[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 14، شماره 2 - ( 1401 ) ::
جلد 14 شماره 2 صفحات 37-29 برگشت به فهرست نسخه ها
ارتباط اضطراب کووید-19 و فرسودگی تحصیلی با نقش تعدیلی تعهد تحصیلی در دانشجویان پزشکی
عالیا صابری ، علی اشرف ، سجاد سعادت* ، تینا نباتچی احمدی ، حمیدرضا حاتمیان
مرکز تحقیقات علوم اعصاب، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران ، sajjadsaadat69@gmail.com
واژه‌های کلیدی: کووید- 19، اضطراب، فرسودگی، دانشجویان پزشکی
متن کامل [PDF 388 kb]   (457 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1318 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
متن کامل:   (450 مشاهده)
مقدمه
همه ­گیری کووید-19 (COVID-19) در سال 2020 میلادی به سبب ناشناخته بودن و عدم وجود درمان مشخص با اضطراب فراوانی همراه بود (1)، در این میان کادر درمان و بعد از آن دانشجویان رشته­های علوم پزشکی بیشترین مواجهه را با این بیماری داشتند و زندگی شخصی و خانوادگی آن­ها را تحت تاثیر قرار داد (2). در یک بررسی نشان داده شد که سطح پریشانی روان­شناختی و اضطراب در دانشجویان علوم پزشکی که مستقیماً با بیمارستان و بیماران مبتلا به ویروس کووید-19 در ارتباط بودند، بیشتر از دانشجویان غیرپزشکی و دندانپزشکی بود (3). در مطالعه­ای که توسط کائو و همکاران انجام شد، 25 درصد از دانشجویان پزشکی در چین سطوح مختلف اضطراب را نشان دادند (4). تجربه بالینی دانشجویان پزشکی از دوران کارآموزی و کارورزی آغاز و     به­عنوان بخشی از تیم بالینی در نظر گرفته می­شوند (5). این نقش جدید ممکن است فشار روانی زیادی برآن­ها وارد کند، که می­تواند در دوران همه­گیری کووید-19 و اضطراب بیماری افزایش یابد. به­طور مثال، پریشانی روان­شناختی مانند اضطراب در میان دانشجویان پزشکی در طی همه­گیری کووید-19 گزارش شده است (6). علاوه برمتخصصان و پرستاران، کارورزان و کارآموزان پزشکی نیز در خط مقدم درمان و مراقبت از افراد مبتلا به کووید-19 قرار دارند؛ که می­تواند نقش موثری در پریشانی روانشناختی (افسردگی، اضطراب و استرس) آن­ها داشته باشد و به­دنبال آن می­تواند عملکرد تحصیلی آن­ها را تحت تاثیر قرار دهد (7). 
در مجموع می­توان گفت پریشانی روان­شناختی و تجربه اضطراب برای دانشجویان با حالت­های ناخوشایندی همراه است و آثار نامطلوبی در زمینه فردی و تحصیلی به­ همراه دارد (8)، به­طوری­که در پژوهشی نشان داده شد که اضطراب کووید-19 با کاهش خودکارآمدی تحصیلی در دانشجویان رابطه دارد (9). همچنین نتایج برخی مطالعات نشان می­دهد که اضطراب ناشی از کووید-19 منجر به فرسودگی تحصیلی در دانشجویان شده است (11- 10). بررسی وضعیت فرسودگی تحصیلی در دانشجویان از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا فرسودگی تحصیلی زمینه افت تحصیلی و حتی ترک تحصیل را در دانشجویان فراهم می­سازد (12)، و یک شاخص مهم در پیش­بینی افت عملکرد می­باشد.
فرسودگی تحصیلی (Academic Burnout) اشاره به احساس خستگی به خاطر تقاضاها و الزامات تحصیل (خستگی)، داشتن حس بدبینانه و بدون علاقه به تکالیف درسی (بی­علاقگی) و احساس عدم­شایستگی (خودکارآمدی پایین) دارد (13)؛ با توجه به این­که شرایط همه­گیری ویروس کووید- 19 با سطح بالایی از استرس و تقاضاهای محیطی و آموزشی همراه است، می­تواند فرسودگی تحصیلی دانشجویان را تشدید کند (11). اما باید توجه داشت که بین اضطراب و فرسودگی تحصیلی یک رابطه خطی ساده حاکم نیست، بلکه عواملی وجود دارند که می­توانند جهت و شدت این رابطه را تعدیل کنند. در این مطالعه تعهد تحصیلی (Academic Commitment) به­عنوان متغیر تعدیل­گر مورد بررسی قرار گرفته است. تعهد تحصیلی را می­توان میزان رضایت فراگیران را از مطالعات، پایداری طولانی مدت با مطالعات خود (سطح تعهد)، میزان سرمایه­گذاران (سرمایه­گذاری تحصیلی) و اهمیت شخصی ادراک شده از تحصیلات تعریف کرد (14). تعهد تحصیلی نوعی از تعهد است که دانشجویان در سازمان­ های آموزشی آن را تجربه می­کنند. این نوع از تعهد بر اهداف و آرزوهای شخصی دانشجویان در جهت تکمیل دوران تحصیلی و ادامه تحصیل متمرکز است. تعهد تحصیلی منجر به افزایش احساس تعلق و انگیزه درونی در دانشجویان شده و به آن­ها کمک  می­کند که با تلاش و پشتکار به اهداف تحصیلی خود دست یابند (15). در این زمینه مطالعات پیشین دلالت براین دارند که تعهد تحصیلی با خودکارآمدی تحصیلی در ارتباط است (18- 15)؛ و می­تواند به­عنوان یک عامل انگیزشی و شناختی دانشجویان را به سمت اهداف بالاتر سوق دهد و موانع را برای آن­ها آسان سازد (16). از مباحث مطرح شده این چنین برداشت می­شود که اضطراب یک عامل موثر برفرسودگی است و شواهد پژوهشی از این رابطه حمایت می­کند؛ همچنین در مطالعات پیشین از تعهد تحصیلی به­عنوان یک عامل محافظت­کننده یاد شده است که می­تواند برحفظ انگیزه دانشجویان موثر باشد، اما شواهد پژوهشی از اثر تعدیل­گر آن در رابطه اضطراب کووید- 19 و فرسودگی تحصیلی در دانشجویان پزشکی یافت نشد، که در این مطالعه مدنظر پژوهش­گران قرار گرفته است. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط اضطراب کووید-19 و فرسودگی تحصیلی با نقش تعدیلی تعهد تحصیلی در دانشجویان کارآموز و کارورز پزشکی انجام شد. 
روش ­ها
پژوهش حاضر از نوع تحلیلی- مقطعی و جامعه پژوهش را دانشجویان پزشکی کارآموز و کارورز مشغول به تحصیل دانشگاه علوم پزشکی گیلان در سال تحصیلی 1400- 1399 تشکیل دادند که تقریباً 450 نفر بودند. با توجه به موجود بودن اطلاعات دقیق از جامعه، حجم نمونه مورد نظر براساس فرمول کوکران 207 نفر محاسبه شد. جهت پیشگیری از ریزش احتمالی نمونه­گیری تا 10 درصد افزایش یافت و 230 نفر برای انجام پژوهش انتخاب شدند؛ که به­دلیل همسان­بودن تعداد جامعه آماری کارورزان و کارآموزان از هر گروه 115 نفر انتخاب شدند. رضایت آگاهانه جهت شرکت در پژوهش، اشتغال به تحصیل در سال تحصیلی 1400- 1399 و عدم ابتلا به ویروس کووید- 19 براساس اظهارات خود دانشجویان، در دوران پاندمی به­عنوان معیارهای ورود به پژوهش در نظر گرفته شده بود. همچنین عدم تکمیل 10 درصد از سوالات پرسشنامه به­عنوان معیار خروج از پژوهش در نظر گرفته شده بود.
نمونه­ها از بین دانشجویان کارآموز و کارورز به­شیوه تصادفی طبقه­ای انتخاب شدند، برای این منظور دانشجویان در ابتدا به دو طبقه کلی کارآموز و کارورز تقسیم شدند، سپس از هر یک از گروه­ها به تناسب سال تحصیل ورود به دانشگاه نمونه مورد نظر از مراکز آموزشی و درمانی پورسینا، رازی، حشمت و شفا جمع­آوری شد. برای انجام این کار لیست اسامی همه دانشجویان از آموزش دانشگاه دریافت شد و افراد هر طبقه  به ­شیوه تصادفی انتخاب شدند، در صورت حضور آن­ها  پرسشنامه­ ها به­صورت حضوری به آن­ها تحویل داده­ شد و درصورت عدم حضور لینک الکترونیکی ایجاد شده در سامانه پرس­لاین برای آن­ها به­وسیله پیامک کوتاه (SMS) ارسال و درخواست شد که ظرف 24 ساعت پرسشنامه­ها را تکمیل­کرده و به پژوهشگر عودت دهند. از مجموع230 شرکت­کننده، 190 نفر پرسشنامه­ها را عودت دادند؛ نرخ مشارکت در این پژوهش 60/82 درصد بود (70 درصد از داده­ها به­صورت آنلاین و 30 درصد حضوری جمع­آوری شد). جمع­آوری داده­ها با استفاده از یک فهرست حاوی اطلاعات جمعیت شناختی دانشجو، مقیاس اضطراب بیماری کرونا علی­پور و همکاران (19)، پرسشنامه­ی فرسودگی تحصیلی مسلش- فرم دانشجویان Schaufeli و همکاران (20) و مقیاس تعهد تحصیلیHuman- Vogel and Rabe (14) انجام شد. متغیرهای جمعیت شناختی دانشجویان شامل: سن، جنسیت، وضعیت تاهل، معدل تحصیلی، محل سکونت و دوره تحصیلی (کارآموز یا کارورز) با استفاده از یک فهرست عمومی سنجیده شد.
مقیاس اضطراب بیماری کرونا (Corona Disease Anxiety Scale) توسط علی­پور و همکاران در سال 1398 با هدف سنجش میزان اضطراب کووید-19 برای بزرگسالان طراحی شده است (19). این مقیاس حاوی 18 سوال است که براساس طیف لیکرت چهار درجه­ای (هرگز = 0 الی همیشه = 3) نمره­گذاری می­شود؛ دامنه امتیازهای قابل کسب بین صفر الی 54 بوده و نمرات بالاتر نشان­دهنده اضطراب بیشتر نسبت به ابتلا به ویروس کووید-19 است (19). علی­پور و همکاران با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی دو عامل علایم روانی و جسمانی را شناسایی کردند که در مجموع 61 درصد از واریانس کل مقیاس را تبیین می­کند. پایایی این مقیاس به روش آلفای کرونباخ برای عامل روان­شناختی 87/0، برای عامل جسمانی 86/0 و برای کل مقیاس 91/0 محاسبه شد (19). در مطالعه حاضر نیز پایایی این ابزار به روش همسانی درونی با آلفای کرونباخ 80/0 به­دست آمد.
پرسشنامه­ی فرسودگی تحصیلی مسلش- فرم دانشجویان (Maslach Burnout Inventory- Student Survey) توسطSchaufeli  و همکاران در سال 2002 جهت سنجش فرسودگی تحصیلی طراحی شده است (20)؛ این مقیاس حاوی 15 آیتم است که براساس طیف لیکرت هفت درجه­ای از (هرگز= 0 الی همیشه = 6) نمره­گذاری می­شود. دامنه امتیازهای قابل کسب بین صفر الی 90 می­باشد. این پرسشنامه دارای سه عامل خستگی عاطفی، بدبینی و خودکارآمدی است؛ نمره‌های بالا در خستگی عاطفی و بدبینی و نمره‌های پایین در خودکارآمدی نشان‌دهنده­ی فرسودگی تحصیلی است و زیر مقیاس، خودکارآمدی به­صورت معکوس نمره‌گذاری می‌شود. Schaufeli و همکاران با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی سه عامل خستگی عاطفی، بدبینی و خودکارآمدی را شناسایی کردند که در مجموع 63 درصد از واریانس آن را تبیین می­کنند و ضریب همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ را برای خستگی عاطفی 74/0، بدبینی 79/0 و خودکارآمدی تحصیلی 76/0 محاسبه کردند (20). این پرسشنامه برای اولین بار در ایران توسط رستمی و همکاران به زبان فارسی ترجمه شد و ویژگی­های روان­سنجی آن مورد بررسی قرار گرفت؛ نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که سه عامل خستگی عاطفی، بدبینی و خودکارآمدی در نمونه ایرانی مورد تایید است و ضریب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس‌های خستگی عاطفی 88/0، تردید 90/0 و خودکارآمدی 84/0 به­دست آمد، که نشان از پایایی مناسب این ابزار است (21). در مطالعه حاضر نیز پایایی این ابزار به روش همسانی درونی با آلفای کرونباخ 80/0 به دست آمد. مقیاس تعهد تحصیلی (Academic Commitment Scale) توسط Human- Vogel and Rabe در سال 2015 طراحی شده است (14). این ابزار با هدف سنجش میزان تعهد تحصیلی دانشجویان مناسب است و حاوی 30 سوال است که براساس طیف لیکرت شش درجه­ای (به شدت مخالف = 1، مخالف = 2، کمی مخالف = 3، کمی موافق = 4، موافق = 5، به­شدت موافق = 6) پاسخ داده می­شود؛ دامنه امتیازهای قابل کسب بین 30- 180 بوده و نمرات بالاتر نشان­دهنده تعهد تحصیلی بالاتر است. روایی این مقیاس به روش تحلیل عاملی اکتشافی مورد تایید قرار گرفت و 5 عامل سطح تعهد، سطح رضایت، سرمایه گذاری، کیفیت جایگزین­ها و معنی­داری شناسایی شدند که در مجموع 58 درصد از واریانس کل مقیاس را تبیین می­کنند؛ همچنین پایایی آن به روش همسانی درونی با آلفای کرونباخ برای کل آزمون 89/0 برآورد شد (14). این مقیاس در ایران توسط سعادت و همکاران به زبانی فارسی ترجمه شده است و ویژگی­های روان­سنجی آن در 300 نفر از دانشجویان دانشگاه گیلان مورد بررسی قرار گرفته است، روایی آن به روش تحلیل عاملی تاییدی مورد بررسی قرار گرفته و 5 عامل شناسایی شده توسط طراحان اولیه آن، مورد تایید قرار گرفته است و در مجموع این عوامل 02/61 درصد از واریانس کل مقیاس تعهد تحصیلی را تبیین می­کنند. همچنین سعادت و همکاران پایایی این مقیاس به روش همسانی درونی با آلفای کرونباخ برای کل آزمون را 92/0 گزارش کردند (17). در مطالعه حاضر نیز پایایی این ابزار به روش همسانی درونی با آلفای کرونباخ 71/0 به­دست آمد.
در مطالعه حاضر  اصول اخلاق در پژوهش همچون کسب  رضایت آگاهانه، حفظ رازداری و حریم شخصی  افراد  رعایت شده است. این مطالعه با کد IR.GUMS.REC.1399.464 در کمیتـه اخـلاق معاونـت  پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی گیلان مورد تصویب قرار گرفت. جـمع­آوری داده­ها با ارایـه معرفی­نامه از معـاونـت تحقیقـات و  فن­آوری دانشگاه علوم پزشکی گیلان و با کسب اجازه از مسئولین آموزش و اساتید محترم انجام شد. بخشی از پرسشنامه­ها به­صورت حضوری و بخشی دیگر به­صورت غیرحضوری از طریقه سامانه پرس­لاین انجام شد که در صفحه اول همه آن­ها فرم رضایت آگاهانه قرار داده شد که تایید آن به منزله رضایت جهت شرکت در مطالعه بود. دانشجویان مخیر به مشارکت در مطالعه و کلیه اطلاعات مربوط به آن­ها محرمانه باقی مانده و جهت ثبت اطلاعات از کد استفاده شد.
همچنین افراد مجاز بودند در هر زمان که تمایل داشتند، مطالعه را ترک کنند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش­های آمار توصیفی یعنی شاخص­های گرایش مرکزی و پراکندگی برای توصیف توزیع متغیرها استفاده شد. جهت تعیین توزیع نرمال متغبرهای کمی مطالعه (فرسودگی تحصیلی، اضطراب و تعهد تحصیلی) از آزمون کلموگروف اسمیرونف استفاده شد. همچنین از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون برای بررسی روابط بین متغیرها استفاده شد. داده­ها در سطح اطمینان 05/0 و با استفاده از نرم­افزار آماری SPSS.ver.19  تجزیه وتحلیل شدند.
یافته ­ها
در این مطالعه 190 نفر (60/82 درصد) از دانشجویان رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان مشارکت داشتند. میانگین و انحراف معیار سن دانشجویان 32/1 ± 97/23 سال بود. 134 نفر (5/70 درصد) مونث و 56 نفر (5/29 درصد) مذکر و 172 نفر (5/90 درصد) مجرد بودند. معدل تحصیلی شرکت­کنندگان 30/1 ± 75/16 برمبنای 20 بود. در این مطالعه 158 نفر (2/83 درصد) از دانشجویان در خانه و 32 نفر (8/16 درصد) در خوابگاه سکونت داشتند. از نظر سال دوره تحصیلی 90 نفر (4/47 درصد) کارآموز و 100 نفر (6/52 درصد) کارورز بودند. در جدول شماره یک شاخص­های مرکزی و پراکندگی ارایه شده است.

نتایج آزمون آزمون کلموگروف اسمیرونف نشان داد که توزیع داده­ها در متغیرهای فرسودگی تحصیلی (123/0=P)، اضطراب کووید-19 (178/0=P) و تعهد تحصیلی (149/0=P) نرمال است. با توجه به نرمال بودن توزیع داده­ها در متغیرهای پژوهش جهت بررسی روابط بین آن­ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که فرسودگی تحصیلی با اضطراب کووید- 19 رابطه مثبت و معنی­دار (001/0=P، 332/0=r) و با تعهد تحصیلی رابطه معکوس و معنی­دار (001/0=P، 304/0-=r) دارد (جدول 2). همچنین بین اضطراب و تعهد تحصیلی (0001/0=P، 265/0-=r) رابطه معکوس و معنی­دار وجود دارد. با توجه به این­که بین متغیرهای پیش­بین (اضطراب کووید- 19)، ملاک (فرسودگی تحصیلی) و تعدیل­گر (تعهد تحصیلی) ارتباط معنی­دار وجود دارد، امکان اجرای رگرسیون خطی تعدیل­گر وجود دارد. قبل از اجرای رگرسیون به بررسی سایر پیش­فرض­های آن پرداخته شده است. آماره دوربین- واتسون 86/1 محاسبه شد که به دلیل قرار گرفتن در محدوده 5/1 و 5/2 نشان­دهنده استقلال خطاها است. عامل تورم واریانس (VIF) در همه متغیرها کم­تر از 10 و شاخص تحمل بیشتر از 20/0 محاسبه شد که بیانگر عدم هم­خطی بین متغیرها است. نتایج خلاصه مدل رگرسیون در جداول سه و چهار ارایه شده است.

براساس جدول شماره سه در مرحله اول اضطراب کووید-19 و تعهد تحصیلی وارد مطالعه شدند و 16 درصد از تغییرات فرسودگی تحصیلی را تبیین می­کنند. در مرحله دوم متغیر تعدیل شده (اضطراب کووید-19و تعهد تحصیلی) به معادله وارد شده است و ضریب همبستگی چندگانه به 20/0 افزایش پیدا کرده است. نقش هر یک از متغیرهای وارد شده در معادله رگرسیونی بر متغیر فرسودگی تحصیلی در جدول شماره چهار گزارش شده است.

نتایج جدول شماره چهار نشان داد که متغیر اضطراب کووید-19 اثر مثبت (269/0=β) برفرسودگی تحصیلی دارد، اما در مقابل متغیر تعهد تحصیلی اثر منفی (294/0- =β) برتعهد تحصیلی دارد؛ به عبارت دیگر با ثابت­بودن سایر شرایط این متغیرها به اندازه مقادیر بتا برفرسودگی تحصیلی به­طور معنی­دار تاثیر دارند (05/0>P). اضافه شده اثر تعدیلی که مضروب باقی مانده متغیرهای اضطراب کووید- 19 و تعهد تحصیلی است، اثر مثبت (216/0=β) برفرسودگی تحصیلی دارد؛ به­عبارت دیگر متغیر تعهد تحصیلی می­تواند جهت و شدت اثر متغیر اضطراب کووید-19 را به­طور معنی­دار تغییر داده و نقش تعدیل­گر داشته باشد (05/0>P).
بحث و نتیجه­ گیری
این مطالعه با هدف ارتباط اضطراب کووید-19 و فرسودگی تحصیلی با نقش تعدیلی تعهد تحصیلی در دانشجویان کارآموز و کارورز رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شد. نتایج نشان داد که بین اضطراب کووید-19 و فرسودگی تحصیلی ارتباط مستقیم وجود دارد؛ به­عبارت دیگر سطوح بالای اضطراب با فرسودگی تحصیلی در دانشجویان همراه است که با مطالعات Fernández- Castillo (10) و Son و همکاران (11) همسو است. در تبیین می­توان گفت که اضطراب برفرآیندهای شناختی، انگیزشی و هیجانی دانشجویان تاثیرگذار است. به این ترتیب که، هیجانات منفی مانند استرس و اضطراب در مواجهه با شرایط همه­گیری افزایش پیدا می­کند و در نتیجه افت عملکرد را به­دنبال دارد و تکرار این چرخه باطل در طولانی مدت منجر به فرسودگی می­شود (22). همچنین می­توان این­گونه بیان نمود که عدم کنترل­پذیری موقعیت­های تنش­زا در شرایط همه­گیری منجر به واکنش­های هیجانی و اجتنابی می­شود و این­گونه واکنش­ها به­علت این­که هیچ­گاه فرد را به حل مساله نمی­رسانند در طولانی مدت با فرسودگی همراه است (11).
نتایج دیگر نشان داد که بین تعهد تحصیلی و فرسودگی تحصیلی ارتباط معکوس وجود دارد که با مطالعات کافی ­زاده و همکاران (16) و Supervía & Bordás (23) همخوانی دارد. به­عبارت دیگر نتایج این مطالعات گویای این است که تعهد تحصیــلی منـجر به افزایـش انگیزه پیشـرفت در دانشــجویان می­شود و یک عامل بازدارنده از فرسودگی است. در تبیین می­توان بیان کرد که تعهد یک مفهوم هیجانی و شناختی است، زمانی که دانشجویان تعهد تحصیلی داشته باشند،  می­توان گفت که سرمایه­گذاری روانی بالایی بر اهداف خود دارند و آن­ها را معنی­دار و با ارزش می­دانند. در نتیجه فرد  به­سوی اهداف خود حرکت می­کند و همواره سعی دارد با راهبردهای کارآمدی موقعیت­های تنش­زا را مدیریت کند تا فرسودگی و افت عملکردی در مسیر پیشرفت اتفاق  نیافتد (24). براین اساس می­توان گفت که سطوح بالای تعهد می­ تواند یک عامل بازدارنده از فرسودگی تحصیلی در دانشجویان پزشکی در دوران همه­گیری کووید-19 باشد.
نتیجه دیگر این مطالعه نشان داد که بین اضطراب کووید-19 و تعهد تحصیلی ارتباط معکوس وجود دارد، در بررسی پیشینه، مطالعه­ای یافت نشد که عیناً به بررسی این موضوع بپردازد، اما پژوهش­های مشابه گویایی این هستند که اضطراب کووید-19 با کاهش عملکرد تحصیلی در دانشجویان ارتباط دارد (7) و منجر به کاهش خودکارآمدی تحصیلی در آن­ها شده است (9). همچنین در مطالعات پیشین نشان داده شده است که تعهد تحصیلی با خودکارآمدی ارتباط مستقیم دارد (15-18). در تبیین می­توان این­گونه استنباط کرد که تعهد تحصیلی با باور به توانایی در ارتباط است و این عقاید بر نحوه ­ی احساس، تفکر، رفتار و برانگیختنِ فرد، هنگام رویارویی با مشکلات تاثیر به­سزایی دارند (16). براین اساس انتظار می­رود که تعهد تحصیلی بالا فرد را برای انجام و اتمام یک تکلیف با وجود چالش­های پیش رو متعهد سازد. به عبارت دیگر سطح بالای تعهد تحصیلی افراد را به اهداف بالاتر و انجام وظایف چالش برانگیز سوق می­دهد و باعث می­شود، افراد بیشتر تلاش کنند و همچنان به اهدافشان متعهد باشند (25). براین اساس می­توان انتظار داشت که شرایط همه­گیری با وجود همه اضطراب­هایی که به­همراه خود دارد، مانع عملکرد بهینه دانشجویان نشود.
نتایج تحلیل رگرسیون تعدیلی نشان داد که متغیر تعهد تحصیلی بین اضطراب کووید-19 و فرسودگی تحصیلی نقش تعدیلی ایفاء می­کند، با توجه به این­که رابطه اضطراب کووید-19 و فرسودگی مثبت است و رابطه تعهد تحصیلی با فرسودگی تحصیلی و اضطراب کووید-19 منفی است، می­توان نتیجه گرفت که سطوح بالای تعهد تحصیلی اثر اضطراب کووید-19 برفرسودگی تحصیلی را کم­تر می­کند و به­عنوان یک متغیر تعدیل­گر عمل می­کند. در بررسی پیشینه مطالعه­ای یافت نشد که عیناً به بررسی این موضوع بپردازد اما اعتقاد براین است که تعهد تحصیلی یک عامل شناختی و هیجانی اثرگذار در مسیر پیشرفت است و زمانی که فرد در  موقعیت­ های تنش­زا قرار بگیرد، با توان بیشتری به مسیر خود ادامه می­دهد و اهداف خود را دنبال می­کند (14). اما در مقابل سطوح پایین تعهد با انگیزه پیشرفت پایین همراه است و فرد در مواجهه با کوچک­ترین موانع از ادامه مسیر انصراف می­دهد، زیرا فرد انگیزه لازم و کافی را جهت مواجهه با شرایط دشوار را ندارد (26).
جمع­آوری داده­ها با ابزار پرسشنامه، اجرای پژوهش در دانشجویان کارآموز و کارورز و پرسشنامه­ های مخدوش شده از محدویت­های مطالعه حاضر بود. همچنین اجرای برخی از پرسشنامه­ها به شیوه آنلاین یک محدودیت در برقراری ارتباط موثر با دانشجویان بود که شرح اهداف پژوهش و متقاعد ساختن افراد جهت شرکت در پژوهش را دشوار ساخت. پیشنهاد می­شود که در مطالعات آینده علاوه بر پرسشنامه از مصاحبه و روش­های پژوهش ترکیبی جهت درک بهتر موضوع استفاده شود؛ همچنین توصیه می­گردد که در مطالعات آینده به نقش دیگر عوامل روان­شناختی در قالب یک مدل مفهومی توجه شود. 
می­توان نتیجه گرفت که وجود تعهد تحصیلی در دانشجویان پزشکی یک عامل نگه دارنده و تقویتی در شرایط تنش و اضطراب­آور دوران همه­گیری کووید- 19 می­باشد و هرچقدر میزان تعهد تحصیلی در دانشجویان بیشتر باشد میزان اثر اضطراب برفرسودگی تحصیلی کاهش پیدا می­کند. لذا پیشنهاد می­ شود که در مراکز مشاوره و خدمات روان­شناختی  دانشگاه­های علوم پزشکی کارگاه­های آموزشی به­صورت حضوری و غیرحضوری با هدف کاهش اضطراب و فرسودگی تحصیلی توسط متخصصان روان­پزشکی و روان­شناسی با محتواهای آموزشی به­صورت کتاب و ویدیوهای آموزشی به­ منظور بهبود مهارت­های مقابله­ای به دانشجویان برگزار گردد.
قدردانی
این مقاله برگرفته از رساله دکتری عمومی خانم تینا نباتچی احمدی به راهنمایی دکتر عالیا صابری و دکتر علی اشرف می­ باشد. در این­جا برخود لازم می­دانیم که از دانشگاه علوم پزشکی گیلان، واحد توسعه تحقیقات بالینی  بیمارستان پورسینا و کلیه دانشجویان شرکت­ کننده در پژوهش تقدیر به عمل آوریم.




 
فهرست منابع
1. Paredes MR, Apaolaza V, Fernandez- Robin C, Hartmann P, Yañez- Martinez D. The impact of the COVID- 19 pandemic on subjective mental well- being: The interplay of perceived threat, future anxiety and resilience. Personality and Individual Differences 2021; 10 (170): 110455. [DOI:10.1016/j.paid.2020.110455]
2. Islam MA, Barna SD, Raihan H, Khan MN, Hossain MT. Depression and anxiety among university students during the COVID- 19 pandemic in Bangladesh: A web- based cross- sectional survey. PloS one 2020; 15 (8): e0238162. [DOI:10.1371/journal.pone.0238162]
3. Saddik B, Hussein A, Sharif- Askari FS, Kheder W, Temsah MH, Koutaich RA, at all. Increased levels of anxiety among medical and non- medical university students during the COVID- 19 pandemic in the United Arab Emirates. Risk Management and Healthcare Policy 2020; 13: 2395. [DOI:10.2147/RMHP.S273333]
4. Cao W, Fang Z, Hou G, Han M, Xu X, Dong J, Zheng J. The psychological impact of the COVID-19 epidemic on college students in China. Psychiatry research 2020; 287: 112934. [DOI:10.1016/j.psychres.2020.112934]
5. Jalili M, Mirzazadeh A, Azarpira A. A survey of medical students' perceptions of the quality of their medical education upon graduation. Annals Academy of Medicine Singapore 2008; 37 (12): 1012.
6. Loh LC, Ali AM, Ang TH, Chelliah A. Impact of a spreading epidemic on medical students. Malays J Med Sci 2005; 12 (2): 43- 49.
7. Nakhostin- Ansari A, Sherafati A, Aghajani F, Khonji MS, Aghajani R, Shahmansouri N. Depression and anxiety among Iranian Medical Students during COVID- 19 pandemic. Iranian journal of psychiatry 2020; 15 (3): 228. [DOI:10.18502/ijps.v15i3.3815]
8. Gutiérrez- García AG, Landeros- Velázquez MG. Academic Self- efficacy and Anxiety, as a Critical Incident in Female and Male University Students. Revista Costarricense de Psicología 2018; 37 (1): 1- 25. [DOI:10.22544/rcps.v37i01.01]
9. Alemany- Arrebola I, Rojas- Ruiz G, Granda- Vera J, Mingorance- Estrada ÁC. Influence of COVID - 19 on the Perception of Academic Self- Efficacy, State Anxiety, and Trait Anxiety in College Students. Frontiers in psychology 2020; 11: 570017. [DOI:10.3389/fpsyg.2020.570017]
10. Fernández- Castillo A. State-anxiety and academic burnout regarding university access selective examinations in Spain during and after the COVID- 19 lockdown. Frontiers in Psychology. 2021; 12:621863. [DOI:10.3389/fpsyg.2021.621863]
11. Son C, Hegde S, Smith A, Wang X, Sasangohar F. Effects of COVID- 19 on college students' mental health in the United States: Interview survey study. Journal of medical internet research 2020; 22 (9): e21279. [DOI:10.2196/21279]
12. Ghadampour E, Farhadi A, Naghibeiranvand F. [The relationship among academic burnout, academic engagement and performance of students of Lorestan University of Medical Sciences]. Research in Medical Education 2016; 8 (2): 60- 8. [Persian] [DOI:10.18869/acadpub.rme.8.2.60]
13. Zhang Y, Gan Y, Cham H. Perfectionism, academic burnout and engagement among Chinese college students: A structural equation modeling analysis. Personality and individual differences 2007; 43 (6): 1529- 40. [DOI:10.1016/j.paid.2007.04.010]
14. Human-Vogel S, Rabe P. Measuring self-differentiation and academic commitment in University students: A case study of education and engineering students. South African Journal of Psychology 2015; 45 (1): 60- 70. [DOI:10.1177/0081246314548808]
15. Kafizade M, Shaikhi Fini A, Samavi A. [Correlation of Self- Efficacy and Learning Strategies with Academic Commitment among the Students in Rafsanjan University of Medical Sciences]. Iranian Journal of Nursing Research 2020; 15 (5): 61- 70. [Persian]
16. Kafizade M, Shaikhi Fini A, Samavi A. [Structural Equation Modeling of Relationship between Self- Efficacy and Academic Commitment with the Mediating Role of Achievement Motivation Motivation in Medical University Students]. Journal of Nursing Education 2020; 9 (4): 41- 51. [Persian]
17. Saadat S, Davarpanah SH, Saeedpour F, Samiee F. [The Role of Psychological Capital (ie, Hope, Optimism, Self- efficacy, Resilience) in Student's Academic Commitment]. Education Strategies in Medical Sciences 2019; 12 (3): 1- 11. [Persian]
18. Vogel FR, Human- Vogel S. Academic commitment and self- efficacy as predictors of academic achievement in additional materials science. Higher Education Research & Development 2016; 35 (6): 1298- 310. [DOI:10.1080/07294360.2016.1144574]
19. Alipour A, Ghadami A, Alipour Z, Abdollahzadeh H. [Preliminary validation of the Corona Disease Anxiety Scale (CDAS) in the Iranian sample]. Quarterly Journal of Health Psychology 2020; 8 (32): 163- 75. [Persian]
20. Schaufeli WB, Martinez IM, Pinto AM, Salanova M, Bakker AB. Burnout and engagement in university students: A cross- national study. Journal of cross- cultural psychology 2002; 33 (5): 464- 481. [DOI:10.1177/0022022102033005003]
21. Rostami Z, Abedi MR, Schuffli VB. [Standardization of Maslash burnout inventory among female students at University of Isfahan]. New Educational Approaches 2011; 6 (1): 21- 38. [Persian]
22. de la Fuente J, Martínez- Vicente JM, Peralta- Sánchez FJ, Garzón- Umerenkova A, Vera MM, Paoloni P. Applying the SRL vs. ERL theory to the knowledge of achievement emotions in undergraduate university students. Frontiers in psychology 2019; 10: 2070. [DOI:10.3389/fpsyg.2019.02070]
23. Supervía PU, Bordás CS. Relationship between intrinsic orientations and academic burnout in students. Psicologia Escolar e Educacional 2019; 23: 1- 9. [DOI:10.1590/2175-35392019018061]
24. Altintas E, Karaca Y, Moustafa A, El Haj M. Effect of best possible self- intervention on situational motivation and commitment in academic context. Learning and Motivation 2020; 69: 101599. [DOI:10.1016/j.lmot.2019.101599]
25. Sheard M, Golby J. Hardiness and undergraduate academic study: The moderating role of commitment.Personality and individual differences 2007; 43 (3): 579- 88. [DOI:10.1016/j.paid.2007.01.006]
26. Chu AY, Wang CH. Differences in level of sport commitment among college dance sport competitors. Social Behavior and Personality: an international journal 2012; 40 (5): 755- 66. [DOI:10.2224/sbp.2012.40.5.755]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Saberi A, Ashraf A, Saadat S, Nabatchi Ahmadi T, Hatamian H. The Relationship between COVID- 19 Anxiety and Academic Burnout with the Moderating role of Academic Commitment in Medical Students. RME 2022; 14 (2) :29-37
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-1138-fa.html

صابری عالیا، اشرف علی، سعادت سجاد، نباتچی احمدی تینا، حاتمیان حمیدرضا. ارتباط اضطراب کووید-19 و فرسودگی تحصیلی با نقش تعدیلی تعهد تحصیلی در دانشجویان پزشکی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1401; 14 (2) :29-37

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-1138-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 14، شماره 2 - ( 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education