط طبیعی محیط کار انجام می­شد. هم­چنین محیط مشاهده و رفتار غیرکلامی شرکت کنندگان و شرایط محیطی مصاحبه نیز مورد مشاهده قرار گرفت و اطلاعات مربوط به آن بصورت یادداشت­های عرصه ثبت شد.

تحلیل داده­ها برمبنای روش پیشنهادی اشتراوس و کوربین (1998) طی سه مرحله کد دهی باز(open coding، محوری axial) coding ) و انتخابی selective coding) ) انجام گرفت. در مرحله کددهی باز که عمدتاً شامل شکستن داده­هاست،

داده­ها را از هم جدا نموده و قطعه­های جدا از هم را از نظر تفاوت­ها و شباهت­هایشان بررسی کرد. منظور از داده یک جمله یا پاراگراف از یک مصاحبه یا مشاهده است. در همین حال سوالاتی مطرح نموده مثلاً «اساس این نقطه نظر چیست؟» آیا سایر شرکت کنندگان نیز چنین نظری دارند «آیاتم یا مفهومی وجود دارد که این موضوع به آن مرتبط باشد؟» این نحوه پرسش به اکتشاف آن­چه در داده­ها نهفته است می­انجامد. هدف از این مرحله تشخیص مفاهیم مجزا از هم است. این مفاهیم واحدهای پایه را در تحلیل گراندد تئوری تشکیل می­دهند. در حالی­که کدگذاری باز برای شکستن داده­ها و تشخیص مفاهیم و طبقات سطح اول استفاده می­شود، کدگذاری محوری روشی برای برقراری ارتباط به شکل جدید بین طبقات اصلی و فرعی است.

این مرحله شامل تعیین یک یا دو طبقه محوری است که تمام طبقات فرعی به آن مربوط باشند و یک چارچوب ادراکی بوجود آورند که به گراندد تئوری بیانجامد. این مرحله آخر تبدیل کدها و طبقات به یک تئوری منسجم است و مهم­ترین چالش تحقیق می­باشد(16).

ملاحظات اخلاقی شامل رضایت از شرکت، معرفی نامه جهت ورود به محیط پژوهش، محرمانه بودن اطلاعات، با دادن شماره و آدرس به شرکت کنندگان امکان برقراری و ارتباط دوطرفه بود.

یافته ها

در این پژوهش متن مصاحبه­های شرکت کنندگان به داخل شش منطقه محتوایی زیر تفکیک شد:

- نقش دانشجویان در یادگیری مفاهیم اخلاقی

- عملکرد برنامه درسی و آموزشی در حرفه ای گری

- امکانات و فضای بالینی (عوامل محیطی)

- عوامل تأثیرگذار بر یادگیری در فرآیند اخلاقی شدن دانشجویان

- ساختارهای کلی مدیریتی اثرگذار بر حرفه­ای گری

- نقش اساتید در یادگیری

سپس در هر منطقه محتوایی واحدهای معنی تعیین گردیدند

مثال زیر مشخص کننده این مورد است:

«استاد خود نمی داند که در این حالت خاص مورد اخلاقی و غیراخلاقی چیست و نمی داند بایستی چکار کند». معنای استخراج شده نداشتن سواد اخلاقی اساتید و عدم توانایی در برخورد با موارد اخلاقی می باشد.

در مرحله بعد عملیات فشردگی(Condensation) انجام  شد که به پروسه­ای از کوتاه شدگی اشاره می­کند که با حفظ و نگهداری هسته محتوایی انجام می­شود واحد فشرده شده در عبارت بالا عبارتست از عدم تسلط اساتید به جنبه­های نظری و عملی علم اخلاق. بعد از فشرده شدن واحدهای معنی به  آن­ها یک عنوان داده شد که به این عناوین کد گفته می­شود. در مجموع به همین شیوه از واحدهای معنی خلاصه شده 105 کد استخراج شد که پس از مرور کدها و ادغام کدهای مشابه در یکدیگر تعداد آن­ها به 70 کد کاهش یافت.

سپس کدهای متفاوت براساس شباهت­ ها و تفاوت ­ها با یکدیگر مقایسه شده و در داخل طبقات اصلی و فرعی جای داده شدند که به طور کلی 8 طبقه اصلی و 6 طبقه فرعی ایجاد شدند. (منظور از طبقه فرعی طبقه ای است که زیر طبقه اصلی است)

خلق طبقات ویژگی اصلی آنالیز محتوای کیفی است. طبقه در واحد گروهی از مفاهیم است که با یکدیگر در یک ویژگی اشتراک دارند. در نهایت معانی بنیادی یا مفاهیم پنهان از طبقات استخراج و تم­ها را تشکیل می­دهند. در واقع خلق تم راهی برای متصل کردن معانی بنیادین موجود در طقات است و از آنجایی که این اتصال در یک سطح تفسیری انجام  می ­گیرد، بنابراین تم ­ها بیانگر مفاهیم پنهان می ­باشند.

برای مثال کدهای زیر که مرتبط با عوامل فیزیکی و محیطی بخش­های بیمارستانی بودد پس از ایجاد طبقات با تمی بنام ضوابط ضمنی حاکم بر بالین در کنار یکدیگر قرار گرفتند.

- عدم روحیه انجام کار بصورت تیمی

- مشکل بودن رعایت اخلاقیات در بیمارستان

- افق درمانی متفاوت پرسنل بیمارستانی و کادر آموزشی

- عدم رعایت اخلاقیات بصورت یک هنجار در بیمارستان­ها

- پیش بینی ناپذیری فرآیندهای درمانی

در مجموع 4 تم از طبقات استخراج شد که عبارتند از:

- عوامل فرهنگی

- عوامل اجتماعی

- عوامل سیاسی

- عوامل اقتصادی

در جدول شماره یک به صورت مشروح طبقات و زیر طبقات این تم­ها به تفکیک بیان گردیده است. بعضی از طبقات دارای طبقات فرعی نیز بوده وگستره وسیع تری را شامل شده است.

AWT IMAGE

بحث و نتیجه­ گیری

این پژوهش نتایج یک مطالعه کیفی آنالیز محتوا را گزارش نموده که هدف از آن تبیین فرآیند حرفه­ای گرایی در آموزش بالینی بوده تا بتواند به عنوان راهنمایی اولیه برای کمک به بهبودی وضعیت اخلاقی شدن در بالین مورد استفاده قرار گیرد. یکی از سوالات این پژوهش آن بود که: اساتید و دانشجویان حرفه­ای گرایی را چگونه درک و توصیف می ­کنند؟

یافته ­های این پژوهش نشان داد که مفهوم حرفه ­ای گرایی از دیدگاه مشارکت کنندگان ارتباط تنگاتنگی با نحوه برخورد آنان با موارد بالینی در بخش ­های آموزشی دارد. آن­ها اگر چه اخلاقیات را یک امر بسیار مهم می­دانند اما در برخورد با آن عوامل بسیار زیادی را دخیل دانسته که همگی در ارتباط تنگاتنگی با هم می­ توانند فرآیند اخلاقی شدن را ملکه سازند. ترابی زاده (1391) در کار پژوهشی خود بیان می­کند که یکی از علل عدم رعایت شأن بیمار در مراکز درمانی آگاه نبودن پرسنل درمانی از اصول اخلاقی و رعایت آن­ها در بالین   می­باشد (17).

یکی دیگر از سوالات درباره عوامل مؤثر برای ایجاد یا عدم ایجاد حرفه ­ای گرایی بود. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی همگی به نوعی  می­ توانند در این باره دخیل باشند. دوکوئت (2004)  (Duquette) معتقد است ارزش ­های فردی و حرفه ای دانشجویان در اثر گذشت زمان و با آموزش رسمی دچار تغییر می ­شود او در تحقیق خود تحت عنوان «اثرات آموزش پرستاری در شکل دهی ارزش­های حرفه­ای» به این نتیجه رسید که تجربیات بالینی، الگو پذیری از رفتار اساتید و پرسنل درمانی و سخنرانی­ های رسمی در مورد اخلاق حرفه ای همگی مبنای تحولات فردی در زمینه اخلاق حرفه ای بوده و تجربیات بالینی و الگوپذیری نقش ­های مهم­تری محسوب  می­ شوند (18).

سوال دیگر تحقیق چگونگی درونی شدن حرفه ­ای گرایی را مطرح می ­کرد. براساس دیدگاه مشارکت کنندگان اعم از دانشجویان و اساتید آموزش مستمر و مداوم و به روز رسانی این علم در هر دو گروه می تواند قدرت تصمیم­ گیری اخلاقی را رشد داده و با تمرین مکرر در بالین فرد به صورت حرفه ­ای عمل نماید. آن­چه که در این­جا حائز اهمیت است آن است که صرف دانستن اصول اخلاقی برای دانشجویان رشته های پزشکی کافی نبوده، بلکه پایبندی به رعایت این اصول است که می­تواند در ارتقاء سلامت جامعه مؤثر باشد. این همان چیزی است که فاهی (1994) در تحقیق خود به آن دست یافت. او بیان نمود که هرچند نزدیک 97 درصد دانشجویان درس اخلاق را در برنامه درسی خود می ­گذرانند اما عملکرد آن­ها در محیط­ های بالینی نشان دهنده عدم کفایت آن­ها در تصمیم ­گیری­ های اخلاقی است (19). واحدیان و همکاران (1387) در پژوهش خود تحت عنوان «چالش­ های آموزشی در تصمیم ­گیری اخلاقی» پیشنهاد می­ کند که مربیان بالینی، پرستاران شاغل و دانشجویان همگی بایستی تحت آموزش­ های مداوم اخلاق حرفه ­ای قرار گیرند تا حرفه ­ای گری بصورت نهادینه در جامعه اجرا گردد (20).

سوال آخر در مورد نتایج و پیامدهای حرفه ­ای گرایی در  رشته ­های پزشکی بود که بر اساس تحلیل محتوای مصاحبه ها و دست نوشته های داستان گونه دانشجویان ، با طبع حفظ آرامش بیرونی و درونی بیمار و کادر پرسنل درمان رضایت بیمار و بالاتر از همه رضایت خداوند متعال با توجه به  صحبت­ های دانشجویان در مصاحبه­ ها از نتایج حرفه ­ای عمل کردن است. لازم است در این­جا به مقاله مارتینز (2002)    (Martinz ) تحت عنوان «رویکرد اخلاق معاصر» توجه شود که می­گوید هزینه مالی اصلاح روش آموزش زیاد نبوده و تحول ساختاری در این زمینه می ­تواند هم به سود حرفه پزشکی و هم به سود بیمارانی باشد که جهت درمان به این گروه مراجعه می نمایند (21).

از آن­جا که مطالعات کیفی به بررسی ذهنی پدیده می­ پردازد و یافته ­های آن­ها ریشه در داده­ های حاصل از موقعیت­ ها و یا گروه خاص است . در بکارگیری این یافته ­ها در موقعیت­ های دیگر باید احتیاط نمود. در این پژوهش جمع آوری داده ها و تحلیل و نگارش آن توسط دانشجو به عنوان پژوهشگر انجام شد. لذا از نظر تحلیل ممکن است کامل نباشد اگرچه برای کاهش نقیصه از نظر استاد راهنما، استاد مشاور، همکاران و سایر افراد خبره در روند تحلیل داده ­ها استفاده شد.

یافته های پژوهش می ­تواند در جهت  تنظیم برنامه های آموزشی رسمی جهت اساتید و آموزش مستمر و به روزرسانی این علم تنظیم گردد و توجه بیشتری به  کادر درمانی و لزوم ایجاد آموزش ضمن خدمت شود. همچنین  ایجاد یک چارچوب کلی جهت ارتقاء فرهنگ اخلاقی در سازمان ضروری به نظر می ­رسد.

توصیه می­ گردد تحقیقاتی در زمینه بررسی تأثیرگذارترین عامل بر روند فرآیند اخلاقی شدن، چالش­ های پیش رو در رعایت اخلاقیات در بالین، مقایسه فرآیند اخلاقی شدن در دانشگاه­ های اسلامی و غیراسلامی و بیان تفاوت­ها و پژوهشی کیفی در این زمینه انجام گیرد.

قدردانی

بدینوسیله شایسته است از راهنمایی­های معاونت محترم پژوهشی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه عوم پزشکی شهید بهشتی جناب آقای دکتر سلیمان احمدی ومشاوره های مکرر و در خور استاد محترم جناب آقای محمد علی حسینی تشکر نموده و مراتب قدردانی خود را به پاس محبت های  بی دریغ­شان تقدیم داریم که هرگز فروکش نمی­کند.

ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Mirmoghtadaie Z S, Ahmadi S, Hosseini M A. Exploring the Process of Professionalism in Clinical Eductin. RME 2013; 5 (2) :46-54
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-163-fa.html

میرمقتدایی زهره سادات، احمدی سلیمان، حسینی محمدعلی. تبیین فرآیند حرفه ای گرایی دانشجویان پزشکی در بالین. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1392; 5 (2) :46-54

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-163-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 5، شماره 2 - ( 1392 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education