[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 14، شماره 2 - ( 1401 ) ::
جلد 14 شماره 2 صفحات 8-1 برگشت به فهرست نسخه ها
طراحی سرفصل دروس معارف اسلامی با رویکرد سلامت محور در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
محمود ایوبی ، عبدالحمید آکوچکیان ، علی غلامی دهقی ، سید حمید رضا طالقانی ، سید روح الله موسوی زاده ، مریم آویژگان* ، قدرت الله مومنی
مرکز تحقیقات آموزش پزشکی، مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران ، maryamavizhgan@gmail.com
واژه‌های کلیدی: امکان‌سنجی، بازنگری، معارف اسلامی، رویکرد سلامت‌محور
متن کامل [PDF 357 kb]   (335 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1555 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: برنامه درسي, برنامه ریزی آموزشی
متن کامل:   (418 مشاهده)
مقدمه
دانشگاه ­ها در کنار توسعۀ امر آموزش و پژوهش، در قبال رشد شخصیت معنوی و اخلاقی دانشجویان نیز مسئول می­ باشند. این مسئولیت مهم، در فضای فرهنگی امروز جهان و با توجه به رشد جریان­های متنوع ضد اخلاقی و ارزش ستیز از اهمیت زیادی برخوردار است (1). از این منظر، فلسفه وجود گنجاندن دروس معارف اسلامی، کمک به دانشگاه‌ها در مأموریت اساسی آن‌ها یعنی انسان‌سازی است (2). دروس مذکور نقش تعیین‌کننده‌ای در تعلیم و تربیت دانشجویان ایفاء می‌کند (3) و در تقویت بُعد معنوی دانشجویان نقش بسزایی دارد (4). از سوی دیگر هدف از امکان­سنجی این است که به­صورت هدفمند، نقاط ضعف و قوت یک فعالیت، منابع مورد نیاز برای انجام کار و سرانجام چشم انداز موفقیت در طی مراحل مختلف ارزیابی شود. در واقع فرایندی که عوامل موثر بر موفقیت اجرا را به نحو اطمینان بخشی مشخص سازد، "امکان­سنجی" نامیده می­ شود (5).
لیاقت­ دار و همکاران، میزان رضایت دانشجویان از محتوای کتب معارف اسلامی را زیر حد متوسط ذکر می‌کند (6). یافته‌های پژوهش دیگری نشان داد که بعضی دروس معارف اسلامی، هیچ تأثیری روی نگرش دینی دانشجویان ندارد (7). اما از طرف دیگر یافته­ ها در مطالعه رستمی و همکاران نشان داد که دروس معارف به شیوهای قابل‌درک، منظم، مرتبط با یکدیگر، کاربردی و مفید برای دانشجو ارائه شده است (8). حسینی و ضابط­پور، متناسب بودن دروس معارف با رشته تحصیلی، کیفیت‌­بخشی برنامه درسی، بازنگری و به­‌روز کردن محتوا و استفاده از استادان باتجربه برای کاربردی کردن محتوای دروس معارف اسلامی را ضروری دانسته ­اند (9).
مطالعات فوق، توجه جدی به دروس معارف اسلامی و بررسی مشکلات و چالش‌های آن‌ها را ضروری می‌سازد. تدریس این دروس در سالیان متمادی توسط محققان، آسیب‌شناسی این دروس و ارزیابی عملکرد گروه­‌های معارف اسلامی را آشکار ساخته است. همچنین تصمیم ­گیران را به سمت این نگرش سوق داده که ارائه دروس معارف با شیوه فعلی، تا چه حد تأثیرگذار بوده و چگونه رسالت خود را در عرصه زندگی فردی و اجتماعی جامعه هدف در رشته‌های مختلف علوم محقق نموده است. واقعیت آن است که در تدوین محتوا و متون آموزشی دروس معارف اسلامی، توجه کافی به تخصص و رشته تحصیلی فراگیران نشده است؛ در­حالی­‌که این ظرفیت برای برخی از دروس معارف اسلامی وجود دارد که ارتباط قوی‌تری با دیگر علوم تجربی، تخصص‌های حرفه‌ای و رشته تحصیلی فراگیران داشته باشد. تالیف کتب آموزشی درس تفسیر موضوعی قرآن کریم با رویکرهای به علوم پزشکی (10)، اقتصاد (11) مدیریت (12) و حقوق (13) بیانگر ظرفیت­های موجود برای این ارتباط است.
از طرف دیگر در سال­ های اخیر توجه به سلامت معنوی با تاکید بر نگرش جامع به سلامت علاوه بر ابعاد زیستی، روانی و اجتماعی رو به افزایش است و به مفاهیمی از جمله روان شناسی، انسان­شناسی، جامعه ­شناسی، مذهب و آموزش برای توصیف رویکرد فرد جامع و بهبود کیفیت زندگی مثبت و فعال اشاره شده است (14). سازمانی جهانی بهداشت نیز در تقسیم‌بندی بیماری‌ها در ICD-10 «بعد معنوی» را اضافه کرده است. به­‌عبارت ‌دیگر همان‌­گونه که ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی با هم ارتباط دارند و دارای تأثیر متقابل هستند، بُعد معنوی انسان و سلامت معنوی او، با سایر ابعاد سلامت در ارتباط و تأثیرگذار است (15). بر این اساس، در پژوهش حاضر سلامت در این چهار بُعد (جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی) مورد توجه قرار گرفته است. گرچه ابعاد دیگر سلامت مانند سلامت فکری، اعتقادی، رفتاری مرتبط با برخی از ابعاد چهارگانه سلامت می­باشند. دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی به‌صورت حرفه‌ای در حوزه‌ای فعالیت خواهند نمود که کاملاً کاربردی و تجربی و با واقعیات سلامتی و زندگی مردم مرتبط است. منطقی است که محتوای آموزشی دروس معارف اسلامی برای این دانشجویان، به­ شکلی ویژه و بر اساس ضرورت‌های حرفه‌ای تدوین و تدریس گردد تا پاسخ­گوی نیاز آنان باشد. تغییر سرفصل‌های اصلی و فرعی این دروس با رویکرد سلامت ‌محور، هدف اصلی این پژوهش است.
روش‌ها
این مطالعه از نوع توسعه‌ای در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال تحصیلی 99-98 اجرا شد. مطالعه حاضر از دسته ارتقای کیفیت خدمات است که با نگرشی نیاز محورانه و با دغدغه توسعه محتوا شکل ‌گرفت و با ترکیبی از روش­های بررسی متون، مستندات، گروه متمرکز و پنل خبرگان با تحلیل محتوا انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه مدرسان گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اعم از هیات‌ علمی و مدعو به تعداد 60 نفر بودند و نمونه‌گیری به­ روش تمام شماری انجام شد. یکی از اعضای هیات علمی گروه آموزش پزشکی با تخصص برنامه­ریزی درسی و با 17سال سابقه در دفتر توسعه آموزش دانشکده پزشکی، نیز از همکاران در این مطالعه بودند.
لازم به ­ذکر است در گروه معارف، برای هر گرایش یک کمیته تخصصی شامل مدرسان آن درس وجود دارد و یک نفر از ایشان به ­عنوان مسوول کمیته می ­باشد. این کمیته ­ها سالی دوبار با هدف برنامه­ ریزی و هماهنگی مسوولان و مدرسان درس برگزار می­ شود. همچنین کمیته کارشناسی با حضور مسوولین 6 کمیته به ­صورت جداگانه از کمیته ­های مذکور و برای هماهنگی و برنامه ­ریزی بین دروس وجود دارد. با توجه به این­که مسوولان کمیته­ ها، از همکاران این پژوهش می ­باشند، تسلط و تجربه کافی در درس و همچنین هدف پژوهش را نیز داشتند. ابزار پژوهش شامل، پرسشنامه محقق ساخته بود که بر اساس مرور متون و تجربیات محققان طراحی و در کمیته کارشناسی بررسی، اصلاح و با 6 سوال باز­پاسخ نهایی شد. چهار سؤال پرسشنامه بر‌حسب ابعاد مختلف امکان بود که عبارت‌اند از: امکان بر‌حسب اهداف درس، امکان­سنجی بر‌حسب سرفصل‌های مصوب، بر‌حسب ابعاد چهارگانه سلامت (جسمی، روانی، معنوی و اجتماعی) و بر‌حسب پیشینه برای برخی از دروس (تفسیر، تاریخ، اخلاق). سؤال پنجم پیرامون مفید بودن و ضرورت رویکرد سلامت‌محور برای دانشجویان علوم پزشکی و سؤال ششم درخواست پیشنهاد سرفصل‌های مناسب با این رویکرد بود. پرسشنامه از جهت روایی صوری و محتوایی، توسط 8 نفر از کارشناسان و متخصصان در حوزه سلامت و آشنا با معارف اسلامی، به روش کیفی بررسی شد و پس از اجماع اعضاء مورد تائید قرار گرفت.
این مطالعه در طی سه مرحله انجام پذیرفت؛ در مرحله اول، محققان پس از کسب کد اخلاقی دانشگاه و همچنین کسب مجوز جهت اجرای پژوهش، طبق قرار قبلی با  مشارکت­کنندگان، 6 جلسه پانل خبرگان به تفکیک شش گرایش گروه معارف اسلامی شامل تفسیر موضوعی قرآن کریم، اخلاق اسلامی، تاریخ، جمعیت و دانش خانواده، مبانی نظری اسلامی و انقلاب اسلامی با حضور مدرسان هیئت ‌علمی و مدعو در قالب کمیته­های تخصصی گروه تشکیل گردید. در هر کمیته با حضور اکثریت اعضاء و میانگین 8 نفر، بعد از طرح موضوع، توضیحات مسئول کمیته و کسب رضایت آگاهانه، افراد دیدگاه‌های خود را مطرح و بعد از بحث و تبادل ‌نظر، پرسشنامه باز­پاسخ توزیع و توسط حاضران پاسخ داده شد. هدف­ها، سرفصل­ها و منابع مورد تایید وزارت متبوع نیز در اختیار اعضا قرار داده شد. پای­بندی به برنامه درسی ابلاغی وزارت متبوع و تغییرات در حد مجاز 20 درصد در کمیته هر درس مد نظر قرار گرفت. مسئولان کمیته‌ها، داده‌های منتج از پرسشنامه‌ها را پیرامون هر یک از سؤالات شش‌گانه با روش تحلیل محتوا استخراج نمودند. کدهای اولیه ­ی مشابه، ادغام و پالایش و با توجه به معنایی که از آن­ها حاصل می­شد، به تفکیک هر سوال دسته­بندی گردید.  داده­ها به روش تحلیل محتوای کمی و به ­­صورت درصد و فراوانی تجزیه و تحلیل شدند. پژوهشگران با روش ­هایی نظیر بازبینی دست­نوشته­ ها توسط مشارکت ­کنندگان، بازبینی هم­تراز توسط همکاران پژوهشی، رعایت حداکثر تنوع در انتخاب مشارکت ­کنندگان، ثبت کامل پیوسته فعالیت­های پژوهشگر درباره چگونگی جمع ­آوری و تحلیل داده­ ها، دقت و صحت یافته را تقویت نمودند. علاوه بر آن سرفصل­ ها و موضوعات مربوط به هر درس نیز با روش گروه متمرکز و اجماع یابی در هر کمیته تعیین و گزارش گردید.
در مرحله دوم، گزارش کمیته‌های تخصصی در جلسه کارشناسی متشکل از مسؤولین 6 کمیته با مسوولیت مدیر گروه به ­صورت گروه متمرکز ارائه گردید. بعد از بحث و تبادل ‌نظر و روش اجماع یابی، چارچوبی برای ارائه نتایج هر درس مشخص شد. این چارچوب شامل عنوان درس، معرفی درس، اهمیت و جایگاه آن، اهداف، گزارش جمع ­بندی شده جلسه کمیته و جلسه کارشناسی، سرفصل­ ها و موضوعاتی که در این درس می­تواند با رویکرد به مباحث سلامت مطرح شود، بود. در مرحله سوم، با توجه به بین‌ رشته‌ای بودن مباحث، لازم بود هیات علمی حوزه سلامت که آشنا با مباحث معارف اسلامی هستند، نظر خود را بیان کنند. از هیات ‌علمی سایر گروه­های علوم پزشکی اصفهان اعم از علوم تشریحی، فیزیولوژی، ژنتیک، طب ایرانی، پرستاری (2نفر)، تغذیه، پزشکی اجتماعی، اخلاق پزشکی (2 نفر)، مدیریت سلامت و آشنا به مباحث معارف اسلامی و اخلاق پزشکی، علاقمند و با تجربه بیش از 15 سال تدریس به تعداد 11 نفر به­صورت هدفمند انتخاب شدند. بعد از طرح موضوع، توضیحات محقق و کسب رضایت آگاهانه، چارچوب تعیین شده در مرحله دوم، برای آنان ارسال گردید. بعد از دریافت نظرات و دیدگاه‌های متخصصان، جمع‌بندی نهایی انجام و دیدگاه مبتنی­بر نظر اکثریت استخراج گردید.
یافته‌ها
از مجموع 60 نفر مدرسان گروه معارف اسلامی، 42 نفر (70درصد) طی شرکت در جلسات حضوری و 11 نفر از هیات علمی حوزه سلامت که به­ صورت هدفمند انتخاب شده بودند نیز به ­صورت غیرحضوری در مطالعه شرکت نمودند. از مجموع 53 نفر مشارکت­ کننده، 44 آقا (83 درصد)، بقیه خانم و40 نفر  (5/75 درصد) دارای مدرک دکترای تخصصی و بقیه کارشناس ارشد بودند. کلیه شرکت­ کنندگان بیش از 15 سال سابقه تدریس در دانشکده­ های مختلف دانشگاه علوم پزشکی را داشتند و با توجه به پرسش ­های مختلف دانشجویان در طول این سال­ ها و مباحث مختلف مطرح شده توسط ایشان، مدرسان را ملزم به مطالعات بین رشته ­ای نموده بود.
یافته ­ها نشان داد که 100درصد مشارکت‌کنندگان، ارائه دروس معارف اسلامی را با رویکرد به مباحث حوزه سلامت؛ از جهت اهداف این دروس و ارائه به‌حسب ابعاد سلامت (جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی) امکان‌پذیر دانستند. از نظر 8/71 درصد مشارکت کنندگان امکان ارائه به‌حسب سرفصل‌های مصوب وجود دارد. اکثریت (7/93درصد) معتقد بودند با وجود پیشینه‌ی در سه گرایش، امکان ارائه با این رویکرد، به لحاظ عدم‌ جامعیت متون تدوین‌شده قبلی وجود دارد. این رویکرد برای دانشجویان علوم پزشکی از نظر 6/97 درصد مشارکت‌کنندگان مفید و ضروری است. سرفصل‌ها و موضوعات پیشنهادی با رویکرد سلامت ‌محور برای این دروس مورد توافق 8/71 درصد مشارکت‌کنندگان قرار گرفت (جدول1).

سرفصل‌ها و موضوعات 6 درس با رویکرد سلامت‌ محور و بر اساس اهداف و سرفصل­ های برنامه درسی مصوب و در قالب حداکثر بازنگری مجاز، پس از بحث و تبادل ‌نظر در جلسات کمیته­ های تخصصی و کارشناسی گروه معارف تعیین و پس از تایید متخصصان حوزه سلامت، نهایی گردید. برای دروس اندیشه اسلامی 1و2 به ترتیب 5 و 6 سرفصل، تفسیر موضوعی قرآن 5، اخلاق اسلامی 4، تاریخ و تمدن 4، دانش خانواده 4 و انقلاب اسلامی 1سرفصل با رویکرد سلامت محور و سپس موضوعات مربوطه تعیین شد (جدول 2).

در بررسی نظرات مشارکت­ کنندگان، کلی بودن اهداف این دروس، موضوع محور بودن سرفصل‌های آن و همچنین مرتبط بودن باورها و اعتقادات بنیادین با سلامت معنوی، روانی، اجتماعی و جسمی انسان‌ها از مهم‌ترین مستندات و ادلّه امکان‌پذیری ارائه رویکرد سلامت محور بود. مشارکت­کنندگان اعتقاد داشتند که این رویکرد باعث ایجاد جذابیت، نشاط و کارآمدی در دروس مبانی نظری اسلام می­شود. همچنین پاسخ‌گویی به شبهات و پرسش‌های دانشجویان در مباحث بین ‌رشته‌ای معارف اسلامی و حوزه سلامت (که ازجمله اهداف برگزاری دروس معارف اسلامی در دانشگاه‌ها است)، ایجاد تغییر و تحول در متون آموزشی و به‌روزآوری محتوای دروس و همچنین استقبال دانشجویان در کلاس‌های دروس معارف اسلامی از مباحث میان ‌رشته‌ای معارف اسلامی و حوزه سلامت (که می‌تواند به‌عنوان یک نیاز تلقی شود)، را عامل ضرورت و مفید بودن این رویکرد می­دانستند.
بحث و نتیجه­ گیری
مطالعه حاضر با هدف امکان‌سنجی ارائه دروس معارف اسلامی با رویکرد سلامت ‌محور و ارائه چارچوب سرفصل‌های پیشنهادی برای بازنگری 6 درس معارف اسلامی با روش توسعه‌ای و ترکیبی از روش­ های مرور مستندات، پرسشنامه بازپاسخ، پانل خبرگان و گروه متمرکز انجام گرفت. نتایج نشان داد که رویکرد سلامت ‌محور در کلیه گرایش‌های دروس معارف اسلامی از جهت اهداف، سرفصل‌ها، پیشینه و ابعاد سلامت، از نظر اکثریت امری ممکن؛ و ارائه آن برای دانشجویان علوم پزشکی مفید و ضروری می‌باشد. در مطالعه حاضر سرفصل‌های 6 درس نیز با رویکرد سلامت‌ محور و بر اساس اهداف و سرفصل­ های برنامه درسی مصوب و در قالب حداکثر بازنگری مجاز، پس از اجماع در جلسات تعیین و پس از تایید متخصصان حوزه سلامت، نهایی گردید. کلی بودن اهداف و سرفصل‌های دروس معارف اسلامی و توجه به ابعاد فراتر از سلامت جسمی در مباحث حوزه سلامت، ظرفیت گسترده‌ای را برای این رویکرد در دروس معارف اسلامی فراهم نموده است. ارائه این رویکرد برحسب دروس متفاوت بود. اکثریت سرفصل‌های درس تفسیر موضوعی قرآن، مبانی نظری اسلام و اخلاق اسلامی، قابلیت رویکرد به مباحث حوزه سلامت را داشتند؛ اما درس انقلاب اسلامی، با توجه به اهداف و سرفصل‌های آن، ارائه این رویکرد به‌صورت محدودتری امکان‌پذیر بود.
همسو با این مطالعه، حشمتی نیز معتقد است که تلفیق یا ادغام موضوعات درسی از جالب­ترین، چالش انگیزترین و دشوارترین مباحث طراحی برنامه درسی است اما در یادگیری و یادآوری مطالب درسی، نقش موثری دارد (17). کهریزی نیز معتقد است کاربردی کردن آموزه­های دینی در عرصه­های مختلف زندگی منجر به افزایش علاقه و ارتقای سطح رغبت­ های دانشجویان خواهد بود و باید فعالیت­ها و اقدمات آموزشی در راستای نیازهای دانشجویان سازماندهی شود (16). در مطالعه حشمتی نیز مداخلاتی هم­چون اضافه نمودن مطالب کاربردی و جلو انداختن مطالب عینی و ملموس­تر در آموزش آناتومی با هدف تفهیم بهتر و یادگیری ماندگارتر انجام شده است (17). در مطالعه میرسلیمانی، فعالیت­های ورزشی در کنار امر آموزش باعث انگیزه بیشتر در یادگیری مباحث ریاضی شده است و خلاء بزرگ آن به­دلیل عدم وجود برنامه هدفمند و مستمر آموزش شیوه ادغام یا آموزش تلفیقی بین رشته­ای به مدرسان می­باشد (18).
نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن بود که اکثر اساتید و کارشناسان در مفید و ضروری بودن رویکرد سلامت ‌محور در دروس معارف اسلامی، بیانگر ضرورت تلاش برای توجه نمودن به مباحث بین ‌رشته‌ای معارف اسلامی و حوزه سلامت خواهد بود. توجه به این رویکرد می‌تواند نقش بازدارندگی از دیدگاه‌های افراط‌گرایانه و تفریط ­گرایی در حوزه دین و علوم پزشکی داشته باشد. این رویکرد می‌تواند زمینه تحول، نوگرایی و کارآمدی دروس معارف اسلامی را فراهم نماید. همسو با این مطالعه، پیری معتقد است عوامل مختلفی همچون مبهم بودن مطالب درسی، سنگینی مباحث، فقدان نیازسنجی برای طراحی محتوای غنی ­تر موجب گرایش منفی نسبت به دروس معارف اسلامی در دانشجویان شده است. تشویق دانشجویان به همکاری و مشارکت در فرایند تدریس، به روز بودن اطلاعات علمی مدرسان، مفید و کاربردی بودن مطالب ارائه شده، قدرت تفهیم و انتقال مطالب، ارائه اطلاعات جدید خارج از محتوای کتاب درسی و توانایی پاسخ­گویی به پرسش­های علمی دانشجویان در این مطالعه تاکید شده است (19). فرجی­پاک در مطالعه­ای به بررسی وضعیت گروه معارف اسلامی در خصوص رعایت مولفه­های درون سازمانی از نظر دانشجویان پرداختند. عوامل چارچوب و محتوای برنامه درسی بالاتر از حد متوسط، اجرای برنامه درسی در حد متوسط و مدیریت برنامه درسی کم­تر از متوسط ارزیابی شد. استفاده از اساتید هیات علمی، جلسات هم­اندیشی و مدیریت قوی از راهکارهای مناسب برای افزایش توانمندی گروه ذکر شده است (1).
به ­دلیل این­که تحقق اهداف این دروس به وجود پل ارتباطی میان سه رکن مهم کلاس، استاد، دانشجو و محتوای آموزشی نیازمند است، در بعد استاد، می­ بایست توانمندسازی هیات علمی گروه معارف اسلامی در دانشگاه‌های علوم پزشکی به­ویژه در مباحث بین ‌رشته‌ای حوزه سلامت و معارف اسلامی برنامه‌ریزی شود. در بعد دانشجو، دستیابی به اهداف دروس معارف اسلامی، به ­خصوص در جنبه تربیتی، به­ همراهی دانشجویان وابسته است و این امر بدون در نظرگرفتن نیاز آنان محقق نمی­ شود. اهمیت دادن به نیاز دانشجویان، موجب برانگیختکی هیجان و هیجان محرک توجه و توجه محرک یادگیری است (16). در بعد محتوا، به ­لحاظ عدم‌ جامعیت متون آموزشی تدوین‌شده با رویکرد سلامت ‌محور در دروس تفسیر موضوعی قرآن کریم، اخلاق اسلامی و تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، تدوین درس نامه توسط کمیته‌های تخصصی پیشنهاد شد. همچنین پیشنهاد می­ گردد مطالعه دیگری جهت دستیابی به دیدگاه‌های دانشجویان علوم پزشکی و هیات علمی معارف اسلامی دیگر دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌تواند موجبات نتایج دقیق‌تر با قابلیت تعمیم بیشتری را فراهم نماید. همچنین اجرا و ارزیابی سرفصل­ های پیشنهادی بعد از مصوب شدن در شورای آموزش دانشگاه، هدف بعدی محققان مطالعه حاضر می­باشد.
 از فرصت‌ها و نقاط قوت مطالعه حاضر می‌توان به استفاده از ظرفیت کمیته ­های تخصصی و کارشناسی اشاره نمود که موجب شد دلایل، مستندات امکان و ضرورت این رویکرد از سوی اکثریت اعضای گروه و به تفکیک هر درس بررسی شود. همچنین این جلسات امکان تبادل ‌نظر شفاهی و کتبی را در قالب پرسشنامه­ های باز­پاسخ و دستیابی به نظر حداکثری و یا اجماعی را فراهم نمود. از طرف دیگر با ایجاد احساس مالکیت و برانگیختن مدرسان، تدریس این دروس با رویکرد سلامت‌ محور را از نظر عملیاتی زمینه سازی کرد. محدود بودن امکان ارائه این رویکرد در بعضی دروس، محدود بودن مشارکت‌کنندگان به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و عدم نظرسنجی از فراگیران از محدودیت­ ها ونقاط ضعف این مطالعه می­ توان ذکر نمود.
قدردانی
نویسندگان بر خود لازم می‌دانند از اساتید گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، مرکز توسعه پژوهش‌های بین‌ رشته‌ای معارف اسلامی و علوم سلامت، کلیه اساتید و کارشناسان محترم که ما را در این مطالعه یاری نمودند، صمیمانه قدردانی نمایند. لازم به ذکر است این مقاله برگرفته از طرح پژوهشی با عنوان «امکان‌سنجی ارائه دروس معارف اسلامی با رویکرد به مباحث حوزه سلامت» است. این پروژه با حمایت مالی معاونت محترم تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با کد علمی 198292 و کداخلاقی IR.MUI.RESEARCH.REC.1398.844 انجام ‌شده است.


 
فهرست منابع
1. Faraji pak M, Aslani Gh R,[Maghami A. Effective institutional related factors on the efficacy of islamic thought courses (case study: Islamic Azad University Students (Dezfoul Branch)]. Knowledge studies in the Islamic university 2018; 22 (1): 23-40. [Persian]
2. Majidi MR, Fatehi A.[Students' attitudes towards Islamic timetabling]. Journal of Research and Planning in Higher education 2007; 41:34-50. [Persian]
3. Amini M, Rahimi H, Samadian Z.[An Analysis and Assessment of Obstacles to Effectiveness of Islamic lessons (Case Study in Kashan University Medical Sciences)]. J Med Educ Dev 2013; 6 (10):13-21. [Persian]
4. Shafiepore Motlagh F, Khodadadi H.[Attracting to Islamic studies classes in universities]. Proceedings of the conference on science and technology and software in the field of Islamic Studies; 2008; kerman: Islamic Azad University; 2008. [Persian]
5. Shahbeig M, Agha Hosseini T, Kalbasi A.[ Feasibility study of using blended learning method by students from the viewpoint of primary schools' managers and teachers]. Research in Elementary Education 2020; 2 (3): 36-49. [Persian]
6. Liyaghatdar MJ, Shanazari J, Moslemi M.[Evaluation of student satisfaction of public courses in the city of Kerman]. Journal of the Islamic Revolution 2008; 14 (7): 1-22. [Persian]
7. Yousefi looyeh V. The Effect of Islamic lessons on students' religious attitude. Journal of Education. 2007; 3 (5):153- 84. [Persian]
8. Rostami B, Safavi Z, Fakour E, Faghihzadeh S, Ayattollahi F.[Satisfaction of students from the Quality of Educational Services of Islamic Education Department of Zanjan University of Medical Sciences]. DSME 2018; 5 (1): 1-14. [Persian]
9. Hosseini Karimi B, ZabetPur kari, GR.[ The Impact of Islamic Education Courses on Students' Religious Attitude and Motivation]. Journal of Research and Writing Academic Books 2019; 47: 255-80. [Persian]
10. Ebrahimi M.[Thematic commentary of the Holy Quran, for Medical Sciences].1th ed. Qom: Maaref Publishing; 2011. [Persian]
11. Alizadeh, AK.[Thematic commentary of the Quran with an Economic Approach].1th ed. Qom: Maaref Publishing; 2013. [Text in Persian]
12. Ghavami, S.[Thematic commentary of the Holy Quran, Management Knowledge in the Quran]. 1st ed.Qom: Maaref Publishing; 2014. [Persian]
13. Javidi M. [Thematic commentary of the Qur'an with a Legal Approach].3th ed. Qom: Maaref Publishing; 2013. [Persian]
14. Heidari A, Yoosefee S.[The Relationship between Spiritual Health and Other Dimensions of Health: Presentation of a Model]. Qom Univ Med Sci J 2020; 13 (11): 68-72. [Persian]
15. World Health Organization.International statistical classification of Diseases and Health related problems ICD-10. Geneva; WHO; 2005.
16. Kahrizi M, Janatmakan M, Jalali R.[The Effectiveness of Change in Teaching from Professor-Based Method to Based-Required in Islamic Teaching Group (From View Point of Students of Kermanshah Medical Science University)]. Knowledge studies in the Islamic University 2018; 22 (3): 325-36. [Persian]
17. Heshmati M, Moaiedmohseni S.[Students' views towards integration of limb anatomy to pre-clerkship medical program in shahed university in 2009]. Medical education and development 2014; 9 (2): 22-14. [Persian]
18. Mirsoleymani MH, Naderian M, Ghaderpour E.[integrated physical education and Teaching Math Concepts]. Journal of education in basic sciences 2019; 5 (14):12-1. [Persian]
19. Piri M, Nikpiran M.[Exploring the dimensions of hidden curriculum in Islamic education courses at undergraduate level]. University textbooks, research and writing 2014; 17(31): 71-86. [Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Ayubi M, Akouchekian A, Gholami Dahaghi A, Taleghani H, Mousavizade S, Avizhgan M et al . Designing Syllabus for Islamic Education Courses with a Health-Oriented Approach in Isfahan university of Medical Sciences. RME 2022; 14 (2) :1-8
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-1132-fa.html

ایوبی محمود، آکوچکیان عبدالحمید، غلامی دهقی علی، طالقانی سید حمید رضا، موسوی زاده سید روح الله، آویژگان مریم و همکاران.. طراحی سرفصل دروس معارف اسلامی با رویکرد سلامت محور در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1401; 14 (2) :1-8

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-1132-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 14، شماره 2 - ( 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education