[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
بایگانی مقالات زیر چاپ::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
ثبت شده در

AWT IMAGE

AWT IMAGE

..
سامانه جامع رسانه های کشور

..
:: دوره 8، شماره 1 - ( 1395 ) ::
جلد 8 شماره 1 صفحات 64-57 برگشت به فهرست نسخه ها
دیدگاه دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی یزد نسبت به برنامه ادغام دروس فارماکولوژی و پاتولوژی اختصاصی
محمدرضا زارع خورمیزی*، مریم دهقان، فاطمه پوررجب، منصور مقیمی، رضا فرهمند راد، عباس وکیلی زارچ
دانشجوی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد، ایران ، mhmdrez.zare@gmail.com
واژه‌های کلیدی: دانشجویان، فیزیوپاتولوژی، آموزش، پاتولوژی، فارماکولوژی
متن کامل [PDF 303 kb]   (2034 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (6504 مشاهده)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: برنامه درسي, برنامه ریزی آموزشی
متن کامل:   (1982 مشاهده)

مقدمه

دانشکده ­های پزشکی به عنوان جایگاه تربیت پزشکان فردا و به عنوان ارائه ­کنندگان خدمات سلامت در بیمارستان­ های آموزشی نمی ­توانند نسبت به تغییرات برنامه آموزشی بی­ تفاوت باشند. بالتیمور نیـاز به تغییر در آمــوزش پزشـکی را چنـان بدیهی می­ داند که پرسش "آیا تغییر ضروری است؟" را مردود دانسته و معتقد است باید "چه تغییراتی لازم است" سوال شود. علاوه بر الـزامات فـوق، لـزوم همراه بودن علوم­ پزشکی با روند پیشرفت روزافزون تکنولوژی و انفجار اطلاعات در جهان، تغییرات بـرنامه آمـوزشی دوره پزشـکی عمـومی بـه ویـژه در مقاطع علوم پایه و فیزیوپاتولوژی را از منظر محتوا و چیدمان به شیوه ادغام یافته ضروری می ­سازد (1).

ادغام یا درهم آمیختن حوزه ­های محتوایی و یا موضوع ­های درسی، یکی از دل مشغولی ­ها و چالش انگیزترین مباحث فراروی نظریه ­پردازان و دست اندارکاران برنامه ­ریزی درسی بوده ­است. هدف از ادغام ایجاد یک منظر کلی به جای دورنمای قطعه قطعه مفاهیم می­ باشد و به این­گونه موضوعات مجزا به گونه­ ای معنی­ دار با یکدیگر ترکیب می­ گردند که ماحصل آن افزایش کارایی آموزش است (2). سابقه تاریخی پیدایش برنامه­ های درسی ادغام یافته در پزشکی به سال 1765 در آمریکای شمالی با هدف تغییر در سیستم آموزش برمی­ گردد (1).

دو نوع اصلی ادغام در آموزش پزشکی وجود دارد: ادغام افقی و ادغام عمودی. در ادغام افقی موضوع ­های درسی که بیشتر حول یک مفهوم مشترک هستند (در یک سال یا یک دوره درسی) با هم ترکیب می ­شوند به طور مثال ارگان ­ها در دوره علوم ­پایه و یا بیماری ­ها در دوره فیزیوپاتولوژی (Physiopathology). در ادغام عمودی موضوع­ های درسی که در طول سال­های مختلف در یک برنامه درسی وجود دارند با هم ترکیب می­ شوند به عنوان مثال ارائه مهارت ­های بالینی از ابتدا و یا ارائه همزمان علوم ­پایه و بالینی (3).

دیک (Dick) پس از بررسی کردن ارزشیابی طرح تلفیق عمودی در یادگیری و تعلیم به دانشجویان علوم ­پزشکی، مزایا و معایب طرح ادغام عمودی را مورد مطالعه قرار داد و در پایان بهره ­بردن از طرح تلفیق به منظور ارتقاء سطح تدریس به دانشجویان پزشکی را پیشنهاد نمود (4). در برنامه ­های درسی ادغام یافته، تکه تکه بودن دوره ­ها کاهش یافته و وحدت و ارتباط بین رشته­ ها ایجاد می­گردد (5). در صورتی­که این اصلاحات به صورت صحیح انجام نگیرد، بدون خطر نخواهد بود چرا که در مواردی موجب رها شدن نظم و شاکله قبلی ارائه دروس گردیده و از سوی دیگر ساختار جدید به درستی پیاده نمی­ گردد (6).

دوره آموزش دکترای پزشکی مجموعاً هفت سال است و شامل مراحل علوم پایه، فیزیوپاتولوژی، کارآموزی بالینی و کارورزی می­شود. فیزیوپاتولوژی پس از اتمام مرحله علوم ­پایه و در مدت یک سال تدریس می­ گردد. هدف از آموزش در این مرحله عرضه مباحثی است تا بتوان ضمن دادن آگاهی از مبانی فیزیولوژیک، دانشجو را با مکانیزم بیماری­ ها و عوامل موثر در آن­ها و تظاهر بیماری­ ها و تشخیص به طریق تحلیل ­گرانه آشنا نمود. این مقطع شامل 30 واحد است که تدریس دروس قلب و گردش خون، غدد داخلی و متابولیسم، کلیه، گوارش، ریه، روماتولوژی و خون همراه با فارماکولوژی و پاتولوژی اختصاصی تئوری و عملی، نشانه شناسی عملی و تئوری و کارآموزی بهداشت در آن گنجانده شده ­است. در شیوه ادغام همزمان با مباحث فیزیوپاتولوژی سیستم مربوطه دروس فارماکولوژی و پاتولوژی تدریس می­ گردند (7). ارائه­ ی بیماری محور دروس پاتولوژی اختصاصی و فارماکولوژی و برگزاری دوره سمیولوژی به صورت واحدهای متمرکز در مقطع فیزیوپاتولوژی که از مصادیق تلفیق افقی به حساب می­آید، از مهر ماه 1387 در دانشگاه علوم­پزشکی شهید صدوقی یزد آغاز گشت. در برنامه سنتی همه مباحث دو درس فارماکولوژی و پاتولوژی به صورت مجزا در قالب یک کورس تدریس می­ گردید، در صورتی که در شیوه ادغام همزمان با مباحث فیزیوپاتولوژی سیستم مربوطه، دروس فارماکولوژی و پاتولوژی تدریس می­ گردند.

با توجه به اهمیت ادغام در دروس فیزیوپاتولوژی به ویژه فارماکولوژی و پاتولوژی اختصاصی و نقش این دو درس در ارتقای آموزش پزشکی عمومی و منسجم شدن فهم و یادگیری دروس، برنامه­ریزان آموزش دانشکده پزشکی با فرض این موضوع که تغییر برنامه درسی در دروس مذکور در مقطع فیزیوپاتولوژی از شیوه سنتی به ادغام با افزایش تمرکز دانشجویان روی موضوع ویژه، از پراکندگی افکار آنان و در نتیجه بهبود عملکرد تحصیلی آنان می­گردد، مبادرت به این بررسی کردند.

از سوی دیگر، مدت طولانی است که احساس می ­گردد دروس فارماکولوژی و پاتولوژی اختصاصی که در دانشکده ­های پزشکی ایران در سال چهارم آموزش داده می­ شود، آموزش در نحوه صحیح شناخت بیماری­ ها و نحوه صحیح تجویز داروها در بالین با مشکلاتی همراه است. رشد بیش از حد اطلاعات فارماکولوژیک و گسترش بیماری­ها با توجه به صنعتی شدن جوامع به عنوان دو عامل عمده در ناکارآمدی آموزش دروس فیزیوپاتولوژی دانشجویان پزشکی محسوب می­ گردد (8). از آنجایی که می ­توان از نظرات دانشجویان در بهبود کیفیت آموزش بهره جست این مطالعه با هدف بررسی نگرش دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم ­پزشکی یزد نسبت به برنامه ادغام دروس فارماکولوژی و پاتولوژی اختصاصی در مقطع فیزیوپاتولوژی انجام گرفت.

روش­ ها  

مطالعه حاضر از نوع توصیفی-مقطعی است که طی آن پژوهشگران به بررسی نگرش دانشجویان مقطع فیزیوپاتولوژی ورودی 1389دانشگاه علوم ­پزشکی یزد نسبت به ارائه دروس فارماکولوژی و پاتولوژی در قالب برنامه ادغام پرداختند. دانشجویانی که تغییر رشته داده و یا مشروط شده ­بودند و یا همه­ ی دروس ادغام مقطع فیزیوپاتولوژی را در دانشگاه علوم پزشکی یزد نگذرانده بودند، وارد تحقیق نشدند. هم چنین روش نمونه­ گیری، سرشماری بود. دانشجویان در نیمسال اول مقطع فیزیوپاتولوژی، درس پاتولوژی عملی و طی نیمسال تحصیلی اول و دوم دروس مذکور را به صورت تئوری و ادغام یافته گذرانده ­بودند. در انتهای دوره پس از ذکر اهداف و کاربرد نتایج مطالعه از شرکت­ کنندگان در طرح خواسته شد با عنایت به این که کلیه اطلاعات محفوظ و محرمانه باقی می ­ماند، پرسشنامه ­ها را با دقت تکمیل نمایند.

ابزار گردآوری داده ­ها پرسشنامه محقق ساخته بود که   پرسش­های آن در راستای اهداف پژوهش بود. روایی پرسشنامه، توسط 4 نفر از اساتید مقطع فیزیوپاتولوژی و صاحب­نظر در امر آموزش پزشکی مورد ارزیابی و پس از تایید پرسشنامه نهایی آماده گردید. برای بررسی پایایی (Reliability) در مطالعه مقدماتی (Pilot) پرسشنامه بین 20 نفراز دانشجویان مقطع فیزیوپاتولوژی توزیع و جمع ­آوری گردید و پس از آنالیز نهایی، پرسشنامه ­ای با ضریب آلفای کرونباخ 0/722 بدست آمد که نشان­ دهنده پایایی مناسب سوالات پرسشنامه بود. پرسشنامه شامل مشخصات فردی از جمله سن، جنس و سال ورودی بود و قسمت دوم دربرگیرنده سوالات پرسشنامه شامل 25 سوال در 4 حیطه آگاهی و ضرورت فرایند ادغام (6 سوال)، حیطه آموزش (9 سوال)، وجود امکانات (2 سوال) و رضایت از برنامه تلفیق (8 سوال) بود. درجه­بندی سوالات بر اساس مقیاس لیکرت پنج گزینه­ ای شامل خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و هیچ با امتیازبندی به ترتیب 1 تا 5 تنظیم گردید به گونه­ ای که به نظر(خیلی زیاد) امتیاز 5 و نظر (هیچ) بارم 1 تعلق گرفت. در این پرسشنامه برنامه ادغام مقطع فیزیوپاتولوژی از دیـدگـاه دانشجویان گروه هدف مورد ارزیابی قرارگرفت. پرسشنامه در بین دانشجویان توزیع گردید و پس از گردآوری و کدگذاری اطلاعات، جهت تجزیه و تحلیل داده ­ها از نرم ­افزار SPSS.Ver.20 استفاده شد و نتایج به صورت میانگین و انحراف معیار میانگین و توزیع و درصد فراوانی بیان گردید.

یافته­ ها

از مجموع 73 پرسشنامه توزیع شده، به 64 مورد پاسـخ دادهشـد (میـزان پاسـخ ­دهـی: 87 درصـد). 28 نـفر(44 درصـد)  شرکت­ کنندگان پسر و 36 نفر (56 درصد) دختر بودند. در مطالعه مورد نظر، میانگین مجموعه امتیازات کسب شده در حیطه آگاهی و ضرورت اجرای فرآیند ادغام 0/38±3/24، نگرش افراد مورد پژوهش نسبت به مقوله آموزش0/45±3/36 و در حیطه وجود امکانات برای فرآیند ادغام 0/7±2/92 به دست آمد. همچنین میانگین نمره نگرش دانشجویان گروه هدف در حیطه رضایت از طرح ادغام0/4±3/26 حاصل شد. از نظر دانشجویان بالاترین میزان امتیازات (SD±Mean) به حیطه آموزش از طرح ادغام اختصاص داشت. بعد از آن حیطه رضایت از سیستم ادغام و کمترین امتیاز به بخش وجود امکانات اختصاص یافت. درصد فراوانی و نتایج پاسخ دانشجویان به سوالات و حیطه­ های مختلف در جدول یک و دو آمده ­است.

AWT IMAGE

با توجه به جدول بالاترین میانگین نگرش دانشجویان در حیطه­ی رضایت از سیستم ادغام، مربوط به گزینه "موافقت با ارائه فارماکولوژی عملی در طرح ادغام" (1/01±04/4) بود و پایین­ ترین میانگین مربوط به گزینه "ارزیابی امکانات آزمایشگاه" (0/99±2/49) بود. همچنین یافته­ ها نشان داد که میانگین نگرش دانشجویان درحیطه­ های رضایت از طرح ادغام و آموزش بالاتر از نقطه برش (نمره 3) بود، و این یافته بیانگر نگرش مثبت دانشجویان به ارائه دروس فارماکولوژی و پاتولوژی در قالب دروس ادغام بود.

AWT IMAGE

بحث و نتیجه ­گیری

ادغام به عنوان یک استراتژی مهم آموزشی در آموزش پزشکی پذیرفته شده ­است. همچنان­ که هاردن (Harden) بیان می­ کند .پیامد مطلوب نهایی این فرآیند منوط به نحوه سازماندهی موضوعات مختلف در کنار یکدیگر است. بنابراین برای گام­ برداشتن روی نردبان فرآیند تلفیق برای یک دانشکده فاکتورهایی همچون برنامه در حال حاضر، نگرش دانشجویان، امکانات دانشکده مربوطه و در نهایت اهداف کلی آن باید بررسی گردد (9). مطالعه حاضر با هدف تبیین نگرش دانشجویان دانشگاه علوم ­پزشکی شهید صدوقی یزد نسبت به برنامه ادغام دروس فارماکولوژی و پاتولوژی اختصاصی در مقطع فیزیوپاتولوژی انجام گرفت.

نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که اکثریت آزمودنی­ها به میزان زیادی به تاثیر فرآیند ادغام در درک عمیق­تر و ارتقای دانش نسبت به شیوه سنتی مهر تایید زدند. نتایج حاصل از این پژوهش با نتایج مطالعه ­ای که توسط پیل (Peile) در دهه گذشته، که نشان ­داد گروه آموزش دیده دانشجویان هلندی با برنامه ادغام نسبت به دسته آموزش دیده با برنامه سنتی، پیامدهای یادگیری مطلوب­ تری دارند و از تشخیص بهتری در چهارچوب حل مساله برخوردارند، مطابقت داشت (10). ادیبی و همکاران در مطالعه ­ی تماس زودرس با محیط بالینی بر تاثیرات مثبت عامل انگیزش در مطالعه دروس و جهت­دهی به مسیر آموزش دانشجو تاکید کردند (11). در پژوهش حاضر اغلب دانشجویان تاثیر فرایند ادغام در افزایش انگیزه در مطالعه­ی دروس را به میزان متوسط بیان کردند. نتایج  یافته ­های دهقان و همکاران همسو با مطالعه حاضر نشان­داد که هر چند برنامه ادغام تا حدودی زیادی به تسهیل یادگیری دانشجویان کمک می­نماید اما اغلب از شناخت نسبتاً اندکی از اهداف دروس ادغام در ابتدای دوره تاکید داشتند. پژوهشگران کمبود منابع مطالعاتی مناسب و تجهیزات آزمایشگاه­ها را یکی از عمده مشکلات دانشجویان بیان کردند، همچنین در مطالعه آن­ها نگرش دانشجویان در حیطه رضایت از طرح ادغام به میزان متوسط و زیاد ارزیابی­گردید (12). نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن بود که دانشجویان به کمبود امکانات آزمایشگاه اشاره نمودند. در مطالعه­ای که توسط فین­گولد و دوناوای (Faingold,Dunaway) با جامعه هدف دانشجویان پزشکی انجام گرفت. میزان حضور دانشجویان و رضایت آن­ها از درس فارماکولوژی به دنبال تلفیق به میزان قابل توجهی افزایش یافته بود (13). مطالعه حاضر علی­رغم همگام بودن نتایج رضایت بخشی از درس فارماکولوژی به شیوه ادغام، میزان حضور در کلاس ­های دروس مربوطه به میزان متوسط افزایش یافته ­بود.

از آن­جایی که مهم­ترین عامل در حصول اهداف ادغام توجه به حیطه آموزش می­باشد این حیطه باید در صدر اولویت ­های برنامه ریزی مراکز آموزش پزشکی قرار گیرد. در این پژوهش علی­رغم اینکه اکثریت دانشجویان به میزان زیادی کسب نمره بهتر با اجرای برنامه یاد شده را بیان کردند اما تکرار و نیز تضاد برخی مباحث و موضوعات فارماکولوژی و پاتولوژی را یکی از اشکالات طرح ادغام دانسته ­اند که با نتایج مطالعه ­ی نصیری اصل و علامی که در دانشگاه علوم­ پزشکی قزوین با هدف تعیین نگرش دانشجویان پزشکی مقطع فیزیوپاتولوژی نسبت به برنامه ادغام درس فارماکولوژی انجام گرفت همخوانی دارد. طبق مطالعه­ی انجام گرفته در دانشگاه علوم پزشکی قزوین که بر روی 36 دانشجوی مقطع فیزیوپاتولوژی ورودی 85 صورت گرفت 80 درصد دانشجویان با ادامه یافتن طرح ادغام درس فارماکولوژی و 78 درصد از ارائه درس مذکور در مقطع فیزیوپاتولوژی رضایت داشتند (14).

کومار (Kumar) و همکاران در دهه گذشته در پژوهشی تدریس درس پاتولوژی را به صورت ادغام یافته در کلاس ­های درس عملی مورد ارزیابی قراردادند. نتایج نشان داد که جامعه آماری از اجرای فرآیند ادغام رضایت داشته و طرح ادغام عمودی را در کلاس­ های عملی پیشنهاد دادند (15). در مطالعه حاضر بیش از 50 درصد دانشجویان با ارائه درس پاتولوژی اختصاصی در قالب ادغام رضایت داشتند. یافته­ ها نشان دادند که گروه­ های مختلف در این مطالعه برحسب جنس اختلاف معنی­ داری در ارزیابی نشان ندادند. در واقع اظهار نظر دانشجویان مقطع فیزیوپاتولوژی در پژوهش حاضر تاییدی بر موفقیت نسبی طرح ادغام در این مقطع در دروس فارماکولوژی و پاتولوژی می­باشد که در درس فارماکولوژی حدود 74 درصد به میزان متوسط به بالا و در درس پاتولوژی اختصاصی حدود 64 درصد به این میزان با ارائه دروس یاد شده به شیوه ادغام رضایت داشتند. در مطالعه نصری و همکاران 9/56 درصد از کارآموزان و کارورزان دانشکده پزشکی اراک با ارائه درس پاتولوژی اختصاصی هر کورس ملازم با خود آن کورس و 69/4 درصد از آن­ها با تدریس درس فارماکولوژی به صورت ادغام یافته کاملاً موافق بودند. پژوهشگران در این مطالعه که در مجموع بر روی 72 دانشجو صورت گرفت، بیش از 90 درصد بر ضرورت شرح طرح درس قبل از شروع هر دوره تاکید داشتند (16). این یافته­ها با نتایج مطالعه حاضر مطابقت دارد.

 امتیاز دانشجویان به ارائه واحد فارماکولوژی عملی در فرایند ادغام بیش از 4 بود که مهر تاییدی بر ابراز رضایت دانشجویان به ارائه واحد مذکور در دوره فیزیوپاتولوژی می­زند، در صورتی که با آموزش الکترونیکی مجازی در تدریس دروس عملی نگرش نسبتاً ضعیفی داشتند. مطالعه­ میرزایی و همکاران بر روی 150 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی یزد نشان داد که گروه هدف نگرش مثبتی نسبت به آموزش مجازی داشتند (17). همچنین در مطالعه حاضر دانشجویان نسبت به آموزش الکترونیکی در دروس تئوری در قیاس با دروس عملی نگرش مثبت­تری داشتند به گونه­ای که میانگین نمره نگرش گروه هدف از 2/93به 3/51 افزایش یافته­است. این نتیجه نسبت به آموزش الکترونیکی مجازی در پژوهش دهقان و همکاران نیز به چشم می ­خورد (12).

در پژوهشی که در دانشگاه علوم پزشکی اهواز در خصوص ادغام در دوره فیزیوپاتولوژی انجام گرفت دانشجویان این روش را د ر درک منسجم از موضوعات مفید دانسته و تنظیم ارائه دروس در دوره­های زمانی را مناسب و در افزایش کیفیت موثر دانستند (18) که با نتایج مطالعه حاضر همخوانی دارد. در مطالعه ­ای که توسط خادم و همکاران (19). که با نظرسنجی از فارغ­التحصیلان رشته پزشکی انجام گرفت، اکثریت اساتید و دانشجویان نگرش مثبتی نسبت به سیستم ادغام داشتند. شرکت ­کنندگان معتقد بودند این روش در یادگیری دروس حجیم این دوره به دانشجویان کمک می­نماید که با نتایج مطالعه حاضر هم خوانی دارد.

از محدودیت­ های این مطالعه می ­توان به محدود بودن جامعه آماری به دانشجویان فیزیوپاتولوژی که تنها فرایند ادغام را تجربه کردند، اشاره نمود.  قابلیت تعمیم ­پذیر بودن نتایج را محدود می ­نماید. از طرف دیگر با توجه به اهمیت نظر و نقش کلیدی اعضای هیئت علمی در پیشبرد برنامه ­ی ادغام، پیشنهاد می­ گردد در مطالعات بعدی نگرش اساتید در زمینه­ ی طرح ادغام دروس فیزیوپاتولوژی مورد نظر قراربگیرد. هم­ چنین نظر به اهمیت دروس دیگر فیزیوپاتولوژی در تفهیم بهتر دروس و ارائه آن­ها در قالب فرایند ادغام (نظیر سمیولوژی) مطالعات آینده در این زمینه پیشنهاد می­ گردد.

با توجه به یافته ­های این پژوهش، دانشجویان مقطع فیزیوپاتولوژی در دانشگاه علوم پزشکی یزد نسبت به ارائه دروس فارماکولوژی و پاتولوژی به شیوه ادغام نگرش مثبتی داشتند. دانشجویان اجرای این فرایند را موجب تسهیل یادگیری و درک عمیق­ تر مطالب و ارتقای دانش خود  می ­دانستند، اما برای بهبود اجرای این شیوه، نیل به اهداف غایی ادغام ضرورت تلاش در جهت ارتقا امکانات آزمایشگاه­ ها، همکاری و ارتباط متقابل سایر گروه­ها به منظور جلوگیری از تکرار مباحث و نیز ارائه کتابچه اهداف و شرح طرح دروس ادغام برای دانشجویان وجود دارد. از طرفی ارائه واحد عملی فارماکولوژی نیز جهت حصول اهداف ادغام در این مقطع به نظر ضروری می­رسد که برنامه ­ریزان درسی این مورد را نیز باید مد نظر داشته ­باشند.

 موضوع دیگری که در پژوهش حاضر قابل تامل است میانگین  امتیاز دانشجویان به ارائه واحد فارماکولوژی عملی در فرایند ادغام بیش از 4 بود که مهر تاییدی بر ابراز رضایت دانشجویان به ارائه واحد مذکور در دوره فیزیوپاتولوژی می­زند، در صورتی که با آموزش الکترونیکی مجازی در تدریس دروس عملی نگرش نسبتاً ضعیفی داشتند. مطالعه­ میرزایی و همکاران بر روی 150 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی یزد نشان داد که گروه هدف نگرش مثبتی نسبت به آموزش مجازی داشتند (17). همچنین در مطالعه حاضر دانشجویان نسبت به آموزش الکترونیکی در دروس تئوری در قیاس با دروس عملی نگرش مثبت­تری داشتند به گونه­ای که میانگین نمره نگرش گروه هدف از 2/93به 3/51 افزایش یافته ­است. این نتیجه نسبت به آموزش الکترونیکی مجازی در پژوهش دهقان و همکاران نیز به چشم می ­خورد (12).

در پژوهشی که در دانشگاه علوم پزشکی اهواز در خصوص ادغام در دوره فیزیوپاتولوژی انجام گرفت دانشجویان این روش را د ر درک منسجم از موضوعات مفید دانسته و تنظیم ارائه دروس در دوره­ های زمانی را مناسب و در افزایش کیفیت موثر دانستند (18) که با نتایج مطالعه حاضر هم خوانی دارد. در مطالعه ­ای که توسط خادم و همکاران (19). که با نظرسنجی از فارغ­التحصیلان رشته پزشکی انجام گرفت، اکثریت اساتید و دانشجویان نگرش مثبتی نسبت به سیستم ادغام داشتند. شرکت­ کنندگان معتقد بودند این روش در یادگیری دروس حجیم این دوره به دانشجویان کمک می­نماید که با نتایج مطالعه حاضر همخوانی دارد.

از محدودیت­ های این مطالعه می­توان به محدود بودن جامعه آماری به دانشجویان فیزیوپاتولوژی که تنها فرایند ادغام را تجربه کردند، اشاره نمود.  قابلیت تعمیم ­پذیر بودن نتایج را محدود می­ نماید. از طرف دیگر با توجه به اهمیت نظر و نقش کلیدی اعضای هیئت علمی در پیشبرد برنامه­ ی ادغام، پیشنهاد می­ گردد در مطالعات بعدی نگرش اساتید در زمینه­ ی طرح ادغام دروس فیزیوپاتولوژی مورد نظر قراربگیرد. هم­چنین نظر به اهمیت دروس دیگر فیزیوپاتولوژی در تفهیم بهتر دروس و ارائه آن­ها در قالب فرایند ادغام (نظیر سمیولوژی) مطالعات آینده در این زمینه پیشنهاد می­ گردد.

با توجه به یافته­ های این پژوهش، دانشجویان مقطع فیزیوپاتولوژی در دانشگاه علوم پزشکی یزد نسبت به ارائه دروس فارماکولوژی و پاتولوژی به شیوه ادغام نگرش مثبتی داشتند. دانشجویان اجرای این فرایند را موجب تسهیل یادگیری و درک عمیق­ تر مطالب و ارتقای دانش خود می­ دانستند، اما برای بهبود اجرای این شیوه، نیل به اهداف غایی ادغام ضرورت تلاش در جهت ارتقا امکانات آزمایشگاه ­ها، همکاری و ارتباط متقابل سایر گروه ­ها به منظور جلوگیری از تکرار مباحث و نیز ارائه کتابچه اهداف و شرح طرح دروس ادغام برای دانشجویان وجود دارد. از طرفی ارائه واحد عملی فارماکولوژی نیز جهت حصول اهداف ادغام در این مقطع به نظر ضروری می­رسد که برنامه ­ریزان درسی این مورد را نیز باید مد نظر داشته ­باشند. 

قدردانی

نویسندگان از دانشجویان پزشکی ورودی 89 دانشگاه علوم ­پزشکی یزد که با سعه صدر نسبت به تکمیل پرسشنامه موجبات این مطالعه را فراهم نمودند، کمال تشکر را دارند. هم چنین از مرکز توسعه و آموزش پزشکی دانشگاه به جهت مساعدت در تصویب طرح تحقیقاتی مورد نظر سپاسگزاری می­ گردد.

       

فهرست منابع
1. Yamani N, Shater Jalali M.[Curriculum Integration, with Emphasis on Integration in Medical Education] .Iranian Journal of Medical Education 2012; 11(9): 1202-1213. [Persian]
2. Ginzberg E. The reform of medical education: an outsider's reflections Acad Med 1993; 68:518-521.
3. Dent JA, Harden RM. A Practical Guide for medical teachers. 3rd ed. Elsevier: Cherchil Livingston; 2009.
4. Dick ML, King DB, Mitchell GK, Kelly GD, Buckley JF, Garside SJ. Vertical Integration inteachingand learning (VITAL): An approachto medical education in general practice. Med JAust 2007; 187 (2): 133-135.
5. Changiz T. [Design of course evaluation tool through quality improvement medical education (SPICES model) and implementation in medical pharmacology course 2]. [dissertation]. Isfahan: Isfahan University of Medical Science, Educational and Development Center; 2003. [Persian]
6. Hoffman K, Hosokawas M, Blake R, Headrick L, Johnson G. Problem-based learning outcomes: ten yearsof experience at the University of Missouri. Columbia School of Medicine. Acad Med 2006; 81 (7): 617-625.
7. Nikzad M. [Guide to Medical Education in Iran]. Tehran: Ministry of Health and Medical Education; 2003. [Persian]
8. Achike FI, Ogle CW. Information overload in the teaching of pharmacology. J Clin Pharmacol 2000; 40:177-183.
9. Harden R M. The integration ladder: a tool for curriculum planning and Evaluation. Medical Education 2000; 34:551-557.
10. Peile E. Commentary: Integrated learning. BMJ: British Medical Journal 2006; 332 (7536), 278.
11. Adibi I, Abedi Memarzadeh M, Adibi P.Early Clinical Encounter: Report of An Intervention. Iranian J M Educ 2002; 2 (1): 3-9.
12. Dehghan M, Anvari M, Hosseini Sharifabad M, Talebi AR, Nahangi H, Abbasi A, et al. [The View points of Medical Students In Yazd University of Medical Sciences Toward Horizontal Integration Teaching Method in Anatomical Sciences Courses]. Strides in Development of Medical Educatin 2011; 8 (1): 81-87. [Persian]
13. Faingold CL, Dunaway GA. Teaching pharmacology within a multidisciplinary organ system-basedmedical curriculum. Naunyn-Schmiedeberg.s Arch Pharmacol. 2002; 366(1):18-25.
14. Nasiri Asl M, Allami A. [Attitudes of Qazvin medical students to integrate pharmacology in physiopathology course]. EDC journal 2011; 4(6) :31-36. [Persian]
15. Kumar RK, Freeman B, Velan GM, DePermentier PJ. Integrating histology andduring first year of traditional medical course: Perception of students and faculty. BMC MedEduc 2008; 8: 44.
16. Nasri K, Kahbazi M, Norouzi A, Nasri Sh. [The medical education problems and possible Solutions in stagers andintern's view points of Arak University of Medical Sciences, 2006-07] Arak Medical University Journa. 2010; 12 (4): 111-121. [Persian]
17. Mirzaei M, Ahmadipour F, Azizian F. [Viewpoints of students of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences towardse-Learning in teaching clinical biochemistry]. Journal of Medical Education and Development 2012; 7(2): 67-74. [Persian]
18. Mousavi Z, Olapour A. [Horizontal integration in the period in the physiopathology of medicine, Ahwaz Jundi Shapur University of Medical Sciences]. Proceedings of The 10th Congress of National Medical Education: 2009 May 5-7; shiraz, Iran: Sabz journal of medical education 2009:6. [Persian]
19. Khadem N, Khodadadi N, Ebrahimzadeh S. [Openion poll of graduates from Mashhad-School of Medicine, regarding coordination of learnings, during their study with the objectives of education ingiving medical services to society]. Medical Journal of Mashad University of Medical Sciences. 2008; 51(4):233-238. [Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Zare-Khormizi M R, Dehghan M, Pourrajab F, Moghimi M, Farahmand-Rad R, Vakili-Zarch A. medical students Attitudes towards integration of pharmacology and pathology programs in Shahid sadoughi University of Medical Sciences. RME 2016; 8 (1) :57-64
URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-236-fa.html

زارع خورمیزی محمدرضا، دهقان مریم، پوررجب فاطمه، مقیمی منصور، فرهمند راد رضا، وکیلی زارچ عباس. دیدگاه دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی یزد نسبت به برنامه ادغام دروس فارماکولوژی و پاتولوژی اختصاصی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 1395; 8 (1) :57-64

URL: http://rme.gums.ac.ir/article-1-236-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 8، شماره 1 - ( 1395 ) برگشت به فهرست نسخه ها
پژوهش در آموزش علوم پزشکی Research in Medical Education