[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 9، شماره 3 - ( 1396 ) ::
جلد 9 شماره 3 صفحات 73-78 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی خودارزیابی دانشجویان سال آخر رشته دندانپزشکی از مهارت های کسب شده بالینی
پویا نژادشمسی، حمیدرضا ذاکرجعفری، مریم بصیرت*، ارسام ذاکرجعفری
مرکز تحقیقات آموزش پزشکی.مرکز تحقیقات علوم دندانپزشکی. گروه بیماری-های دهان، فک و صورت دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران ، maryam_basirat18@yahoo.com
واژه‌های کلیدی: دانشجویان، دندانپزشکی، برنامه آموزشی، خودارزیابی، مهارت بالینی
متن کامل [PDF 220 kb]   (1570 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (5722 مشاهده)
نوع مطالعه: مقاله کوتاه | موضوع مقاله: سنجش و ارزشيابي
متن کامل:   (2003 مشاهده)
مقدمه
دانشجویان، مشتریان اصلی سیستم آموزش در دانشگاه ­ها هستند. دانشجویان علوم پزشکی و دندانپزشکی به سبب اهمیت فراگیری مطالب آموخته شده در آینده شغلی آن­ها به یک سیستم آموزشی مناسب و کارآمد احتیاج بیشتری دارند (1) امروزه اکثر دانشگاه ­های دنیا در پی یافتن روش­های آموزشی هستند که بتوانند موجب گسترش و ارتقاء ظرفیت ­های تصمیم­ گیری بالینی و یادگیری مداوم و خود محور دانشجویان گردند (2). این در حالی است که امروزه تدریس در کشـور ایران، اغلب به صورت انتقال معـلومات از ذهن استاد به دانشجو می ­باشد (1).البته در سال­ های اخیر در ایران با توجه به تغییر کوریکولوم آموزشی و برگزاری کارگاه ­های توانمندی اساتید و حمایت از آموزش مجازی تلاش­ هایی در جهت بهبود مشکلات آموزشی و استفاده از شیوه­ های نوین تدریس انجام گرفته است (3،4).
هر ساله سیستم آموزشی، درمانی، بهداشتی و پژوهشی دانشگاه ­های علوم پزشکی کشور توسط کارشناسان وزارت بهداشت مورد ارزیابی و رتبه ­بندی قرار می گیرد. اساس امتیازدهی و ارزیابی در قسمت­ های آموزشی، آمار و اطلاعات کمی از نیروهای انسانی نظیر تعداد اساتید و درجه علمی آن­ها، تعداد دانشجویان، تعداد کارشناسان و تجهیزاتی نظیر آزمایشگاه­ ها و فضاهای آموزشی و بالینی می ­باشد (5). ارزیابی یکی از قسمت ­های مهم پروسه­ ی آموزش در هر سطح و زمینه ­ای است. ارزیابی مهارت­ ها می ­تواند در پایان دوره و یا در حین دوره توسط استاد یا شخص دیگری انجام شود. یک شیوه دیگر ارزیابی، خودارزیابی دانشجو از آموخته ­های خود است. روش ارزیابی بایستی قابل اعتماد و پایا، قابل انعطاف، جامع، آسان و مرتبط باشد. در زمان کوتاه قابل انجام بوده و زمان­بر نباشد (6).
امروزه مطالعات نشان داده ­اند که خودارزیابی دانشجو از مهارت­ های عملی ارزش بیشتری از ارزیابی­ های روتین دانشگاه از جمله امتحانات کتبی و عملی دارند. از این رو در بسیاری از دانشگاه­ ها در کنار ارزیابی استاد از دانشجو، خودارزیابی توسط دانشجو نیز انجام می ­شود (7). اکثر مطالعات گذشته در رابطه با ارزیابی سیستم آموزشی دندانپزشکی، به بحث در رابطه با سازمان­دهی چهارچوب و مباحث دوره­ های آموزشی از نقطه نظر برنامه­ ریزان و اعضای هیات علمی پرداخته اند (8, 9) و کمتر بر نقطه نظرات دانشجویان در ارتباط با آموزش دریافت شده تمرکز کرده اند. با توجه به ارزش بالای نقطه نظرات دانشجویان در این رابطه و با در نظر گرفتن این مسأله که ارزیابی دانشجویان می­تواند مکانیسمی بازخوردی برای پیشرفت مداوم سیستم فراهم آورد (15-10)، مطالعه حاضر با هدف تعیین خودارزیابی دانشجویان سال آخر ورودی سال تحصیلی ١٣٨٩ دانشکده دندانپزشکی رشت از مهارت­ های کسب شده در بالین بر اساس برنامه آموزشی انجام گرفت.
روش ­ها  
این مطالعه توصیفی - مقطعی بر روی 34 نفر از دانشجویان سال آخر رشته دندان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در سال 1395 انجام گرفت. مهارت­های بالینی از طریق پرسشنامه­ای محقق ساخته مورد بررسی قرار گرفت. معیار ورود به مطالعه شامل پذیرفته شدن دانشجو در کنکور سراسری سال 89 و موفقیت در گذراندن دروس پایه بود. معیار خروج عدم تکمیل پرسشنامه توسط دانشجو و دانشجویان دوره تکمیلی بود. کلیه دانشجویان روش یکسانی از آموزش از لحاظ محتوی، ساعات آموزشی و اساتید را دریافت کرده بودند.
ابزار مطالعه پرسشنامه­ای محقق ساخته شامل دو قسمت مشخصات فردی دانشجویان و سوالات مربوط به خودارزیابی بود که با استفاده از کوریکولوم آموزشی مصوب وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و مهارت­های مورد نیاز برای فارغ التحصیلان طراحی شد. پرسشنامه خودارزیابی دانشجو نسبت به مهارت های بالینی کسب شده شامل 55 سوال بود. دامنه نمرات پرسشنامه از 275-55 بود. در جهت کوچک کردن طیف نمرات برای درک راحت­تر مطالب با تقسیم نمرات به دست آمده بر 11، دامنه نمرات از 25-5 به دست آمد. از بخش تخصصی جراحی دهان، فک و صورت 4 سوال، ارتودنسی، بیماری­های دهان، فک و صورت، پریودانتیکس، کودکان هر کدام 5 سوال، ترمیمی و درمان ریشه هر کدام 7 سوال، رادیولوژی 8 سوال و پروتز 9 سوال، در خصوص مهارت بالینی دانشجو طراحی شد. با توجه به طیف نمرات، نمره میانه در هر حیطه به عنوان نقطه تقسیم­ بندی هر حیطه در نظر گرفته شد. بدین صورت که کسب میانگین نمره کمتر از مقدار میانه به معنی نقطه ضعف و کسب نمره برابر یا بالاتر از مقدار میانه نقطه قوت در نظر گرفته شد. روایی پرسشنامه از طریق روایی محتوایی (شاخص­های 86/0CVR= و 8/0CVI=) و پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (8/0ɑ=) تایید گردید. در هر سوال دانشجو ارزیابی خود را از مهارت بالینی کسب شده (میزان توانایی در مورد درمان دندانپزشکی) با امتیازی از 5-1 امتیاز مشخص می­کرد. البته جلسات توجیهی قبل از توزیع پرسشنامه برای دانشجویان برگزار گردید و رضایت آگاهانه از  دانشجویان کسب شد . داده­ ها از طریق آمار توصیفی و آمار تحلیلی با استفاده از آزمون­ های آماری مجذور کای دو و آزمون رتبه ای فریدمن، با بهره­ گیری از نرم افزار آماری SPSS  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ­ها
از مجموع 34 دانشجوی شرکت­کننده 20نفر مونث (8/58 درصد) و 14 نفر (2/41 درصد) مذکر بودند. میانگین و انحراف معیار سنی افراد مورد مطالعه 67/0±91/24 بود کمترین سن دانشجویان 24 سال و بیشترین 27 سال بود. میانگین و انحراف معیار خود­ارزیابی دانشجویان از مهارت بالینی (از نمره 25) معادل 81/2 ± 38/17 بود.
بالاترین میانگین رتبه ­ای نمره در بخش جراحی فک و صورت (60/7) و کمترین در بخش ارتودنسی (76/2) بود. در   مقایسه­ ی میانگین رتبه ­ای نمره­ ی خودارزیابی دانشجویان از مهارت­های بالینی آنان در بخش ­های مختلف، با استفاده از آزمون فریدمن تفاوت معنی­داری مشاهده شد (0001/0=p). نتایج نشان داد که بخش کودکان، پریودونتیکس، درمان ریشه، رادیولوژی، ترمیمی، پروتز، بیماری­های دهان، فک و صورت و ارتودنسی به ترتیب رتبه دوم تا نهم را کسب نمودند (جدول1).

با استفاده از آزمون کای دو، بین میزان نقاط قوت و ضعف دانشجویان با سن آنان (679/0=P) ارتباط معنی­ داری وجود نداشت. همچنین بین جنسیت با نقاط قوت و وضعف دانشجویان بجزء در بخش بیماری های دهان فک و صورت ارتباط معنی­داری وجود نداشت (163/0=P).  اما میانگین نمره مهارت بالینی دانشجویان دختر در بخش بیماری­ های دهان نسبت به پسر بیشتر بود (009/0=P).

بحث و نتیجه ­گیری

نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میانگین نمره خودارزیابی دانشجویان رشته دندانپزشکی در سطح خوبی قرار دارد. مطالعات نعمت اللهی (15)، جباری­فر (13)، حقانی­ فر(12) و مطالعهMould  (14) در  زمینه خودارزیابی دانشجویان رشته دندانپزشکی با نتایج مطالعه حاضر همخوانی دارد. همچنین در مطالعه حاضر ارزیابی دانشجویان از خود در بعضی مهارت­ ها بیشتر بود. بالاترین میانگین رتبه ای نمره مربوط به بخش جراحی و کمترین نمره مربوط به بخش ارتودنسی بود. لازم به ذکر است که تعداد بیماران مراجعه ­کننده به بخش جراحی دانشکده دندانپزشکی گیلان زیاد بوده و در نتیجه دانشجویان در طول مدت تحصیل مهارت­هایی نظیر تزریق، خارج کردن دندان­ها ، ریشه باقیمانده و بخیه زدن را آموزش دیده و تمرین می ­کنند، در نتیجه مهارت لازمه را کسب می­ نمایند، اما تعداد بیماران مراجعه­ کننده به بخش ارتودونسی به دلیل بالاتر بودن هزینه درمانی و عوامل فرهنگی و اجتماعی کمتر می باشد، همچنین بیماران دارای مشکلات پیچیده که در کوریکولوم برای آموزش عمومی تعریف نشده  اند به این بخش مراجعه می­ نمایند، در نتیجه دانشجویان به دلیل تمرین کمتر و آموزش تئوری بیشتر، مهارت کمتری را کسب می نمایند.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میانگین نمره ارزیابی دانشجویان از خود در دانشجویان دختر و پسر به غیر یک مهارت اختلافی با یکدیگر ندارند. بالاتر بودن نمره خودارزیابی دانشجویان دختر در بخش بیماری­های دهان نسبت به دانشجویان پسر می ­تواند به دلیل مطالعه و پیگیر بودن بیشتر دختران و علاقه­ مندی بیشتر آن­ها به دروس تئوری باشد. چون تشخیص بیماری ­ها و ضایعات دهانی به دلیل مشابهت بسیار زیاد آن­ها در بسیاری از موارد پیچیده می باشد و نیاز به مطالعه زیاد و مستمر دروس تئوری دارد. تفاوت در اعتماد به نفس، علایق و روحیات دختران و پسران (15، 11)و وجود  اشکالاتی در سیستم آموزشی (15، 13) می ­تواند سبب تفاوت در مهارت بین دو جنس شود که نیاز به بررسی بیشتر در این زمینه وجود دارد.
همچنین نتایج مطالعه حاضر نشان داد که توانایی­ های دانشجویان در بخش­های مختلف تفاوت معنی­داری دارد. مطالعه اسلامی پور (11) نشان داد که رضایت دانشجویان از بخش­ های مختلف دانشکده دندانپزشکی اصفهان متفاوت است لذا یافته این مطالعه با نتایج مطالعه حاضر همخوانی دارد. اما با مطالعات برهان مجایی (16)، صنعت خانی (17)، جباری فر (13) مغایرت دارد که می­تواند به دلیل تفاوت در سطح توقعات آموزشی افراد و امکانات آموزشی موجود، توانمندی یا انگیزه اساتید در دانشگاه ­های مختلف باشد.
از نتایج مطالعه حاضر می ­توان نتیجه گرفت  که خودارزیابی دانشجویان از مهارت­ های بالینی در بیشتر بخش­ ها خوب می باشد. اما نقاط قوت و ضعفی در بخش­ های آموزشی وجود دارد. امید است که با همکاری­ های آموزشی مشترک بین دانشگاه ­های مختلف و اصلاح کوریکولوم آموزشی و روش­های تدریس،  که سبب افزایش مهارت حل مساله و یادگیری عمیق و پایدار در دانشجویان می شود، در مهارت­ های بالینی آنان پیشرفت چشم ­گیر حاصل شود. لذا توصیه می­ شود در پژوهش­ های آتی نمرات خودارزیابی دانشجویان با نمره  ارزیابی توسط استاد مقایسه گردد تا بتوان در مورد ارزش خودارزیابی در تعیین نقاط قوت و ضعف دانشجویان اظهار نظر کرد. همچنین مطالعاتی با حجم نمونه بیشتر و در دانشگاه ­های مختلف کشور انجام گیرد تا بتوان نتایج مختلف را با هم مقایسه و آنالیز نمود.



 

 
فهرست منابع
1. Siabani S, Moradi MR, Siabani H, Rezaei M, Siabani S, Amolaei K, et al. Students’ view points on the educational problems in medical school of Kermanshah University of Medcial Sciences (2007). J Kermanshah Univ Med Sci 2009; 13 (2):162-171
2. Yamani N, Shater Jalali M. [Curriculum Integration, with Emphasis on Integration in Medical Education]. Iranian Journal of Medical Education 2012; 11 (9) :1202-1213. [Persian]
3. Pakfetrat A, Hoseinpour Jajarm H, Basirat M, Javadzade Bolouri A, Delavarian Z, Shakeri MT. Evaluation of the Diagnostic Accuracy of Oral and Maxillofacial Lesions in Referred Patients to Oral Medicine Department of Mashhad Dental School and the Educational Implications. Future of Medical Education Journal 2015; 5 (1): 52 - 7.
4. Basirat M, Jahandideh Y, Zaker-Jafari H, Kia SJ, Pourhabibi Z. [ Evaluation of Diagnostic skill of senior dental students of Guilan university of medical sciences about common oral diseases in 2014- 2015]. Research in Medical Education 2016; 8 (3): 1-8. [Persian] [DOI:10.18869/acadpub.rme.8.3.1]
5. Mojtahedzadeh R, Mohammadi A. [Educational ranking of schools providing nutrition program in Iran: A strategy to identify the strengths and weaknesses]. Journal of Medical Education and Development 2012; 7 (1): 2-9. [Persian]
6. Mahdavi S, Zare S, Naeimi N.[Comparison between Student Evaluation and Faculty Self-Evaluation of Instructional Performance]. Research in Medical Education 2014; 6 (2): 51-58. [Persian] [DOI:10.18869/acadpub.rme.6.2.51]
7. Safari M, Yazdanpanah B, Ghafarian HR, Yazdanpanah S. Comparing the effect of lecture and discussion methods on studentslearning and satisfaction. Iranian journal of medical education 2006; 6 (1): 59-64.
8. Ali K, Raja M, Watson G, Coombes L, Heffernan E. The dental school learning milieu: students’ perceptions at five academic dental institutions in Pakistan. Journal of dental education 2012; 76 (4): 487 -94.
9. Holmes DC, Boston DW, Budenz AW, Licari FW. Clinical curriculum for the twenty-first century. Journal of dental education 2003; 67(12): 1299-301.
10. Rafeek RN, Marchan SM, Naidu RS, Carrotte PV. Perceived competency at graduation among dental alumni of the University of the West Indies. Journal of dental education 2004; 68 (1): 81-8.
11. Eslamipour F, shirban F, refaee P.[Assessment of dental students’ satisfaction of clinical departments in Isfahan dental school]. Iranian Journal of Medical Education. 2011; 10 (5): 625-633. [Persian]
12. Haghani Far SH, Balmeh P, Moudi E, Bijani A, Abesi F. Graduate Dental Students Self-Assessment in Oral and Maxillofacial Radiology Competencies. International Journal of Sciences: Basic and Applied Research 2015; 21( 2): 49-56.
13. Jabarifar s, Khoroushi M, Shamir H, Hossein Pour H , Khalife Soltani F, Tavangar A. [Graduated Dental Students Self-Assessment of Clinical Competencies at Isfahan in 2011]. IJME/ Special issue for educational development and health promotion 2012: 11(9): 1359-1365. [Persian]
14. Mould MR, Bray KK, Gadbury-Amyot CC. Student self-assessment in dental hygiene education: a cornerstone of critical thinking and problem-solving. Journal of dental education 2011; 75(8): 1061-72.
15. Nematollahi H, Razeei L, Khanmohammadi R, Shakib H.[Evaluating Success of Pediatric Dentistry Department at Mashhad Dental School (Iran) in Clinical Skills Education from Students’ Perspectives].J Mash Dent Sch 2013; 37(3): 257-66. [Persian]
16. Borhan Mojabi K.[The status of clinical education in dentistry from the point of view of professors and dental students of Qazvin University of Medical Sciences].Journal of Qazvin University of Medical Sciences 2016; 22 (2): 48-8. [Persian]
17. Sanatkhani M, Molla Z, Akbari M. [Evaluation of the Students’ Perception about Clinical Education and Examination in Mashhad School of Dentistry (Iran) in 2009]. J Mash Dent Sch 2012; 36 (3): 211-22. [Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Nejad Shamsi P, Zaker-Jafari H R, Basirat M, Zaker-Jafari A. Self-Assessment of Senior Dental Students about Acquired Skills Based on the Educational Program. RME 2017; 9 (3) :78-73
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-531-fa.html

نژادشمسی پویا، ذاکرجعفری حمیدرضا، بصیرت مریم، ذاکرجعفری ارسام. بررسی خودارزیابی دانشجویان سال آخر رشته دندانپزشکی از مهارت های کسب شده بالینی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1396; 9 (3) :78-73

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-531-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 9، شماره 3 - ( 1396 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education