[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 5، شماره 1 - ( 1392 ) ::
جلد 5 شماره 1 صفحات 66-61 برگشت به فهرست نسخه ها
تاثیر آموزش مبتنی بر وب نمرات نهایی درس فیزیک برای دانشجویان رشته رادیولوژی
فرشته عادل مشهدسری، غلام رضا عطایی*
گروه پرتوپزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بابل. ، golamrezaatae@yahoo.com
واژه‌های کلیدی: آموزش، رضایتمندی شخصی، آموزش مبتنی بر وب
متن کامل [PDF 307 kb]   (1769 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (6305 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تکنولوژی آموزشی، یادگیری الکترونیکی،آموزش مجازی
متن کامل:   (1279 مشاهده)

مقدمه


امروزه مفهوم آموزش از راه دور با توجه به تحولات عظیمی که در زمینه فناوری­ های نوین ارتباطی و اطلاعاتی روی داده، دچار تغییرات شگرفی شده است. آموزش از راه دور از قرن نوزدهم در کشورهای اروپایی قدم به عرصه آموزش­ های سنتی گذاشت و نقطه آغازی برای ایجاد تغییرات در روش­ ها و  شیوه ­های آموزشی شد. این نظام در ابتدا متکی برروش مکاتبه ­ای بود و پس از آن با توجه به پیشرفت­ های سریع در زمینۀ رسانه­ها از قابلیت­های دیداری و شنیداری نیز بهره جست (1). به این ترتیب نظام آموزش از راه دور توانست افق جدیدی در عرصه آموزش پدید آورد و از این طریق بخشی از نیازهای متقاضیان کسب علم و دانش را برطرف سازد. از سوی دیگر، جـهان در طی دو دهـۀ اخیر بـا انـقلاب عظیـمی در عـرصـۀ ارتباطات روبـرو است. رشد سـریـع عـلم اطلاع­رسانی و کاربرد روزافزون شبکه­ های رایانه ­ای منجر به ظهور یک شبکه گسترده ارتباطی تحت عنوان «وب» گردید. وب در طول حیات خود تغییرات عمده­ ای در قوانین و  نظام­ های تعریف شده جوامع بشری به وجود آورد. امروزه نیز این شبکه به دلیل قابلیت­های متعدد، از جمله گسترده بودن دامنه استفاده آن، صرفه­ جویی در هزینه­ ها، وقت، تردد و منابع انرژی در اکثر فعالیت­ های بشری نظیر تجارت، ارتباطات و آموزش جایگاه ویژه ­ای یافته است (2).

محیط آموزش مبتنی بر وب برای فراگیران فرصتی را فراهم می­ کند که در هر زمان و مکان با اتصال به شبکۀ اینترنت و به طور هم زمان از مطالب آموزشی ارائه شده، استفاده نمایند. به طور خاص، آموزش مبتنی بر وب می­تواند برای برآورده ساختن نیاز گروه ­های گوناگونی از فراگیران به کار رود.  کلاس ­های درسی مبتنی بر وب از فراگیرانی تشکیل می­ شود .

که توانایی­ های مختلفی دارند و از پیشینۀ علمی متفاوتی برخوردارند. این محیط به مدرس یا مربی کمک می­کند تا با توجه به این تفاوت­ها درس خود را ارائه کند. علاوه بر این فراگیران می­ توانند مباحث آموزشی را بر اساس توانایی­ ها و سرعت یادگیری خویش بیاموزند. نوشتن مطالب و محتوای درسی در وبلاگ، نویسنده وبلاگ (مدرس) را مجبور می­ کند راجع به تحقیق، برنامه درسی، تکالیف و بحث­هایش بطور انتقادی و منطقی بیندیشد و افزون بر فرآیند نوشتن و اندیشیدن، وبلاگ ارتباط و مشارکت با دوستان و معلمان دیگر را نیز افزایش می­ دهد (3). آموزش مبتنی بر وب به اشکال گوناگونی بر روی سایت ارایه می­شوند از جمله خواندن، دیدن، شنیدن مواد یادگیری و یا به صورت ترکیبی از این موارد و گاهی به صورت اجرای یک آزمون جذاب ارایه می­شوند، مساله مهم اینست که این طراحی باید طوری باشد که بر نتیجه کار مانند نمرات نهایی فراگیران اثر مثبت داشته باشد. کیفیت بالا، می­ تواند  فرصت­های یادگیری حرفه­ ای مبتنی بر وب را فراهم نموده و افراد می ­توانند گزینه ­های جدیدی برای دسترسی به بهترین برنامه­ های آموزشی داشته باشند.

مفاهیم حوزه آموزش بسیار متنوع و آموزش الکترونیکی در این مفاهیم به اندازه شیوه سنتی (معلم محور) موثر است. از نظر دانشجویان، آموزش الکترونیکی جایگزین آموزش سنتی نیست، بلکه مکمل آن است و این دو با یکدیگر شکلی از آموزش ترکیبی را می­ سازند (4). در مطالعه­ ای که توسط Ruiz و همکارانش انجام گردید، تاکید شده که آموزش الکترونیکی نباید جایگزین کلاس درس حضوری گردد و از آن تنها به شکل مکمل در کنار سایر روش­ های معمول بایستی استفاده شود (5).

در مطالعه­ ای که در کانادا بر روی دستیاران سال اول انجام شد، نتایج حاکی از آن بود که موانع اصلی در راه کسب آموزش­های لازم برای استفاده­ی بهتر از رایانه، کمبود وقت و قیمت بالای آن است، همچنین بیشتر آنها به لزوم اجباری بودن آموزش رایانه برای دستیاران اعتقاد داشتند (6). مطالعات در زمینه تجربه پرستاران در یادگیری از طریق آموزش مبتنی بر وب، رضایت فراوان فراگیران، فعال بودن یادگیری، دسترسی راحت و تمایل زیاد در استفاده از این تکنولوژی را نشان می­دهد (7).

با توجه به این که آموزش مبتنی بر وب نزد متخصصان و برنامه ­ریزان آموزش از اهمیت بالایی برخوردار است، مقاله حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش مبتنی بر وب بر نمرات نهایی درس فیزیک و میزان آگاهی و نگرش دانشجویان رشته رادیولوژی دانشگاه علوم پزشکی بابل، سعی دارد به بیان اهمیت و تاثیر استفاده از این فناوری نوین در فرآیند آموزش بپردازد.

روش­ ها

پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی بوده که در آن تاثیر دو روش متفاوت آموزشی، آموزش به روش سنتی (مرسوم) و آموزش از طریق وب مورد بررسی قرار گرفته است. روش نمونه گیری سرشماری و شامل کلیه دانشجویان سال اول رشته رادیولوژی روزانه دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل در نیمسال اول سال تحصیلی 90- 91 بود. 38 نفر  دانشجو با توجه به معدل دیپلم به دو گروه 19 نفره آزمون و شاهد تقسیم شدند. میانگین معدل دیپلم در هر دو گروه یکسان بود. به موازات برگزاری کلاس­های حضوری و تدریس سنتی که به روش سخنرانی، پرسش و پاسخ و نمایش اسلاید انجام گرفت، محیط آموزشی مجازی برای درس فیزیک در وبلاگ www.muphysic.blogfa.com راه اندازی شد. دانشجویان گروه آزمون، مطالب درسی و تکالیف خود را طی 8 جلسه بطور هفتگی از طریق وب دریافت و پاسخ سوالات و تکالیف محوله را به پست الکترونیکی استاد درس ارسال  می­کردند. دسترسی به کلیه مطالب موجود در وبلاگ برای گروه آزمون همراه با کد مخصوص بوده تا تنها دانشجویان این گروه امکان دسترسی به آن را داشته باشند. در این دوره اسلایدهای آموزشی، مجموعه کتاب­های کمک آموزشی، آزمون­های چهار گزینه­ای در قالب لوح فشرده در اختیار دانشجویان هر دو گروه قرار گرفت.

در این تحقیق با مقایسه میانگین کل نمرات آزمون پایان دوره دانشجویان گروه تحت مطالعه و گروه شاهد، تاثیر دو روش آموزش سنتی و الکترونیکی مورد ارزیابی قرار گرفت. در پایان دوره با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته با ضریب پایایی 8/0، نظرات دانشجویان تحت مطالعه جمع ­آوری شد. پرسشنامه شامل 20 سوال بسته بود که پاسخ درجه­ بندی بر اساس مقیاس سه درجه­ای لیکرت (موافق، بی­نظر، مخالف) طراحی شده بود. جهت تجزیه تحلیل داده­ها از آمار توصیفی (فراوانی و درصد) و آزمون T و از طریق نرم­افزار آماری SPSS.Ver.19 استفاده شد.

یافته­ها

نتایج بررسی متغیر دموگرافیک (جنسیت) در دو گروه آزمون و شاهد در جدول شماره یک نشان داده شده است. این متغیر ارتباط معناداری با میانگین نمره در دو گروه نداشته است و تنها میزان گرایش جنسیت مورد نظر به شیوه آموزش را نشان داد. در گروه آموزش مبتنی بر وب میزان اثرگذاری روش­های موجود جهت دسترسی به منابع اینترنتی بررسی شد و نشان داد که میانگین نمرات پایان دوره با نوع دسترسی دانشجویان به اینترنت (1/19= F ، 0/316=p) و مدت زمان استفاده از اینترنت (1/69= F ، 0/204= p) ارتباط معنی­داری وجود نداشت.  

AWT IMAGE

میانگین کل نمرات آزمون پایان دوره گروه آزمون 3/04± 17/7و گروه شاهد 2/54±16/83بود. مقایسه میانگین کل نمرات دو گروه نشان داد که از نظر میزان یادگیری و موفقیت در آزمون پایان دوره اختلاف معنی­ داری بین دانشجویان گروه تحت آموزش الکترونیکی و گروه شاهد وجود ندارد (0/65t- test, P=). دانشجویان تحت مطالعه، ارتباط مستمر و مداوم بین استاد و دانشجو (90درصد)، ارتباط از راه دور و تبادل علمی (81 درصد)، دسترسی به منابع الکترونیکی روز دنیا (79 درصد) و عدم محدودیت مکانی و زمانی  (64 درصد) را به عنوان مزایای اصلی آموزش مبتنی بر وب بر شمرده و در عین حال کمبود امکانات و منابع دانشگاه (91 درصد)، سرعت پایین اینترنت (94 درصد) و عدم دسترسی همگانی به اینترنت (34درصد) را معایب اصلی این نوع آموزش توصیف کردند. 72 درصد دانشجویان معتقد بودند که این طرح در ترویج فرهنگ آموزش الکترونیک موثر بوده است (نمودار 2،1). 68 درصد دانشجویان مورد مطالعه علاقه­مند به استفاده از این روش تدریس بودند، اما 30/2 درصد دانشجویان قابلیت و کفایت این روش را نپذیرفتند. 78/6 درصد دانشجویان هم زیرساخت­ها و امکانات دانشگاه را برای این نوع آموزش ناکافی می­ دانستند.

AWT IMAGE

AWT IMAGE

بحث و نتیجه­ گیری

در این مطالعه، با توجه به مقایسه میانگین کل نمرات دو گروه آزمون و شاهد نشان می­دهد که آموزش مبتنی بر وب توانسته تا حدودی انتظارات مربوط به یادگیری را بیشتر از روش سنتی محقق سازد. این نتایج با یافته ­های بقایی که استفاده از روش آموزشی وب را در سطح یادگیری بسیار موثر دانست، هم خوانی دارد (8). در این مطالعه روش آموزش مبتنی بر وب باعث ارتقای سطح یادگیری شناختی دانشجویان شده است و زمینه را برای استفاده از این روش به عنوان یک روش آموزشی همراه با آموزش ­های کلاسیک در کوریکولوم درسی  مراقبت­ های ویژه قلبی فراهم ساخته است.

آتشک (Athashak) با مقایسه دو فرآیند آموزش سنتی و مبتنی بر وب بیان می­کند که فرآیند یاددهی و یادگیری سنتی بر مبنای آموزه ­های رفتاری و حداکثر شناختی شکل گرفته است که در آن معلم نقش غالب و مسلط در فرآیند آموزش را دارد. در حالی که ضرورت یادگیری الکترونیکی، شکل­ گیری رویکرد ساختن گرایی به فرآیند  یاددهی- یادگیری است که در آن هر فراگیر خود در ساخت دانش و معرفت نقش دارد (9).

یادگیری الکترونیکی چنانچه بخواهد روش آموزشی مفیدی باشد باید بتواند در بهبود عملکرد تحصیلی و رضایتمندی یادگیرندگان از روش ­های مرسوم (سنتی) پیشی بگیرد. رضایت مندی یادگیرندگان از دوره­ی تحصیلی، خود یکی از عوامل تاثیرگذار در ماندگاری یادگیرندگان، عملکرد تحصیلی و جذب یادگیرندگان جدید در فرآیند آموزش الکترونیکی است. روزبهانی طی تحقیقاتی نشان داد که رضایت­مندی یادگیرندگان، از متغیرهای مهم بر رشد مهارت­های تحصیلی است و تأثیر بسیاری در تداوم یادگیری الکترونیکی دارد (10). ریم (Reime) و همکارانش نیز نشان دادند که طراحی واحدهای آموزش الکترونیکی در دانشگاه جهت ارایه مطالب درسی و تمرین باعث افزایش انگیزه دانشجویان شده و نسبت به روش سخنرانی تاثیر بیشتری دارد (11).

ابراهیمی و همکارانش نیز طی پژوهشی به این نتیجه دست یافتند که طراحی آموزشی که در آن قابلیت ­های وب و نظریه یادگیرنده به­عنوان محور اصلی به طرز مناسبی با یکدیگر تلفیق شوند، محیط یادگیری وب را به گونه ­ای شکل می­دهد که به فرد در ساخت دانش کمک می ­کند. بنابراین پیشنهاد می ­شود که مدیران سازمان­ ها با توجه به هزینه هنگفت آموزش بهتر است جهت اثر بخش تر شدن آن از نظریه سازنده­گرایی در آموزش مبتنی بر وب استفاده نمایند. تا از این طریق آموزش ­های موثرتری به افراد ارائه کرده و به بهره ­وری بالاتری دست یابند (12).

علی نژاد در مطالعه خود بیان می­ کند که توجه به سرمایه­ گذاری در فرآیندهای آموزشی با روش­ های یادگیری الکترونیکی، جزء ضروریات است و یادگیری الکترونیکی، صرفاً استفاده از وسایل الکترونیکی و فناوری ­های جدید نیست و باید در طراحی و تدوین این دوره­ ها، به نظریه­ های تربیتی، اهداف آموزشی و ویژگی ­ها و خواست­ه ای یادگیرنده توجه ویژه  داشت (13).

امانلو نیز در مطالعه خود نشان داد که با وجود ابراز علاقه ­مندی و استقبال دانشجویان از آموزش تحت وب، مقایسه معدل کل دانشجویان دو گروه آزمون و شاهد، شواهدی را بر عدم موفقیت روش الکترونیکی ارائه می­ کند و توصیه می­ کند که جنبه­ های مختلف آموزش الکترونیکی از جمله سواد  رایانه ­ای، زیر ساخت ­های مخابراتی، فرهنگ استفاده از اینترنت مورد بازنگری قرار گیرد. این در حالی است که مطالعه حاضر نیز در مورد بازنگری ­های مورد نیاز به نتایج مشابهی دست یافته است. (14)

براساس نتایج این مطالعه آموزش از طریق الکترونیک در مقابل روش تدریس سنتی در افزایش نمره دانشجویان چندان موفق نبوده، اما با رضایت­مندی ایشان همراه بوده است. بنابراین آموزش مبتنی بر وب می­تواند به عنوان روش آموزشی مکمل همراه با آموزش سنتی بکار رود. البته آموزش الکترونیکی با توجه به موانع و مشکلات متعدد نیازمند مطالعات بیشتر و تطبیق آن با شرایط، امکانات و فرهنگ آموزش علوم پزشکی کشورمان نیز می ­باشد.

قدردانی

نویسندگان از همه اساتید و صاحب نظرانی که در این پژوهش شرکت کرده ­اند، صمیمانه تشکر می­ نماید.

ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

adel mashhadsari F, ataei G R. The Effect of Web- Based Education on Final Course Grades of physics in Radiology students. RME 2013; 5 (1) :61-66
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-101-fa.html

عادل مشهدسری فرشته، عطایی غلام رضا. تاثیر آموزش مبتنی بر وب نمرات نهایی درس فیزیک برای دانشجویان رشته رادیولوژی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1392; 5 (1) :61-66

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-101-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 5، شماره 1 - ( 1392 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education