[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 13، شماره 4 - ( 1400 ) ::
جلد 13 شماره 4 صفحات 44-35 برگشت به فهرست نسخه ها
بررﺳﻰ ﻧﮕﺮش دانشجویان و اساتید ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺮح اﺳﺘﺎد ﻣﺸﺎور و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﻣﺸﻜﻼت و ارائه راﻫﻜﺎرﻫﺎ
خسرو کشاورز ، پیوند باستانی ، احمد غلامی ، فاطمه آّبید، امیر محمد ستوده نیا، غلامرضا کشاورز، نسرین مرادی*
دانشجوی دکتری مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران ، nasrin.moradi.2009@gmail.com
واژه‌های کلیدی: اﺳﺘﺎد ﻣﺸﺎور، نگرش، دانشجو، اساتید
متن کامل [PDF 594 kb]   (557 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1696 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: سنجش و ارزشيابي
متن کامل:   (624 مشاهده)
مقدمه
داﻧﺸﮕﺎه­ﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻰ در ﺗﻌﻠﻴﻢ، ﺗﺮﺑﻴﺖ، مشاوره، راهنمایی و ﭘﺮورش اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی­ﻫﺎی داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن دارﻧﺪ (1،2) و ﺑﻪ­عنوان اصلی­ترین نهاد توسعه­دهنده منابع انسانی تخصصی وظیفه تامین نیازهای جامعه از نظر تولید علم، حفاظت از دستاوردهای فکری، علمی و انتقال آن­ها به نسل­های آینده را برعهده دارند (3). برای این منظور مشاوره به­منزله یک فعالیت منظم و سازمان­یافته در سال 1908 میلادی در شهر بوستون آمریکا توسط فرانک پارسونزکه به پدر راهنمایی حرفه­ای مشهور است، آغاز شد (4). یکی از وظایف اصلی اعضای هیئت علمی شناخته شد (5). ﻣﺸﺎوره راﺑﻄﻪ­ای ﭘﻮﻳﺎ و ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﻣﻴﺎن اﺳﺘﺎد ﻣﺸﺎور و داﻧﺸﺠﻮ ﻣﻰ­ﺑﺎﺷﺪ که ﺑﺎ روش­ﻫﺎﻳﻰ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪی­ﻫﺎی داﻧﺸﺠﻮ در زمینه­های مختلف با اتخاذ رویکردها و راه­حل­های مناسب برای حل مساله و گرفتن تصمیم درست اﻧﺠﺎم ﻣﻰ­ﮔﻴﺮد (6،2). مشاوره یعنی فرآیند مبتنی ­بر رابطه یاورانه، حضوری و تخصصی است که طی آن مشاور کارآمد با استفاده از دانش و مهارت­های ویژه خود امکان رشد، حل مشکل و تغییر مراجع یا مراجعان خود را فراهم می­آورد (7). در واقع از طریق راهنمایی به پیشگیری و جلوگیری از بروز مشکلات و از طریق مشاوره به حل مشکلات کمک می­کند (8) که بایستی استاد مشاور با تسلط بر کلیه آیین­نامه­ها و دستورالعمل­های آموزشی، فرهنگی، پژوهشی و مشاوره، خدمات راهنمایی و مشاوره را به­عنوان یک مسئولیت مهم و حرفه­ای انجام داده و دانشجو را به­طور مرتب از نظر پیشرفت مورد ارزیابی قرار دهد (9). با توجه به این­که داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن در ﻣﺤﻴﻂ داﻧﺸﮕﺎه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻰ ﻗﺒﻞ از آن، ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻰ در وﺿﻌﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ، اﺧﻼﻗﻰ، رواﻧﻰ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ و ﺗﺤﺼﻴﻠﻰ آن­ها ایجاد می ­شود، به­ خصوص داﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻧﻰ­ﻛﻪ از ﺷﻬﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ وارد ﻣﺤﻴﻂ داﻧﺸﮕﺎه ﻣﻰ­ﺷﻮﻧﺪ و دوری از ﺧﺎﻧﻮاده، زﻧﺪﮔﻰ ﺧﻮاﺑﮕﺎﻫﻰ و ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ­ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ را تجربه می­کنند (9). بنابراین داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﮔﺮوه­ﻫﺎی ﭘﺰﺷﻜﻰ هم، ﺑﻪ اﺿﻄﺮاب آﺷﻜﺎر و ﭘﻨﻬﺎن بعد از ورود به دانشگاه مبتلا     ﻣﻰ­شوند (10). به­همین منظور داﻧﺸﮕﺎه­ها ﻣﻮﻇف هستند داﻧﺸﺠﻮیان را در ﻓﺎﻳﻖ آﻣﺪن ﺑﺮ مشکلاتشان راﻫﻨﻤﺎﻳﻰ و ﺣﻤﺎﻳﺖ کنند. ارائه ﻣﺸﺎوره ﺑﻪ ﺣﻞ ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﺸﻜﻼت داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻛﻤﻚ ﻣﻰ­ﻛﻨﺪ (11). استاد مشاور به­عنوان اولین سطح ارتباطی دانشجو با سیستم آموزشی محسوب می­شود که می­تواند نقش موثری را در زمینه­های ارتقای علمی، رفع مشکلات آموزشی، پژوهشی، فردی، اجتماعی، عاطفی و رفاهی دانشجویان را داشته باشد (12). ﻣﺸﺎوره ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﺑﻴﻨﺶ، ﺣﻞ ﺗﻌﺎرض­ﻫﺎی دروﻧﻰ و رﺷﺪ رواﺑﻂ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﻛﻤﻚ ﻣﻰ­ﻛﻨﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻮﺟﺐ بازدهی بیشتر ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻰ     ﻣﻰ­ﺷﻮد (13). پشتیبانی و تشویق­ های استاد مشاور سبب پیشرفت­های حرفه­ای، افزایش علاقه به امر تحقیق، کمک به رشد شخصیتی، ایجاد حس مثبت در دانشجو، تقویتی  مهارت­های فردی و اجتماعی می­گردد (14). در ﻣﻘﺎﺑﻞ، ﻋﺪم راﻫﻨﻤﺎﻳﻰ و ارائه ﻣﺸﺎوره ﻧﺎﻛﺎﻓﻰ و ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ، نه­ تنها سبب ﺑﺎزﺧﻮرد ﺿﻌﻴف در ﺗﺤﺼﻴﻞ داﻧﺸﺠﻮ، ﻣﻮﺟﺐ ﻧﺎرﺿﺎﻳﺘﻰ و اﺳﺘﺮس بیش­تر آنان و همچنین رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف آﻣﻮزﺷﻰ و ﺣﺮﻓﻪ­ای را ﺑﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻣﻰ­اﻧﺪازد (15) و نیز زیان­ های  جبران ­ناپذیر را از نظر تامین نیروی انسانی واجد شرایط برای جامعه را به ­هم­راه دارد (16) که موجب خسارات فراوانی بر کشور خواهد شد (7). ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻰ­دﻫﺪ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺳﺎﺗﻴﺪ ﻣﺸﺎور ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺟﺎﻳﮕﺎه  رﺿﺎﻳﺖ­ﺑﺨﺸﻰ ﺑﻴﻦ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ (18، 17). متاسفانه طرح استاد مشاور در دانشگاه­های ایران، به­دلیل گرفتاری آموزشی، فقدان تخصص لازم، بی­علاقگی به­ رفع مشکلات دانشجویان و عدم اطلاع کافی دانشجویان از حیطه وظایف استاد مشاور نتوانسته­اند نتایج درخشانی به­بار بیاورد (19). از آن­جا که آﮔﺎه ﺑﻮدن از ﻧﮕﺮش­ﻫﺎی اساتید و دانشجویان ﻣﻰ­ﺗﻮاﻧﺪ دارای اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدی ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮرﺳﻰ ﻛﺎﻣﻞ و دﻗﻴﻖ مشکلات و راه­کارهای حل مشکلات طرح استاد مشاور، ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ درک ﺻﺤﻴﺤﻰ از ﻃﺮح ﻣﻨﺘﻬﻰ ﺷﻮد. با توجه به این­که تاکنون مطالعه جامعی در زمینه بررسی نگرش اساتید و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز به­منظور شناسایی مشکلات و راهکارهای حل مشکلات طرح استاد مشاور از نظر دو گروه هدف، انجام نشده است. این مطالعه، ﻧﮕﺮش دانشجویان و اساتید دانشگاه علوم پزشکی شیراز و همچنین دﻳﺪﮔﺎه آن­ها ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼت و راه­ﻛﺎرﻫﺎی پیشگیری از ﻣﺸﻜﻼت و ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﻴﺖ اجرای طرح استاد مشاور را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻰ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار داد تا بتوان از نتایج این پژوهش در جهت بهبود وضعیت اجرای طرح استاد مشاوره در دانشگاه­های علوم پزشکی بهره گرفت.
روش ­ها
پژوهش حاضر به­صورت توصیفی- پیمایشی با هدف تعیین و تببین نگرش دانشجویان و اساتید دانشگاه علوم پزشکی شیراز نسبت به طرح استاد مشاور، شناسایی و تعیین مشکلات و  راه­کارهای حل مشکلات طرح، در دانشگاه علوم پزشکی شیراز طی سال­های 1397- 1399 انجام گرفت. جامعه مورد مطالعه شامل کلیه دانشجویان (3590 نفر) و اساتید (378 نفر) شاغل در دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال تحصیلی 99- 1397 که طرح استاد مشاور را در فرآیند زندگی تحصیلی یا کاری خود تجربه نمودند، بود. حجم نمونه با مدنظر قرار دادن اصول علمی و برمبنای روش محاسباتی جدول مورگان 250 نفر دانشجو و 180 نفر استاد به­روش نمونه ­گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای غنای بیشتر پژوهش، از ده درصد جامعه مورد مطالعه دانشجویان به تعداد 353 نفر اطلاعات جمع­ آوری شد.
با توجه به اهداف پژوهش حاضر، جهت گردآوری اطلاعات موردنیاز، از جلسات گروهی متمرکز و پرسشنامه­های محقق ­ساخته استفاده شد. جلسات گروهی متمرکز با مدیر گروه رشته­ های مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، اقتصاد سلامت، سلامت در بلایا، مدیریت اطلاعات سلامت، بهداشت محیط، پرستاری، پزشکی، تغذیه، داروسازی و اپیدمیولوژی طی دو مرحله انجام گردید، چالش­ها و مشکلات طرح  استاد مشاور شناسایی شد. سپس پرسشنامه محقق­ساخته را پژوهش­گر با استفاده از اطلاعات مروری و جلسات گروهی متمرکز طراحی کرد. بخش اول سوالات پرسشنامه، حاوی اطلاعات دموگرافیک دانشجویان و اساتید، بخش دوم شامل 28 سوال جهت شناسایی و تعیین مشکلات اجرای طرح استاد مشاور و بخش سوم جهت شناسایی راه­کارهای حل مشکلات طرح استاد مشاور با 15 سوال در قالب طیف لیکرت خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم، کاملاً مخالفم بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط 10 تن از اساتید مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، اقتصاد سلامت، سلامت در بلایا، مدیریت اطلاعات سلامت، بهداشت محیط، پرستاری، پزشکی، تغذیه، داروسازی و اپیدمیولوژی و 10 نفر از دانشجویان با شاخص 79/0CVI = و 62/0CVR = و پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ با مقدار 79/0 تایید شد.
روش گردآوردی اطلاعات به­صورت مراجعه حضوری پژوهشگر با دانشجویان و اساتید بود و پس از معرفی و تنبین اهداف مطالعه، پرسشنامه را در اختیار آنان قرار گرفت و توضیح کامل به دانشجویان و اساتید در مورد اهمیت و حفظ محرمانه بـودن اطلاعـات و این­که نتایچ پژوهش بـه ­صـورت کـلی ارائـه خواهد شد. پس از تکمیل پرسشنامه­ها، داده‌ها با استفاده از   شاخص­های آمار توصیفی (میانگین، میانه، نمودار و جداول توصیفی) و از آزمون t یک گروهی برمبنای میانگین فرضی 3 و آزمون ناپارامتریک مجذور کای- دو از طریق نرم­افزار آماری SPSS.Ver.23 تجزیه و تحلیل شدند.
یافته ­ها
نتایج نشان داد که از مجموع دانشجویان، 188 نفر (55 درصد) دختر و 155 نفر (45 درصد) پسر و از اساتید، 90 نفر (58 درصد) زن و 64 نفر (42 درصد) مرد بودند. از نظر درجه علمی، 11 نفر (7 درصد) مربی، 103 نفر (67 درصد) استادیار، 36 نفر (23 درصد) دانشیار و 4 نفر (3 درصد) استاد بودند، براساس تجارب کاری 43 درصد از 1 تا 5 سال، 21 درصد 6 تا 10 سال، 12 درصد 11 تا 15 سال، 10 درصد 16 تا 20 سال و 14 درصد بیش­تر از 21 سال تجربه کاری داشتند. همچنین، 55 درصد اساتید بیش­تر از 10 نفر، 34 درصد 6 تا 10 نفر و 11 درصد 1 تا 5 نفر دانشجوی تحت پوشش جهت مشاوره داشتند. نگرش دانشجویان و اساتید نسبت به اجرای طرح استاد مشاور فعلی در دانشگاه به­ ترتیب با میانگین 57/2 و 77/2 نگرش دانشجویان و اساتید بود. نتایج آزمون t یک گروهی نشان داد که میانگین نمرات نگرش مشارکت­ کنندگان در نمونه دانشجویان 57/2 و اساتید 77/2 است. با توجه به این­که سطح معنی­داری هر دو گروه 001/0 ~ p و نیز قدر مطلق t محاسبه ­شده در دو گروه از t جدول (326/2 = t) بزرگ­تر بود، لذا بیانگرآن است که هر دو گروه نگرش مثبتی نسبت به اجرای طرح استاد مشاور نداشتند.


همان­طور که نتایج جدول شماره یک و دو نشان می­دهد با استفاده از شاخص آماری مجذور کا (خی دو) از نظر دانشجویان و اساتید، کمبود فضای فیزیکی مناسب، عدم وجود زمان مناسب برای ارائه خدمات با توجه به حجم بالای کار اساتید، کمبود اساتید متخصص با توجه به تخصصی بودن خدمات مشاوره، عدم آگاهی اساتید از قوانین و مقررات آموزشی، از مشکلات اجرای طرح استاد مشاور می­باشد. همچنین آگاهی ناکافی اساتید و دانشجویان از فرآیند مشاوره و قوانین مقررات آموزشی، کمبود امکانات سخت­افزاری مناسب برای اجرای طرح، اجباری­بودن طرح، وقت­ گیر بودن فرآیند تکمیل پرونده­ ها، ارتباط دادن طرح به ­عنوان معیاری برای ارزشیابی اساتید، عدم توجه به علایق و توانایی اساتید، پرونده محور بودن طرح و اجبار در تشکیل و تکمیل پرونده و عدم توجه به تخصص اساتید از مشکلات اجرای طرح استاد مشاور در دانشگاه می­ باشد (001/0 > p). ولی، عدم امکان دسترسی اساتید به اطلاعات دانشجویان، آگاهی ناکافی اساتید از روش و چگونگی اجرای طرح، عدم وجود دستورالعمل مدون و روشن فرآیند کار مشاوره، از نظر اساتید و دانشجویان جز مشکلات اجرای طرح استاد مشاور در دانشگاه نیست (05/0 < p).


همان­طور که نتایج جداول شماره سه و چهار نشان می­دهد که از نظر مشارکت­کنندگان دو گروه، فراهم کردن امکانات سخت­افزاری و نرم­افزاری، با توجه به اهداف تعیین ­شده در طرح، تهیه و تدوین برنامه ­های آموزشی حضوری با هدف بهبود آگاهی اساتید، تهیه و تدوین برنامه­های آموزشی غیرحضوری با هدف بهبود آگاهی دانشجویان، تهیه و تدوین برنامه­های آموزشی حضوری با هدف بهبود آگاهی دانشجویان، تهیه و تدوین برنامه­های آموزشی غیرحضوری با هدف بهبود آگاهی اساتید، اختصاص بودجه لازم متناسب با اهداف تعیین شده در طرح، انجام بررسی­های پژوهشی با هدف شناسایی نقاط مثبت و منفی طرح، توجه به استقلال اساتید و دانشجویان در شرکت یا عدم شرکت در طرح (اجباری نبودن طرح)، توجه به علایق و توانایی اساتید در انتخاب دانشجو،  به کارگیری نیروهای متخصص در ارائه خدمات، تشکیل کارگروه­های تخصصی با هدف شناسایی راه­کارهای بهبود شرایط، فرهنگ سازی و ایجاد آمادگی ذهنی و روانی در جامعه دانشگاهی نسبت به فواید طرح، تشکیل کمیته علمی با هدف شناسایی نقاط قوت و ضعف طرح، برگزاری کارگاه­ های آموزشی متناسب با نیازهای اساتید و دانشجویان، تهیه و تدوین دستورالعمل­ های منظم، مدون و روشن که فرآیند انجام کار بخوبی تشریح شده باشد از راه کارهای حل از مشکلات اجرای طرح استاد مشاور در دانشگاه می­ باشد (001/0 > p).
بحث و نتیجه­ گیری
این پژوهش با هدف شناسایی مشکلات اجرای طرح استاد مشاور از نظر دانشجویان و اساتید دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام گرفت. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که دانشجویان نسبت به اجرای طرح استاد مشاور نگرش مثبتی ندارند. نتایج مطالعه حاضر با ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ­ی ﺟﺒﺮاﻳﻴﻠﻰ و ﻫﻤﻜﺎران، ادهمی و شکورنیا همخوانی دارد (11،18،20). همچنین با نتایج ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻠﻰ­زاده و ﻫﻤﻜﺎران که اعتقاد داشتند که ﻧﻈﺎم ﻓﻌﻠﻰ اﺳﺘﺎد ﻣﺸﺎور در ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻰ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻛﻤﻚ­ﻛﻨﻨﺪه نیست (21) نیز مطابقت دارد. اما با نتایج مطالعات ابراهیمی­ پور و هس (Heath) مغایرت داشت (9،22). به­نظر می­رسد مطالعه حاضر در دانشگاه علوم پزشکی شیراز در برگزاری دوره توجیهی استاد مشاور به دانشجویان ضعیف عمل کرده و بایستی آگاهی دانشجویان درخصوص طرح استاد مشاور و وظایف استاد مشاور را با استفاده از برگزاری کارگاه ­های آموزشی به ­صورت حضوری و غیرحضوری  تقویت نمود.
نتایج مطالعه حاضر بیانگر آن بود که اساتید نسبت به اجرای طرح استاد مشاور نگرش منفی دارند. نتایج مطالعه حاضر با نتایج دانشگاه علوم پزشکی قم مغایرت داشت، چراکه اساتید دانشگاه علوم پزشکی قم، نگرش نسبتاً مثبت و قابل قبولی نسبت به مشاوره دارند (23). همچنین، نتایج بررسی نگرش اعضای هیات علمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز نسبت به مشاوره تحصیلی، بیانگر نگرش نسبتاً پایین اساتید دانشگاه می­باشد که با نتایج مطالعه حاضر همخوانی دارد (24). به نظر می­رسد با توجه به نتایج مطالعه حاضر، اساتید دانشگاه علوم پزشکی شیراز دستورالعمل­ های طرح استاد مشاور را به خوبی رعایت نمی­کردند که بایستی آنان را ملزم به شرکت در کارگاه ­های آموزشی استاد مشاور نمود و همچنین نظارت بیشتری بر این امر کرد.
همچنین نتایج مطالعه حاضر نشان داد که اساتید و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز درباره اجرای طرح استاد مشاور به مشکلات عدم وجود فضای فیزیکی مناسب برای ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره، عدم وجود زمان مناسب برای ارائه خدمات باتوجه به حجم بالای کار اساتید اشاره کردند که این نتایج با مطالعه‌ی ابراهیمی ­پور، جبرائیلی و همکاران که بیان کردند امکان دستیابی خوب به اساتید در ساعت اعلام شده و حتی ساعات خارج از برنامه در شرایط غیرمنتظره وجود داشت، مغایرت دارد (9،18). همچنین با مطالعه پارک (Park) و لگوتکو (Legutko) نیز همخوانی ندارد (25، 26). به ­نظر می­رسد بحث استاد مشاور در دانشگاه علوم پزشکی شیراز به­صورت جدی دیده نمی­شود. لذا، بایستی مسئولین آموزش دانشگاه قوانین و آیین نامه­ های داخلی را بازنگری نمایند.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که اساتید و دانشجویان دانشگاه درباره اجرای طرح استاد مشاور به مشکلات عدم آگاهی دانشجویان از قوانین و مقررات آموزشی، عدم آگاهی دانشجویان از روش و چگونگی اجرای طرح، عدم وجود دستورالعمل مدون و روشن فرآیند کار اشاره دارند که با یافته مطالعه سام و همکاران مطابقت دارد (17).
نتایج مطالعه حاضر بیانگر آن بود که اساتید و دانشجویان درباره اجرای طرح استاد مشاور اعتقاد دارند که عدم توجه به تفاوت­های فرهنگی در انتخاب استاد مشاور و دانشجو سبب مشکلات اجرای طرح می­ شود که با نتایج مطالعه داوود آبادی و همکاران همخوانی دارد (14). همچنین در کتاب ارکان اساسی مشاوره نیز آمده است هنگام روبروشدن با مراجع یا مددجو به فرهنگ ویژه او توجه عمیق شود (27) همخوانی دارد. با توجه به نسبت زیاد تعداد دانشجویان به اساتید در دانشگاه علوم پزشکی شیراز، احتمال می­رود به بعد فرهنگی کم­تر توجه شود و بهتر است به نظر دانشجویان در انتخاب استاد مشاور هم توجه شود.
نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن بود که اساتید و دانشجویان دانشگاه درباره اجرای طرح استاد مشاور به مشکل عدم رضایت اساتید و دانشجویان از کلیات طرح اشاره دارند که با مطالعه وال Wall و همکاران در دانشگاه سلطنتی انگلستان همخوانی دارد (28). در مطالعات مشابه، به مشکلات طرح استاد مشاور اشاره شده است. در نتایج سه مطالعه آمده است که مهم­ترین عوامل نارضایتی دانشجویان از استاد راهنما را می­توان مواردی چون کم توجهی استاد راهنما به مشکلات دانشجویان، بی­تاثیر بودن راهنمایی و مشاوره اساتید در حل مشکلات دانشجویان، نگذاشتن وقت کافی اساتید برای راهنمایی دانشجویان، عدم پیگیری اساتید در حل مشکلات دانشجویان، عدم بهره­گیری دانشجویان از مشاوره و راهنمایی استاد راهنما، بی­ برنامه بودن حضور اساتید در دانشگاه برای راهنمایی دانشجویان را نام برد (31-29). با توجه به نتایج مطالعه حاضر، به نظر می­رسد کمیته ارزیابی استادان مشاور در هر دانشکده به­صورت جدی تشکیل گردد تا هر دانشکده با پایش عملکرد استادان مشاور و دانشجویان خود به بهبود اجرای طرح استاد مشاور کمک نمایند.
نتایج مطالعه حاضر بیانگر آن بود که عدم آگاهی اساتید از قوانین و مقررات آموزشی و عدم آگاهی اساتید از فرآیند کار از مشکلات دیگر اجرای طرح استاد مشاور است که با نتایج مطالعه داوود آبادی همخوانی دارد (14). داشتن آگاهی، نگرش و مهارت کافی و مناسب اساتید در انجام وظایف ارائه مشاوره و راهنمایی به­منظور کمک و یاری موفقیت­ آمیز دانشجویان ضروری است (27). با توجه به یافته های مطالعه  حاضر احتمال می­رود نظارت قوی بر طرح استاد مشاور انجام نمی­ شده است، لذا پیشنهاد برگزاری کمیته تخصصی پایش طرح استاد مشاور به هر دانشکده داده شد تا با بررسی و ارزیابی اطلاعات استادان مشاور آموزش ­های تخصصی به آن­ها  داده شود.
در مطالعه حاضر عدم­توجه به علایق و توانایی اساتید مشاوره، نادیده گرفتن استقلال اساتید مطرح شده که با نتایج مطالعه صاکی مطابقت دارد (32). یکی از مشکلات مطرح شده، عدم توجه به تخصص اساتید و گسترده­بودن دامنه خدمات   می­باشد. نتایج مطالعه احمدی در دانشگاه علوم پزشکی کرمان نشان داد که بایستی به مشاوره به­عنوان موضوعی علمی که نیاز به آموزش دارد توجه شود و این مسئولیت به کسانی محول شود که صلاحیت­های علمی لازم را کسب کرده باشند (33). نتایج مطالعه حاضر نشان داد که برخی اساتید معتقدند که تعداد زیاد دانشجو نسبت به استاد، یکی از مهم­ترین مشکلات این طرح است، چرا که این مساله موجب می­ شود در هنگام تقسیم دانشجویان به این نکته که باید تخصص استاد و دانشجو یکی باشد، توجه نشود و طبیعتاً دانشجویان به استاد مشاوری که آگاهی کاملی از تخصص آن­ها ندارد، مراجعه   می­نمایند که اثر مطلوبی ندارد.
همچنین نتایج مطالعه حاضر نشان داد که اساتید و دانشجویان درباره اجرای طرح استاد مشاور مشکلات دیگری از جمله، دید و نگرش منفی اساتید و دانشجویان از روش اجرای طرح، کمبود امکانات سخت­ افزاری مناسب برای اجرای طرح، اختلال در برنامه فعالیت­های اساتید، وقت­گیر بودن فرآیند تکمیل پرونده ­ها، پرونده محوربودن طرح و اجبار در تشکیل و تکمیل پرونده، نادیده گرفتن استقلال اساتید و دانشجویان را دارند.همچنین نتایج مطالعه حاضر نشان داد که دانشجویان و اساتید، پرونده محور بودن طرح و اجبار در تشکیل و تکمیل پرونده را از مشکلات اجرای طرح استاد مشاور دانستند که با نتایج مطالعه دل آرام مغایرت دارد (34).
نتایج مطالعه حاضر بیانگر آن بود که راهکارهای پیشگیری از مشکلات طرح استاد مشاور از نظر اساتید، فراهم کردن امکانات سخت ­افزاری و  نرم ­افزاری، تهیه و تدوین برنامه­های آموزشی حضوری و غیرحضوری با هدف بهبود آگاهی اساتید و دانشجویان، انجام بررسی­های پژوهشی با هدف شناسایی نقاط مثبت و منفی طرح، توجه به علایق و توانایی اساتید در انتخاب دانشجو و به کارگیری نیروهای متخصص در ارائه خدمات بوده است. نتایج مطالعه­ ی زارع فضل الهی در دانشگاه علوم پزشکی ارومیه و مطالعه­ای دیگر در دانشکده  دندان­پزشکی بابل، نشان داد که با تشکیل کارگاه ­ها و دوره ­های آموزشی، می ­توان آگاهی اساتید را در مورد مشاوره افزایش داد و آشنا نمودن دانشجویان با استاد مشاور در شروع تحصیل و ارایه بازخورد به اساتید مشاور در رابطه با میزان عملکردشان از دیدگاه دانشجویان، از راهکارهای دیگر برای بهبود عملکرد اساتید مشاور می­باشد (12و1). همچنین شرکت توام دانشجو و استاد در کارگاه­های برقراری اصول ارتباط یا مهارت­ های زندگی به فراهم ­کردن بستر امن در برقراری ارتباط کمک  می­ نماید (13) که با نتایج پژوهش حاضر نیز مطابقت دارد.
باتوجه به نتایج حاصل از این پژوهش حاضر، بدیهی است که دانشجویان و اساتید علوم پزشکی شیراز، به­طورکلی نسبت به طرح استاد مشاور، نگرش مثبتی ندارند، چراکه مشکلات زیادی در اجرای طرح وجود دارد. لذا با توجه به تاثیر حضور اساتید مشاور و ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره آن­ها در فرآیند زندگی تحصیلی دانشجویان لازم است که شناسایی مشکلات و راه­کارهای حل آن­ها از نظر دانشجویان و اساتید مورد توجه قرار گیرد و از نتایج حاصل از آن می­توان در جهت بهبود فرآیند انجام طرح استفاده شود.
با توجه به پاندمی بیماری کووید- 19، اجرای این پژوهش با محدودیت­هایی روبرو بود، به ­طوری­که دسترسی محدود به دانشجویان و تعداد زیاد سوالات پرسشنامه در فضای مجازی اغلب دانشجویان، همکاری لازم را نداشتند. همچنین برخی اساتید اظهار می‌کردند که وقت تکمیل پرسشنامه را ندارند. پیشنهاد می­شود با توجه به نقش اساتید در کمک به رشد دانشجویان و اهمیت طرح استاد مشاور در تحقق هدف، پژوهش­های دیگری در جوامع آماری دیگر و به روش ­های کیفی و کمی برمبنای محدودیت­های پژوهش انجام شود.  همچنین  پژوهش  حاضر در سایر دانشگاه­های علوم پزشکی نیز انجام گردد تا با استفاده از یافته­های حاصل از آن برنامه ­ریزی منسجم ­تری در معاونت آموزشی دانشگاه­ها و وزارت بهداشت جهت ارتقای طرح استاد مشاور در کشور انجام گردد.
قدردانی
این پژوهش در دانشگاه علوم پزشکی شیراز با شناسه کد اخلاق IR.SUMS.REC.1399.914 مصوب و با حمایت مالی دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام ‌شد. نویسندگان مراتب تقدیر و تشکر خود را از اساتید و دانشجویانی که آنان را در انجام این پژوهش همراهی نموده ­اند، را اعلام می­دارند.
 
فهرست منابع
1. Zare Fazlollahi Z, Shikhi N, Jabari N, Jabraeili M, Sofyan K.[The viewpoint of paramedical students about advisors performance of urmia university of medical sciences.] Nursing and Midwifery Journal. 2014; 12 (4): 420- 6.[Persian]
2. Sabbahi Bigdeli M, Afazel M, Sayedi Arani SH, Mirhosseini F, Shahri S. [Students' viewpoints on advisors' nonverbal communication skills: A survey in schools of health and allied health sciences in Kashan University of Medical Sciences]. Iranian journal of medical education 2012; 12 (9): 656- 65. [Persian]
3. Bonakdari N, Mehran G, Mahroozadeh T, Hashemi SA.[Characteristics of Iranian competent professor: A qualitative research]. Journal of New Approaches in Educational Administration. 2016;7(27):117-38. [Persian]
4. Ardabili U.[Principles and techniques of guidance and counseling in education]. Tehran. Besat Publishing. 1995. [Persian]
5. Fatemy E, Mohamadi R, Ghorbani R, Sadollahi AS. [Counseling and Guidance Needs of Students in Rehabilitation School of Semnan University of Medical Sciences]. J Med Educ Dev 2020; 12 (36) :1-8.[Persian]
6. Galehdar N, Jafari Mianaee S, Mohamadi S.[Evaluation of supervisors' performance in students' views in Lorestan University of Medical Sciences]. Education & Ethic In Nursing 2013; 2 (2):19-28. [Persian]
7. Moshtaghi S, Kazemiyan Moghadam K.[Guidance and Counseling Needs of Students] . Educ Strategy Med Sci 2018; 11 (2) :133-140. [Persian]
8. Shafiabady A. Educational and vocational guidance and counseling (concepts and applications). Tehran.SAMT; 1999.
9. Ebrahimipour H, Arazi R, Nasrollahi S, Ebrahimipour S, Lael- Monfared E.[Duties and performance of academic advisors from the students' perspective]. RME 2015; 7 (2): 69- 77. [Persian] [DOI:10.18869/acadpub.rme.7.2.69]
10. Meshkani Z, Dabiran S, Amini R.[The Study Of Anxiety In Medical Students And It's Relation With Practice of Health Behavior]. Tehran Univ Med J 2005; 63 (3): 188- 92. [Persian]
11. Adhami A, Mohammad Alizadeh S. The study students Veiws about faculty academic Advising and consulting duties in k erman university of medical sciences in second semester in 2006. Strides in Development of Medical Education 2009; 5 (2): 94- 101. [Persian]
12. Sum Sh, Tayebi M, Gharakhani M, Moslemi D, Pourghasem M.[Role of university advisors in the viewpoint of medical sciences' students]. Bimonthly of Education Strategies in Medical Sciences 2012; 5 (1): 23- 9. [Persian]
13. Sh S, Seyfi S, Ehsani M, Pourghasem M.[Academic counselors' attitude toward university counseling and counselors duties; Babol dental school]. Education Strategies in Medical Sciences 2012; 5 (2): 83- 8. [Persian]
14. Davoodabadi M, Kabir K, Shirazi M, Najafipoor S, Khalegi E.[The Study of Mentor's Performance from Students View in Alborz University of Medical Sciences 2013]. Alborz University Medical Journal 2016; 5 (2): 87- 94. [Persian] [DOI:10.18869/acadpub.aums.5.2.87]
15. Jebreili M, Valizadeh S, Rahkar Farshi M.[Comparison of faculty members and student's attitude toward educational counseling in faculties of nursing and midwifery, 2011]. Journal of Nursing Education 2016; 4 (4): 72- 80. [Persian]
16. Rajai M, Ahmadi S, Abedi M.[The effect of educational group counseling on promoting academic skils and achievements of high school students]. Counseling Research and Development 2005;3(12):41-52. [Persian]
17. Sh S, Tayebi M, Gharakhani M, Moslemi D, Pourghasem M. Role of university advisors in the viewpoint of medical sciences' students. Education Strategies in Medical Sciences 2012; 5 (1): 23- 9.
18. Jebreili M, Valizadeh S, Rahmani A, Ebrahimi H.[Duties and performance of academic advisors from the view of students of Tabriz School of Nursing and Midwifery in 2010]. The Journal of Medical Education and Development 2012; 7 (2): 3- 12 [Persian]
19. Tairi F, Sepehr S, Yousefi F, Zarezadeh Y.[The rate of lectures attitude towards academic counseling and its related factors at Kurdistan University of Medical Sciences in 2016]. Shenakht journal of psychology & psychiatry 2019; 6 (2): 161- 70. [Persian] [DOI:10.29252/shenakht.6.2.161]
20. Shakurnia A, Borvayeh H, Elhampour H. [Guidance and counseling needs of students in Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences]. Iran J Med Educ 2015; 14(9):22-32. [Persian]
21. Alizadeh M.[Academic advice, as a strong teacher role- existing challenges and proposed solutions]. 10th National Congress on Medical Education;Shiraz; 2009. [Persian]
22. Heath T. A Quantitative Analysis of PhD Students' Views of Supervision. Higher Education Research & Development 2002; 21 (1): 41- 53. [DOI:10.1080/07294360220124648]
23. Raisi M, Ahmari Tehran H, Bakouei S, Mehran N, Abedini Z, Heidari S.[The Opinions of the Consultant Professors of Qom University of Medical Sciences about Academic Counseling and Guidance, Duties of the Consultant Professor and Its Related Areas, (Iran)]. Qom Univ Med Sci J 2018; 11 (12): 118- 27. [Persian]
24. Alizadeh M, Ch G. Academic advice, as a strong teacher role-existing challenges and proposed solutions. vizgeh nameh kholaseh maghalate 10th National congress on medical education-Shiraz. May. 2009;6:173. [Persian]
25. Park JJ, Adamiak P, Jenkins D, Myhre D. The medical students' perspective of faculty and informal mentors: a questionnaire study. BMC medical education 2016; 16 (1):1-7. [DOI:10.1186/s12909-016-0526-3]
26. Legutko RS. Students grade their professors: An evaluation of a college's faculty advising by its graduating seniors. The Mentor: Innovative Scholarship on Academic Advising 2006; 8.
27. Galehdar N, Birjandi M.[Assessment of university students satisfaction from academic counseling of the tutors of Lorestan university of medical sciences in the second half of school year 2007- 2008]. Yafte 2010; 11 (4): 53- 63. [Persian]
28. Wall D, McAleer S. Teaching the consultant teachers: identifying the core content. Medical education 2000; 34 (2): 131- 8. [DOI:10.1046/j.1365-2923.2000.00464.x]
29. Shakurnia A, Asadollahi P, Elhampour H, Khodadadi A. Present and desired status of student counseling in opinions of AJUMS. 2011.
30. Zeighami M, Pour Bahaadini Zarandi N.[The Relationship Between Academic Achievement And Students'general Health And Coping Styles: A Study On Nursing, Midwifery And Health Students Of Islamic Azad University-Kerman Branch]. Strides in Development of Medical Education 201; 8(1):41-8. [Persian]
31. Binderup ML, Ete NE, Ovesen C, Madsen MM, Andersen JB, Aabye MG. Research training is inadequate among future medical doctors. Ugeskrift for laeger 2012; 174 (43): 2624- 7.
32. Saki S, Eskandari E, Nasiri E, Saki M, Saki S, Raeissian S.[Assessment the Incentive of Responsibility Acceptance of Students Counseling by University Professors]. Educational Development of Jundishapur 2014;5(2):165-171. [Persian]
33. Adhami A, Mohammadalizadeh S.[Kerman University of Medical Sciences students' opinions about the practice of the professors in the field of counseling]. Educational guidance 2011: 5(2):94- 101. [Persian]
34. Delaram M, HR SG.[Comparing the students' viewpoints about the performance of academic advisors before and after of performing the advisors' project Shahrekord University of Medical Sciences]. Education Strategies in Medical Sciences 2014;7(4):199-205. [Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Keshavarz K, Bastani P, Gholami A, Abid F, Sotoudehnia A, Keshavarz G et al . Students and teachers᾽ Attitudes Toward counsultor Planning and Identify Problems and solutions. RME 2021; 13 (4) :35-44
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-1042-fa.html

کشاورز خسرو، باستانی پیوند، غلامی احمد، آّبید فاطمه، ستوده نیا امیر محمد، کشاورز غلامرضا و همکاران.. بررﺳﻰ ﻧﮕﺮش دانشجویان و اساتید ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺮح اﺳﺘﺎد ﻣﺸﺎور و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﻣﺸﻜﻼت و ارائه راﻫﻜﺎرﻫﺎ. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1400; 13 (4) :35-44

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-1042-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 13، شماره 4 - ( 1400 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education